serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Tussen kunst en terrorisme

Andre Breton

“De meest zuivere surrealistische daad bestaat eruit met een geladen geweer in een menigte te wandelen en willekeurig rond te schieten”, schijnt André Breton, voorman van de surrealisten, ooit te hebben gezegd in het Surrealistisch Manifest. Choqueren was een belangrijk surrealistisch principe. 

In Mijn Laatste Snik van filmer Luis Buñuel las ik een anekdote over Salvador Dalí die was uitgenodigd voor een gekostumeerd bal in hoge Amerikaanse kringen. Dalí ging toen verkleed als de vermoorde baby van Charles Lindberg. De medegasten waren hierover zo verbolgen (het nieuws was nog vrij vers) dat ze Dalí dwongen excuses te maken. Die excuses kregen ze (Dalí hield teveel van het high society-leventje), waarna Dalí uit de surrealistische beweging werd gekickt. Overigens deed Breton dat nogal graag, leden excommuniceren wanneer ze niet in het surrealistische gareel liepen.

]

Die meest zuivere surrealistische daad werd in 1998 verfilmd door Todd Solondz in het misantropische meesterwerkje Happiness. In de bewuste scene schiet een man lukraak mensen neer in een park. Dit blijkt een fantasie te zijn. Van een psychiater die later in de film een vriendje van zijn zoontje seksueel zou misbruiken. Freud en Breton kunnen trots zijn op Solondz.

]

Happiness verscheen een jaar voor de moordpartij in Columbine, waar die meest zuivere surrealistische daad daadwerkelijk werd uitgevoerd (hallucinant verfilmd door Gus van Sant in Elephant). Sindsdien werd het leegschieten van je mitrailleur een beproefde methode om met een gewelddadige einde het leven te wreken en zo op de valreep net iets meer te worden dan een anonieme passant. Tot voor kort werd deze methode vooral gebruikt door gefrustreerde adolescenten, sinds Anders Breivik hebben ook terroristen het surrealisme ontdekt. Zie ook Tunesië en Parijs, waar ze het strand, een terrasje en een concertzaal in de ergst denkbare nachtmerrie transformeerden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kunst volgens Google

COLUMN - Ik had het beloofd aan de man die deze rubriek nu al meer dan 25 jaar (of zoiets) verzorgt. Ik had P.J. Cokema beloofd hem uit de brand te helpen. Ik had hem beloofd dat ik twee zondagen op rij Kunst op Zondag zal verzorgen. Deze zondag was de eerste. Ik heb gefaald. Althans, ik heb in die zin gefaald dat het mij niet gaat lukken om deze rubriek op een volwaardige manier te vullen. Op een halfslachtige manier gaat het overigens wel lukken. Daar bent u nu getuige van, mocht u nog niet zijn afgehaakt.

Het zit zo. Ik kwam met m’n planning in de knoei. Alhoewel, ik doe eigenlijk nooit aan planningen. Dan kun je er ook niet mee in de knoei komen. Het was dan ook bij manier van spreken. Het komt er in het kort op neer dat ik woensdagavond mij ineens herinnerde dat ik P.J. Cokema had beloofd om op twee zondagen zijn rubriek te verzorgen. Het loopt wel los, dacht ik bij m’n eigen, ik heb nog meer dan genoeg avonden om iets in elkaar te flansen. Maar ik was vergeten dat ik nog een ander stuk moest schrijven. En dat ik de meeste avonden niet in de gelegenheid zou zijn om achter mijn computer te kruipen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | 200

Dit is het 200e stukje in Kunst op Zondag (KoZ) dat door ondergetekende is samengesteld. Anders geformuleerd: 54,5 % van alle KoZ staat nu op naam van P.J. Cokema.

Zonder collega Steeph was het nooit wat geworden met de langstlopende serie op Sargasso. Van 2006 tot in 2011 vulde hij Sargasso’s virtuele kunstgalerie met 133 exposities. Met ‘de kunst van het weglaten’ bestaat deze wekelijkse rubriek zelfs 10 jaar, waarin 369 stukjes zijn geproduceerd.

