Orbáns vrienden aan de Donau

Op het hoogste niveau onderhandelden EU-lidstaten gisteren over uitbreiding van de Unie. Uiteindelijk zijn 26 lidstaten akkoord gegaan met het openen van de toetredingsonderhandelingen met Oekraïne en Moldavië. Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen had zich hiervoor al eerder hard gemaakt. De Hongaarse premier Viktor Orbán is en blijft tegen. Hij onttrok zich aan de besluitvorming. Ook het vrijgeven, deze week, van een deel van de aan Hongarije beloofde miljarden, die Brussel nog steeds vasthoudt vanwege 's lands rechtsstatelijke gebreken, heeft hem kennelijk niet milder gestemd. Maar ook Oostenrijk was aanvankelijk tegen. De Oostenrijkse premier Karl Nehammer sprak zich dinsdag duidelijk uit tegen een versnelde toelatingsprocedure voor Oekraïne en Moldavië. Er mag geen voorkeursbehandeling voor Oekraïne bestaan, zei hij, als Bosnië-Herzegovina geen perspectief op toetreding krijgt. Nehammer heeft nu de toezegging gekregen dat binnenkort ook met Bosnië-Herzegovina toetredingsonderhandelingen worden geopend. Politico-commentator Matthew Karnitschnig zag in de overeenstemming tussen Nehammer en Orbán een herrijzenis van het oude Oostenrijks-Hongaarse rijk. 'De recente actie van Oostenrijk tegen Oekraïne past in een bekend patroon van het benutten van zijn neutraliteit om zich te verzoenen met Moskou en tegelijkertijd trouw te claimen aan het Westen, een tactiek die de Hongaarse leider Viktor Orbán ook beheerst,' schrijft hij. En: 'Of het nu om Oekraïne, Rusland of zelfs het Israëlisch-Hamas-conflict gaat, de indruk in EU-kringen is dat het tweetal uit hetzelfde liedboek zingt.' Of alle Oostenrijkers deze visie delen waag ik te betwijfelen. Feit is wel dat de huidige regering de hete adem in de nek voelt van de extreemrechtse FPÖ. Volgend jaar zijn er weer verkiezingen. De FPÖ staat in de polls al enige tijd ruim bovenaan met 30%, tien procentpunten meer dan de christendemocratische ÖVP van Nehammer. FPÖ-partijleider Herbert Kickl is close met Orbán en noemde Hongarije onlangs een “toevluchtsoord van nationale zelfbeschikking en verzet tegen de globalistische interventie vanuit Brussel.” Bij een bezoek aan Hongarije in maart steunde Kickl diens pleidooi voor een staakt het vuren in Oekraïne. De FPÖ kwam eerder in opspraak vanwege beschuldigingen dat het in 2016 geld heeft ontvangen van een Russische spin-doctor in ruil voor het indienen van een pro-Russisch voorstel aan het parlement. Een door de socialisten aangespannen rechtszaak liep begin dit jaar op niets uit. Als de FPÖ volgend jaar de grootste wordt in Oostenrijk zal dat de banden met Hongarije zeker versterken. Na de winst van Robert Fico in Slowakije zou dat een nieuwe aanslag zijn op de Europese eenheid. Poetin zal zich er op verheugen. Servië naar de stembus De Servische president Aleksandar Vučić past ook in het rijtje Orbán, Fico, Kickl. Hij heeft voor zondag verkiezingen uitgeschreven. Volgens Balkan Insight deed hij dat omdat hij merkte dat zijn gezag tanende was. Nu toeslaan, nu het nog kan, lijkt zijn motief voor de vervroegde parlementaire en lokale verkiezingen. Vučić heeft nu nog de ruimte op vrijwel alle Servische media om zich te presenteren als de man van het volk die het beste voor heeft met zijn land. En die al jaren de balans weet te vinden tussen een perspectief op het EU-lidmaatschap en de traditionele, etnische en religieuze banden met Rusland. Dagelijks is de president nu in het nieuws als verdediger van de belangen van de gewone Serviërs (waar kennen we dat van?).  Alhoewel Vučić zelf niet verkiesbaar is hangt het land vol met zin portretten. Hij pronkt met beroemdheden en verspreidt filmpjes waarin hij helpt bij de wederopbouw van huizen op het platteland, pannenkoeken bakt en geniet van zelfgebraden varkensvlees. Vučić en zijn regerende Servische Progressieve Partij (SNS) staan onder druk nu de stijgende inflatie de koopkracht van het publiek ondermijnt. Om de plaag te bestrijden heeft de president in de aanloop naar de verkiezingen geld uitgedeeld aan gezinnen en ouderen en heeft hij de pensioenen verhoogd. Na de massale demonstraties tegen zijn regering afgelopen voorjaar heeft de gehele oppositie zich nu verenigd in één grote coalitie 'Servië tegen het geweld' (SPN). De partijen die er deel van uitmaken zijn pro-EU, maar vooral tegen het autoritaire, corrupte bewind van Vučić  en de SNS. Ze hebben bij lange na niet de middelen die de regeringspartij kan inzetten in de verkiezingscampagne. In de opiniepeilingen staan ze op 40% tegen de SNS op 49%. Ze zijn wel vrijwel zeker van de meerderheid in Belgrado. Een nieuw bestuur in de hoofdstad kan een gevoelige slag toebrengen aan Vučić handlangers die daar een flinke winst hopen te halen uit illegale, megalomane projecten. Maar voor het land als geheel lijkt de SNS, die al meer dan tien jaar aan de macht is, nog steeds te sterk om te verliezen. Mocht de coalitie de meerderheid krijgen in het parlement dan betekent dat nog niet direct een verbetering in de verhouding van Servië met Kosovo. Een van de kandidaten, Aleksic, verklaarde op campagne bij Serviërs in Kosovo dat de SPN de onafhankelijkheid van Kosovo afwijst en het Ohrid-akkoord dat Vučić met de EU heeft gesloten niet accepteert.

