Nieuwe kansen voor ‘Babisconi’

De voormalige Tsjechische premier Andrej Babiš is alsnog in de race voor de verkiezing van een nieuwe president. Maandag sprak de rechtbank de ondernemer vrij van corruptie. De rechter oordeelde dat er onvoldoende bewijs was dat Babiš met zijn bedrijf Agrofert onterecht Europese subsidies heeft opgestreken. Verschillende onderzoeken die door de EU zijn gehouden laten zien dat hij eerst als minister van Financiën en later als premier belang bleef houden in Agrofert, een holding waar meer dan 230 bedrijven onder hangen. Daaronder ook grote mediabedrijven, wat Babiš, de rijkste man van het land, de bijnaam 'Babisconi' opleverde. Agrofert is na de val van het communisme door oligarch Babiš ontwikkeld tot het grootste bedrijf van Tsjechië. Geen enkel Europees bedrijf zou zoveel subsidie ontvangen als Agrofert.  De beschuldiging van corruptie draait om subsidie die is verleend aan een conferentiecentrum in Praag. Die waren bedoeld voor het midden- en kleinbedrijf, maar kwamen uiteindelijk toch in de zakken van de familie Babiš. Niet alle familieleden staan overigens achter de pater familias, bleek bij de parlementsverkiezingen najaar 2021. Zoon Andrej jr. nam openlijk afstand van zijn vader. Die verklaarde zijn zoon voor gek en ontkende alle beschuldigingen. Babiš kwam enkele dagen voor de verkiezingen nog verder onder druk te staan omdat zijn naam verscheen in de Pandora Papers. Zijn partij ANO verloor uiteindelijk zes zetels en kwam in de oppositie terecht. Sindsdien regeert een coalitie van centrum-rechtse partijen en Piraten. Vandaag en morgen krijgt Babiš een  nieuwe kans in de eerste ronde van de verkiezingen voor een opvolger voor president Milos Zeman. Drie kandidaten Volgens de voorspellingen is het bepaald geen gelopen race. Babiš is nog steeds populair, vooral bij oudere kiezers. Hij zou op ongeveer 30% van de stemmen kunnen rekenen. De rest moet echter niets van hem hebben. En hij heeft twee sterke tegenkandidaten. Daar is allereerst oud-NAVO-generaal Petr Pavel die in de polls ongeveer gelijk opgaat met Babiš. Het alternatief voor veel jongere kiezers is econoom en rector van de Mendel Universiteit Danuse Nerudova. 'Je kunt een land niet besturen als een bedrijf,' zei ze, met verwijzing naar de regering van Babiš, die dat bij zijn aantreden in 2017 juist als een pre had genoemd. 'En overigens ook niet als een militaire eenheid', voegde ze er aan toe met verwijzing naar haar andere concurrent. Volgens haar moet een land geleid worden als een familie. Als geen van de kandidaten meer dan 50% haalt is een tweede ronde nodig. Als Babiš die haalt, wat wel verwacht wordt, zal het hij op waarschijnlijk op moeten nemen tegen ofwel Pavel ofwel Nerudova. In beide gevallen zullen hun kiezers volgens de voorspellingen de tegenkandidaat van Babiš steunen. Dat zou het voor hem moeilijker maken om uiteindelijk te winnen. Vriend van Poetin In de Republiek Tsjechië is de president wel iets meer dan een ceremoniële functie. Hij heeft een benoemingsfunctie en een veto inzake wetgeving dat vervolgens met een meerderheid van stemmen weer overruled kan worden. Onder bepaalde voorwaarden kan hij het parlement ontbinden en nieuwe verkiezingen uitschrijven. Milos Zeman, de huidige president, heeft heeft zich ondanks zijn formele rol vaak actief bemoeid met de politiek. Hij viel op door expliciete uitspraken gericht tegen migranten en moslims. Zeman heeft zich vooral ook onderscheiden door het aanhalen van de banden met Rusland en China. Babiš kon het goed met hem vinden. Hoewel Zeman vorig jaar afstand heeft genomen van Rusland na de inval in Oekraïne, kan Zemans reputatie als langjarige vriend van Poetin Babiš nog opbreken. De partij van Babiš, ANO,  maakt deel uit van de Europese liberale Renew groep, waar behalve Macrons partij Renaissance ook de VVD en D66 lid van zijn. Het zal geen toeval zijn dat Babiš direct na zijn vrijspraak op bezoek ging bij zijn politieke vriend Macron om de kiezers, die, zeker sinds vorig jaar in meerderheid pro-EU zijn, een Europees gezicht te tonen. Macron heeft op zijn beurt alle reden voor reserves tegenover de kandidaat-president. Babiš onderhoudt goede relaties met het zwarte schaap van Europa, de Hongaarse premier Viktor Orbán. Een van de eersten die Babiš feliciteerde met zijn vrijspraak was Orbán, die zijn vriend aanraadde door te vechten. Voor Orbán is een Tsjechische president die in een conflict is gewikkeld met Brussel uiteraard een aantrekkelijk vooruitzicht. Op de foto Andrej Babiš (rechts) op een feestje van de Europese liberalen met Mark Rutte en Hans van Baalen