17 november 2005: Een eerste poging was ‘Kunst op Donderdag’ van Degtyarev Pekhotny, met een schilderij van Elvis en Jezus. Kunst, camp of kitsch?

Op The World of Kitsch meer Jesus Elvis Mash-ups en wie vergeten is welke keiharde bewijzen er zijn dat Elvis wel degelijk de echte Koning is leze dit hier of snuffelt op boekenmarkten naar The Shocking Scriptural and Scientific Evidence That Elvis Presley Could Be The Messiah Anticipated Throughout History.

Allemaal alu-hoedjes gedoe natuurlijk. Er is maar één echte Jezus en dat is John Lennon.
cc Flickr Wally Gobetz photostream Montréal - Vieux Montréal Pub St. Paul - Last Supper

De lezers wilden er echter niet aan dat kitsch ook kunst was.

Sargasso’s kunstrubriek was nog niet begonnen, of al weer afgeserveerd door de reaguurders. Nu zijn bloggers minsten zo eigenwijs als hun schare volgers. Steeph pakte het idee op, deze keer met meer succes. Van 2 april 2006 tot en met 22 mei 2011 houdt hij het vol, met behulp van een aantal andere auteurs en met hier en daar een adempauze.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Reizigers

Reizigers: mensen die onderweg zijn met een doel. In die zin zijn vluchtelingen reizigers. Of reizigers zich overal thuis voelen, hangt deels af van de ontvangst. En van een gezonde reizigersmentaliteit.

Er is een wat al te romantisch beeld dat elke reis een belofte inhoudt. Terwijl het ook wachten, sjouwen en zere voeten betekent. Eén ding staat vast: zolang de mens bestaat, zolang reist zij.

Jan Brueghel de Oude – De karavaan, 1607.
cc commons.wikimedia.org Jan Brueghel (I) - The Caravan

Reislustigen hebben regelmatig trek. Wegrestaurants zijn zo oud als de weg naar Rome.

Isaac van Ostade – Reizigers bij een herberg, 1645.
cc commons.wikimedia.org Travellers at a Country Inn 1645 Isaack van Ostade

Waar anders dan bij openbaar vervoer stations, vind je drommen reizigers? Waaronder dit trio in Venlo.
Piet Killaars – De Reizigers, 1960, station Venlo.
cc commons.wikimedia.org Beeldhouwwerk, staat voor het NS stationsgebouw - Venlo - 20397499 – RCE

Of deze ‘backpacker’ van Paul Gees.
Paul GeesDe reiziger, 1999, station Tunrhout (Be).
cc commons.wikimedia.org Turnhout treinstation foto7 2010-10-03 13.41

De Spaanse schilder/beeldhouwer Eduardo Úrculo was in zijn laatste jaren veel met het thema reizen bezig. In Madrid staat ‘El viajero’ (de reiziger), een stilleven van koffers, een hoed, een paraplu en een jas. De reiziger is nergens te zien. In Oviedo wel. Daar staat de geheimzinnige reiziger (hij heeft een naam, maar niemand weet wie het is), leunend tegen zijn bagage.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Het beloofde land

Het beloofde land is een idee fixe.

Vincent Adriaenssen – Mozes leidt de Israëlieten naar het beloofde land.
cc commons.wikimedia.org Vincent Adriaenssen Moïse conduisant les israelites en terre promise

David Manuel – The Promised Land. Een eerbetoon aan de pioniers die via de Oregon Trail van oost naar west trokken. Eén van de vertrekpunten van de Amerikaanse Droom?
Het standbeeld werd in 1994 bekritiseerd: The depiction of the subject matter was found to be an inappropriate and inaccurate representation of the settlers of Oregon, excluding the many other races and religions”.
cc commons.wikimedia.org The Promised Land sculpture

Ralph Appelbaum Associates – Gate to the National Civil Rights Museum. Hierin een quote uit de speech “I’ve Been to the Mountaintop” van Martin Luther King, Jr. Het zou zijn laatste speech zijn. Een dag erna werd hij vermoord.
cc Flickr Carl Wycoff photostream National Civil Rights Museum Gate Across from The Lorraine Motel - Memphis TN

