Overzicht

serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Onbekende drugsroute en schaars wc-papier

, door

ELDERS - Bij drugshandel in Latijns-Amerika denken de meeste mensen aan de kartels in Mexico en Colombia. Over andere landen in de regio is minder bekend. Twee Nederlandse journalisten* hebben nu een relatief onbekende drugsroute op camera vastgelegd. Cocaïne die in Bolivia is geproduceerd, wordt via Argentinië naar Europa gesmokkeld. In de korte documentaire ‘De Tangolijn’ laten journalisten Peter Scheffer en Niels Wenstedt zien hoe eenvoudig het is om grote hoeveelheden drugs de grens over te smokkelen.

In tegenstelling tot landen als Chili en Brazilië, lijkt Argentinië onvoldoende in staat haar grenzen te bewaken. Volgens de lokale autoriteiten is er een tekort aan materiaal zoals radars, hekwerk en infraroodcamera’s. Ook corruptie speelt een rol.

Daarnaast is er te weinig personeel: zeker nu de regering duizenden gendarmes bij de grens heeft weggehaald om de onveilige buitenwijken van Buenos Aires te patrouilleren. Binnenkort zijn er parlementsverkiezingen, en een groot deel van de achterban van presidente Cristina Fernández woont in deze wijken. Hoewel de gendarmes in november terugkeren naar de grens, maken lokale journalisten zich ernstig zorgen. Volgens Andrea Silvera van lokale krant El Tribuno is Argentinië dicht bij een drugsoorlog zoals die in Mexico woedt.

Venezuela: schaars toiletpapier

Foto: Riccardof (cc)

Sluimerende conflicten

, door

ELDERS - Europa koestert de vrede. Maar regionale conflicten kunnen ook op dit continent de rust verstoren.

In het vooruitzicht van een nieuw associatieverdrag met de EU dat eind november in Vilnius gesloten moet worden is Moldavië dit voorjaar begonnen met het plaatsen van grensposten langs de Dnjestr om inkomend verkeer vanuit de afgesplitste provincie Transnistrië te kunnen controleren. Het is een gebaar vanuit de hoofdstad Chişinău richting Europa: wij zijn er klaar voor om de buitengrenzen van de Unie te bewaken. Aan de overkant is men er niet blij mee. Transnistrië, waar vooral Russen en Oekraïners wonen, heeft zich in 1992 na een burgeroorlog afgescheiden van het overwegend Roemeens sprekende deel van de voormalige Sovjetrepubliek. Hier willen ze liever bij Rusland horen dan bij de EU. Maar het gebied, dat door geen enkel land als onafhankelijke staat wordt erkend, is wel afhankelijk van handel met de buurlanden en de EU.  Een nieuwe stap van regering in Chişinău richting de EU is economisch nadelig voor de inwoners van de afgescheiden strook.  In reactie op de nieuwe controleposten aan de westgrens heeft de Opperste Sovjet in de hoofdstad Tiraspol (het enige parlement ter wereld dat nog onder die naam opereert) besloten nu ook grensposten te plaatsen. Het probleem is dat de beide delen van de voormalige republiek het niet eens zijn over de precieze loop van de grens. Een conflict ligt op de loer en de druk van de EU die gebaat is bij een duidelijke en goed controleerbare buitengrens van fort Europa zal de spanning onvermijdelijk opvoeren.

Foto: Riccardof (cc)

Herdenking in Chili, Chávez’ opvolger en interview Kirchner

, door

ELDERS - Terwijl een groot deel van de wereld op 11 september de aanslagen op de Twin Towers herdacht, stond men in Chili stil bij de staatsgreep van dictator Augusto Pinochet. De coup maakte een einde aan de regering van gekozen president Salvador Allende, die tijdens de coup zelfmoord pleegde.

Hoewel Pinochet is overleden, zijn de herinneringen aan die dag nog springlevend. Tienduizenden  gingen in hoofdstad Santiago de straat op om de coup te herdenken. Zij willen dat de mensenrechtenschendingen van het regime alsnog vervolgd worden. Voor een kleine minderheid van de Chilenen is de voormalig dictator nog altijd een held. Zij vinden dat Pinochet het land heeft gered van het communisme en economisch heeft gemoderniseerd.