Foto: Chambre des Députés (cc)

Babiš contra Babiš

Een maand voor de parlementsverkiezingen in de Tsjechische Republiek ontrolt zich een familiedrama voor de veelgeplaagde premier Andrej Babiš. ‘Ik wens je veel succes met je campagne om de Tsjechische natie voor de gek te houden,’ zei zijn zoon en naamgenoot Andrej Babiš jr. vorige week donderdag tegenover de pers op een campagnebijeenkomst van zijn vader. Hij verklaarde ook te willen optreden als getuige in de nog steeds lopende fraudezaak tegen zijn vader. Volgens Andrej jr. heeft zijn vader hem in 2017 tegen zijn wil naar De Krim laten brengen om te voorkomen dat hij zou getuigen over vermeende fraude met EU-subsidie ​​door zijn vader. Babiš Sr. wordt er van beschuldigd EU-subsidies te hebben gebruikt voor zijn eigen bedrijf, onder andere voor de bouw van een conferentiecentrum, het Ooievaarsnest. Het centrum was voor het innen van de subsidie even op naam van zijn vrouw en kinderen gezet. Een voormalige manager getuigde donderdag dat Babiš zich bij geregelde bezoeken gewoon als eigenaar gedroeg. De premier wijst alle beschuldigingen van de hand. Hij zegt dat zijn zoon, die in Zwitserland woont, psychisch ziek is. Gisteren zou Andrej jr. door de Tsjechische politie worden verhoord over zijn ‘ontvoering’ naar De Krim.

De kwestie Babiš en zijn bedrijf Agrofert speelt al jaren, schrijft Trouw. Agrofert ontvangt allerlei EU-subsidies. Babiš zei in eerste instantie dat hij met de firma niets te maken had, maar nu is vastgesteld dat dit niet waar is. Dit voorjaar publiceerde de Europese Commissie een rapport waaruit bleek dat hij het niet alleen nog altijd voor het zeggen heeft bij Agrofert, maar ook dat hij daarmee zowel de Tsjechische als de Europese wet heeft overtreden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Tjechische vicepremier gaat los op Roma-zigeneurs

En gooit ondertussen nog even wat holocaustontkenning in de mix. Wat nou, vernietigingskamp? Slachtoffercultuur! Concentratiekamp Lety was gewoon een werkkamp, en wie niet wilde werken werd gewoon weggestuurd!

Tijdens een bezoek aan Varnsdorf, vertelde Andrej Babiš, klampten bewoners hem aan dat ze geterroriseerd worden door Roma-zigeuners. Ook zouden Roma’s massaal de sociale voorzieningen misbruiken. Daarom zouden ze niet werken.

Volgens de webpagina’s van het Tjechische ministerie van Sociale Zaken is het idee dat Romafamilies enorme sommen geld krijgen overigens een mythe.

Foto: Karel Julien Cole (cc)

Noodtoestand Tsjechië verlengd

ELDERS - Met een nieuwe top van meer dan 6000 nieuwe besmettingsgevallen op woensdag is ook in Tsjechië de tweede golf van de pandemie nog niet voorbij. In Slowakije kapittelt de president de premier over zijn beleid. De twee landen werken samen met hun buren Polen en Hongarije in de Visegrad-groep. Hoe lang nog?

