Overzicht

serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

Obama moet NSA aan banden leggen, e-sigaretten verboden in NY

, door

ELDERS - In Nederland wordt flink geworsteld met de regelgeving rond e-sigaretten. Maar ook in andere delen van de wereld is het een wild west, schrijft Huffington Post. In de stad New York worden e-sigaretten binnenkort verboden. Een maand geleden wist The New York Times al te melden dat het stadsbestuur zocht naar manieren om het e-roken te verbieden. Sinds 2002 is het in de stad al verboden te roken op de werkplek en in café’s, parken en op het strand. Maar er werd steeds meer met e-sigaretten gerookt, wat volgens raadslid James Gennaro schadelijk voor de gezondheid is en jongen aanzet tot roken. ‘…children who could not differentiate between regular and electronic smoking were getting the message that smoking is socially acceptable.’ 

Het zal niemand ontgaan zijn dat een presidentiële adviescommissie Barack Obama in een rapport (pdf) heeft aangeraden de spionage- en surveillance-activiteiten van de NSA aan banden te leggen. The Wall Street Journal besteedt aandacht aan een specifiek punt in het lijvige rapport, namelijk aanbeveling nummer 20: ‘Software that would allow…intelligence agencies more easily to conduct targeted information acquisition rather than bulk-data collection.’ De commissie raadt dus aan om niet een sleepnet uit te gooien, maar om gericht data te zoeken en te analyseren (letten AIVD/MIVD ook even op?). Die software werd vijftien jaar geleden al ontwikkeld, schrijft WSJ. Waarom het niet doorontwikkeld is? De NSA wil het niet zeggen.

Foto: Riccardof (cc)

Weg met de oude politiek

, door

ELDERS - Protestbewegingen blijven overal in Europa de “oude politiek” uitdagen. Een antwoord van de gevestigde partijen blijft uit. Vorig jaar december was het Sloveense Maribor het toneel van hevige rellen. Aanleiding: in ruil voor nieuwe stoplichten had de burgemeester een particulier bedrijf de concessie verleend om op belangrijke kruispunten flitspalen te plaatsen. De firma incasseerde in enkele dagen 70.000 boetes. Diepere oorzaak achter de opstand: onvrede over corruptie en de neoliberale koers van het stadsbestuur dat in korte tijd de gezondheidszorg, de drinkwatervoorziening, het openbaar vervoer, de kabelbaan en de begrafenisonderneming privatiseerde. Na een jaar heeft de protestbeweging in Slovenië zich nu omgevormd tot een nieuwe politieke partij onder de naam “Solidariteit”. Solidariteit wil de aanval op de huidige politiek openen en de bestaande politieke consensus, die zij als fundamenteel verkeerd ziet, tarten. Volgens het dagblad Dnevnik pleit zij ervoor dat de politieke macht weer bij de bevolking komt te liggen. Opinieonderzoekers voorspellen dat de nieuwe partij op maar liefst 40% van de kiezers kan rekenen. De protesten op straat gaan gewoon door. In maart trad in Slovenië een nieuwe centrum-linkse regering aan, maar die heeft kennelijk nog niet voldoende vertrouwen van de protestbeweging in het bestrijden van de crisis. De EU vertrouwt er intussen wel op dat het land zelf in staat zal zijn de bankencrisis op te lossen. De Sloveense banken verkeren in zwaar weer en hebben vijf miljard nodig, zo bleek uit een onlangs gehouden stresstest. De problemen bij Sloveense banken zullen Europa geen geld kosten, zegt eurocommissaris Olli Rehn. Hij benadrukt dat “Slovenië verder kan gaan met het op orde brengen van de financiële sector zonder financiële hulp van de Europese partners.”

Foto: Riccardof (cc)

Bachelet nieuwe president Chili, Uruguay gaat wiet telen

, door

ELDERS - Deze week laat Zuid-Amerika zich van haar meest progressieve kant zien. In Chili won de linkse kandidaat Michelle Bachelet overtuigend de presidentsverkiezingen. In Uruguay ging de Senaat akkoord met de omstreden wietwet.

Afgelopen zondag vond de tweede ronde van de presidentsverkiezingen in Chili plaats. De linkse oud-presidente Michelle Bachelet nam het op tegen de kandidate van rechts, Evelyn Matthei. Eigenlijk stond de uitslag al vast. In de eerste ronde had Bachelet al een beslissende voorsprong op haar rivale genomen.

