Overzicht

serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Hongaarse minderheden en de risico’s voor Europa

, door

ANALYSE - In de buurlanden van Hongarije wonen substantiële Hongaarse minderheden. Hun achterstelling voedt aan beide kanten van de grens het nationalisme. Etnische conflicten die hieruit voortkomen vormen een belangrijke belemmering voor de Europese samenwerking.

In de Budapest Telegraph verscheen vorige week een artikel over de partijen van etnische Hongaren in de buurlanden Roemenië, Servië en Slowakije. In deze drie landen en in mindere mate in Oostenrijk, Slovenië, Kroatië en Oekraïne woont een aanzienlijk aantal Hongaarse sprekende burgers. In totaal wonen er in de buurlanden ongeveer 2,2 miljoen Hongaren. Hongarije zelf heeft bijna 10 miljoen Hongaars sprekende inwoners. De huidige rechtse regering van Fidesz heeft direct hij haar aantreden alle Hongaren in het buitenland de Hongaarse nationaliteit aangeboden. In december 2013 legde een Roemeense monnik als de 500.000ste buiten Hongarije wonende Hongaar de eed af voor het verkrijgen van het Hongaars Staatsburgerschap. Bij Fidesz, maar meer nog bij de extreemrechtse partij Jobbik leven gedachten over een Groot Hongaars rijk. In de Hongaarse grondwet staat al dat Hongarije een verantwoordelijkheid heeft voor alle Hongaren in het buitenland. Voor de Europese verkiezingen gaf premier Orban van Fidesz deze week expliciete steun aan zijn Roemeense vrienden.

De grootste groepen Hongaren in de buurlanden hebben hun eigen partijen opgericht om het Hongaarse belang te vertegenwoordigen. In Roemenië heeft de Hongaarse partij UDMR deel uitgemaakt van de regering. Maar volgens de Budapest Telegraph is dat geen garantie voor meer autonomie. Het heeft de Hongaren misschien wat meer geld opgeleverd voor de lokale gemeenschappen, maar meer rechten hebben ze er niet door gekregen. In Servië maakt de Hongaarse Alliantie CBM uit de noordelijke provincie Vojvodina nu deel uit van een regeringscoalitie die wordt gedomineerd door nationalistische Serviërs. Het brengt de Hongaren dichter bij het vuur, maar de vraag is hoeveel het hen in de praktijk gaat opleveren. Ook in Servië viert het nationalisme hoogtij en de herinnering aan het -nog steeds niet geaccepteerde- verlies van Kosovo is nog vers. Meer onafhankelijkheid voor Vojvodina zit er voorlopig niet in. Zowel in Roemenië als in Servië blijven de minderheden relatief geïsoleerd en zal de voedingsbodem voor Hongaars nationalisme blijven bestaan. Via de Hongaarse media zal de band met het  moederland onder het huidige regime ook nog extra worden versterkt. Tot grote conflicten heeft het hier nog niet geleid. Maar dat is anders in het noordelijke buurland Slowakije.

Foto: Riccardof (cc)

Europees extreem rechts is er in vele soorten

, door

ELDERS - De opiniepeilingen voor de Europese verkiezingen voorspellen winst voor extreem rechts.

Volgens de laatste pan-Europese peiling van PollWatch2014 is nog niet met zekerheid te zeggen of de Sociaaldemocratische Partij van parlementsvoorzitter Schulz of de Europese Volkspartij van de voormalige premier van Luxemburg Juncker de grootste gaat worden. Wel ziet het er naar uit dat de uiterst rechtse kant van het parlement flink gaat groeien. Zie voor de vergelijking de resultaten van 2009.

