serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Mijn grootvader was een terrorist

Een gastbijdrage van reageerder Rigo Reus

Het gedicht My grandfather was a terrorist, is afkomstig uit de debuutbundel [1] van Mosab Abu Toha, een Palestijn, die nu met zijn vrouw en drie kinderen in Amerika woont. Hij schrijft o.a. voor The New Yorker, essays, over het lijden van de Palestijnen in Gaza, journalistiek werk, waar hij begin mei de Pulitzer Prize voor ontving.

Maar Mosab Abu Toha schrijft dus ook poëzie, en dit gedicht heb ik voor de gelegenheid proberen te vertalen naar het Nederlands.

My Grandfather Was A Terrorist

My grandfather was a terrorist—
He tended to his field,
watered the roses in the courtyard,
smoked cigarettes with grandmother
on the yellow beach, lying there
like a prayer rug.

My grandfather was a terrorist—
He picked oranges and lemons,
went fishing with brothers until noon,
sang a comforting song en route
to the farrier’s with his piebald horse.

My grandfather was a terrorist—
He made a cup of tea with milk,
sat on his verdant land,
as soft as silk.

My grandfather was a terrorist—
He departed his house,
leaving it for the coming guests,
left some water on the table, his best,
lest the guests die of thirst after their conquest.

My grandfather was a terrorist—
He walked to the closest safe town,
empty as the sullen sky.
vacant as a deserted tent,
dark as a starless night.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag en de drie van Venlo

RECENSIE - Tegenover het station van Venlo liggen twee mooie musea: Museum Van Bommel Van Dam en het Limburgs Museum. Deze zomer vind je hier een interessant programma voor een culturele ontdekkingsdag in het zuiden. Voor Kunst op Zondag bezocht ik de zomerse drie van Venlo. Het zijn de tentoonstellingen Giselle Kuster en It’s not a Joke in Museum Van Bommel Van Dam en bij de buren (het Limburgs Museum) de Hete Vuren.

Venlo_ Giselle Kuster en haar galerie in Leiden© collage Wilma_Lankhorst.

Impressie van het aanbod in Giselle’s galerie in Leiden© collage WL.

Kennismaking met Giselle Kuster

Tijdens mijn bezoek aan de tentoonstelling ‘De luiken Open’ van Evert Thielen (Venlo, 1954) zag ik een oproep voor werken van Giselle Kuster (1911-1972). Voor mij een onbekende schilder. Maar de oproep leverde tot grote verrassing van het museumteam ruim 130 werken op. Ook het museum zelf heeft verschillende werken van Kuster in haar collectie. Uit dit grote aanbod zijn 75 werken geselecteerd die je in vier thema’s kennis laten maken met het  leven en werk van Giselle Kuster. Haar ouders hadden een kledingatelier. Al vroeg zagen zij dat hun dochter een groot tekentalent had. Giselle kreeg tekenles en ging na de middelbare school naar de kunstacademie in het Belgische Luik. In 1940 verhuist het gezin naar Leiden en Giselle opent daar haar eigen galerie. Naast eigen werk exposeert ze werk van tijdgenoten als Charley Toorop, Otto Rees, en Jan Sluijters.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Tegen ‘t zuur!

Dit kabinet op het bordes? Dan de Poepers op de planken!

Zo begonnen de Veulpoepers 3.0 op 25 augustus 2024 in Oisterwijk hun tour ‘Tegen ’t zuur’ (Tegen het zuur in de samenleving. Vóór: met elkaar genieten en dansen!)

Veulpoepers 3.0 is de revival versie van de R.K. Veulpoepers BV (1976 – 1982).  Met Brabantse vrolijkheid speelden ze tegen de bekrompenheid van de kerk, tegen het ethisch reveil van het CDA, tegen de macht van de Boerenbond.

De Veulpoepers 3.0  bewijzen dat het ook een feest zijn om tegen dit zuurgure kabinet te ageren. Vandaag doen ze dat op het festival Fier in Hilvarenbeek. Verder zijn optredens gepland van 3 mei (Overloon) tot en met 25 oktober (Uden).

