Overzicht

serie

Elders in de Wereld

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de Wereld is een vaste rubriek op Sargasso waarin we stilstaan bij nieuws uit de verschillende werelddelen.


Foto: Riccardof (cc)

WK-problemen, plunderingen in Venezuela en protesten in BA

, door

ELDERS - Het WK blijft een zorgenkindje voor de Braziliaanse regering. Eerder hadden mensenrechtenorganisaties kritiek op de gedwongen verhuizingen van inwoners van speelsteden; sommige sloppenwijken werden gesloopt om plaats te maken voor stadions en andere voorzieningen. De regering kreeg daarna een veeg uit de pan van de FIFA, die vond dat de voorbereidingen te langzaam verliepen.

Afgelopen week kwamen opnieuw verontrustende berichten uit Brazilië: meer dan honderd bouwvakkers die het vliegveld van Sao Paolo verbouwen, zouden als slaven worden gehuisvest. Sommige werknemers zouden van de honger en dorst omkomen. Althans, dat is wat de woordvoerder van hun vakbond beweert. Het is het zoveelste WK-schandaal dat voor verontwaardiging zorgt onder de Brazilianen.

Plunderingen Venezuela

Hoewel Maduro de strijd aangaat met de voedseltekorten, is het geduld bij sommige Venezolanen op. Als ze in de supermarkt hun producten niet kunnen kopen, dan pakken ze het wel zodra ze daar de kans voor krijgen. Toen afgelopen vrijdag een Colombiaanse truckchauffeur zich klemreed in de buurt van Caracas, duurde het niet lang voordat zijn lading werd geplunderd door 300 motorrijders.

Het ging om rundvlees, een kostbaar product in Venezuela. De trucker overleed tijdens de plunderingen. De stilstaande truck zorgde voor een lange file, waardoor even later ook andere trucks van hun lading werden beroofd. In verschillende media wordt nu openlijk gespeculeerd over een crisis. De plunderingen doen denken aan de Caracazo eind jaren ’89. Toen gingen duizenden Venezolanen de straat op om te plunderen uit onvrede met de regering. Het leger werd ingezet, wat leidde tot honderden doden. De rellen betekenden het begin van het einde van het pre-Chávez regime.

Foto: Riccardof (cc)

Poppenkast, chantage en cartooneske kwaadaardigheid in het Amerikaanse Congres

, door

ELDERS - Republikeinen in het Amerikaanse Congres dreigen niet alleen met weer een ‘government shutdown’, maar ook met een nieuwe ineenstorting van de wereldeconomie.

De afgelopen week was weer het nodige te doen in Washington DC. Vandaag, op 30 september, loopt immers het jaarlijkse door het Congres gealloceerde budget van de federale overheid af. De Republikeinse meerderheid in het Huis van Afgevaardigden is weliswaar bereid een nieuw budget goed te keuren, maar dan mag er geen cent naar het vermaledijde ‘Obamacare’ gaan. Want het is natuurlijk niet de bedoeling dat het klootjesvolk toegang krijgt tot betaalbare ziektekostenverzekeringen.

Het Huis van Afgevaardigden stuurde vorige week dan ook een budgetvoorstel naar de Senaat waaruit de financiering van de Affordable Care Act was weggesneden. En om te voorkomen dat de door de Democraten gedomineerde Senaat deze financiering door middel van een eenvoudig amendement zou herstellen, begon Republikeins senator en Tea Party-lieveling Ted Cruz een soort van kansloze nep-filibuster tegen het budgetvoorstel dat nota bene door zijn Republikeinse collega’s in het Huis van Afgevaardigden was ingediend. Dit is dan ook de reden dat Cruz’ Republikeinse collega’s in de Senaat er bijzonder weinig trek in hadden met hem mee te doen.

Bovendien beseffen de Republikeinse leiders heel goed dat een ‘government shutdown’ als gevolg van hun pogingen om Obamacare via budgettaire methoden alsnog de nek om te draaien de populariteit van hun partij geen goed zal doen. Maar daar staat tegenover dat ze een groot deel van hun met de Tea Party sympathiserende congresleden simpelweg niet langer in de hand hebben. Zodoende hebben de Republikeinse leiders het onzalige plan opgevat hun verzet tegen de financiering van de Affordable Care Act op te geven en in plaats daarvan – om de rebellerende Tea Partiers tevreden te houden – nog extremere eisen op tafel te leggen met betrekking tot de binnenkort noodzakelijke verhoging van de zogenaamde debt ceiling.