Volgens het Tsjechische systeem voor het bestrijden van de pandemie (PES) werd zondag al het vierde niveau bereikt. Restaurants en afhaalgelegenheden moeten nu om acht uur sluiten (maar doen dat nog niet allemaal). Over verdere maatregelen die passen bij het vierde PES-niveau, waaronder verlenging van schoolvakanties, moet nog worden gesproken. Het Tsjechische parlement is woensdag akkoord gegaan met een verlenging van noodtoestand tot 23 december. Een eerdere beperking voor het kopen van alcohol is na veel protest teruggedraaid. Een biertje kopen en thuis opdrinken mag weer.

Sinds het begin van de pandemie heeft het aantal dodelijke slachtoffers in de Tsjechische Republiek de tienduizend bijna bereikt. Het aantal doden per honderdduizend inwoners in de afgelopen veertien dagen is, in vergelijking met andere Midden- en Oost-Europese landen, met 15,1 nog relatief laag (Nederland scoort 4,3). De hoogste cijfers zien we in Slovenië, Bulgarije en Hongarije. Buurland Slowakije, waar de regering besloot de gehele bevolking te testen om een algehele lockdown te voorkomen vinden, we op dit lijstje onderin met 6,2.

Foto: copyright ok. Gecheckt 17-03-2022

Tsjechische momenten voor democratie

De Tsjechische premier Andrej Babiš ligt nog steeds onder vuur vanwege vermoedens van belangenverstrengeling. De burgerbeweging ‘Miljoen momenten voor Democratie’ roept de Tsjechen op in actie te komen en hun democratische plicht te doen.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo bezoekt deze week een aantal Oost-Europese landen. Hij begon in Praag waar hij de Senaat toesprak. Met verwijzing naar de recente gebeurtenissen in Wit-Rusland drong hij er bij de jonge democratische landen in Centraal en Oost-Europa op aan ‘de moeilijk bevochten vrijheden te omarmen en dreigende gevaren van de kant van Rusland en China af te wenden.’ ‘We zijn de autoritaire regimes nog niet kwijt’, zei de rechterhand van Donald Trump. Oost-Europa redden uit de klauwen van de Chinese economie is Pompeo’s bijdrage aan de verkiezingscampagne van zijn baas. Hij juichte het voorgenomen bezoek van een Tsjechische delegatie aan Taiwan van harte toe.

In Pompeo’s heropvoering van het oude sprookje over de VS die wereldwijd de democratie beschermt was geen plaats voor de vermelding van autoritaire tendensen in de landen die hij wil behoeden voor de groeiende economische  invloed van China in Europa. Over Hongarije en Polen repte Pompeo niet. Het gaat hem bij het aanprijzen van vrijheden -in goed Amerikaanse traditie- minder om burgerlijke vrijheidsrechten dan om economische macht. En daar zijn de regeringsleiders in de jonge Centraal- en Oost-Europese democratieën wel gevoelig voor.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: ekenitr (cc)

Tsjechische premier Andrej Babiš nog steeds aan de macht

ANALYSE - Dertig jaar na de bevrijding van het sovjetcommunisme overheerst de bitterheid.

Vorige maand demonstreerden in de Tsjechische hoofdstad Praag meer dan een kwart miljoen mensen tegen hun premier. Het was de grootste demonstratie sinds de omverwerping van het communisme, dertig jaar geleden. De demonstranten, die op dezelfde plek bijeen kwamen als in november 1989, eisten het vertrek van premier Babiš vanwege een corruptie-affaire waarin zijn bedrijf Agrofert misbruik maakte van EU-gelden. Een paar dagen na de demonstratie overleefde de premier na een zeventien uur durend marathondebat een vertrouwensvotum. De regering, een minderheidscoalitie van Babiš’ eigen partij ANO en de sociaal-democraten, met gedoogsteun van de communisten, bleef nog net overeind met 85 parlementsleden die stemden voor het vertrek van Babis en 85 leden tegen.