Gaat dat zien, gaat dat meemaken. Laat u niet weerhouden door het zure sentiment ‘dagge dan veur terrorist wor uutgemoakt’

De wetten van de moderne rechtsstaat / worden dagelijks verkracht / en de daders van dit alles / zijn de vrienden van (vult u zelf maar in…)

Behalve deze aanstekelijke neder-folk-rock is er meer tegen ’t zuur. Wie dan? Waar dan? Nou, check de Hang Youth tour en festival agenda. Of ga naar Sophie Straat.

Foto: Joan (cc)

H’ART Museum viert Amsterdam 750 met 18 Rembrandts

RECENSIE - Wie nu H’ART Museum aan de Amstel bezoekt, komt even terug in het Amsterdam van de 17de eeuw. In de jubileumtentoonstelling ‘Van Rembrandt tot Vermeer’ zijn tot eind augustus 75 werken van Rembrandt en zijn 17de -eeuwse tijdgenoten te zien. Alle werken behoren tot The Leiden Collection, een inmiddels wereldberoemde collectie van Nederlandse oude meesters. Vier de 750ste verjaardag van Amsterdam in stijl mee met Van Rembrandt tot Vermeer.

‘Een uitleenbibliotheek van Oude Meester’

Doelstelling van The Leiden Collection

Dr. Thomas Kaplan vertelt aan de pers over zijn The Leiden Collection in H'ART Museum © foto Aad Hoogendoorn

Dr. Thomas Kaplan vertelt aan de pers over zijn The Leiden Collection in H’ART Museum © foto Aad Hoogendoorn.

Wat is The Leiden Collection?

Deze tentoonstelling was er nooit gekomen als de Amerikaanse kunstverzamelaars Thomas Kaplan & Daphne Recanati Kaplan in 2003 niet waren begonnen met kunstverzameling. Als achtjarige jongen wordt Thomas door zijn moeder mee genomen naar het Metropolitan Museum of Art in New York. Daar ziet hij voor het eerst werken van Rembrandt (1606-1669). De indrukken die deze schilderijen op hem maken, zijn de motor achter zijn passie voor kunst. Als hij in 2003 de kans krijgt een Hollandse meester te kopen, is het zaadje gepland. Samen met zijn vrouw Daphne bezoekt hij wereldwijd veilingen en galeries. Anno 2025 heeft het echtpaar meer dan 200 werken in haar bezit. Ze zijn niet voor thuis, maar om te delen met zoveel mogelijk anderen. Dat is de hoofddoelstelling van The Leiden Collection. En ja de naam zegt het al, bij de aankoop ligt de focus op Hollandse meesters uit de 17de eeuw met een link met Leiden.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag leest Anselm Kiefer

RECENSIE - Zaterdag 8 maart 2025 is de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer 80 jaar geworden. Ter gelegenheid van deze mijlpaal zijn er nu twee tentoonstellingen met zijn werk in Amsterdam. Het Van Gogh Museum en de buren van het Stedelijk Museum hebben samen vele zalen vrijgemaakt voor werk van Kiefer. Bij de tentoonstelling Sag mir wo die Blumen sind is een boeiende catalogus verschenen. Hierin komt de kunstenaar zelf ook aan het woord. Voor Kunst op Zondag volgt hier een recensie van deze publicatie. Het bezoek aan de exposities wordt er nog interessanter door.

Sag mir wo die Blumen sind

De titel van de duo-tentoonstelling Sag mir wo die Blumen sind verwijst naar het anti-oorlogslied Where have all the flowers gone? Van de Amerikaanse song writer, folkzanger en activist Pete Seeger (1938). Seeger schreef het lied in 1955, in Europa werd het echt bekend toen Marlene Dietrich in 1962 er een Duitse vertaling van uitbracht: Sag mir wo die Blumen sind. In ons land heeft Jaap Fischer in 1973 een Nederlandse versie op vinyl gezet. Er bestaan anno 2025 meer dan twintig vertalingen van het lied, er is ook een versie in het Oekraïens. Speciaal voor deze dubbeltentoonstelling heeft Kiefer een nieuw werk gemaakt, gebaseerd op dit anti-oorlogslied.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Een cartooneske wereld

Als de wereld te absurd voor woorden begint te worden, dan is dat het best te vatten in een cartoon. De Amerikaanse illustrator en filmmaker Steve Cutts is daar ijzersterk in.