De presidentsverkiezingen maken de herdenking dit jaar nog urgenter: de vaders van beide kandidaten waren generaals in het Chileense leger ten tijde van de coup. De vader van linkse kandidaat Michelle Bachelet stierf in gevangenschap, terwijl de vader van rechtse kandidaat Evelyn Matthei juist deelnam aan de regering van Pinochet.

Maduro’s economische oorlog

Het valt Nicolás Maduro – president van Venezuela – niet mee om in de schoenen van Chávez te staan (of op zijn fiets te blijven zitten). Hij vecht tegen de onveiligheid en inflatie waar de Venezolanen dagelijks mee te maken hebben. Maar de ontevredenheid zit vooral in de maag: het land kent namelijk grote voedseltekorten.

Foto: Riccardof (cc)

After the Meltdown

, door

ELDERS - ‘Where are they now?’ Het Amerikaanse Center for Public Integrity zocht uit hoe een aantal verantwoordelijken voor de financiële crisis van 2008 tegenwoordig hun dagen slijten.

Gisteren vijf jaar geleden, op 15 september 2008, leidde het faillissement van investeringsbank Lehman Brothers de bijna-ineenstorting van het wereldwijde financiële systeem in. De gevolgen daarvan zijn nog dagelijks merkbaar. En ook de rekening voor het redden van een hele serie banken die ’too big to fail’ werden geacht, is ook nog lang niet afbetaald.

Het Amerikaanse Center for Public Integrity, een non-profit instelling voor onderzoeksjournalistiek, publiceerde onlangs een serie van drie verhalen over de nasleep van de financiële crisis onder de noemer After the Meltdown. Deze serie laat onder meer zien hoe het voormalige hoofd van de Amerikaanse financiële toezichthouder tegenwoordig financiële instellingen helpt de nieuwe, ‘strengere’ regelgeving te omzeilen. Een ander aflevering verhaalt dat de CEO’s van de verstrekkers van rommelhypotheken (die de trigger voor de financiële meltdown vormden) inmiddels weer met hun zelfde oude streken bezig zijn: het verstrekken van dubieuze leningen aan financieel zwakke consumenten.

Een derde aflevering in de serie, tenslotte, beschrijft hoe het de leidinggevenden van een aantal grote zakenbanken is vergaan, die met miljarden aan belastinggeld overeind moesten worden gehouden.

De eerste persoon wiens wel en wee wordt besproken, is Richard Fuld, voormalig CEO van Lehman Brothers Holdings Inc.:

Foto: Riccardof (cc)

Geluk

, door

ELDERS - VN Secretaris-generaal Ban-ki-Moon ontving deze week, ter afleiding van alle zorgen over de burgeroorlog in Syrië,  het World Happiness Report 2013 . Europese landen staan bovenaan de lijst, maar West-Europa is er de laatste jaren niet gelukkiger op geworden. 

Volgens het VN rapport is Denemarken het gelukkigste land, gevolgd door Noorwegen, Zwitserland en Nederland. De onderzoekers hebben geluk gemeten aan de hand van zes sleutelfactoren: welvaart, hoe lang mensen verwachten in gezondheid te leven, of ze iemand hebben waarop ze kunnen rekenen, gepercipieerde keuzevrijheid, afwezigheid van corruptie en tenslotte de mate van vrijgevigheid.

Onderaan de lijst vinden we te midden van arme Afrikaanse en Aziatische landen Bulgarije op nummer 144 (van de 156). Iets hoger staat Hongarije op 110.  Europese landen die sinds de vorige meting hoger scoorden zijn Albanië, Moldavië en Slowakije. Bij de dalers vinden we Griekenland, Portugal, Hongarije en Finland. Over het algemeen zijn de scores voor West-Europese landen gedaald, zeker in vergelijking met Latijns-Amerika.

Minstens zo interessant vond ik een ander rapport dat deze zomer is gepubliceerd over sociale cohesie en de effecten daarvan in verschillende Europese landen. Duitse onderzoekers van de Jacobs Universiteit in Bremen ontwikkelden een radar van de maatschappelijke samenhang. De uitkomst: op het gebied van samenhang staan de Scandinavische staten internationaal gezien helemaal bovenaan, en de landen van Zuidoost-Europa helemaal onderaan. De overeenkomst met de geluksindex van de VN is opvallend.