De regeringscrisis in Tsjechië is daarmee echter nog niet opgelost omdat de sociaal-democraten vervolgens de vervanging van de minister van cultuur Antonin Staněk eisten. Ook wegens corruptie. Bemiddeling van president Zeman leverde tot nu toe geen soelaas. De sociaal-democratische leider Hamáček dreigt nu alsnog met zijn partij uit de regering te stappen.

Babiš als symptoom

Het commentaar van taz, het linkse Duitse dagblad, op de onrust in Tsjechië is dat een man als Babiš staat voor alles wat er in dertig jaar in de voormalige communistische landen is misgegaan. Hij maakte deel uit van het regime waar dertig jaar geleden tegen gedemonstreerd werd. Nu is hij multimiljonair en de gekozen premier van het land dat zich net als sommige buurstaten ontwikkelt in de richting van een autoritaire staat. En de polls wijzen er niet op dat hij het vertrouwen van zijn kiezers verloren heeft. Ook in de andere Oost-Europese landen is de liberale democratie nog steeds zwak. Een groot deel van de bevolking stemt op rechtse, nationalistische partijen die nogal eens in botsing komen met de principes en waarden van de rechtsstaat. Hoger opgeleide jongeren kiezen er steeds vaker voor te emigreren naar het westen. Wat ging er mis?

Foto: European Council President (cc)

Tsjechische premier onder vuur

ELDERS - Nieuwe aanwijzingen voor belangenverstrengeling Tsjechische premier Babiš

Terwijl Andrej Babiš woensdag met zijn Europese collega’s in Salzburg dineerde en over de aanpak van het immigratiebeleid sprak kwam Transparency International met nieuwe bewijzen voor belangenverstrengeling van de premier met zijn bedrijf Agrofert. Babiš is uiteindelijk na een moeizame regeringsvorming begin juni opnieuw als premier geïnstalleerd. Maar niet zonder hevige protesten vanwege een lopend onderzoek van het Europese fraudebureau tegen zijn bedrijf. President Zeman heeft uiteindelijk de sociaaldemocraten overgehaald toch met Babiš in zee te gaan. Ze hebben bedongen dat de premier aftreedt als hij veroordeeld wordt. Het alternatief, waarmee Zeman dreigde, was een regering van ANO met de extreem-rechtse SPD (Partij voor Vrijheid en Directe Democratie) van Tomio Okamura.

Na het onderzoek van het Europese fraudebureau komt Transparency International nu met nieuwe beschuldigingen die zijn gebaseerd op een onderzoek naar het hele 230 bedrijven omvattende concern Agrofert. Uit documenten die TI via buurland Slowakije te pakken heeft gekregen blijkt dat Babiš nog steeds profiteert van Agrofert, ondanks dat hij zijn bedrijf bij zijn aantreden als premier in de vorige regering in 2017 in een trust heeft ondergebracht. En dat strijdt met zowel nationale als Europese wetten volgens TI.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: EU2018BG Bulgarian Presidency (cc)

Miljonair aan de macht in Tsjechië

ELDERS - Regeringsvorming is tegenwoordig vrijwel overal in Europa een langdurig en moeizaam proces. In Tsjechië wachten ze al meer dan een half jaar op een stabiele regering.

In oktober vorig jaar mochten de Tsjechen een nieuw parlement kiezen. Grote winnaar was de partij van multimiljonair Andrej Babiš (op de foto links, met de Bulgaarse premier Borissov). Maar de minderheidsregering die hij op gezag van president Zeman vormde werd begin januari weggestemd. Nu heeft Zeman begin deze week Babiš voor de tweede keer benoemd als premier van een nieuwe minderheidsregering. Daaraan zullen ook de sociaal-democraten deelnemen. Als de leden tenminste in meerderheid akkoord gaan. Op 15 juni is er een partij-referendum. De nieuwe regering zou het met gedoogsteun van de communisten voorlopig uit moeten kunnen houden in het parlement. Dinsdag kwamen duizenden mensen op de been om te demonstreren tegen de beoogde nieuwe regering.