Bachelet had de kiezer een boel beloofd tijdens de campagne: gratis en kwalitatief goed publiek onderwijs, betere ziekenhuizen, minder armoede en een nieuwe grondwet. Kortom: Chili moest vooral een socialer land worden. Haar slogan was dan ook Un Chile de todos (een Chili van iedereen).

Evelyn Matthei kon daar weinig tegenover stellen. Haar campagne leunde vooral op de economische groei die het land de afgelopen jaren heeft gekend. Zij toonde geen bereidheid het politiek-economische model van Chili ter discussie te stellen. Ondanks de sterke economische groei (vier tot vijf procent per jaar), is Chili een van de meest ongelijke landen in de regio.

De campagne van Matthei was eigenlijk een doodgeboren kindje: de primaries op rechts werden door een andere kandidaat gewonnen, maar die haakte af vanwege een depressie. Veel rechtse kiezers konden zich niet met haar identificeren. Dat kwam onder meer door haar agressieve houding.

Foto: Riccardof (cc)

Twee werelden

, door

ELDERS - In de VS is de ene werknemer de andere niet. En dat heeft weinig met prestaties te maken. Zou het in Nederland anders zijn?

Business Week berichtte een week of twee geleden dat steeds meer grote bedrijven, naast gouden handdrukken voor vertrekkende bestuurders, ook nieuwe bestuurders voorzien van een gouden handdruk, een zogenaamde welkomstbonus. Nog voordat de nieuwe bestuurder ook maar iets heeft gepresteerd, worden al de nodige miljoenen op zijn bankrekening bijgeschreven.

Zo ontving de voormalige CEO van JC Penny, een Amerikaanse warenhuisketen, een welkomstbonus van een kleine 53 miljoen dollar. Zeventien maanden later was deze CEO, Ron Johnson, alweer ontslagen. In de tussentijd had hij zijn nieuwe bedrijf alleen maar dieper in de zorgen gedrukt.

Bedrijven rechtvaardigen het uitdelen van dergelijke welkomstbonussen doorgaans met het argument dat hun nieuwe bestuurder, door bij de oude werkgever te vertrekken, geen aanspraak meer kan maken op bepaalde toegezegde beloningen. En het is natuurlijk niet de bedoeling dat mensen als CEO’s financieel risico lopen vanwege de carrièrekeuzes die ze maken. Dat is meer iets voor gewone werknemers.

Ron Johnson is overigens niet de enige CEO waarmee het misging in de retail business. Ook hedge fund manager Eddie Lampert werd ooit verwelkomd als grote redder van de Amerikaanse winkelketen Sears. Geïnspireerd door het vrije marktfundamentalisme van zijn grote idool Ayn Rand, liet hij zijn managers tegen elkaar concurreren, vanuit de gedachte dat de drang tot lijfsbehoud en ordinaire zelfzucht mensen tot grootse economische prestaties aanzet.

Foto: Riccardof (cc)

Sociaal toerisme

, door

OPINIE - Zeven jaar na de toelating van Roemenië en Bulgarije tot de Europese Unie wordt het tijd om aan de discriminatie van de inwoners van deze landen een einde te maken.

Politiek draait steeds meer om beeldvorming en taalgebruik. Politici spreken overwegend in termen die naar verwachting geen schade berokkenen aan hun reputatie. Dat geldt des te meer in gevoelige zaken zoals immigratie. In reactie op de toekenning van bijstand aan een Roemeense familie in Duitsland spreken de conservatieve partijen nu over “sociaal toerisme”,  waar tegen opgetreden moet worden. Toerisme. Zoals tegenwoordig het hele jaar door rijke Europeanen over het continent zwerven op zoek naar zon, sneeuw en avontuur, zo zien conservatieven de Roemenen deze kant op komen op zoek naar sociale voorzieningen. De associatie met het woord toerisme is: vrije keuze, comfort, gemak, weelde, vrije tijd. De Britse pers gaat volgens Trouw nog verder door alarmerende berichten over “hordes gelukszoekers”.

Met dergelijke beelden kan de werkelijkheid achter de Europese interne migratiestromen, de armoede daar en de uitbuiting hier, worden genegeerd. Het is -als ik me ook een beeld mag permitteren- pure struisvogelpolitiek. Zo lang de sociale ongelijkheid tussen de lidstaten zo groot blijft zal er -móet er wel- gereisd worden van arm naar rijk. Vele voorouders van de huidige critici van “sociaal toerisme” hebben in het verleden niet anders gedaan. Ik ken geen politicus die dit in alle eerlijkheid zijn kiezers durft voor te houden. Ook de term ‘armoedemigratie’ geeft in feite maar de helft van het probleem weer. Het zou beter zijn om te spreken van ‘ongelijkheidsmigratie’, maar dat bekt niet in een talk-show.