Mark Lisser – Mozes en het Beloofde Land, 2014.
Je ziet vruchtbaar land liggen, maar om een of andere reden kan je er niet heen.
© Mark Lisser Mozes en het Beloofde Land, acryl, 20x50 cm, 2014

Izak Boom – Het beloofde land.
Eén van de schilderijen die, na klachten, werden verwijderd uit een tentoonstelling in het Beatrixziekenhuis te Gorinchem, maar toch weer terug werden genomen.
© Izak Boom Het beloode land 3

Jerry KowalskyPromised Land.
An installation of drawings, objects and projections. It is about the influence of media and propaganda and the way identity is defined. The questions: How do ideals of great leader scientists and revolutionaries have influence on big groups of people was the starting point for this installation.
© Jerry Kowalski promised-land-installation-view21

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Boekenkast

Vorige week zagen we hier een (nog) lege bibliotheek van Los Carpinteros. Een enorme boekenkast.

Een kast is pas een boekenkast als er boeken in staan. Dat lijkt vanzelfsprekend, dat is het niet voor kunstenaars, architecten en vormgevers. Om een extreem voorbeeld te geven: U koopt wat boeken in de winkel, bind ze achter op uw fiets en voila! Uw fiets is een boekenkast.

Ook aan boekenkasten wordt wel eens een andere functionaliteit gegeven. Leg er alleen onderbroeken in en de boekenkast is een schijtlollig meubel geworden. U ziet: zo simpel is het een creatieve draai aan een boekenkast te geven.

Genoeg flauwekul. De boekenkast zal een uitstervend fenomeen worden. Uw pc, uw tablet en uw smartphone worden de nieuwe boekenkast. Het e-book rukt op en wie geen zin heeft een hele pil tot zich te nemen, bladert door de Google-bibliotheek. Er zijn vooruitziende kunstenaars die de met boeken gevulde kast alvast een plaatsje in de openbare ruimte geven. Opdat we ons blijven herinneren wat dat ook al weer was?

Om niet te vergeten dat in Capel Street in het Ierse Dublin de eerste gratis bibliotheek stond, beschilderden Cathal McCoy en Holly Johnson een verkeerslichtentrafo.
cc Flickr William Murphy photostream Street Art And Traffic Lights - Bookcase By Holly & Cathal

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Los Carpinteros

Los Carpinteros, een Cubaans kunstenaarscollectief, in 1992 met drie man begonnen. Marco Antonio Castillo Valdes, Dagoberto Rodríguez Sánchez en Alexandre Arrechea Jesus Zambrano. De laatste begin in 2003 voor zichzelf, dus opereert Los Carpinteros tegenwoordig als duo. In Nederland was hun installatiekunst slechts één keer te zien (in 2003, Den Helder).

Estuche, 1999.

cc Flickr dou_ble_you Los Carpinteros (Marco Castillo Valdes, Alexandre Arrechea Zambrano, Dagoberto Rodriguez Sanchez), Estuche (Jewellery Case)


Frío estudio del desastre
, 2005.
cc Flickr Carmen Alonso Suarez Frío estudio del desastre, 2005.

Free Basket, 2010.
cc Flickr clarkmaxwell photostream Free basket, 2010.

Sala de Lectura Ovalada, 2011.
cc Flickr iwouldificould Los Carpinteros Rumba Muerta, at the Sean Kelly Gallery

Clavos Torcidos, 2013.
cc Flickr Fulvio Spada photostream Los Carpinteros - Clavos Torcidos

Candela, 2013.
cc Flickr M a n u e l photostream Los carpinteros. Candela. SeanKelly

Cardboard Beach, 2014.

The Globe, 2015.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Onschuld

Onschuld bestaat niet meer.