Foto: Riccardof (cc)

Cruciale week voor Obama

, door

ELDERS - Het nieuws waar niemand in de wereld omheen kan: Obama wil toestemming van het congres om een militaire interventie in Syrië te starten. Die heeft hij technisch gezien niet nodig, als president is hij immers commander-in-chief en mag hij zelfstandig besluiten nemen over de inzet van Amerikaanse strijdkrachten. Komende week wordt de stemming gehouden, dinsdagavond spreekt Obama de natie toe vanuit het Witte Huis. Dan moet hij uitleggen waarom Syrië geen tweede Irak is, schrijft The New York Times. Ook komt er vandaag een persoffensief, Obama heeft interviews met zes verschillende news anchors (onder andere PBS, CNN en Fox).

Ondertussen ziet het er niet goed uit voor Obama. Het Senaat is wel zover te krijgen in te stemmen met de interventie, maar in het Huis van Afgevaardigden kan de Obama-regering het nog lastig krijgen, legt NYT uit.

In the House, the number of rank-and-file members who have declared that they will oppose or are leaning against military action is approaching 218, the point of no return for the White House. Getting them to reverse their positions will be extremely difficult.

Mother Jones maakte een overzicht van de verschillende facties in de Senaat en het Huis. En The Huffington Post houdt een datablog bij over de te verwachten uitslag van de stemming. De Obama-regering neemt het zekere voor het onzekere en probeert de parlementariërs op alle mogelijk manieren vóór interventie te krijgen. Zelfs het laten zien van videomateriaal van de gifgasaanval die aan 1400 mensen het leven kostte. 

Foto: Riccardof (cc)

Geld krijgt overal asiel

, door

ELDERS - Rijke Europeanen die een schuilplaats zoeken voor hun geld kunnen nog steeds in veel landen terecht.

Belastingparadijzen zijn in het nieuws. Nederland werd ontmaskerd als belastingparadijs. ‘Fiscale rechtvaardigheid eindelijk een hot issue,’ lazen we op Sargasso. Het Europees Parlement sprak zich in een 75 punten tellende resolutie uit voor maatregelen tegen belastingontduiking. In juli schaarden veertig landen zich achter hervormingsvoorstellen van de OESO.

Maar nu de daden. Deze week kwam de Tweede Kamer van een koude kermis thuis.  De belangrijkste spelers in de Nederlandse route voor belastingontwijking weigeren uitleg te komen geven. ‘Een schoffering van het parlement,’ vindt Kamerlid Jesse Klaver van GroenLinks en mede-initiatiefnemer van de hoorzitting. Maar wat zou één nationaal parlement in deze kwestie kunnen betekenen?

Het Centraal Planbureau onderzocht de belastingontwijking en maakt een onderscheid tussen doorsluislanden en ’tax havens’. Nederland is een doorsluisland.

Het verleggen van investeringsstromen om fiscale redenen gebeurt over een netwerk van landen. Bilaterale verdragen ter voorkoming van dubbele belasting dragen bij aan de aantrekkelijkheid van routes via Nederland (…) De belastingverdragen moeten gezien worden in het licht van vestigingsplaatsconcurrentie tussen landen. Daar zitten twee kanten aan. Verminderde opbrengsten van belasting op kapitaalinkomen kunnen nationale overheden disciplineren tot het efficiënter voortbrengen van publieke voorzieningen. Tegelijkertijd komt de maatschappelijk gewenste herverdeling onder druk.

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerika: la despedida..

, door

ELDERS - Deze week vanuit Zuid-Amerika: de laatste update van mijn hand, met daarin: nieuwe aflevering in Argentijnse schuldenzaak, ook in Colombia protesten, en een stofwolk die Caribische onderzoekers zorgen baart.

Nog niet helemaal een jaar, maar toch al weer eventjes geleden schreef ik mijn eerste ‘Elders’ over en vanuit Zuid-Amerika, het continent waar ik me had gevestigd om mijn freelance carrière af te trappen. Nu, na zo’n veertig stukjes, komt aan die serie een eind. De komende vier maanden heb ik te weinig tijd (bah, wat pretentieus klinkt dat) om wekelijks een paar uur vrij te maken voor een stukje en de comments, en het voelt ook wel of ik weer aan iets nieuws toe ben. Na januari wellicht meer daarover.