De bezwaren tegen Babiš, zowel in als buiten het parlement, hebben te maken met een rechtszaak die tegen hem loopt wegens fraude met EU-gelden. Een politiek geïnspireerde ‘pseudo-case’ volgens hemzelf. Andrej Babiš is ondernemer en de op een na rijkste man van het land, een Tsjechische kopie van Donald Trump. Hij is rijk geworden met het landbouwconcern Agrofert. Intussen bezit hij ook verschillende grote media. In de vorige regering was hij minister van Financiën en vice-premier. Met zijn anti-establishment partij ANO (Actie van Ontevreden Burgers) beloofde hij zijn land weer gezond te maken door het als bedrijf te gaan leiden. Maar vanwege het fraude-onderzoek weigerden andere partijen tot nu toe met hem als premier een regering te vormen.

Foto: Bundesministerium für Europa, Integration und Äußeres (cc)

De toekomst van twee Tsjechische Trump-fans

ELDERS - Tsjechië gaat vandaag en morgen naar de stembus voor de keuze van een nieuwe president. De verkiezing wordt gecompliceerd door een crisis rond de pas vorige maand aangetreden minderheidsregering.

De eerste gekozen president van de Tsjechische Republiek, Miloš Zeman (73), gaat voor een tweede termijn ondanks alle kritiek op zijn “promotie van een klimaat van vulgariteit, incompetentie en corruptie“. Hij neemt het op tegen acht andere kandidaten. Jiří Drahoš (68), een voormalige voorzitter van de Tsjechische Academie van Wetenschappen is zijn belangrijkste concurrent. Zeman, een groot bewonderaar van Trump, staat voor een populistische anti-immigratiepolitiek en hecht meer aan goede betrekkingen met Rusland dan aan samenwerking binnen de EU. Drahoš pleit voor een oriëntatie op het westen. Hij pleit voor een “herstel van de morele autoriteit” van het leiderschap van de republiek.

De president van de Tsjechische Republiek heeft geen buitengewoon grote bevoegdheden. Maar hij heeft wel een rol bij de vorming van een nieuwe regering. En daar heeft Tsjechië nu juist op dit moment een groot probleem. ANO, de grote winnaar van de verkiezingen in oktober slaagt er, ondanks de ruime overwinning met 78 van de 200 zetels, niet in een meerderheidscoalitie te vormen. President Zeman heeft na de verkiezingen een minderheidsregering benoemd onder leiding van ANO-leider Andrej Babiš  (links als vice-premier in 2015 op de foto met de Oostenrijkse minister Sebastian Kurz, inmiddels ook premier). Maar deze regering dreigt volgende week alweer te bezwijken onder een motie van wantrouwen. Ook na een oproep van president Zeman in het parlement deze week hebben zich nog geen coalitiepartners gemeld voor een nieuwe regering.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Roman Boed (cc)

Tsjechen demonstreren voor democratie

ELDERS - Tsjechen vrezen de machtsovername door een Trumpiaans duo van een populist en een millionair. 

Dertigduizend demonstranten gingen alleen al in Praag de straat op om afkeuring te laten horen over de weigering van president Milos Zeman het ontslag van de minister van Financiën Andrej Babis te accepteren. Net als in de Fluwelen Revolutie die in 1989 een einde maakte aan het communistische regime rinkelden zij met hun sleutelbossen op het Wenceslasplein. Ook in andere steden waren er grote demonstraties.

Premier Sobotka van de centrum-linkse regering wil Babis ontslaan wegens vermoedens van belastingontduiking. Hij zou belastingvrije aandelen gekocht hebben van Agrofert, het concern dat hij leidde voordat hij de politiek in ging met de nieuwe anti-establismentpartij ANO. Sobotka wilde met het ontslag de weg vrij maken voor een onafhankelijk onderzoek. Zeman, de eigenzinnige populistische president, weigerde het ontslag van Babis te ondertekenen. Hij wil tussentijdse verkiezingen uitschrijven waarbij ANO als vermoedelijk grootste partij uit de bus zou komen. Dan kan Babis premier worden en dat zou ook Zemans eigen positie ten goede komen. Begin volgend jaar zijn er weer presidentsverkiezingen. De meerderheid van het Tsjechische parlement, inclusief ANO, verzet zich tegen deze plannen en houdt vast aan de reguliere verkiezingen in oktober.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.