Foto: Riccardof (cc)

Venezuela blijft verdeeld, plunderingen in Argentinië

, door

ELDERS - Venezuela blijft een verdeeld land, ook na de lokale verkiezingen van afgelopen zondag. In Argentinië hebben plunderaars vrij spel vanwege een politiestaking.

De gemeenteverkiezingen van afgelopen zondag hebben niet voor een politieke verschuiving in Venezuela gezorgd. De partij van president Nicolás Maduro (PSUV) kreeg in totaal ongeveer 48 procent van de stemmen. De verenigde oppositiepartijen (MUD) behaalden 42 procent. 

Verreweg de meeste gemeenten (211) blijven in handen van de chavistas. Het zijn vooral de kleinere provinciesteden en het platteland waar de PSUV-kandidaten het goed deden. De uitslag zal een grote opluchting zijn voor Maduro. Hij ‘won’ deze keer de verkiezingen met een marge die driemaal groter was dan tijdens de presidentsverkiezingen eerder dit jaar. Hiermee verstevigt hij zijn positie zowel binnen- als buiten de partij.

De oppositie won in de grootste steden van het land, zoals Caracas, Valencia en Maracaibo. Oppositieleider Capriles maakt zich vooral zorgen over het hoge percentage kiezers dat niet heeft gestemd. 42 procent van de kiezers bleef thuis, waaronder waarschijnlijk ook veel Venezolanen die normaliter op de oppositie stemmen.  Het is de vraag of oppositieleider Capriles aan kan blijven. Hij verloor de afgelopen vier verkiezingen.

Plunderingen in Argentinië

Wie in Argentinië afgelopen week de televisie aanzette, werd geconfronteerd met beelden van plunderingen in heel het land. Het begon in Córdoba (beelden). Supermarkten en appartementen zijn leeggeroofd. Na de eerste golf berovingen, gingen banken en scholen uit voorzorg dicht.

Foto: Riccardof (cc)

In Denemarken is alles beter

, door

ELDERS - Lijstjes zijn populair in de journalistiek. Vergelijkingen tussen Europese landen ook. Denemarken scoort meestal hoog. 

‘Something is rotten in the state of Denmark.’ Dit citaat uit Shakespeare’s Hamlet is in de loop der jaren een algemene uitdrukking geworden voor corruptie. Het is dus wel aardig om te melden dat Denemarken in de deze week door Transparency International gepubliceerde Corruption Perceptions Index voor 2013 bovenaan staat als het minst corrupte land. Denemarken kreeg van de ondervraagden in totaal 91 van de 100 punten en deelt de eerste plaats met Nieuw-Zeeland. Nederland staat op de achtste plaats met 83 punten. In Europa doet Griekenland het slecht met 40 punten, al is dat een verbetering ten opzichte van 2012. Ook Roemenië, Bulgarije en Italië doen het slecht. Spanje is gedaald ten opzichte van vorig jaar. Estland en Letland zijn gestegen.

De suggestie van een noord/zuid-tegenstelling wordt wel erg sterk in zo’n lijstje. Dat geldt eveneens voor de Geluk Index van de Verenigde Naties. Denemarken staat ook hier weer bovenaan, gevolgd door andere noordelijke landen. Onderzoek suggereert een samenhang tussen scores op de geluksindex enerzijds en sociale cohesie en relatieve inkomensverschillen anderzijds.

De Europese Commissie liet dit jaar onderzoek doen naar de deelname aan culturele activiteiten in alle lidstaten. Het onderzoek onder 27.000 Europeanen  laat zien dat bewoners van de noordelijke landen vaker naar een museum gaan, een monument bezoeken of een boek lezen. Gemiddeld leest 68% van de Europeanen per jaar een boek (één ja, en 32% dus niet eens een). In Zweden is dat 90%, in Nederland 86% en in Denemarken 82%. Vergelijk dat met zuidelijke landen: Griekenland komt niet hoger dan 50%. Zou er een verband zijn tussen corruptie en cultuurspreiding? Of tussen het gevoel ongelukkig te zijn en corruptie?