Ook treffend zijn Cutts’ animatiefilms. De wereld van vandaag samengevat in ‘A Brief Disagreement’.

Techno-artiest Moby heeft blijkbaar dezelfde cynische kijk op de wereld als Steve Cutts. Niet toevallig dan dat Cutts de animatiefilm maakte bij Moby’s  song ‘In this ciold place’.

Nog een cynisch kunststukje van Moby. In 2016 ‘relativeerde’ hij de betekenis van Trump die toen opstoomde naar zijn eerste presidentschap.

Een kort meningsverschil met wortels diep in de geschiedenis, een kleine mislukkeling die nu de wereld denkt te veroveren, allemaal scherper getekend dan in het deepfake We are the world-filmpje. Daarin verheffen alle narcistische, reactionaire, dictatoriale wereldleiders hun stem. Maar wat de f” “k doet Zelensky trouwens in dat filmpje (op 1 min. 42”)?

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag ontdekt Pixy Liao

Pixy_Liao Bed-Wrestling (2019_2024) © Pixy Liao © foto Wilma_Lankhorst

Bed Wrestling (2019-2024) © Pixy Liao © foto Wilma Lankhorst.

VERSLAG - De Chinese fotograaf Pixy Liao heeft de lachers op haar hand in haar eerste solotentoonstelling in ons land. In de Tuinzaal van Museum MORE in Gorssel maak je in de expositie Between Us kennis met Pixy Liao en haar partner Moro. Haar Liefdesrelatie met Moro is al jaren een vast thema in Liao’s werk. In haar beelden ontdek je een flinke dosis humor, spel, intimiteit en erotiek. Liao bevraagt in haar werk bestaande genderrollen, relatiedynamieken en verwachtingspatronen. Je hebt nog tot en met 30 maart 2025 om Between Us zelf te ontdekken.

Pixy_Liao coll Sfeerbeeld Between Us © foto Wilma_Lankhorst.jpg

Between Us © Pixy Liao © fotocollage Wilma Lankhorst

Wie is Pixy Liao?

Pixy Liao is in 1979 in Shanghai, de grootste stad van China geboren. Na de middelbare school studeert ze grafische vormgeving in haar geboortestad. Nadat ze enkele jaren werkt als grafisch ontwerper raakt ze gedesillusioneerd door het werkveld. Na het zien van de film Blow-Up (uit 1966) van de Italiaanse regisseur Michelangelo Antonio gooit ze het roer om. Ze verhuist naar de Verenigde Staten. In Memphis/Tennesse begint ze in 2005 aan de Master of Fine Art in fotografie. Aan de universiteit van Memphis ontmoet ze de vijf jaar jongere Moro, hij studeert er muziek. In de korte film in de tentoonstelling vertelt ze hier meer over.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Gerhard Richter

In de kunstwereld geldt Gerhard Richter als een van de grote Europese namen. Volgens sommigen is hij de Picasso van de 21e eeuw. Bij het grote publiek is hij echter een stuk minder bekend. Maak kennis met het werk van een veelzijdig kunstenaar.

Een tijd geleden kwam ik een schilderij tegen van de Duitse kunstenaar Gerhard Richter: Abstraktes Bild, nummer zoveel-zoveel. Normaliter ben ik niet zo van de abstracte kunst, maar iets in de compositie maakte dat ik bij het beeld bleef hangen. Misschien omdat rood mijn favoriete kleur is.

De maker blijkt een van Duitslands meest vooraanstaande kunstschilders te zijn, wiens werk voor tientallen miljoenen euro’s geveild wordt. Gerhard Richter, sorry wie?

