Staking?! Stille revolutie in de Stille Zuidzee!

In het kader van de Onofficiële te korte Boudewijn Büch Week plaatsen wij vandaag een gastbijdrage van Nyram over Tonga. Nyram verbleef enkele maanden op Tonga ‘voor wetenschappelijke doeleinden’ en schreef een bijdrage over de onrustige politieke ontwikkelingen op dit eiland. Tevens vraagt hij zich af of Tonga in de Nederlandse media qua aandacht niet te kort wordt gedaan ? Vragen die wij graag horen in de Onofficiële te korte Boudewijn Büch Week.

Tonga is een eiland archipel met ongeveer 105 duizend inwoners die geregeerd worden door een Monarch, Tupou IV (bekend als wereld’s zwaarste koning). Tonga is verder onder andere bekend van het verkoop van paspoorten en DNA, de mogelijke locatie van een lanceer platform voor toeristische ruimtereizen, en op sportgebied, een zilveren Olympische medaile voor het boksen tijdens de Spelen van 1996 en rugby (en dan vooral Jonah Lomu).

Het gebeurt niet vaak, maar soms staat er nieuws over het Koninkrijkje Tonga in de krant. De Volkskrant berichtte onlangs (in een miniberichtje) over een staking van zes weken in Tonga die geendigd was met een klinkende overwinning voor de actievoerende ambtenaren (op 8 september). Er werd besloten tot salarisverhogingen van 60 tot 80 procent, een ontslagplan ging van de baan, en, belangrijk, de actievoerders werden niet gestraft. De FNV nam het berichtje zelfs over in haar ‘FNV Bouw Magazine’ van afgelopen Oktober. De Volkskrant berichtte ook nog “Tijdens de staking bleven scholen en ziekenhuizen gesloten en werd geen vuilnis opgehaald.” Inderdaad. Dat klopt. En het is bemoedigend nieuws. Maar het bericht is eigenlijk niet helemaal volledig. Ja, er was een staking van zes weken die werd afgesloten met een klinkende overwinning voor de ambtenaren. Maar er was en is daar veel meer aan de hand: in feite is er een stille revolutie gaande in Tonga.

De staking bleef niet beperkt tot een staking waarbij de vuilnis niet opgehaald werd. Jongeren die zich verbonden voelden met hun leraren van school wilden hun steun laten blijken: overheids auto’s en een gebouw werden gedeeltelijk in de fik gestoken, en nog schokkender: een huis van de koning werd plat gebrand! Dit is echt ongehoord voor de normaal zeer overheidsgetrouwe en hierarchisch ingestelde Tonganen. Een rechter uit NZ werd toen overgevlogen om te bemiddelen, maar die keerde onverichter zake na 3 dagen weer terug.

Gedurende deze tijd werd het ook duidelijk dat het niet alleen om loonsverhoging ging. De stakers eiste ook constitutionele verandering. Ook dit kwam niet voort uit het niets. Vorig jaar was er al een schandaal rond de vrijheid van meningsuiting (in Tonga een echt item): het in Auckland gepubliceerde onafhankelijke krantje Taimi o’ Tonga werd gebannen uit Tonga (de reden was een beledigend cartoontje over Tonga’s monarchen en de minister van Politie) wat leidde tot de eerste (!) protest marst in Tonga van wel 10.000 mensen. Ook voeren de Temos (Democratische Partij) al jarenlang oppositie in het parlement. Tonga is namelijk het enige land op aarde waar pure monarchie en parlementaire democratie prima samen gaan. Niet dus. Het parlement bestaat uit 9 door de bevolking gekozen vertegenwoordigers, en 21 door de koning benoemde vertegenwoordigers van adel. Een veilige marge! Daarbij benoemt de koning ook het kabinet en kan hij een beslissend veto uitspreken. De positie van het koningshuis werd er niet beter op toen bleek dat de koning gedurende die 6 weken niet terug zou komen uit Auckland waar hij verbleef naar aanleiding van een ziekenhuisbezoek (de man is 85 jaar). Tonganen wonend in Nieuw Zeeland protesteerde buiten zijn huis.

Uiteindelijk kwam de overheid dus tegemoet aan de eisen: 70% loonsverhoging, hoewel het compleet onduidelijk is waar dat geld vandaan moet komen, en ook wat constitutionele hervorming, er zijn nu 2 leden van het kabinet door de ‘commoners’ in het kabinet benoemd (een van die nieuwe ministers is na ontslag uit het vorige kabinet, en een politieke draai van 180 graden, de al eerder genoemde oud-minister van Politie). Erg gecompliceerd allemaal

Gelukkig verloopt de stille revolutie in Tonga toch redelijk vreedzaam. Maar het is nog niet voorbij. De discussie woedt voort en de spanning is zelfs over internet te voelen. Op 25 oktober jongstleden werd een veelbelovende onafhankelijke parlementaire commissie onder de leiding van progressieve Noble Tu’ipelehake ingesteld die gaat onderzoeken hoe politieke hervorming in Tonga het best vorm gegeven kan worden. De uitstekende website www.matangitonga.to bericht hier regelmatig over.

Omdat er toch wat te reageren moet zijn: is de berichtgeving in de Volkskrant nu slecht, onvolledig, incorrect, of moeten we (ik?) eigenlijk blij zijn dat er uberhaupt nieuws over Tonga op een Volkskrantpagina terecht komt? Tonga is natuurlijk niet de hub van het moderne leven, maar de berichtgeving in De Volkskrant vond ik toch wat mager..

Minority rule:
http://www.matangitonga.to/article/tonganews/politics/minority270905.shtml
Minutes of parliament:
http://www.matangitonga.to/article/tonganews/parliament/27minute090905.shtml
Protest mars (+ pictures):
http://www.matangitonga.to/article/tonganews/government/bigmarch060905.shtml

Het smeult in Tonga…