serie

Kunst op zondag

Foto: Joan (cc)

De langst lopende serie op Sargasso. De kunstredactie zorgt voor wat kunsteducatie op de vroege zondagochtend. Lezersbijdragen worden zeer gewaardeerd.


Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | BRUTUS | Rotterdam

BRUTUS is een stoere Rotterdamse kunst ontwikkeling in de rauwe setting van een havengebied in culturele transitie. Het is een uniek initiatief geboren uit liefde voor kunst. Een plek die zich het beste laat vertalen als Artist Driven Playground op een locatie van 6000 m2.

In filmpje hieronder: Dit zijn geen lopende tentoonstellingen, maar om de lezer en kunstenaars die een ruimte voor hun expositie zoeken, een indruk te geven van het gebouw en mogelijkheden.

Vanaf 4 januari tot 8 maart 2026 toont BRUTUS een prachtige en interessante expositie van Carlijn Kingma  Fear of Falling en eerder werk.

In Fear of Falling ontrafelt kunstenaar en cartograaf Carlijn Kingma de complexe machinerie achter de wooncrisis.

Van banken en beleidsmakers tot beleggers en woningcorporaties. Met haar nieuwe monumentale tekening De machinerie van de volkshuisvesting laat ze zien hoe geldstromen, regels en belangen onze huizenmarkt vormgeven en waar het systeem vastloopt.

© Carlijn Kingma_Netwerk_fair use_museumcollectie_BRUTUS

In Brutus’ industriële ruimtes worden Kingma’s tekeningen op groot formaat getoond als projecties en wandvullende prints. Licht, geluid en animaties trekken de bezoeker letterlijk het systeem in en maken zichtbaar wie er aan de knoppen draait van ons woonbeleid.

Van 26 januari tot en met 24 maart 2026, geeft BRUTUS ruimte aan Marjan Teeuwen

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag tips voor in de kerstvakantie

MEDEDELING - Voor wie in de kerstvakantie nog een uitje zoekt, heeft Kunst op Zondag een aantal tips. De thema’s van de aangeboden exposities zijn zeer divers: van Europees Realisme tot Chagall, van de familie Ter Borch tot Fong Leng. En voor een dag met kinderen of kleinkinderen is er de Microkosmos, de wereld in een Wunderkammer. Laat je verrassen en maak er samen mooie dagen van.

Gorssel Zaalimpressie Moderne Buitenwereld © foto Wilma_Lankhorst

Zaalimpressie Moderne Buitenwereld bij European Realities © foto Wilma Lankhorst.

European Realities in Gorssel

Het team van Museum MORE in Gorssel sluit de viering van het 10-jarig bestaan van het museum af met de tentoonstelling ‘European realities’ . In deze tentoonstelling ligt de focus op de schilderkunst in Europa tijdens het Interbellum: de periode tussen de twee wereldoorlogen. De schilderkunst krijgt in de jaren 1919-1939 in elk land een eigen gezicht. In European Realities ontdek je bijna 80 neorealistische topstukken uit maar liefst 20 landen. Dit aantal is aangevuld met negen werken uit de eigen collectie.

v.l.n.r. Matrosenstraat (1923) © Niklaus Stoecklin; Vanuit het Centrale Paleis (1933) en Bergsundkwartier-© Torsten Jovinge © foto Wilma_Lankhorst.

v.l.n.r. Matrosenstraat (1923) © Niklaus Stoecklin; Vanuit het Centrale Paleis (1933) en Bergsundkwartier-© Torsten Jovinge © foto Wilma Lankhorst.

Kijkje over de grens

Museum MORE richt zich voor haar vaste collectie vooral op realistische kunst uit de 20ste en 21ste eeuw uit Nederland. In de tijdelijke tentoonstellingen kijkt het team graag over de grens. Zo waren ze in 2023 aanwezig op een internationaal symposium over realisme in de Europese kunst, georganiseerd door twee Duitse musea, Kunstsammlungen Chemnitz  en Museum Gunzenhauser. Hun doel was om de mooiste realistische schilderijen uit het Interbellum in Europa samen te brengen in één grote overzichtstentoonstelling. Tijdens dit symposium werden de eerste contacten gelegd voor de jubileumtentoonstelling European realiteit. 