Dan het échte nieuws van afgelopen week, te beginnen met Argentinië. Daar is een volgend stapje gezet richting een nieuw overheidsfaillissement, als gevolg van het juridische getouwtrek waar hier eerder ook al berichten over verschenen. Ditmaal probeert de Argentijnse regering met een nieuwe omweg te ontkomen aan de betaalblokkade die de rechtszaak poogt te bekrachtigen – prachtig uitgelegd een tijd geleden door Reuters’ Felix Salmon en zijn Legodoos. De Argentijnen lijken hun kansen in de zaak niet erg positief in te schatten.

Foto: Riccardof (cc)

Geschiedvervalsing

, door

ELDERS - Vorige week woensdag was het precies vijftig jaar geleden dat Martin Luther King als onderdeel van de March on Washington for Jobs and Freedom zijn beroemde ‘I Have a Dream’- toespraak hield.

Rechtse auteurs en columnisten in de VS waren er als de kippen bij om de erfenis van King als de hunne te claimen. Het feit dat ‘communist‘ en peacenik King tijdens zijn leven vooral met zelfbenoemde conservatieven te maken had via opgehitste politiehonden en billy clubs wordt daarbij gemakshalve vergeten – of simpelweg genegeerd.

De geschiedenis is er immers niet om van te leren (of zelfs maar om zo accuraat mogelijk weer te geven), maar om alsnog het morele gelijk aan je zijde te krijgen. En dus staat het conservatieven vrij om achteraf te bepalen welke van Kings standpunten tot zijn ‘ware’ erfenis behoren, aldus een commentaar in het gezaghebbende conservatieve tijdschrift National Review:

On anniversaries like this one, left-wingers sometimes lament that King is not remembered in full. They say that he was hostile to capitalism and to the Vietnam War. It is a historically accurate point, and it is a historically irrelevant point. King is a national hero because of the American ideals he championed and brought much closer to realization.

Foto: Riccardof (cc)

Europa en de Amerikaanse spionnen

, door

ELDERS - De Amerikaanse National Security Agency (NSA) bespioneert de hele wereld. Enkele recente reacties uit verschillende Europese landen.

Het Duitse blad Der Spiegel onthulde deze week op basis van documenten van klokkenluider Edward Snowden dat de NSA -anders dan president Obama beweert- veel verder gaat in zijn spionage dan de bestrijding van het terrorisme. Amerikaanse spionnen zijn actief in de Verenigde Naties, de Europese Unie, het Internationaal Atoomagentschap in Wenen en vele bevriende landen. Het doel is eenvoudig en klassiek: een informatievoorsprong opbouwen op iedereen.  Op politiek, economisch en veiligheidsgebied. Sommigen reageren laconiek: dit is van alle tijden en elk land probeert dat. Het is weliswaar in strijd met diplomatieke codes en internationale verdragen, maar het gebeurt nu eenmaal en is moeilijk tegen te houden. De “fout” van de NSA is alleen dat ze ontdekt zijn. Maar niet iedereen legt zich er zo gemakkelijk bij neer.

In Duitsland gebruikte Peer Steinbrück, leider van de sociaaldemocratische SPD, de onthullingen over de NSA om zijn rivaal bij de aanstaande Bondsdagverkiezingen Angela Merkel (CDU) uit te dagen. Hij wil de onderhandelingen over een nieuw vrijhandelsverdrag tussen de EU en de VS onderbreken totdat volledigheid klaarheid is verschaft over de activiteiten van Amerikaanse spionnen in zijn land. “Wie weet zitten ze ook wel onder mijn bureau”, riep hij uit. Eerder had de Duitse regering verzekerd dat er geen Duitse wetten zijn geschonden, maar dat gelooft niet iedereen.  Net zo min als in de onschuld van de sociaaldemocraten. Merkel had eerder al verwezen naar de betrokkenheid van SPD-kopstuk Steinmeier bij de inlichtingendiensten toen deze partij in 2002 nog in de regering zat. Met de Stasi nog vers in het geheugen zal deze affaire de komende weken nog wel een rol blijven spelen in de Duitse verkiezingsstrijd.

