Kunst op zondag Archives - Pagina 22 van 56

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bij associatie

30 juni 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Denkt u wel eens bij het zien van een kunstwerk dat u de naam van de kunstenaar meent te weten en heeft u het dan toch mis? Mij overkwam dat bij het zien van één van de wandkleden die momenteel bij de Textiel Biënnale 2019 in Museum Rijswijk is te zien. Het gaat om dit wandkleed:

Paul Yore – Let Us Not Die From Habit, 2018.

De naam had ik fout, de associatie lijkt logisch. Paul Yore’s “sociaal commentaar” op de samenleving heeft namelijk wel wat overeenkomsten met die van Grayson Perry (in 2017 in Kunst op Zondag aan bod geweest).

Grayson Perry – Map of Truths and Beliefs, 2011.

Dat kan gebeuren als meerdere kunstenaars eenzelfde concept hanteren.

Bij twee andere kunstenaars, van wie op de Textiel Biënnale wandkleden zijn te zien, had ik de associatie minder sterk omdat hun stijl veel meer verschilde met die van Perry (en dus ook Yore).

Lawrence James Bailey – Behind the bushes, 2019.

Kayla Mattes – I will not, 2018.

Kayla Mattes – detail I will not, 2018.

Ook bij het zien van de transparante hoofddeksels en jurk van Monika Supé doemde een associatie op. Niet zo heel direct als bij het wandkleed van Paul Yore, meer als “oh ja, er is nog meer transparante textielkunst”. Nu te zien (t/m 29 september) in museum Voorlinden: De doorzichtige, textiele architectuur van Do Ho Suh (ook in 2017 bij ons aanwezig samen met Ernesto Neto, van wie ook een stuk in museum Voorlinden staat).

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | In tuinen

23 juni 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Elk jaar weer worden tal van ‘kunsttuinen’ geopend. Behalve in de bekende beeldentuinen van het Kröller-Müller Museum, bij kasteel het Nijenhuis (van museum de Fundatie) en particuliere beeldentuinen zoals die op Landgoed Anningahof, is het in al die andere tuinen en parken bijna paradijselijk toeven tussen het groen en de kunst.

We presenteren er een gedeelte van, als tips voor uw zomerse uitjes en lichten er een paar kunstenaars uit, van wie in meerdere beeldentuinen deze zomer werk te zien zal zijn …….

In Beeldentuin Mariënheem (Overijssel, tot en met 1 oktober geopend): bronzen, stenen en houten beelden, keramiek en glaswerk. Ruim 70 kunstenaars vertegenwoordigd, waaronder…

Else Ringnalda – Summertime (2018), brons, 90 x 60 x 30 cm.

Donateurs en lezers van Sargasso kunnen een korting op de toegangsprijs krijgen (5 euro i.p.v. 8,50). Vraag de kortingsvoucher aan door te mailen naar kunstopzondag (at) sargasso.nl De korting is strikt persoonlijk.

Ook in Overijssel: Atelier Witharen, tot en met 29 september, werken van 13 kunstenaars.

In Gees (gemeente Coevorden, Drenthe): Beelden in Gees, tot en met 29 september. Een internationale expositie met 37 kunstenaars uit Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Italië. Uit Nederland o.a….

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Artiest-provocateur

16 juni 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

“Van Lieshout zaagt men planken” gaat een kunsthistorisch spreekwoord worden. Het gebrek aan nuance in de negatieve kritieken die het soms weinig subtiele werk van Atelier Van Lieshout aanvallen, lijken een voorspelbaar ritueel te worden. Is Joep van Lieshout de ‘artiest-provocateur’ of is de toeschouwer happig op zich beledigd voelen?

Meest besproken kunstwerk is de Domestikator, in 2015 nog probleemloos onderdeel van een mini-kunstdorp ‘The Good, the Bad and the Ugly’, op de triënnale in Bochum (Duitsland).