Bernardino Luini – Madonna and Child with St. John and the Lamb, 1480.
cc Flickr ellenm1 photostream Madonna and Child with St. John and the Lamb by Bernardino Luini
Pierre Paul Prud’hon – Vénus au bain ou l’Innocence, 1810.
cc Flickr jean louis mazieres photostream Pierre Paul Prud'hon. 1758-1823. Paris Vénus au bain ou l'Innocence. Louvre

Leopold Carl Müller – An Innocent Smile, 1885.
cc Flickr Gandalf's Gallery photostream Leopold Carl Müller - An Innocent Smile 1885
Louis Welden Hawkins – Innocence, 1890.
cc commins.wikimedia.org Louis Welden Hawkins
Arthur Hacker – Innocence, 1899.
cc Flickr Plum leaves photostream Innocence 1899 by Arthur Hacker
Mark TanseyThe Innocent Eye Test, 1981.
cc Flickr Brian Lamb photostream Mark Tansey, The Innocent Eye Test
Berlinde de BruyckereOnschuld kan een hel zijn, 1995.
Berlinde De Bruyckere Omschuld kan een hel zijn foto Dimitri Goossens
Ron Mueck – Boy, 1999.
cc Flickr Mike Lewis photostream Boy (2000)
Ted NotenMurdered Innocence, 2005.
cc commons.wikimeida.org Ted Noten Murdered Innocence 2005
Linda Thomas – Innocence, 2006.
cc Flickr mira66 Innocence by Linda Thomas, Christchurch Park, Ipswich, Suffolk

Onschuld bestaat niet meer. Vermoord? Of heeft het nooit bestaan? Misschien komt de onschuld terug, als we ophouden alles en iedereen de schuld te geven.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | God

Waar de een De Kunstenaar in God ziet, ziet een ander De Kunstenaar als vervanger van God. Of u in God gelooft of in De Kunstenaar, in beide gevallen geeft u blijk van behoefte aan invulling van uw geestelijk welzijn.

Kijk, u kan God nooit gezien hebben. In de bijbel (Exodus 20) heeft ze expliciet verboden kunst te maken: “Gij zult u geen gesneden beeld, noch enige gelijkenis maken, van hetgeen boven in den hemel is, noch van hetgeen onder op de aarde is, noch van hetgeen in de wateren onder de aarde is.”

Dat verbod is dus inclusief een beeltenis van haarzelf. God haat kunst, zoveel is wel duidelijk.

De overweldigende hoeveelheid kunst op aarde mag dan het bewijs zijn van de eeuwen goddeloosheid? Gewoon een verbod aan je laars lappen. Dat heet tegenwoordig de vrijheid van de kunstenaar. En tegen die vrijheid is geen god opgewassen. Ze kan nog zoveel toorn over ons uitstorten, de mens blijft maar afbeeldingen maken van hetgeen boven in den hemel is, en van hetgeen onder op de aarde is, en van hetgeen in de wateren onder de aarde is.

Eén ding heeft kunst gemeenschappelijk met god en gods woord: zoveel zielen, zoveel duidingen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Aakash Nihalani’s dimensie

Drie dimensies zijn voor velen niet te vatten, gezien de bijna dagelijkse onenigheid over de werkelijkheid. De oplossing ligt, zo denken sommigen, in andere dimensies. Mochten die er al zijn, de wereld is nog steeds hetzelfde.

Eén simpele dimensie is genoeg om van de werkelijkheid een grote illusie te maken. Aakash Nihalani heeft niet meer nodig dan wat fluoriserend tape om driedimensionaliteit toe te voegen aan een wereld die aan driedimensionaliteit niet genoeg lijkt te hebben. Een kwestie van perspectief.

Domino.
cc Flickr Andrea Grover photostream Aakash Nihalani at Parrish

Landscrapers 1
cc Flickr Hrag Vartanian photostream Art in Odd Places Aakash Nihalani Landscrapers installation

Landscrapers 2
cc Flickr Hrag Vartanian photostream Art in Odd Places Aakash Nihalani Landscrapers

Bus stop
cc Flickr Hrag Vartanian photostream Tape Geometry by Aakash Nihalani

Portal
cc Flickr Scott Beale photostream 3D Geometric Street Art by Aakash Nihalani at rag and bone in SoHo

Minimal?
cc Flickr svennevenn photostream Aakash Nihalani

Aakash Nihalani aan het werk.