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | The Life of Death

Filosofen uit alle tijden en culturen hebben hun gedachten gedeeld over de dood. Existentialisme beschouwt de dood niet als een einde van een betekenis, maar als een fundament van een bewust leven.

Plato geloofde in een ziel, een overgang naar, Schopenhauer niet maar ze deelden beiden wel de visie dat leven lijden is of immer onvervuld verlangen en de dood verlost hen daarvan.

Al-Farabi    الفارابي

Al-Farabi deelde ook Plato’s theorieën in de islamitische filosofie. Zijn ethiek en politieke theorieën waren gericht op het bereiken van perfectie van de ziel. De ziel, na de dood, ondergaat een oordeel, en het uiteindelijke lot.

Boeddhisme spreekt over een cyclus van wedergeboorte totdat de verlichting is bereikt en daarmee het einde van een constant begin.

Ubuntu verbeeldt dood als geen absoluut einde, maar een overgang naar een andere staat van zijn binnen de gemeenschap. De overledene wordt levend gehouden in verhalen en motiveert het leven vol verhalen te maken.

Hoewel een andere benadering, delen deze visies de belangrijkheid van aanvaarding.

 

Het hert symboliseert leven en aanvaardt de dood. Zij heeft in haar leven een relatie opgebouwd met de dood, wat Socrates voorbereiding noemt.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Mounira Al Solh | A land as big as her skin

Het Bonnefanten museum te Maastricht heeft tot 11-1-2026 een prachtige expositie van Mounira Al Solh, een multidisciplinair kunstenares uit Libanon|Syrië|Nederland. Haar werk omvat tekeningen, schilderijen, borduurwerk, performance en video-installaties, en verkent thema’s als migratie, trauma, feminisme en identiteit.

© Peter Cox

Al Solh (1978) wordt geboren tijdens de burgeroorlog in Beiroet, Libanon. Geweld, soms explosief maar vaker sluimerend vormt haar jeugd naar volwassenheid. Creativiteit is haar antwoord hierin. Als kind nieuwsgierig en open naar verschillende materialen en kleur creëert ze haar magische wereld.

In woorden moeilijk te beschrijven want het wordt een meer diverse wereld naarmate zij naar vrouw groeit. Emoties verbeeldt in mythische verhalen, culturele kleuren die ontmoetingen vertellen in expressies waar leven en verlies dansend samenkomen.

© Peter Cox

In 1989 door het voortdurende geweld, verlaat de familie van Mounira Al Solh Beiroet; het gezin emigreert naar Damascus in Syrië. Al Solh studeert schilderkunst aan de Libanese Universiteit in Beiroet (van 1998 tot 2001) en beeldende kunst aan de Gerrit Rietveld Academie in Amsterdam (2003-2006).

Haar werk is deels beïnvloedt door Picasso en zijn antwoord op het bombardement in Guernica. Zwart witte wanhoop waar het werk van Al Solh een weg blijft zoeken naar licht en een eigen realiteit die zij verweeft in textiel, kleurijke sculpturen, schilderijen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Ad van Denderen – Go No Go

RECENSIE - Begin jaren 90 fotografeerde Ad van Denderen migranten en vluchtelingen die onderweg waren naar Europa, en de wegen die zij namen om een nieuw leven op te bouwen. Hij verbleef wekenlang in armoedige pensions in Istanbul, waar Pakistanen zich voorbereidde op hun doorreis naar Griekenland. En zag hoe mannen en vrouwen bij Tarifa in Spanje de branding uitliepen richting een nieuw, voor hen onbekend land.

Immigranten aan wal gezet door Marokkaanse smokkelaars. Punta Paloma, Spanje 2001.  © Ad van Denderen

Van Denderen zag in die jaren een schaduwwereld ontstaan van misbruik, maar ook veerkracht.  Migranten die bereid waren van alles te doen voor geld om verder te reizen of een leven te beginnen. Onderbetaald, zwaar veldwerk in Griekenland, in de kassen van Spanje, als prostituee langs de wegen van Italië.