Foto: David (cc)

Servië onder druk om Kosovo te erkennen

Volgens de Servische president Aleksandar Vucic dreigt zijn land een Europese “paria”-staat te worden als het een westers plan verwerpt om de betrekkingen met Kosovo te normaliseren. De inhoud van het plan, volgens sommigen een ‘ultimatum’, is niet officieel openbaar gemaakt alhoewel er al veel is uitgelekt. Het zou onder andere gaan om toelating van Kosovo tot de Verenigde Naties, min of meer een erkenning van dat land als een onafhankelijke staat. Volgens vice-premier Besnik Bislimi van Kosovo betekent het plan feitelijk over en weer erkenning van de twee staten. Verontrustend voor de Servische nationalisten is dat landen die tot nu toe Kosovo niet hebben erkend ook het plan zouden onderschrijven. Gisteren had Vucic verder overleg met de ambassadeurs van de landen die het initiatief hebben genomen: de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en Italië.

Vernederend

De nationalistische oppositie in het Servische parlement reageerde woedend op Vucic’ mededelingen over het ‘ultimatum’. De president werd uitgemaakt voor verrader. De pro-Russische journalist Slavisha Batko Milacic verwoordde de kritiek als volgt : ‘Het plan (ultimatum) voor Kosovo vernedert Servië en het Servische volk door Servië te dwingen gelijkheid, soevereiniteit, territoriale integriteit en de zogenaamde staatssymbolen van Kosovo te accepteren (…) Van Servië wordt verwacht dat het meewerkt aan het ontmantelen van zijn eigen integriteit, zijn eigen constitutionele orde en internationale reputatie.’ Milacic vindt dat Vucic zich niet door het westen moet laten ringeloren. De Servische regering moet in de onderhandelingen de prioriteit leggen bij ‘de bescherming van de huidige Servische bevolking in Kosovo en de terugkeer van de 250.000 verdreven Serviërs. Het reguleren van de status van Servisch staatseigendom in Kosovo, dat in beslag is genomen door de separatistische regering in de provincie. Plus de teruggave van gestolen eigendommen aan de Serviërs, die met geweld uit de provincie werden verdreven.’ Het is een voorbeeld van de steeds sterkere anti-westerse stem onder een deel van de Serviërs die openlijk sympathiseren met de inval van Rusland in Oekraïne en die, zoals we hier eerder deze week konden lezen, bij het herdenken van de de gruwelen in hun eigen burgeroorlog daders en slachtoffers verwisselen.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: NATO North Atlantic Treaty Organization (cc)