Aakash Nihalani prikt de mensen door (het werk is beter te begrijpen als je ook de details bekijkt die we op My Modern Met aantroffen).

Tot slot: bekijk ook eens de interactieve projecties en Eye scream sunday, het blog van Aakash Nihalani.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Anywhere I lay my head

Anywhere I’m gonna lay my head boys, I will call my home.

Igor MitorajTesta Addormentata, 1983.
cc Flickr Ania Mendrek Igor Mitoraj Testa Addormentata (Head Asleep)

Terry Allen en Phillip LevineCorporate Head, 1990.
cc Flickr Seth Anderson photostream A Head For Business - Terry Allen

Igor MitorajLuci di nare, 1991.
cc Flickr Jono Brennan Sculpture by Igor Mitoraj

Robert Arneson – Yin & Yang, 1992.
cc Flickr Bev Sykes photostream Eggheads

Robert Arneson – Eye on Mrak (Fatal Laff), 1994.
cc Flickr Bev Sykes photostream Art (Robert Arneson statue)

Igor MitorajEros Bendato. 1999.
cc Flickr Jamie Durrant photostream Igor Mitoraj Bandaged Head

Adomas Jacovskis – Gulinti galva (Liggend hoofd), 2001.
cc Flick Stefan Van der Straeten photostream Decapitated (Adomas Jacovskis. Lying Head)

Sean HenryCatafalque, 2005.
cc Flickr Leo Reynolds photostream Sean Henry Catafalque

Meg White– Awaking Muse, 2006.
cc Flickr rjcox photostream Discovery Muse Artist Meg White

Igor MitorajHermanos, 2010.
cc Flickr Francesca Gallina photostream Igor Mitoraj Hermanos nella Valle dei templi

Nicolas HoliberHead of Goliath, 2015.
cc Flickr Scott Beale photostream Nicolas Holiber, Head of Goliath

Anywhere I lay my head, I will call my home. Er lopen nu heel wat mensen rond, voor wie ik hoop dat het zo zal werken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Vluchtelingen

Ook kunstenaars uit heel de wereld reageren op het verdronken Syrische jongetje. Wie even verder kijkt, ziet dat onder ‘kunstenaars’ vooral cartoonisten moet worden verstaan en verder en massa self-made kunstenaars die wat minuten met photoshoppen bezig zijn geweest.

Eén van de echte kunstenaars/cartoonisten is Rafat Al-khateeb, die reageert met ‘New World map’. Op de website Cartoon Movement (lees ook hun blog) vind je meer info over Rafat Al-khateeb.
© new world map by Rafat Al-khateeb

Nu is het niet zo dat dit ene tragische voorval de neuzen van kunstenaars ineens op de vluchtelingencrisis drukt. Kunstenaars zijn er al jaren mee bezig. De mate waarin en de wijze waarop kan verschillen. Meestal is het ‘de aandacht vestigen op’.

Natuurlijk zijn er de kunstenaars, die net als anderen, incidenteel met hun werk reageren op (facetten van) de vluchtelingenproblematiek. De hier vaak geciteerde Banksy reageerde op de vreemdelingenfobie (en werk dat overigens is verwijderd nadat er klachten over waren ingediend).
cc Flickr Paul Townsend photostream A satirical take on immigration involving birds on a wire by renowned artist Banksy

Banksy’s laatste commentaar op ‘de toestand in de wereld’ is Dismaland, een tegenhanger van het immer vrolijke Disneyworld. Leuk voor heel het gezin. In Dismaland ontbreken de vluchtelingen niet.
cc Flickr Florent Darrault photostream police pour stopper les immigrants - une installation de banksy à Dismaland

U dacht dat we alleen in de Middellandse Zee bootvluchtelingen hadden? Bij Amerika moeten regelmatig bootvluchtelingen worden gered. Amerika is, op een sterk gedecimeerd aantal autochtonen na, een land van louter immigranten. Dat heeft Amerika gemeen met Nederland.

Vorige Volgende