Foto: Riccardof (cc)

Extreem rechts roert zich in Noorwegen

, door

ELDERS - Terwijl in Noorwegen hard gewerkt wordt aan een nieuwe, rechtse, regering laten anti-islam activisten van zich horen.

Noorwegen beleeft een heropleving van anti-islam acties sinds de verkiezingen van 9 september. De centrumrechtse partij van Erna Solberg won die verkiezingen. Zij probeert een nieuwe regering te vormen met de Liberale partij en de Vooruitgangspartij. De Vooruitgangspartij van Siv Jensen is van oorsprong de anti-immigranten partij. Anders Breivik is ooit lid geweest, maar de partij t0ont zich inmiddels wat gematigder. Het verleden speelt de Vooruitgangspartij nog steeds parten, en dat bemoeilijkt de regeringsvorming. Jensen nam al voor de verkiezingen afstand van een hard rapport van haar partijgenoten over de immigratie in Noorwegen. Maar de leider van de Vooruitgangspartij in Oslo weigerde in reactie op kritische stemmen in de buitenlandse pers afstand te nemen van een oude uitspraak van zijn partijleider dat er in Noorwegen sprake is van sluipende islamisering.

Extreem rechtse anti-islam activisten stoken het vuurtje nu weer op. Vorig weekend werd een varkenskop gevonden bij een moskee in Oslo. Verschillende moskeeën ontvingen emails met bedreigingen. De dialoog bij de koffie heeft kennelijk niets geholpen. Intussen studeert de meest bekende anti-islamitische activist in de gevangenis politieke wetenschappen. Zijn inschrijving leidde tot negatieve reacties. Maar de de rector van de universiteit in Oslo verdedigt de Noorse praktijk: ook gevangenen hebben recht om te studeren. Het t0oont aan dat we in Noorwegen totaal andere waarden hebben dan de zijne, schreef hij.

Foto: Riccardof (cc)

Onbekende drugsroute en schaars wc-papier

, door

ELDERS - Bij drugshandel in Latijns-Amerika denken de meeste mensen aan de kartels in Mexico en Colombia. Over andere landen in de regio is minder bekend. Twee Nederlandse journalisten* hebben nu een relatief onbekende drugsroute op camera vastgelegd. Cocaïne die in Bolivia is geproduceerd, wordt via Argentinië naar Europa gesmokkeld. In de korte documentaire ‘De Tangolijn’ laten journalisten Peter Scheffer en Niels Wenstedt zien hoe eenvoudig het is om grote hoeveelheden drugs de grens over te smokkelen.

In tegenstelling tot landen als Chili en Brazilië, lijkt Argentinië onvoldoende in staat haar grenzen te bewaken. Volgens de lokale autoriteiten is er een tekort aan materiaal zoals radars, hekwerk en infraroodcamera’s. Ook corruptie speelt een rol.

Daarnaast is er te weinig personeel: zeker nu de regering duizenden gendarmes bij de grens heeft weggehaald om de onveilige buitenwijken van Buenos Aires te patrouilleren. Binnenkort zijn er parlementsverkiezingen, en een groot deel van de achterban van presidente Cristina Fernández woont in deze wijken. Hoewel de gendarmes in november terugkeren naar de grens, maken lokale journalisten zich ernstig zorgen. Volgens Andrea Silvera van lokale krant El Tribuno is Argentinië dicht bij een drugsoorlog zoals die in Mexico woedt.

Venezuela: schaars toiletpapier

Foto: Riccardof (cc)

Sluimerende conflicten

, door

ELDERS - Europa koestert de vrede. Maar regionale conflicten kunnen ook op dit continent de rust verstoren.