Maar rechts is niet overal hetzelfde. In Duitsland gooit Alternative für Deutschland hoge ogen. In september, bij de Bondsdag verkiezingen,  behaalde de partij net niet de kiesdrempel van 5%. Nu zou AfD daar met gemak overheen komen. Het afschaffen van de kiesdrempel voor de Europese verkiezingen kan daarbij geholpen hebben. AfD wil zichzelf niet direct als rechts afficheren. Conservatief, zoiets als de Britse Conservatieven, dat klinkt de professoren die de partij hebben opgericht beter in de oren. Het gaat hen vooral om afschaffing van de euro. Niet om het verlaten van de EU. Nationalistisch is AfD wel en het is niet onmogelijk dat extremer rechts op de vleugels van AfD gaat meeliften. Al is er ook nog de mogelijkheid voor neonazi’s om -nu de kiesdrempel is opgeheven- dit keer te gokken op een zetel voor de Nationaldemokratische Partei Deutschlands (NPD). De AfD heeft bij de nationale verkiezingen afstand genomen van alle extreemrechtse groepen, inclusief de Duitse PVV en andere anti-islamgroepen. Onlangs kwam de jongerenorganisatie van de AfD in het nieuws vanwege dubieuze uitspraken over eigenrichting bij de bestrijding van criminaliteit. De AfD ziet in elk geval niets in samenwerking met andere eurosceptische partijen zoals de Britse UKIP.

Foto: Riccardof (cc)

De dood komt tot leven

, door

ELDERS - Judith van de Kamp doet onderzoek in Kameroen en blogt over haar ervaringen. Vandaag: de dood in Kameroen. ‘Een keer werd een gewonde jongen naar mijn onderzoeksziekenhuis gebracht op een motorbike. Bij aankomst bleek hij al dood. De motorbike-jongen nam ‘m gewoon weer mee achterop de motor; terug naar huis.’

Hoe langer we in Kumbo wonen, hoe meer we de dood opmerken. De graven rondom de huizen waren altijd al zichtbaar. Maar er zijn ook zichtbare en hoorbare kenmerken die we nu pas opmerken omdat we de betekenis ervan begrijpen. Zo dragen vrouwen met een bepaalde traditionele titel maandenlang zwarte kleding omdat een dierbare overleden is. Moeders die hun kind verliezen scheren hun hoofd kaal. In mijn onderzoeksziekenhuis herken ik het geluid van de dood vrijwel meteen; de familie van de zojuist overleden patiënt barst plotseling uit in luid gejammer en geklaag. Op slechte dagen hoor ik het meer dan één keer.

Het geluid van de dood is niet alleen maar naar en verdrietig. Als een belangrijk iemand op leeftijd overlijdt, wordt dat de nacht voor de begrafenis groots gevierd. Het begint ’s avonds met een kerkdienst,en daarna neemt de DJ het over en wordt er de hele nacht gedanst en gezongen. Soms lig ik ’s nachts te luisteren en herken ik liederen uit mijn eigen kerk uit mijn jeugd (zoals ‘Lord, I lift Your name up high’), alleen zit er nu een übervrolijke Afrikaanse beat onder. Je zou bijna vergeten dat er iemand overleden is.

De dood lijkt veel meer bij het leven te horen dan in het westen. Dat is ergens mooi; mensen blijken ongelooflijk sterk en rouwen samen. Maar het is ook wreed. Zo werd er een keer een gewonde jongen naar mijn onderzoeksziekenhuis gebracht op een motorbike. Bij aankomst bleek hij al dood. De motorbike-jongen nam ‘m gewoon weer mee achterop de motor; terug naar huis. En zoveel doden hadden voorkomen kunnen worden, zoals het kindje van anderhalf jaar dat voorover in een bak water viel en verdronk. En de mensen met ernstige malaria hadden gered kunnen worden als ze eerder naar het ziekenhuis waren gekomen.

Foto: Riccardof (cc)

Litouwen viert de persvrijheid

, door

ELDERS - De Baltische staten staan onder druk van de opgelopen spanningen tussen Rusland en het westen. Estland, Letland en Litouwen is er in deze situatie veel aan gelegen de wereld duidelijk te maken aan welke kant zij staan.