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerikaanse scholieren scoren slecht, Argentijnse toerist de klos

, door

ELDERS - Deze week twee compleet verschillende onderwerpen: ten eerste kijken we naar de slechte toetsresultaten van Zuid-Amerikaanse scholieren. Ten tweede een korte uitleg over de ’toeristenbelasting’ van 35 procent voor Argentijnen.

Het onderwijs blijft een zorgenkindje in Zuid-Amerika. Althans, dat blijkt uit het PISA-rapport van de OESO. Het onderzoek vergelijkt de toetsresultaten van 15-jarige scholieren in 65 verschillende landen. 

Peru staat helemaal onderaan de ranglijst, maar ook Colombia, Argentinië en Brazilië scoren slecht. Alleen Uruguay en Chili staan niet bij de tien slechtst presterende landen. De andere landen van de regio deden simpelweg niet mee aan het onderzoek.

Het publieke onderwijs in bovengenoemde landen wordt geplaagd door stakingen, slecht opgeleide docenten en verouderde schoolgebouwen.

In Argentinië werd de afgelopen jaren daarom flink geïnvesteerd in de onderwijsinfrastructuur. Ook ontvingen leerlingen gratis laptops. Dat lijkt vooralsnog geen invloed op de toetsresultaten van de leerlingen te hebben.

Ook in Brazilië werd flink geïnvesteerd. Daar is wel – net als in Peru – een lichte vooruitgang te zien in de toetsresultaten van de leerlingen.

Zowel binnen als buiten Nederland is kritiek op de PISA-onderzoeken. Zo zou het onderzoek volgens onderwijsexperts teveel op rekenen en taal zijn gericht. Regeringen bekritiseren het onderzoek vooral wanneer de resultaten negatief zijn, terwijl de oppositie juist de resultaten gebruikt om voor onderwijsverbeteringen te pleiten.

Foto: Riccardof (cc)

Licht ins dunkel bringen

, door

ELDERS - Edward Snowden heeft naast de omvangrijke spionage van de Amerikaanse NSA ook de bescherming van klokkenluiders weer op de agenda gezet. Bijvoorbeeld in Duitsland.

De nieuwe Duitse regering van CDU/CSU en SPD zal -al dan niet in samenwerking met andere landen- nog een adequaat antwoord moeten vinden op de intensieve Amerikaanse afluisterpraktijken zoals die onthuld zijn door Edward Snowden. De kans dat de klokkenluider zelf naar Berlijn komt lijkt niet groot, al houdt de roep om hem asiel te verlenen aan.

Maar Snowden heeft in Duitsland ook de belangstelling voor de positie van klokkenluiders in het land zelf aangewakkerd. Met een voor de tijd van het jaar passende leuze, Licht ins dunkel bringen, presenteert het Whistleblower-Netzwerk een virtuele tentoonstelling van klokkenluiders die door de onthulling van corrupte praktijken in grote problemen zijn gekomen.

Deze zomer kwam Gustl Mollath vrij uit een psychiatrische inrichting waar hij opgesloten zat nadat hij onregelmatigheden bij de bank waar zijn vrouw werkte openbaar had gemaakt. Rechters en psychiaters die zijn onthulling niet geloofden en in de context plaatsten van zijn echtscheidingsperikelen verklaarden hem paranoïde en sloten hem als gevaar voor de samenleving op. Mollath blijkt niet de enige die dit overkwam. Ook bij belastinginspecteur Rudolf Schmenger uit Frankfurt werd door een psychiater een onomkeerbare “paranoid-querulatorische Entwicklung” geconstateerd nadat hij de vinger had gelegd op belastingontduiking bij grote banken in zijn stad die door de politiek werd gedekt.

Foto: Riccardof (cc)

Colombia en Venezuela in de schijnwerpers

, door

ELDERS - Deze week staan Colombia en Venezuela centraal: het koninklijk echtpaar bezocht beide landen. Daarnaast kondigde president Santos van Colombia zijn kandidatuur voor 2014 aan. 

Voor het eerst bracht een Nederlands staatshoofd een officieel staatsbezoek aan Colombia. Toch kreeg het kennismakingsbezoek met Venezuela meer aandacht in de Nederlandse media. Zowel in binnen- als buitenland lag de komst van Willem-Alexander en Máxima gevoelig.

Volgens de Venezolaanse oppositie heeft president Nicolás Maduro de verkiezingen niet (eerlijk) gewonnen. Daarnaast trekt hij teveel macht naar zich toe. Maduro zegt simpelweg maatregelen tegen economische sabotage en corruptie te nemen.