Prostituee nabij Napels, Italië 1999.  © Ad van Denderen

Als documentaire fotograaf ging van Denderen deze mensen volgen in een deel van hun reis, niet om ze als slachtoffer neer te zetten maar om ze een gezicht te geven in hun vaak anoniem bestaan.

Koerdische en Afghaanse vluchtelingen bij het opvangcentrum van het Rode Kruis, Sangatte, Frankrijk 2002. © Ad van Denderen
Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag – Museum Fenix Rotterdam

Liefde, afscheid, heimwee en geluk door de ogen van opkomende en gevierde kunstenaars, die de veelbewogen geschiedenis van migratie verbeelden in het Museum Fenix te Rotterdam.

Hoe past een leven in 1 koffer, wat neem je mee en wat laat je achter ? Welke reis heeft een koffer gemaakt ? Was het een vlucht, op weg naar de liefde, een betere toekomst, haastig of zorgvuldig ingepakt?

Fenix verzamelde de afgelopen jaren meer dan tweeduizend koffers die met hun eigenaren de wereld over reisden. In het Kofferdoolhof kan men met een audiotour dwalen tussen de koffers en hun uniek verhaal beluisteren.

Collectie Fenix. © Mark Bolk

 

Een van de gevierde kunstenaars is Adrian Paci, die in 1997 een gewelddadige opstand in Albanië ontvluchte en zijn toevlucht zocht in Italië.

Zijn artistieke expressie vertolkt vele existentiële en sociale problemen van ons tijdperk: migratie, mobiliteit, verlies, ontheeming, globalisering, culturele identiteit, nostalgie, geheugen.

Collectie Fenix. ©Adrian Paci – Een foto uit de film: Centro di Permanenza Temporanea. Wachten op een vlucht die nooit komt.

 

Allen stapten op, maar konden nergens heen…

Centro di Permanenza Temporanea , oftewel “Tijdelijk Detentiecentrum” is een korte film die de onzekere en uitzichtloze situatie van migranten verbeeld. Gevangen in een pauze van asielcentra, wachtend op een toekomst die nooit schijnt te komen.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag – Transitie in Compositie

‘Relationship’ is een fotoserie die de liefde tussen Zackary Drucker en Rhys Ernst vertaalt naar beeld.

En van zelfliefde, de tijd daar naartoe. Beiden zijn transgender en in het begin van hun transitie.

In 2008 ontmoeten, herkennen zij elkaar en beginnen een relatie.
In diezelfde tijd ontwikkelen zowel Rhys als Zackary zichzelf in multidisciplinaire beeldende kunsten. Zo begint een fotoserie die de jaren samen documenteert.

In iedere ruimte van hun huis was wel ergens een camera –  transitie in licht en compositie.

Naar elkaar groeien en uiteindelijk een nostalgisch terugzien op een relatie die eindigt in 2014.

Kort daarna wordt hun fotoserie in de Whitney Biennial tentoongesteld.

Het toont de kunstwereld een nieuwe liefde in beeld tussen twee transgender mensen die deze werkelijkheid zelf visualiseren in een tijd waar de media het frame beheerst met sensationele en eenzijdige verhalen.

De serie is intiem, kwetsbaar gelaagd en doet bij tijden denken aan het werk van Nan Goldin. Reflecties – soms letterlijk, van Goldins leven gedeeld met anderen.

In de fotoserie Relationship symboliseren de reflecties soms de uiterlijke eerste afwijzing, alswel het innerlijk verlangen om de ware gender te kunnen zien. Vervorming van verleden en toekomst.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag blikt vooruit op Achterhoeks Museumweekend

Van 14 tot en met 16 november wordt het eerste Museumweekend in de Achterhoek georganiseerd. Maar liefst 21 musea verdeeld over de gehele Achterhoek zetten hun deuren dat weekend open. Naast lopende exposities worden er allerlei workshops aangeboden: van wandelen tot aan tafel met Nadia Zerouali in Museum STAAL (Almen) en van een rondleiding in Museum MORE (Gorssel) met Eus tot journalist voor een dag in het Nationaal Museum voor de Tachtigjarige Oorlog in Groenlo. Voor Kunst op Zondag legde ik mijn oor te luister om te ontdekken waarom het extra leuk is om in het weekend van 14 t/m 16 november naar de Achterhoek te komen.