Als Oost-Duitser werd Richter (Dresden, 1932) aanvankelijk opgeleid in het socialistisch-realisme. Toen hij samen met zijn vrouw in 1961 naar West-Duitsland verhuisde, vlak voordat de Berlijnse muur werd opgetuigd, moest hij zich dus danig laten omscholen. Vanwege zijn afvalligheid werden zijn vroege muurschilderingen overgekalkt.

Pop art

Twee jaar later had hij zijn eerste happening in West-Duitsland, Leben mit Pop – Eine Demonstration für den kapitalistischen Realismus, waarin de burgerlijke consumptiecultuur op de hak genomen werd.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag: tekenpret in Museum MORE

RECENSIE - De tekententoonstelling Size Matters, kent geen maat in Museum MORE. En dat is precies wat de curatoren beogen. Monumentale tekenkunst van nu waarin de bezoeker kan dwalen en verdwalen.  Van 28 nationale en internationale kunstenaars hangen hier groot formaat tekeningen in drie museumzalen. Bij ieder werk vertelt de artiest zijn/haar verhaal. Voor Kunst op zondag legde ik mijn oor te luister en keek ik mijn ogen uit. Je hebt nog tot 2 februari om dit uitbundige tekenavontuur in Gorssel nader te verkennen én om zelf mee te tekenen aan de grootste museale tekening.

Met Size Matters geeft Museum MORE aandacht aan de stoere,
minder bekende kant van de eigentijdse,
internationale tekenkunst
en de
tomeloze ambitie van tekenaars van nu.

Size Matters Sfeerbeeld Agatha van Amée en centraal © Lise Sore © foto Wilma_Lankhorst

Sfeerbeeld Agatha van Amée en centraal © Lise Sore © foto Wilma Lankhorst.

Zo oud als de mensheid

Tekenkunst is bijna net zo oud als de mensheid zelf, denk maar aan de schetsen in de grotten van het Zuid-Frans Lascaux. De oudste rotstekeningen in dit grottencomplex dateren uit 15.000 voor Christus, de jongste uit 10.000 voor Christus. Hier in Museum MORE is de oudste kunstenaar, Jacobien de Rooij   (Rotterdam, 1947)    77 jaar en jongste beeldend kunstenaar, Aymeraude du Couëdic (Frankrijk, 1995), wordt dit jaar 30.

Foto: Joan (cc)

Tips voor de kerstvakantie van Kunst op Zondag

VERSLAG - Wie in de kerstvakantie graag een museum wil bezoeken, heeft in het noorden van ons land volop keuze. Voor Kunst op Zondag zet ik graag een aantal mogelijkheden op een rijtje. In Zwolle leer je Blaue Reiter-kunstenaar Marianne von Werefkin kennen. In Assen blinkt het goud van de Dacia. Labyrinthia is de nieuwe spannende collectie-opzet van het Drents Museum. Het kunst-drieluik in Assen is compleet met de eerste solotentoonstelling van de Duitse schilder van de Neue Leipziger Schule Mirjam Völker. In Paterswolde is de laatste expositie van ‘visitekaartjes’ te zien.

Artiesten (1910, gouache) © Marianne von Werfkin © foto Wilma_Lankhorst

Artiesten (1910, gouache) © Marianne von Werefkin © foto Wilma Lankhorst.