In het vooruitzicht van een nieuw associatieverdrag met de EU dat eind november in Vilnius gesloten moet worden is Moldavië dit voorjaar begonnen met het plaatsen van grensposten langs de Dnjestr om inkomend verkeer vanuit de afgesplitste provincie Transnistrië te kunnen controleren. Het is een gebaar vanuit de hoofdstad Chişinău richting Europa: wij zijn er klaar voor om de buitengrenzen van de Unie te bewaken. Aan de overkant is men er niet blij mee. Transnistrië, waar vooral Russen en Oekraïners wonen, heeft zich in 1992 na een burgeroorlog afgescheiden van het overwegend Roemeens sprekende deel van de voormalige Sovjetrepubliek. Hier willen ze liever bij Rusland horen dan bij de EU. Maar het gebied, dat door geen enkel land als onafhankelijke staat wordt erkend, is wel afhankelijk van handel met de buurlanden en de EU.  Een nieuwe stap van regering in Chişinău richting de EU is economisch nadelig voor de inwoners van de afgescheiden strook.  In reactie op de nieuwe controleposten aan de westgrens heeft de Opperste Sovjet in de hoofdstad Tiraspol (het enige parlement ter wereld dat nog onder die naam opereert) besloten nu ook grensposten te plaatsen. Het probleem is dat de beide delen van de voormalige republiek het niet eens zijn over de precieze loop van de grens. Een conflict ligt op de loer en de druk van de EU die gebaat is bij een duidelijke en goed controleerbare buitengrens van fort Europa zal de spanning onvermijdelijk opvoeren.

Foto: Riccardof (cc)

Herdenking in Chili, Chávez’ opvolger en interview Kirchner

, door

ELDERS - Terwijl een groot deel van de wereld op 11 september de aanslagen op de Twin Towers herdacht, stond men in Chili stil bij de staatsgreep van dictator Augusto Pinochet. De coup maakte een einde aan de regering van gekozen president Salvador Allende, die tijdens de coup zelfmoord pleegde.

Hoewel Pinochet is overleden, zijn de herinneringen aan die dag nog springlevend. Tienduizenden  gingen in hoofdstad Santiago de straat op om de coup te herdenken. Zij willen dat de mensenrechtenschendingen van het regime alsnog vervolgd worden. Voor een kleine minderheid van de Chilenen is de voormalig dictator nog altijd een held. Zij vinden dat Pinochet het land heeft gered van het communisme en economisch heeft gemoderniseerd.

De presidentsverkiezingen maken de herdenking dit jaar nog urgenter: de vaders van beide kandidaten waren generaals in het Chileense leger ten tijde van de coup. De vader van linkse kandidaat Michelle Bachelet stierf in gevangenschap, terwijl de vader van rechtse kandidaat Evelyn Matthei juist deelnam aan de regering van Pinochet.

Maduro’s economische oorlog

Het valt Nicolás Maduro – president van Venezuela – niet mee om in de schoenen van Chávez te staan (of op zijn fiets te blijven zitten). Hij vecht tegen de onveiligheid en inflatie waar de Venezolanen dagelijks mee te maken hebben. Maar de ontevredenheid zit vooral in de maag: het land kent namelijk grote voedseltekorten.

Foto: Riccardof (cc)

After the Meltdown

, door

ELDERS - ‘Where are they now?’ Het Amerikaanse Center for Public Integrity zocht uit hoe een aantal verantwoordelijken voor de financiële crisis van 2008 tegenwoordig hun dagen slijten.

Gisteren vijf jaar geleden, op 15 september 2008, leidde het faillissement van investeringsbank Lehman Brothers de bijna-ineenstorting van het wereldwijde financiële systeem in. De gevolgen daarvan zijn nog dagelijks merkbaar. En ook de rekening voor het redden van een hele serie banken die ’too big to fail’ werden geacht, is ook nog lang niet afbetaald.

Het Amerikaanse Center for Public Integrity, een non-profit instelling voor onderzoeksjournalistiek, publiceerde onlangs een serie van drie verhalen over de nasleep van de financiële crisis onder de noemer After the Meltdown. Deze serie laat onder meer zien hoe het voormalige hoofd van de Amerikaanse financiële toezichthouder tegenwoordig financiële instellingen helpt de nieuwe, ‘strengere’ regelgeving te omzeilen. Een ander aflevering verhaalt dat de CEO’s van de verstrekkers van rommelhypotheken (die de trigger voor de financiële meltdown vormden) inmiddels weer met hun zelfde oude streken bezig zijn: het verstrekken van dubieuze leningen aan financieel zwakke consumenten.