Het gebouwtje, in de vorm van een baasje met zijn/haar hond, werd in 2017 pas wereldbekend toen het Parijse Louvre het kunstwerk weigerde wegens de vermeende pornografische uitstraling en het Centre Pompidou het toen maar overnam.

Vorig jaar was het roemruchte stelletje te zien in Ferrotopia, evenals in Bochum een klein dorp met meerdere gebouwen en installaties, op het NDSM-terrein in Amsterdam. Geen ophef deze keer. Tot de ‘Domestikator’ dit jaar verhuisde naar IJmuiden.

Raadslid Sander Scholts van de lokale partij Forza wil het kunstwerk snel weg hebben en zit ook niet te wachten op Van Lieshout’s ‘Bikinibar’, die ook een plaatsje moet krijgen bij IJmuiden aan Zee. Kijk hier naar de IJmuidense reacties.

Ach ja, die ‘Bikinibar’, ook zo’n bizar gebouwtje, dat in 2009 nog werd bewonderd op ArtZuid in Amsterdam maar in 2014 aanstootgevend bleek voor passerende treinmachinisten, waarop de Keukenhof het kunstwerk uit het zicht haalde van de langs snellende treinen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Geweigerden

9 juni 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Twee grote tentoonstellingen veroorzaken onnoemelijk leed. De ´Zomerexpo 2019´ in museum De Fundatie en ´Lang leve Rembrandt´ in het Rijksmuseum kunnen ook wel ‘festivals der afvallers’ worden genoemd.

Voor de Zomerexpo, die deze keer Europa als thema heeft, werden uit 3200 aanmeldingen duizend kunstwerken geselecteerd, waarna een jury 250 kunstwerken goed bevonden heeft voor de tentoonstelling die u tot 1 september kunt zien.

Het Rijksmuseum komt ook met een zomertentoonstelling (15 juli t/m 15 september). Voor ‘Lang leve Rembrandt’ zijn uit 8395 inzendingen 600 werken gekozen. Het Rijksmuseum blijft voorlopig vaag over hoeveel werken precies tentoongesteld gaan worden, maar hoopt op ‘enkele honderden’.

Enige nazorg voor de duizenden afgewezenen ontbreekt. Hoewel….

In Haarlem wordt een ‘doekje voor het bloeden’ georganiseerd. Er ging een gerucht dat het Jan en Pietmuseum een Salon des Refusés (Salon der geweigerden) zou organiseren voor de afvallers van het Rijksmuseum, maar andere berichten beweren dat het museum definitief is gesloten.

Dertig door de ZomerExpo afgewezen kunstenaars worden getroost door Kunst centrum Haarlem (tot 24 augustus). De kunstwerken hangen in ‘salonstijl’ (door en boven elkaar), als verwijzing naar de Parijse Salon des Refusés.

De 19e eeuwse officiële Parijse kunstsalons beleefden in 1863 een dieptepunt, toen 3000 van de 5000 inzendingen werden geweigerd (U ziet: anno 2019 herhaald geschiedenis zich in Nederland). De maatschappelijke onrust die dat veroorzaakte werd door de toenmalige despoot Napoleon in de kiem gesmoord door die ‘Salon der geweigerden’ te organiseren. De ene kunstenaar zag het als een herkansing, een andere wilde niet als geweigerde door het leven en trok zijn werk terug.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Laatste maaltijd

2 juni 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Nog een krappe maand en dan is de paascyclus ten einde. Deze cyclus bewijst maar weer eens tot welke desastreuze gevolgen het ‘van je geloof vallen’ leidt: waar we nu 3 vrije dagen hebben, hadden dat er minstens 15 kunnen zijn als de paascyclus ten volle gerespecteerd zou zijn.

En zo ging, de cyclus was ruim halverwege, de ‘Dag van Het Laatste Avondmaal’ voorbij zonder dat het land ter file ging voor een lang vrij weekend. Zo’n laatste hapje, waar gaat dat eigenlijk over?