Litouwen vierde deze week de 110e verjaardag van de persvrijheid in het land. Het was woensdag tevens de Dag van het boek en van de taal. President Dalia Grybauskaite zei bij de uitreiking van prijzen voor een nationale dictee-competitie:  “als we de landstaal behouden, behouden we ook onze staat”. Premier Algirdas Butkevicius herinnerde op zijn beurt aan de lange en moeilijke weg om de landstaal erkend te krijgen .

“The language is the main symbol of the state which unites and musters compatriots in every continent (…) The language and the press unite us to responsibly develop the civil society, to consolidate the democratic foundation, to take pride in the spoken and written free word.“

Het vrije woord is een van de belangrijkste punten waarop het land zich wil onderscheiden van grote buur Rusland. Op de wereldwijde Freedom of the Press lijst van 2014 die vorige week werd gepubliceerd staat Litouwen temidden van veel andere Europese landen bij de top 50. En Rusland valt in deze rapportage in de categorie Not free.

Foto: Riccardof (cc)

Perspectief

, door

ELDERS - De Amerikaanse arbeidsmarkt biedt steeds minder perspectief – zelfs voor goed opgeleide kandidaten.

De afgelopen weken verschenen twee geruchtmakende rapporten over recente veranderingen op de Amerikaanse arbeidsmarkt. Het eerste rapport The Low-Wage Recovery: Industry Employment and Wages Four Years into the Recovery concludeert:

We find that during the labor market downturn (measured from January 2008 to February 2010), employment losses occurred throughout the economy, but were concentrated in mid-wage and higher-wage industries. By contrast, during the recovery (measured from February 2010 to February 2014), employment gains have been concentrated in lower-wage industries. […] Today, there are nearly two million fewer jobs in mid- and higher-wage industries than there were before the recession took hold, while there are 1.85 million more jobs in lower-wage industries.

Met andere woorden: de Amerikaanse labor force raakt steeds meer gepolariseerd: tegenover een krimpend percentage goedbetalende middenklassebanen staat een groeiend percentage slecht betalende, perspectiefloze McJobs.

Het tweede rapport The Plummeting Labor Market Fortunes of Teens and Young Adults van het Brookings Institute laat niet alleen zien dat veel werkloosheid onder jongeren en jongvolwassenen de officiële statistieken niet haalt, maar ook dat binnen deze groep een polarisatie optreedt tussen de kansrijken en de kansarmen.

Foto: Riccardof (cc)

Wetteren een jaar na de ramp

, door

ELDERS - De trein- en giframp in Wetteren (B) van 4 mei 2013 wordt dit weekend herdacht. Giftreinen blijven overal voor onrust zorgen.

In de nacht van 4 mei 2013 ontspoorde even buiten Wetteren, een dorp ten oosten van Gent, een goederentrein die chemicaliën vervoerde. De Nederlandse machinist reed twee keer zo hard als de ter plekke toegestane snelheid. Enkele ketelwagens met acrylonitril vlogen in brand. Pas later op de dag bleek dat het bluswater vergiftigd was. Het riool was ernstig verontreinigd en giftige dampen drongen door in huizen en op straat. Een man overleed, zeventien mensen moesten in het ziekenhuis worden opgenomen wegens ademhalingsklachten. In totaal zijn bijna 2000 mensen geëvacueerd. De laatsten mochten pas weer na drie weken naar huis. Ook de land- en tuinbouw in de omgeving werd getroffen door gif in het grondwater.