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerika: Braziliaanse gluurders, boren in Yasuní, Venezolaanse sloppenwijk

, door

ELDERS - Deze week vanuit Latijns-Amerika: ondanks ophef over PRISM spioneren Braziliaanse dames met een app op hun vriendjes; een fotoreportage vanuit Ecuador’s nationale Yasuní park waar mogelijk (meer) naar olie geboord zal gaan worden; en een interessante korte videorepo uit een bekende ‘verslopte’ wolkenkrabber in Caracas, Venezuela.

Terwijl delen van Brazilië nog boos zijn over het gespioneer van de NSA in hun land, komt de New York Times met een kleiner gluurschandaal: Brasileiras maken namelijk gretig gebruik van een mobiele applicatie om op hun vriendjes te letten. Die app installeren de dames op vriendlief zijn telefoon, waarna zij onder meer zijn smsjes en GPS-locaties kunnen meelezen. De ontwikkelaar wast zijn handen in onschuld want “in de voorwaarden staat dat er toestemming moet zijn van de telefooneigenaar voor installatie.” Mmmm-hm.

Het tweede nieuws komt uit Ecuador. Zoals al eerder gerapporteerd mislukte daar het plan om met geld van de internationale gemeenschap olieboringen af te kopen in het natuurgebied van Yasuní. The Guardian toont in een mooie fotoreportage de natuurlijke weelde die nu potentieel in gevaar is.

Tot slot een interessante inside blik in een bekende sloppenwijk van Caracas, gehuisvest in een half afgebouwde wolkenkrabber. Hoewel er vooral veel sfeerbeeld in het filmpje zit zijn de korte interviews met bewoners de moeite waard. De videoreportage doet ook denken aan Louis Theroux’ documentaire vanuit Johannesburg: wat voor sommigen de hel is, noemen anderen thuis.

Foto: Riccardof (cc)

Syrië, Hillary Clinton en LGBT-issues in Amerikaanse nieuws

, door

ELDERS - Het meest prominente wereldnieuws van afgelopen week, de gifgasaanvallen in Syrië, zijn uiteraard in de Verenigde Staten niet onbesproken gebleven. NPR sprak twee artsen uit Syrische ziekenhuizen die slachtoffers behandelden. De artsen vertellen over de vele zieken die ze behandeld hebben, inclusief diegenen (waaronder een meisje van drie maanden oud) die ze niet meer konden redden. Deels door een gebrek aan middelen. Dat het om een chemische aanval gaat, is niet officieel vastgesteld, maar de artsen zeiden tegen NPR dat op basis van wat zij gezien hebben, een sarin gas de meest waarschijnlijke oorzaak van de symptomen is.

President Obama sprak zich uit over de aanval in Syrië in een interview met CNN, waarin hij onder andere zei dat VS-afgevaardigden bezig zijn de Verenigde Naties tot meer actie te dwingen en de Syrische regering oproept onderzoek naar de aanval toe te laten. Maar, ‘we don’t expect cooperation (from the Syrian government), given their past history,’ gaf Obama toe.

Clinton for president

Ondertussen is de blik van politieke redacteuren ook al weer op de horizon gericht. Hoewel Hillary Clinton nog altijd niets heeft gezegd over een eventuele gooi naar het presidentschap in 2016, wordt er al sinds haar aftreden als minister van Buitenlandse Zaken flink over gediscussieerd. The Times heeft journaliste Amy Chozick vrijgemaakt om zich volledig te focussen op het volgen van de Clintons. The New York Times schetst de voor- en nadelen aan de beslissing. Aan de ene kant kan Chozick op deze manier veel tijd steken in het opbouwen van een netwerk rondom haar onderwerp, wat bij de Clintons geen overbodige luxe is. Aan de andere kant: is er wel genoeg nieuws over het onderwerp (zeker aangezien Clinton nog altijd niet heeft gezegd mee te doen aan de verkiezingen), en moeten de media wel bijdragen aan het in stand houden van de permanente politieke campagne?

Vorige Volgende