Servië demonstreert tegen nieuwe dictatuur

ELDERS - Demonstraties tegen de regering Vučić breiden zich uit. Tegen ‘een constant klimaat van angst waarin alle kritiek is gesmoord.’

In reactie op de mishandeling van een oppositionele politicus door de politie in Krusevac vond op 8 december vorig  jaar de eerste demonstratie plaats van de beweging ‘1 van 5 miljoen’. De beweging groeide nadat op 12 december een aanslag werd gepleegd op Milan Jovanović, een journalist die onderzoek deed naar corruptie. Daarvoor zijn nu een burgemeester van een voorstad van Belgrado en een politieagent gearresteerd. Aanvankelijk waren de bijeenkomsten alleen in Belgrado. In januari breidden de demonstraties op zaterdagen zich uit naar dertig steden, inclusief de Servische gemeenschap in Kosovo.

Het protest is in het algemeen gericht tegen de zittende regering van Aleksandar Vučić, die sinds 2014 aan de macht is, eerst als premier en sinds 2017 als president. Volgens Jelena Anasonovic, een 24-jarige studente die de demonstraties mede organiseert,  „creëren Vucic en zijn partij een constant klimaat van angst waarin alle kritiek is gesmoord”. De eisen van de demonstranten lopen uiteen van hervormingen in het kiesstelsel tot toegang tot de door de regering gedomineerde media en het oplossen van de moord op de gematigde Servische politicus uit Kosovo Oliver Ivanovic, nu een jaar geleden. Uiteindelijk draait het om de val van het regime Vučić. Die heeft gezegd dat hij geen enkele van de eisen van de demonstranten zal inwilligen ‘zelfs als het er vijf miljoen zijn’. Sindsdien demonstreren de Serviërs onder het motto ‘1 van 5 miljoen’.

Foto: Martha de Jong-Lantink (cc)

Vučić: “Tito was een ‘smart guy'”

ELDERS - De nieuwe Servische president houdt zowel Brussel als Moskou aan de lijn.

Zondag won de huidige Servische premier Vučić de presidentsverkiezingen met 55% van de stemmen. Zijn tegenkandidaten in de eerste ronde kwamen niet boven de 16%. Bijna de helft van de Servische kiesgerechtigden bleef thuis.

De overwinning van Vučić bracht deze week in talrijke steden massa’s  -meest jonge- demonstranten op de been. Ze protesteerden tegen de nieuwe president, onregelmatigheden bij de verkiezingen, de partijdigheid van de media en de uitschakeling van het parlement tijdens de campagne. Op verschillende plaatsen werd ook geprotesteerd tegen het gebrek aan perspectief op werk en tegen voortdurende bezuinigingen. Een van de demonstranten:

“The same things are happening over and over for years, the same people, we must stop it. The same people are creating our future constantly. Serbia must be a better country [rather than a country] from which young people are leaving and criminals and thieves are staying.”

Aleksandar Vučić (47) komt oorspronkelijk uit de rechtse, nationalistische Radicale Partij van Šešelj. Hij brak daarmee omdat hij anders dan Šešelj aansluiting wilde zoeken bij de EU. Dat standpunt bezorgde hem enkele jaren geleden een grote populariteit. Inmiddels is het aantal voorstanders van aansluiting bij de EU flink gedaald. Bij de parlementsverkiezingen van vorig jaar april behield de SNS (Progressieve Partij, let niet op de naam) ondanks een verlies de overgrote meerderheid: 131 van de 250 zetels . De SRS van Šešelj kwam terug met 29 zetels.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.