Achterhoek_Groenlo Sfeerbeeld Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog © foto NMTO

Groenlo, sfeerbeeld Nationaal Museum Tachtigjarige Oorlog © foto NMTO.

Musea, kastelen en boerderijen

Sinds ik weer in de Achterhoek woon, maak ik met mijn partner regelmatig een verkenningstocht om ‘de nieuwe’ Achterhoek te leren kennen. Ik vertrok hier op mijn 18de en kwam hier ruim veertig jaar later in 2019 opnieuw wonen. Vond ik het hier op mijn 18de op z’n zachtst gezegd saai, nu verrast de streek me steeds weer. Het aantal musea is enorm gegroeid en de kwaliteit ook. Zo zijn enkele boerderijen, kerken en landhuizen nu getransformeerd tot een museum. De kerk in Groenlo is nu het Nationaal Museum van de Tachtigjarige Oorlog. Het in Amsterdamse stijl gebouwde Postkantoor van Doetinchem is nu het Stadsmuseum. Als je wilt weten waar cultuurliefhebbers de mosterd halen kun je het mosterd museum in Doesburg bezoeken of hier de site van Musea Achterhoek bekijken.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Kunstenaarsroman

De kunstenaarsroman komt eraan! Het Huis van het Boek in Den Haag heeft vanaf eind van deze maand een tentoonstelling met 678 van dat soort romans. News from Nowhere, heet de tentoonstelling, naar de gelijknamige roman van William Morris (1834-1896), die de eerste vertegenwoordiger van het genre zou zijn geweest.

Een kunstenaarsroman? Wat is dat nu weer voor woord?

Het begrip in de neerlandistiek al langer bekend, maar met een andere betekenis dan in de tentoonstelling bedoeld wordt. Het Algemeen Letterkundig Lexicon omschrijft het als ‘die bepaalde soort ontwikkelingsromans waarin de groei van een artistiek personage wordt beschreven’. In het begrip zoals het het museum het hanteert, gaat de roman niet noodzakelijkerwijs over een kunstenaar, maar wordt het gemaakt door een kunstenaar. De kunstenaar is als het ware niet het lijdend voorwerp van het schrijven, maar het onderwerp.

Is niet iedere romanschrijver automatisch een kunstenaar? De tentoonstelling laat zien dat er een eigenaardige dubbelzinnigheid is van het woord kunst. Een die iedereen wel aanvoelt, maar die in woordenboeken helemaal niet goed gedocumenteerd is. Aan de ene kant gaat het over, zoals Van Dale dat noemt, ‘het ver­mo­gen om dat wat in geest of ge­moed leeft of daar­in ge­wekt is, tot ui­ting of voor­stel­ling te bren­gen op een wij­ze die schoon­heids­ont­roe­ring kan ver­oor­za­ken’, en dat kan dan op allerlei manieren, zoals door op een trompet te blazen, een plissé te laten zien, een gedicht te schrijven of een schilderij te verven.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag en de drie van Amsterdam

VERSLAG - Dit is het laatste zomervakantiebericht in de serie ‘de drie van’. Hiervoor heb ik de trein gepakt naar Amsterdam. Voor Kunst op Zondag bezocht ik daar Museum STRAAT, Art Zuid en Museum van Loon. Inhoudelijk drie totaal verschillende bezoeken. Museum STRAAT viert de Braziliaanse zomer. Amsterdam Sculptuur Biënnale, ARTZUID 2025 viert Amsterdam 750 jaar en in Museum Van Loon strooit de Amerikaanse Kehinde Wiley met bloemen.

Museum van Loon Kelinde Wiley © foto's Wilma_Lankhorst

Museum van Loon, Flourish met Kehinde Wiley © foto’s Wilma Lankhorst.

Flourish van Kehinde Wiley

Velen zegt de naam Kehinde Wiley in ons land nog niet zo veel. Maar als ik zeg dat hij de maker is van het portret van voormalige VS-president Barack Obama, gaat er vaak een lichtje branden[*]. Flourish is de eerste solotentoonstelling van Wiley in ons land. Wiley kreeg van het museum de opdracht om acht nieuwe portretten voor deze tentoonstelling te maken. Hij geeft met zijn schilderijen een visueel antwoord op de portretcollectie en de historische interieurs van Museum Van Loon. Wiley verbindt de westerse portretkunst, het Nederlandse koloniale verleden en de hedendaagse kunst.