Natuurlijk over de iconische muurschildering van Leonardo da Vinci. Een fijn stukje graffiti dat in duizenden pastiches is geciteerd en geparodieerd. En altijd in nagenoeg dezelfde opstelling: aan een lange tafel zit in het midden een noodlottige, een stuk of twaalf jandoedels links en rechts van hem. Zouden er nog andere laatste maaltijden zijn?

We slaan de 60 laatste avondmaaltjes van Andy Warhol over, evenals het valse laatste maal van Vermeer, beter bekend als het echte laatste diner van Han van Meegeren. We kijken wel naar…

.. een reeds vervagende Jezus en 12 in slaap gevallen apostelen. De schilder gooit er nog wat bovenrealisme op door het begrip ‘12’ meer magie te geven. Dat zag u natuurlijk al meteen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Poëzie van pijn

26 mei 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

Dat de slachtoffers van een verscheurde samenleving niet letterlijk afgebeeld hoeven worden om een ieder er aan te herinneren wat verdeeldheid, haat en geweld tot gevolg heeft, bewijst de Colombiaanse kunstenares Doris Salcedo.

Monumentaal maar eenvoudig, soms bijna poëtisch, geeft ze in haar werk plaats aan de vele mensen die uit samenlevingen verdwijnen, gestorven door geweld of vertrokken om het geweld te ontvluchten.

Het lijkt logisch voor iemand geboren in een land dat bezig is een burgeroorlog te boven te komen en nog dagelijks met drugsgerelateerd geweld kampt. Een hopeloze situatie? Voor Doris Salcedo niet. Ze aanvaardde een opdracht om een monument te maken ter herinnering aan de burgeroorlog en de vredesovereenkomst van 2016. Die overeenkomst leidde er o.a. toe dat de FARC-beweging haar wapens inleverde. Een groot deel is omgesmolten en gebruikt als vloer voor het museum ‘Fragmentos’, dat vorig jaar is geïnstalleerd (lees meer hierover in El Pais).

Doris Salcedo zei daarover : “We’ve destroyed 37 tons of weapons through dialogue. We are capable of this. We don’t have to kill each other. “

Haar hele oeuvre draait om haar standpunt “Our ignorance is not innocent: we choose not to know”.

Foto: Joan (cc)

Closing Time | Djivan Gasparyan

22 mei 2019 , 21:00 , door Jona Lendering

COLUMN - Een doedoek – de klemtoon ligt op de tweede lettergreep – is een fluit, gemaakt van abrikozenhout. Het instrument, dat werkelijk oeroud is, wordt in de regio ten zuiden van de Kaukasus gespeeld, dus in Armenië, in Georgië (waar ze het een doedoeki noemen), in Azerbaijan en in Iran (waar deze fluit balaban of balaman heet). Het geluid klinkt wat melancholiek maar geeft ook rust. Tot de componisten die muziek voor de doedoek schreven, behoren Aram Chatsjatoerjan (die u kent van de Sabeldans) en Komitas, een priester die volksmuziek verzamelde en de Armeense muziek vernieuwde.

Als de grootmeester van de doedoek geldt Djivan Gasparyan, die bijvoorbeeld de muziek schreef voor de film Gladiator. Meer van zijn muziek hier.

Foto: Joan (cc)

KoZ | Woestijnkunst

19 mei 2019 , 08:00 , door Jona Lendering

ACHTERGROND - Als het gaat om antiek materiaal, heb je vandalen en vandalen. Je hebt er die ruïnes plunderen om de vondsten te gelde te maken en je hebt er die verlost willen zijn van erfgoed dat hun niet bevalt. De eerste categorie zal het zichzelf niet al te moeilijk maken en richt zich op plekken waarvandaan de oudheden snel kunnen worden afgevoerd; de tweede groep ziet er geen been in naar moeilijk bereikbare plaatsen te gaan om de boel kort en klein te slaan. Het berichtje, alweer een jaar of wat geleden, dat in Libië mensen diep de woestijn in waren getrokken om daar prehistorische kunst kapot te gaan maken, behoort tot die tweede categorie. Het is pure haat.