Vorige week werd de omstreden Ley Habilitante door het parlement aangenomen. Met deze wet kan Maduro gedurende een jaar per decreet regeren. Het parlement – gedomineerd door Chavistas – heeft zichzelf buitenspel gezet.

De oppositie kwam een stem tekort om de wet te blokkeren, maar gaf zich niet gewonnen. Oppositieleider Henrique Capriles kondigde een protestmars aan voor 23 november. Op dezelfde dag stond het bezoek van Willem-Alexander en Máxima gepland.

Ondanks bezwaren in beide landen ging het kennismakingsbezoek gewoon door. Arjan Meesterburrie hield een uitstekend liveblog bij. Voor de oppositie verliep de dag teleurstellend: in Caracas kreeg men nog geen 10.000 man op de been.

Foto: Riccardof (cc)

Angola verovert Portugal

, door

ELDERS - Het kan verkeren. Het arme Portugal hoopt nu te profiteren van rijke investeerders uit de voormalige kolonie Angola.

Ronaldo schoot Portugal deze week naar het WK voetbal in Brazilië. In z’n eentje zorgde hij voor wat licht in het land dat nog steeds in zwaar weer verkeert. Terwijl de Europese Unie de hulp aan Spanje en Ierland kan beëindigen blijft Portugal aan het infuus.  Nieuwe bezuinigingsplannen waarover volgende week beslist moet worden hebben weer massa’s mensen op de been gebracht. De Trojka die het land onder curatele heeft gesteld eist nu onder meer ook de privatisering van het postbedrijf. Een teken van de malaise is dat de Europabrede crisis in de bouwsector in Portugal het hardst heeft toegeslagen (-12,3%).

In deze crisissfeer kwam het Franse Mediapart vorige week met een opmerkelijke reportage over investeringen in het voormalige moederland door rijke Angolezen, de familie van president Dos Santos voorop (Nederlandse vertaling hier en hier).

Dankzij de sterk stijgende olieprijzen en de verkoop van diamanten groeit de economie van Angola als kool. Lissabon importeert sinds dit jaar meer Angolese olie dan dat er Portugese producten worden verkocht in Angola. Tegelijkertijd laten Angolese investeringen in Portugal sinds het begin van deze eeuw een stijgende lijn zien. Die investeringen hebben volgens sommigen een dubieuze achtergrond. Portugal zou het doorgeefluik zijn voor het witwassen van crimineel geld voor de nieuwe Angolese rijken. Een hoofdrol wordt toegeschreven aan Isabel Dos Santos, dochter van de president en “de enige vrouwelijke miljardair van Afrika”. Zij is, namens papa, voor de helft eigenaar van een telecomgigant, de een na grootste aandeelhouder van de Portugese bank BIP, ze zit in de raad van bestuur van een andere financiële instelling en heeft belangen in een groot olie- en gasconcern. Met een geschat vermogen van 1,7 miljard dollar, kan in het Portugese economische landschap niemand meer om haar heen.

Foto: Riccardof (cc)

De volgende president van Chili is (weer) een vrouw

, door

ELDERS - Deze week exclusief aandacht voor de Chileense presidentsverkiezingen. Slaat het land links- of rechtsaf?

Afgelopen zondag werd de eerste ronde van de presidentsverkiezingen in Chili gehouden. De centrumlinkse ex-presidente Michelle Bachelet heeft deze ronde overtuigend gewonnen. Met ruim 46,6 procent van de stemmen liet zij haar centrumrechtse concurrent Evelyn Matthei (25 procent) ruim achter zich. Geen enkele andere kandidaat haalde meer dan 11 procent van de stemmen.

Bachelet en aanhang hadden gehoopt meer dan 50 procent van de stemmen te behalen in de eerste ronde. In dat geval zou een tweede ronde niet nodig zijn. Dat is niet gelukt. Wel is zeker dat de volgende president van Chili wederom een vrouw is.

Lage opkomst

Toch baart de uitslag van afgelopen zondag zorgen. Slechts 48 procent van de kiezers nam de moeite om naar de stembus te gaan. Dat is de laagste opkomst sinds de terugkeer van de democratie. In Chili geldt – in tegenstelling tot veel andere landen in de regio – geen opkomstplicht meer.

Hopelijk is de opkomst volgende maand hoger. Dan gaan de Chilenen opnieuw naar de stembus. In de tweede ronde kunnen zij kiezen tussen Bachelet en Matthei. Eerder schreef ik al over de bijzondere relatie tussen de twee vrouwen.

Vorige Volgende