Marianne von Werefkin in Zwolle

Marianne von Werefkin is geboren in het Russische Toela in 1860. Om haar talent zo goed mogelijk te ontwikkelen, kreeg zij privéles van Ilja Repin, hij was de belangrijkste vertegenwoordiger van het Russisch Realisme. Von Werefkin was een serieuze en zeer getalenteerde leerling. Ze werd als jonge schilder al de Russische Rembrandt genoemd. Op haar achtentwintigste raakte ze gewond tijdens de jacht. Door een schot in haar rechter hand, haar schilderhand raakt ze gehandicapt. Ook dit voorval kon haar schilderstroom niet stoppen en begon met links te schilderen. In 1892 leert ze de Russische schilder Alexej von Jawlensky kennen, vier jaar later besluiten ze samen naar München te verhuizen. Daar sluiten ze vriendschap met Gabriele Münter en Wassily Kandinsky. In Zwolle ontdek je welke cruciale rol Von Werefkin speelde aan het begin van de 20ste eeuw in de ontwikkeling van het expressionisme in Duitsland. Net als Gabriele Münter speelde zij een belangrijke rol bij de ontwikkeling van het gedachtegoed van het kunstenaarsnetwerk Der Blaue Reiter. Marianne von Werefkin – Pionier van het expressionisme is nog tot en met 16 maart 2025 te zien in Museum de Fundatie in Zwolle.  MK=geldig.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag: Hoe Van Gogh in Groningen kwam

VERSLAG - Het 150-jarige Groninger Museum viert feest met bijzondere verhalen en exposities. Ken jij het verhaal van zes studenten (waarvan vijf geneeskunde-studenten) die in 1896 in zes weken tijd een grote Van Gogh tentoonstelling organiseerden? Ze verzamelden maar liefst 128 werken van Vincent. De meeste doeken kwamen gewoon verpakt in kisten per trein naar het noorden. Dit verhaal en de invloed van Van Gogh op de latere Ploeg-groep wordt nu verteld in het Groninger Museum.

Vincent_van_Gogh Hoe van Gogh in Groningen kwam © foto's en collages Wilma_Lankhorst (1)

Hoe van Gogh in Groningen kwam © foto’s en collages Wilma Lankhorst.

Aanzet tot deze expositie

Kunsthistorica Mariëtta Jansen wist wel dat er in 1896 een grote van Gogh tentoonstelling in Groningen was geweest. Maar de details kende ze niet. Als conservator van de Ploeg en twintigste-eeuwse kunst van het Groninger Museum, was haar opgevallen dat in veel schilderijen van de Ploeg-kunstenaars, invloeden van Van Gogh te zien waren. Ze wilde weten hoe dit zat en ging op onderzoek uit. Ze ging op zoek naar financiering voor het onderzoek en toen dat geregeld was, werden haar museale werkzaamheden tijdelijk overgenomen door collega’s. Vijf jaar werkte ze aan dit onderzoek en daarin speelde de van Gogh tentoonstelling van 1896 de centrale rol. Zes studenten huurden de bovenzaal van wat het oude Groninger Museum en wilden daar eigentijdse kunst laten zien.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | (Stap) uit de schaduw

Een theatervoorstelling over armoede en bureaucratie, dat kan sowieso al interessant zijn. Wat ‘Stap uit de schaduw’ echter éxtra interessant maakt, is dat de voorstelling deels is gemaakt door acteurs die zelf zijn vastgelopen in het systeem, op basis van hun eigen verhalen. In die zin is de voorstelling een confrontatie met hun eigen (bureaucratische) demonen.

En het bleef niet bij een theatervoorstelling. Want over (het maken van) die theatervoorstelling is vervolgens een korte film (documentaire) gemaakt, genaamd ‘Uit de schaduw’. De film over de voorstelling won een prijs op het Amsterdamse buurtfilmfestival, in de categorie ‘beste film over een maatschappelijk initiatief. Het fraaie is dat je de mensen gewoon ziet opleven, doordat ze creatief bezig kunnen zijn.

Net alsof mensen op zoek zijn naar zingeving en dergelijke, terwijl ze door het systeem allen maar geduwd worden richting U MOET EN U ZULT WERKEN. Ook als mensen dat evident niet kunnen, of de arbeidsmarkt niet op ze zit te wachten, met alle teleurstelling van dien. Maar dat terzijde. De film, met daarin ook stukjes uit de voorstelling, is hier te zien:

En, maar nu wordt het wel heel meta, als jullie willen zien wat jullie eigen correspondent bijstand en bestaanszekerheid te vertellen heeft in een discussie over de film over de theatervoorstelling, dan kan dat hier, op een bijeenkomst van de Landelijke Cliëntenraad (LCR), voor mensen met een uitkering.

Volgende