De VOC en de WIC

De familie Van Loon, sinds 1884 eigenaar van het grachtenpand, heeft in het verleden het grote geld verdiend met onder andere handel in Suriname. Willem van Loon was in 1602 een van de oprichters van de VOC. Een eeuw later was Jan van Loon bewindhebber van de WIC.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag op de IJsselbiënnale

REPORTAGE - Het thema van de vierde editie van de IJsselbiënnale is ‘over grenzen’. De IJsselbiënnale kent zowel een binnen- als een buitenprogramma. In het buitenprogramma spelen de uiterwaarden van de IJssel de hoofdrol. Het binnenprogramma kreeg als titel de Nevengeul. Voor Kunst op Zondag bezocht ik deze groepstentoonstelling in de Bergkerk in Deventer.

IJsselbiënnale Nevengeul-tentoonstelling Grenzen in de Nicolaas- Bergkerk in Deventer © foto Wilma_Lankhorst

Nevengeul-tentoonstelling Grenzen in de Nicolaas- Bergkerk in Deventer © foto Wilma Lankhorst.

Over grenzen

Sinds de eerste editie van de IJsselbiënnale is de impact van klimaatverandering op ons landschap het kernperspectief. Vanuit deze gedachte kiest de organisatie iedere editie een ander (deel)thema. De kunstenaars reageren met hun werken op het editie-thema in de buitententoonstelling. Het thema voor 2025 is ‘over grenzen’. Op allerlei vlakken lopen we tegen de grenzen van de maakbaarheid aan. Denk aan klimaatverandering, de ruimte die we nodig hebben voor natuur, landbouw, industrie en de woningbouwopgave. De IJssel met de buitententoonstelling is de blauwe draad, de inhoudelijke ruggengraat  in dit 120 kilometer lange evenement. Het totale riviertraject is onderverdeeld in vier routes: Zwolle, Fortmond (nieuw in 2025); Deventer en Brummen. In het buitenprogramma ontdek je 18 tijdelijke kunstwerken/installatie van nationale en internationale kunstenaars.

IJsselbiënnale Sfeerbeeld Bergkerk © foto Wilma_Lankhorst

Sfeerbeeld Bergkerk © foto Wilma Lankhorst.

Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag en de drie van Doetinchem

Vakantie in eigen stad/regio is een leuke uitdaging. Bekijk je dagelijkse omgeving eens met andere ogen. De ogen van een bezoeker. Bezoek het stadsmuseum, pak de fiets en verken mooie routes of wandel door het centrum op zoek naar verborgen kunst- en cultuurparels. Voor Kunst op Zondag heb ik in mijn nieuwe woonplaats Doetinchem (in de Achterhoek) drie zomerse activiteiten bezocht die ik elke bezoeker en inwoner kan aanbevelen.

Doetinchem_Walmolen - expo 12 portretten van Doetinchemmers foto's Wilma_Lankhorst

De Walmolen, expo 12 portretten van Doetinchemmers © foto’s Wilma Lankhorst.

Een jaar rond: een beeld van Doetinchem door andere ogen 

VERSLAG - De tentoonstelling Doetinchem door andere ogen – een jaar rond’ is het slotstuk van een serie ontmoetingen die in juli 2024 begon. Twaalf maanden lang is er iedere maand een Doetinchemmer bevraagd over zijn/haar ervaringen met de stad. Het zijn stuk voor stuk inwoners die, in hun vrije tijd of beroepsmatig, Doetinchem een stukje mooier maken. Naast een persoonlijk verhaal, krijg je inspiratie om zelf onbekende plekken in de stad of het omliggende landschap te gaan ontdekken. In de hal van de Walmolen staat een fotowand met daarop de twaalf portretten en een kort stukje tekst. In de gratis brochure staan de volledige verhalen. Klik hier voor meer details over de twaalf portretten.

Volgende