Een jaar later is het onderzoek naar de oorzaak en omstandigheden van de ramp nog niet definitief afgerond. In hoeverre de inwoners zijn  blootgesteld aan giftige stoffen moet worden vastgesteld aan de hand bloed- en urinestalen die vorig jaar zijn afgenomen. Maar die zijn tot op heden nog niet geanalyseerd terwijl ze normaal gesproken niet meer dan een jaar bewaard kunnen worden, al zou dat in dit geval geen probleem zijn. Hoe dat onderzoek gaat aflopen is dus nog hoogst onzeker. De resultaten zullen overigens geen afdoende antwoord kunnen geven op de vraag naar toekomstige gezondheidsrisico’s, zo was van tevoren al aangekondigd. Wetteren zal toch wel meer opheldering blijven eisen, zeker na een tweede bijna-ongeluk in september vorig jaar.

Foto: Riccardof (cc)

Krankzinnig conservatief Amerika en de Republikeinse partij

, door

ELDERS - ‘Fatsoenlijke’ Republikeinse politici steunen uit electorale overwegingen de belangen van extremistische, gewelddadige figuren.

In deze aflevering van ‘Elders’ twee recente voorbeelden.

Fraxier Glenn Miller

Twee weken geleden schoot Frazier Glenn Miller, neo-nazi en voormalig KKK-leider, drie mensen dood bij een Joods gemeenschapscentrum vlakbij Kansas City. Na zijn arrestatie riep hij antisemitische leuzen.

Millers sympathieën waren allesbehalve onbekend: hij had een stevig strafblad, ging om met andere gewelddadige white supremacists en was onder de naam ‘Rounder’ actief op een extreem-rechtse website.

Verrassend detail: in de jaren tachtig werd Miller betrapt door politieagenten terwijl hij seks had met een zwarte, mannelijke protitué verkleed als vrouw. Miller verklaarde later dat het eigenlijk zijn bedoeling was geweest om de prostitué ‘in elkaar te slaan’.

Kortom, afgaande op zijn verleden, overtuigingen en associaties was Miller bij uitstek een kandidaat om goed in de gaten te worden gehouden door de FBI.

Hoewel het uiteraard onzeker is of preventieve surveillance Millers dodelijke aanval op het gemeenschapscentrum had kunnen voorkomen, staat in ieder geval vast dat de opsporing van rechts-extremistisch terrorisme van conservatief Amerika geen prioriteit mag hebben.

Toen in april 2009 het Department of Homeland Security een rapport uitbracht waarin werd geconcludeerd dat ex-soldaten – vanwege hun militaire ervaring – doelbewust werden gerekruteerd door rechtse, terroristische groeperingen, ging de outrage onder Republikeinen naar elf.

Foto: Riccardof (cc)

Dexia blijft Belgische christendemocraten achtervolgen

, door

ANALYSE - België gaat op zondag 25 mei voor drie verkiezingen naar de stembus: voor het Europese parlement, het federale parlement en de parlementen van de deelstaten Vlaanderen, Wallonië en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Een van de hardnekkigste onderwerpen in de Belgische politiek blijft de gang van zaken rond de failliete bank Dexia en de manier waarop de staat daarin geopereerd heeft. In Vlaanderen heeft de rechts-nationalistische Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) van de Antwerpse burgemeester Bart de Wever met deze geschiedenis de aanval geopend op de christendemocratische CD&V. Het gaat om de spaarders van Arco, een fonds van de Vlaamse koepel Algemeen christelijk werknemersverbond (ACW), dat ook deelde in de risico’s van Dexia. Zo’n 800.000 kleine spaarders zijn via hun deelname aan Arco getroffen door de ondergang van Dexia. Ze zouden gered kunnen worden door een waarborgregeling van de regering waar minister van Financiën Koen Geens  (CD&V) zich in het bijzonder hard voor maakt (het gaat vooral om christendemocratische kiezers!).

Deze waarborgregeling wordt nu aangevochten door aandeelhouders van Dexia, die veel grotere risico’s lopen en menen dat zij gediscrimineerd worden in de afwikkeling van het faillissement. Ook is er twijfel of de regeling het zal houden bij het Europese Hof omdat er sprake zou zijn van staatssteun. Gisteren heeft het Grondwettelijk Hof in de bezwaarprocedure van de aandeelhouders de waarborgregeling voorlopig overeind gehouden. De zaak lijkt nu over de verkiezingen heen getild te kunnen worden. Maar Geens laat er geen twijfel over bestaan dat hij, als er toch een kink in de kabel mocht komen, linksom of rechtsom de spaarders wil compenseren uit belastinggeld.

