De revolutie in Egypte is de weg volledig kwijt

Hoe heeft het in Egypte zo uit de hand kunnen lopen? Abu Pessoptimist zoekt naar een verklaring. Wat te denken van de gebeurtenissen Egypte? Ik vind het moeilijk even snel een mening geven over de gecompliceerde situatie die daar nu is ontstaan. Gisteren heb ik me daarom beperkt tot het verslaan van het nieuws en een persoonlijke recensie van de staat der dingen, om het zo te noemen, een ruime 24 uur uitgesteld. Maar als oud-inwoner van Cairo, die Egypte ook een beetje als een soort tweede vaderland beschouwt, vind ik toch ook dat er niet omheen kan. Ik zal wat 'opmerkingen over de chaos' maken. Voor een echte analyses is het wat vroeg. Twee jaar geleden rond deze tijd - om precies te zijn in juli 2011 - liep ik in Cairo rond en sprak ik met een behoorlijk aantal mensen over de omwenteling die daar eerder dat jaar had plaatsgevonden. Ik was vooral op zoek naar hoe de opstand was voorbereid. Ik sprak ook met 'nieuwe politici' van partijen die vaak nog in statu nascendi verkeerden. Ik schreef er een stuk over in de Groene Amsterdammer.

Door: Foto: Globovisión (cc)
Waan van de dag

Egyptische politiegeneraal kondigt verstrekkende vervolging Moslimbroeders aan

, door

Generaal Amr, een hoge beambte van de Egyptische politie, sprak met Le Monde over de problemen in het land de aanpak van de Moslimbroederschap. Hij staat niets minder voor dan grootschalige politieke zuiveringen.

We zijn met negentig miljoen Egyptenaren, en er zijn niet meer dan drie miljoen Moslimbroeders. We hebben hooguit zes maanden nodig om ze allemaal te liquideren of gevangen te zetten. Dat is geen probleem, we hebben dat al eens gedaan in de negentiger jaren.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Dave Pinter (cc)

Emancipatiestrijd

, door

OPINIE - De Arabische lente zal de geschiedenisboeken in gaan als een bijzondere periode, waarin de Arabische jeugd de arrogantie van Westerlingen over hun verheven cultuur een spiegel voor houdt.

De mondiale economische crisis die zijn staart nog steeds roert, roept zeer uiteenlopende reacties uit. De opstand tegen de heersende elite in het Westen kende zijn hoogtepunt met de Occupy-beweging. Deze nogal tamme en onduidelijke beweging doofde als een nachtkaars uit. De Arabische jeugd echter toont een revolutionair elan dat weinig onderdoet voor de bestormers van de Bastille. Sinds lange tijd krijgt Rousseau’s verlichtingsideaal van de volonté générale weer betekenis. Een democratie is meer dan een periodieke verkiezing, waar mensen in de tussentijd klagen dat het allemaal dezelfde zakkenvullers zijn.

Helaas kent een revolutie kent zelden een schoon verloop. Ook in de Arabische wereld is dat het geval. De chaos als gevolg van de machtsvacua ontmondt in talrijke geweldsexplosies. Schokkend is het lot van veel vrouwen die in de bestuursloze situaties ten prooi vallen aan het beest in de mens. Het is voor sommigen een aanleiding om in zelfgenoegzaamheid de superioriteit van de Westerse cultuur ten opzichte van de achterlijke Islam van stal te halen.

Een verandering van cultuur kan zowel van bovenaf opgelegd worden of van onderop worden bevochten. Arabische vrouwen voeren die strijd van onderop. Met gevaar voor eigen lijf blijven ze strijden voor hun positie. Ook na de talloze zeden- en geweldsdelicten op het Tahrirplein blijven vrouwen met of zonder hoofddoek zich er vertonen. In een recente reportage van het programma Altijd Wat is te zien hoe Arabische vrouwen een guerrillastrijd voeren voor de verovering van hun rechten.

Foto: European External Action Service (cc)

Egypte zou presidentiële stelsel kunnen (en moeten) heroverwegen

, door

ACHTERGROND - Mohammed Morsi is geen president van Egypte meer. Het leger heeft besloten Morsi uit zijn ambt te zetten, de grondwet op te schorten en in afwachting van nieuwe verkiezingen de president van het constitutioneel hof als plaatsvervangend president aan te wijzen. Hoewel er ongetwijfeld vele factoren een rol hebben gespeeld in de politieke ondergang van Morsi, verdient ook het institutionele karakter van Egypte de aandacht. Presidentiële stelsels zijn namelijk niet zonder nadelen, zeker in verdeelde samenlevingen als Egypte.