Een derde aflevering in de serie, tenslotte, beschrijft hoe het de leidinggevenden van een aantal grote zakenbanken is vergaan, die met miljarden aan belastinggeld overeind moesten worden gehouden.

De eerste persoon wiens wel en wee wordt besproken, is Richard Fuld, voormalig CEO van Lehman Brothers Holdings Inc.:

Foto: Riccardof (cc)

Geluk

, door

ELDERS - VN Secretaris-generaal Ban-ki-Moon ontving deze week, ter afleiding van alle zorgen over de burgeroorlog in Syrië,  het World Happiness Report 2013 . Europese landen staan bovenaan de lijst, maar West-Europa is er de laatste jaren niet gelukkiger op geworden. 

Volgens het VN rapport is Denemarken het gelukkigste land, gevolgd door Noorwegen, Zwitserland en Nederland. De onderzoekers hebben geluk gemeten aan de hand van zes sleutelfactoren: welvaart, hoe lang mensen verwachten in gezondheid te leven, of ze iemand hebben waarop ze kunnen rekenen, gepercipieerde keuzevrijheid, afwezigheid van corruptie en tenslotte de mate van vrijgevigheid.

Onderaan de lijst vinden we te midden van arme Afrikaanse en Aziatische landen Bulgarije op nummer 144 (van de 156). Iets hoger staat Hongarije op 110.  Europese landen die sinds de vorige meting hoger scoorden zijn Albanië, Moldavië en Slowakije. Bij de dalers vinden we Griekenland, Portugal, Hongarije en Finland. Over het algemeen zijn de scores voor West-Europese landen gedaald, zeker in vergelijking met Latijns-Amerika.

Minstens zo interessant vond ik een ander rapport dat deze zomer is gepubliceerd over sociale cohesie en de effecten daarvan in verschillende Europese landen. Duitse onderzoekers van de Jacobs Universiteit in Bremen ontwikkelden een radar van de maatschappelijke samenhang. De uitkomst: op het gebied van samenhang staan de Scandinavische staten internationaal gezien helemaal bovenaan, en de landen van Zuidoost-Europa helemaal onderaan. De overeenkomst met de geluksindex van de VN is opvallend.

Foto: Riccardof (cc)

Cruciale week voor Obama

, door

ELDERS - Het nieuws waar niemand in de wereld omheen kan: Obama wil toestemming van het congres om een militaire interventie in Syrië te starten. Die heeft hij technisch gezien niet nodig, als president is hij immers commander-in-chief en mag hij zelfstandig besluiten nemen over de inzet van Amerikaanse strijdkrachten. Komende week wordt de stemming gehouden, dinsdagavond spreekt Obama de natie toe vanuit het Witte Huis. Dan moet hij uitleggen waarom Syrië geen tweede Irak is, schrijft The New York Times. Ook komt er vandaag een persoffensief, Obama heeft interviews met zes verschillende news anchors (onder andere PBS, CNN en Fox).

Ondertussen ziet het er niet goed uit voor Obama. Het Senaat is wel zover te krijgen in te stemmen met de interventie, maar in het Huis van Afgevaardigden kan de Obama-regering het nog lastig krijgen, legt NYT uit.

In the House, the number of rank-and-file members who have declared that they will oppose or are leaning against military action is approaching 218, the point of no return for the White House. Getting them to reverse their positions will be extremely difficult.

Mother Jones maakte een overzicht van de verschillende facties in de Senaat en het Huis. En The Huffington Post houdt een datablog bij over de te verwachten uitslag van de stemming. De Obama-regering neemt het zekere voor het onzekere en probeert de parlementariërs op alle mogelijk manieren vóór interventie te krijgen. Zelfs het laten zien van videomateriaal van de gifgasaanval die aan 1400 mensen het leven kostte. 

Foto: Riccardof (cc)

Geld krijgt overal asiel

, door

ELDERS - Rijke Europeanen die een schuilplaats zoeken voor hun geld kunnen nog steeds in veel landen terecht.

Belastingparadijzen zijn in het nieuws. Nederland werd ontmaskerd als belastingparadijs. ‘Fiscale rechtvaardigheid eindelijk een hot issue,’ lazen we op Sargasso. Het Europees Parlement sprak zich in een 75 punten tellende resolutie uit voor maatregelen tegen belastingontduiking. In juli schaarden veertig landen zich achter hervormingsvoorstellen van de OESO.