Foto: Riccardof (cc)

Klassenstrijd in Silicon Valley

, door

ELDERS - Ook hoog opgeleide specialisten worden tegenwoordig het slachtoffer van de klassenstrijd van de 1%.

In de VS hebben 64.000 (voormalige) werknemers van tech-bedrijven als Apple, Google, Intel en Adobe deze bedrijven aangeklaagd wegens het maken van onderlinge afspraken om elkaars werknemers niet in dienst te nemen en daarnaast de lonen van hun werknemers te beperken. De deelnemers aan dit class action lawsuit eisen een totale vergoeding van drie miljard dollar.

De werkelijke schaal van deze praktijken was nog een stuk omvangrijker: naar schatting werden honderdduizend werknemers getroffen die meer dan negen miljard dollar aan inkomsten misliepen.

Negen miljard dollar is serieus geld.

Oorspronkelijk was dan ook de federale overheid bij deze zaak betrokken. Een rechtszaak tegen zes bedrijven – Adobe, Apple, Google, Intel, Intuit en Pixar – werd echter al in 2010 geschikt nadat deze ondernemingen beloofden een einde aan hun onderlinge afspraken te maken.

Met andere woorden: maak marktverstorende afspraken waardoor honderdduizend werknemers negen miljard dollar mislopen, en je komt, in strafrechtelijke zin, weg met een waarschuwing en een belofte het voorlopig (vijf jaar) niet meer te doen.

Maar waarom geen gevangenisstraf? Criminelen zijn voor heel wat minder het gevang in gedraaid.

Foto: Riccardof (cc)

Eurosceptici achter Poetin

, door

ELDERS - De crisis in de Oekraïne wakkert nieuwe tegenstellingen in Europa aan. Extreem-rechts ziet een kans om zich te profileren.

Poetin heeft het imago van een daadkrachtige, autoritaire leider die opkomt voor zijn volk. Aantrekkelijk dus voor nationalistische extreem-rechtse partijen die leven van de afkeer van “volksvreemde” elementen, of het nu moslims zijn of homo’s. En die de pest hebben aan veel te voorzichtig manoevrerende politici, die er niet in slagen de crisis op te lossen. Twee extreem-rechtse Europarlementariërs, Provera van de Italiaanse Lega Nord en Lasar van de Oostenrijkse Freiheitspartei, organiseerden een conferentie over de vrede in Europa waar de sympathie voor de Russische leider openlijk werd geëtaleerd. Filip Dewinter van het Vlaams Belang, die ook aanwezig was: “Ik denk dat we in het Europees Parlement een goede partner kunnen zijn voor Rusland. En Rusland ziet ons ook als een potentiële partner.” Nigel Farage van de Britse eurosceptische UKIP, die er niet was, zei eerder ook al dat hij grote bewondering heeft voor Poetin.

Voor Poetin zijn de eurosceptische partijen interessant omdat Rusland zich bedreigd voelt door de Europese Unie en de Verenigde Staten. Vooral de VS zijn de gebeten hond onder de Russische nationalisten in Oekraïne. De omwenteling in Kiev wordt op het conto van de Amerikanen geschreven alsof we nog midden in de koude oorlog zitten. De lokale ondernemers en autoriteiten, die hun macht en rijkdom danken aan Janoekovitsj, vrezen voor hun positie.  Zij leveren de Russische opstandelingen in meerdere opzichten munitie omdat hun dagen geteld zijn als Europese en Amerikaanse ondernemers de vrije hand krijgen in het land en de regering de corruptie gaat aanpakken (waar het de demonstranten op Euromaidan oorspronkelijk om begonnen was).