Wilde fauna

Terwijl het juist zo boeiend is dat de Sahara ooit een savanne is geweest waar mensen de rotswanden versierden met reliëfs en schilderingen. Er is in het zuiden van Libië van alles te zien: jagers, dansers, krijgers en zelfs zwemmers. Oké, de beroemde “Cave of the Swimmers” is in Egypte maar u snapt mijn punt.

Het is des te fascinerender als we zien hoe oud de woestijnkunst is. Dit is geen primitieve imitatie van Griekse of Romeinse kunst, zoals kunsthistorici aanvankelijk dachten, maar is eeuwen ouder. Dat werd alleen pas duidelijk toen het prehistorische klimaat een beetje werd begrepen, toen was gebleken dat dit gebied ooit een savanne, ja zelfs bos was geweest en toen kon worden beredeneerd welke dieren op welk moment over de savanne zwierven.

Foto: Joan (cc)

KoZ | Khachkars uit Armenië

12 mei 2019 , 08:00 , door Jona Lendering

COLUMN - Een van de aardigste stukken van het Armeense erfgoed is het soort monument dat bekendstaat als khachkar, “kruissteen”. Het gaat om stenen steles van tussen de één en twee meter hoogte, voorzien van een kruis. Een ander vaak voorkomend element is de cirkel onder het kruis, die wellicht de zonneschijf voorstelt. U zult het zien op de foto’s hieronder.

De rest van het oppervlak van een khachkar is bewerkt met allerlei patronen, die soms doen denken aan kant, hoewel je ook bloembladeren, rozetten en granaatappels ziet. Verder zie je weleens kleine scènes: heiligen, een weegschaal waarop de ziel wordt gewogen, verhalen uit de Bijbel, loslopende dieren. En soms natuurlijk een inscriptie of de signatuur van de maker.

Een khachkar uit het Goshavank-klooster.

Hoewel khachkars kunnen staan bij een graf, en hoewel een begraafplaats pas een “echte” begraafplaats is als er een khachkar staat, zijn het niet per se grafstenen. Ze kunnen bijvoorbeeld ook de namen dragen van degenen die een kerk hebben laten bouwen en kunnen eveneens dienen om een militaire overwinning te herdenken. Misschien is de beste omschrijving dat ze dienen om een plaats aan te geven waar het goede heeft gewonnen van het kwade: een graf dus, waar de overledene het eeuwig leven verwerft; een kerk waar God zich manifesteert; de plaats waar “wij” een kwaadwillende “zij” tegenhielden. Hoe dat ook zij, het zijn tevens nationale symbolen voor de Armeniërs.

Foto: Joan (cc)

KoZ | Een schijf uit Luristan

5 mei 2019 , 08:00 , door Jona Lendering

ACHTERGROND - Peter, die u elke zondag trakteert op KoZ, is even afwezig en ik neem het even over. En omdat ik oudheidkundige ben, neem ik u mee naar dé kernvraag bij al die ouwe meuk: is het spul wel echt? Simpel gezegd, al zolang er oudheidkundigen zijn, zijn er slimmeriken die oudheden vervalsen. Sterker nog, de oudheidkunde is als wetenschap ontstaan dankzij vervalsingen, maar dat is een heel ander verhaal.

Ik neem vandaag één voorbeeld, te vinden in het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden: deze bronzen schijf.