Maar nu de daden. Deze week kwam de Tweede Kamer van een koude kermis thuis.  De belangrijkste spelers in de Nederlandse route voor belastingontwijking weigeren uitleg te komen geven. ‘Een schoffering van het parlement,’ vindt Kamerlid Jesse Klaver van GroenLinks en mede-initiatiefnemer van de hoorzitting. Maar wat zou één nationaal parlement in deze kwestie kunnen betekenen?

Het Centraal Planbureau onderzocht de belastingontwijking en maakt een onderscheid tussen doorsluislanden en ’tax havens’. Nederland is een doorsluisland.

Het verleggen van investeringsstromen om fiscale redenen gebeurt over een netwerk van landen. Bilaterale verdragen ter voorkoming van dubbele belasting dragen bij aan de aantrekkelijkheid van routes via Nederland (…) De belastingverdragen moeten gezien worden in het licht van vestigingsplaatsconcurrentie tussen landen. Daar zitten twee kanten aan. Verminderde opbrengsten van belasting op kapitaalinkomen kunnen nationale overheden disciplineren tot het efficiënter voortbrengen van publieke voorzieningen. Tegelijkertijd komt de maatschappelijk gewenste herverdeling onder druk.

Foto: Riccardof (cc)

Zuid-Amerika: la despedida..

, door

ELDERS - Deze week vanuit Zuid-Amerika: de laatste update van mijn hand, met daarin: nieuwe aflevering in Argentijnse schuldenzaak, ook in Colombia protesten, en een stofwolk die Caribische onderzoekers zorgen baart.

Nog niet helemaal een jaar, maar toch al weer eventjes geleden schreef ik mijn eerste ‘Elders’ over en vanuit Zuid-Amerika, het continent waar ik me had gevestigd om mijn freelance carrière af te trappen. Nu, na zo’n veertig stukjes, komt aan die serie een eind. De komende vier maanden heb ik te weinig tijd (bah, wat pretentieus klinkt dat) om wekelijks een paar uur vrij te maken voor een stukje en de comments, en het voelt ook wel of ik weer aan iets nieuws toe ben. Na januari wellicht meer daarover.

Dan het échte nieuws van afgelopen week, te beginnen met Argentinië. Daar is een volgend stapje gezet richting een nieuw overheidsfaillissement, als gevolg van het juridische getouwtrek waar hier eerder ook al berichten over verschenen. Ditmaal probeert de Argentijnse regering met een nieuwe omweg te ontkomen aan de betaalblokkade die de rechtszaak poogt te bekrachtigen – prachtig uitgelegd een tijd geleden door Reuters’ Felix Salmon en zijn Legodoos. De Argentijnen lijken hun kansen in de zaak niet erg positief in te schatten.

Foto: Riccardof (cc)

Geschiedvervalsing

, door

ELDERS - Vorige week woensdag was het precies vijftig jaar geleden dat Martin Luther King als onderdeel van de March on Washington for Jobs and Freedom zijn beroemde ‘I Have a Dream’- toespraak hield.

Rechtse auteurs en columnisten in de VS waren er als de kippen bij om de erfenis van King als de hunne te claimen. Het feit dat ‘communist‘ en peacenik King tijdens zijn leven vooral met zelfbenoemde conservatieven te maken had via opgehitste politiehonden en billy clubs wordt daarbij gemakshalve vergeten – of simpelweg genegeerd.

De geschiedenis is er immers niet om van te leren (of zelfs maar om zo accuraat mogelijk weer te geven), maar om alsnog het morele gelijk aan je zijde te krijgen. En dus staat het conservatieven vrij om achteraf te bepalen welke van Kings standpunten tot zijn ‘ware’ erfenis behoren, aldus een commentaar in het gezaghebbende conservatieve tijdschrift National Review:

On anniversaries like this one, left-wingers sometimes lament that King is not remembered in full. They say that he was hostile to capitalism and to the Vietnam War. It is a historically accurate point, and it is a historically irrelevant point. King is a national hero because of the American ideals he championed and brought much closer to realization.

Vorige Volgende