Foto: Riccardof (cc)

Actualiteiten uit Chili, Peru en Venezuela

, door

ELDERS - In de laatste ‘Elders uit Zuid-Amerika’ van mijn hand hebben we het over de verwoestende brand in de Chileense havenstad Valparaíso, Chinese investeringen in Latijns-Amerika en de vredesbesprekingen in Venezuela.

Afgelopen weekend is de Chileense kustplaats Valparaíso getroffen door wat begon als een heftige bosbrand. Het vuur bereikte echter al snel de buitenwijken van de stad. Inmiddels zijn ruim 12 inwoners overleden, 2000 huizen verwoest en meer dan 10.000 mensen geëvacueerd. Presidente Bachelet heeft de stad tot rampgebied verklaard.

Valparaíso is een belangrijke havenstad en ligt op 100 kilometer van de hoofdstad Santiago. In het buitenland is de stad vooral bekend als toeristische trekpleister.

Het grootste deel van de bevolking woont in houten huisjes die op de steile bergwanden zijn gebouwd. Hoewel het de stad een spectaculair aanzicht geeft, zijn de leefomstandigheden zwaar.

Doordat veel huizen van hout en golfplaten zijn gemaakt en de huizen hutje mutje op elkaar zijn gebouwd, kon het vuur zich snel verspreiden. En bij gebrek aan goede wegen konden brandweerwagens de branden maar moeilijk bereiken.

Daarnaast heeft de regio te maken met een ongekende droogte, hoge temperaturen en een sterke wind die het vuur opnieuw aanwakkert. Ruim 1200 brandweerlieden zijn inmiddels in Valparaíso om de brand te bestrijden. De autoriteiten verwachten de brand binnen  maximaal 72 uur onder controle te hebben.

Foto: Riccardof (cc)

Vijanden van een vrij internet

, door

ELDERS - Reporters sans Frontières (RSF) publiceert  jaarlijkse een overzicht van landen die het vrije verkeer van informatie via het internet dwarsbomen. De meeste Europese landen lijken zich daaraan niet schuldig te maken, op het eerste gezicht.

Natalia Radzina is een journaliste uit Wit-Rusland. Vorige jaar woonde zij in Wenen een bijeenkomst bij van de OVSE onder de veelbelovende titel Shaping policies to advance media freedom. Groot was haar verbazing dat ze op deze bijeenkomst oog in oog kwam te staan met de censor van haar eigen nieuwsorgaan, de Wit-Russische overheidsdienst die het internet moet controleren.

RSF heeft in het jaaroverzicht Enemies of the Internet de focus gericht op dit soort instanties die overal op de wereld werken om internetgebruikers te bespioneren en hun vrijheid te beteugelen. Op de kaart zien we in Europa naast Wit-Rusland (de laatste Europese dictatuur) en Rusland alleen nog Groot-Brittannië met zijn Governement Communication Headquarters (GCHQ). Volgens dit rapport is het Britse GCHQ wereldkampioen in het controleren van burgers, en volgens klokkenluider Snowden zelfs “erger dan de VS”. De Britten hebben daarvoor ook uitstekende mogelijkheden omdat de belangrijkste kabels voor internetverkeer via hun stranden lopen. Ze maken verder graag gebruik van een ruimhartige antiterrorisme-wetgeving om te spioneren en journalisten en media dwars te zitten, zoals het afgelopen jaar meermalen is gebleken. EFF (Electronic Frontier Foundation), een collega van RSF, voegt daar nog het Britse zedelijkheidsbeleid aan toe dat zelfs voor legale porno een opt-in procedure voorschrijft en onnodige blokkades in de hand werkt. Verder had EFF Turkije ook graag op de lijst gezien en dat is natuurlijk volkomen terecht gezien de recente maatregelen van Erdogan, ook al zijn die inmiddels door de rechtbank deels teruggedraaid.

Vorige Volgende