Sierplaat uit Luristan ((c) Rijksmuseum van Oudheden, Leiden)

Die is in 1943 verworven bij een handelaar in oudheden en zou afkomstig zijn uit Luristan, zeg maar West-Iran. Daar is in de eeuwen tussen pakweg 1000 en 600 fantastisch edelsmeedwerk vervaardigd: bijlen, kleine schijven met afbeeldingen, dolken, en zo voort. De schijf in het RMO, zo groot als een langspeelplaat, is een unicum: er zijn geen voorwerpen bekend die erop lijken. Middenin is een soort schildknop, en daarom heen zijn drie jachtscènes afgebeeld (een man die rijdt op een stier, een boogschutter en een leeuw, een man die twee steenbokken vasthoudt) en een troonscène, waarin een vorst zo’n steenbok wordt aangeboden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Gebaar

28 april 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

We maakten in onze muzikale dagsluiter een gebaar dat maar gedeeltelijk positief werd ontvangen. Misschien dat beeldende gebaren beter worden genoten. Gelukkig kan ik dit schrijven, dus is het niet aan dovemansoren gericht.

Es hört doch jeder nur, was er versteht.

Deze tot wandtegeltjeswijsheid verheven uitspraak van Goethe mag door velen worden gepraktiseerd, het moet niet betekenen dat overheid en publieke organisaties het VN-verdrag handicap aan de laars lappen.

Dus ja, de publieke omroepen mogen het nieuws wel vaker door een de doventolk laten presenteren. En 30 uurtjes gebarentaal-ondersteuning voor bezoek aan bijvoorbeeld huisarts, notaris, ouderavonden, trouwerij en begrafenis, kan door aanvragen worden uitgebreid, maar dat is administratieve rompslomp die verminderd kan worden door die uren op, pakweg, het dubbele te stellen.

U ziet het al aankomen: deze Kunst op Zondag gaat verder in gebarentaal.

Dat is nog niet zo eenvoudig. “Zondag” gebaart in het Nederlands anders dan in het Vlaamstalige België, waar men drie gebaren kent.

In internationaal gezelschap wordt het nog lastiger. Nu wordt het Engels als internationale wereldtaal aanvaard, maar het Britse “sunday” kan verschillen van het Amerikaanse. En “schilderij” verstaan we pas als we de subtiele verschillen tussen het Nederlands, het Vlaams, het Engels en Amerikaans onder de knie krijgen. Awel, dan toch maar verder met het getikte woord.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Langs het tuinpad

21 april 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

De vorige zondagen lieten we de grote, bekende musea links liggen en gingen in Zundert, Amsterdam en Schiedam op bezoek bij kleinere musea en bijzondere galeries en expositieruimten. Zo rondtrekkend kwamen we ineens langs het tuinpad van iemands vader en troffen daar museum De Wieger.

Museum De Wieger was ooit de woning en werkruimte van huisarts/kunstenaar Hendrik Wiegersma. De man liet behalve een prachtig pand en fraaie kunst, ook vijf zonen na van wie één de tekstschrijver werd van ‘Het Dorp’, een stukje weemoedige nostalgie dat door Wim Sonneveld onsterfelijk is gemaakt.

In dat lied wordt ‘het tuinpad van mijn vader’ bezongen, dat dus pal naast het museum ligt, en in Deurne zijn ze daar zo trots op dat het paadje officieel is opgenomen in het straatnamenregister en men het niet kan nalaten Deurne te promoten zonder naar dat chanson te verwijzen.

De Wieger is een van de vele lokale musea die de bezuinigingen op kunst en cultuur niet zonder kleerscheuren heeft doorstaan en het is afwachten hoe de toekomst er na 2019 uit zal zien. Want ook al heeft de gemeente een eenmalige fooi toegekend, structurele bestaanszekerheid is er (nog?) niet.

Van belang daarbij zijn o.a. de komende bezoekersaantallen. Zo gaat dat tegenwoordig en dus een reden voor u om De Wieger en soortgelijke musea met uw bezoek te vereren. Is dat de moeite waard?

serie

Kunst op zondag

Wilde fauna