Juan Linz, professor emeritus in de politicologie aan Yale, heeft bijna een kwart eeuw geleden een invloedrijk essay geschreven over de ‘perils of presidentialism’. De belangrijkste conclusie van Linz is: ‘to nations with deep political cleavages and numerous political parties; for such countries, parliamentarism generally offers a better hope of preserving democracy.’ (p. 52)

Presidentiële stelsels zijn in de praktijk veel minder flexibel dan parlementaire stelsels. Zowel de president als het parlement hebben afzonderlijk een democratisch mandaat, waarbij het lastig zo niet schier onmogelijk is voor de één om de ander naar huis te sturen. Conflicten resulteren dus eerder in gridlock. Daarnaast heeft een president lang niet altijd een breed electoraal mandaat. Linz herinnert bijvoorbeeld aan het feit dat Salvador Allende de Chileense presidentsverkiezingen van 1970 won met slechts 36,6% van de stemmen tegenover 35.3% voor zijn naaste rivaal Jorge Alessandri. Ondanks deze nipte overwinning kreeg Allende wél volledige controle over de uitvoerende macht zonder ook maar in de buurt te komen van een absolute meerderheid van de stemmen.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: European External Action Service (cc)

Revolutie in Egypte

, door

ANALYSE - Wat ooit begon als een roep om meer vrijheid zou zo maar eens kunnen uitdraaien op een machtsovername van President Morsi en zijn Moslimbroederschap. Valt er voor ons lering te trekken uit de dreigende ontsporing van de Arabische Lente in Egypte?

Afgelopen weekend verleende de Egyptische bevolking per referendum haar goedkeuring aan een nieuwe grondwet. Volgens critici worden hiermee vrijheid en democratie ondergeschikt gemaakt aan de beslissingen van ongekozen Islamitische schriftgeleerden. President Mohammed Morsi, voorzitter van de aan de Moslimbroederschap geliëerde partij Vrijheid en Recht, riep nog maar eens op de aandacht te verleggen naar het herstel van de economie.

Het debat rondom de omstreden grondwet en het bijbehorende referendum verliep niet bepaald hoopgevend. Rechters wensten niet mee te werken en riepen op tot een algemene staking. De Egyptische Moslimbroederschap beschreef demonstranten tegen de nieuwe grondwet als ‘schurken’ en ‘betaalde vertegenwoordigers van buitenlandse machten’. Gisteravond werd bekend dat de Egyptische hoofdaanklager een onderzoek is begonnen tegen enkele vooraanstaande oppositieleden wegens vermeend hoogverraad.

Zodoende lijkt de Arabische Lente in Egypte inmiddels aardig op weg een bekend patroon te volgen, zo merkte schrijver en journalist Chris Hedges al eerder op:

When Ayatollah Ruhollah Khomeini returned to Iran after 14 years in exile on Feb. 1, 1979, he set out to destroy the secular opposition forces, including the Communist Party of Iran, which had been instrumental in bringing down the shah. […]

This is what is under way in Egypt. It is the story of most revolutions. The moderates, who are crucial to winning the support of the masses and many outside the country, become an impediment to the consolidation of autocratic power. […]

In short, the revolutionary elites give liberty only to those who they believe deserve it. And all revolutions, even purportedly secular ones such as the Bolshevik Revolution, are in essence religious experiences. They hold out glorious utopian visions and insist they have harnessed the forces of history, racial purity, destiny or God. They bifurcate the world into good and evil. They are exempt, as revolutionaries, from everyday morality. They embody an absolute truth. To tolerate differences is to abet evil.

Waan van de dag

SGP-bobo: ‘Soms valt een seculiere dictator te verkiezen boven democratie’

, door

Geert Kraaijeveld, bestuurslid van de Stichting Vormingsactiveiten Oost-Europa (SGP), vindt theocratie kennelijk alleen een goed idee als het een calvinistische theocratie betreft.

Moslims en Arabieren daarentegen weten duidelijk niet wat goed voor ze is, en hebben een verlicht despoot nodig om hen te behoeden voor zichzelf. De Arabische Lente bewijst het: zandnegertjes kunnen helemaal niet omgaan met democratie. Die lopen zodra ze de kans krijgen in de armen van de islamitische SGP: de Moslimbroederschap.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Vorige Volgende