Elders in de Wereld Archives

Foto: Riccardof (cc)

Soedan verhongert

21 februari 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Volgens recent VN onderzoek heerst er een ongekende hongersnood in minstens vijf regio’s van de staten Noord-Darfur en Zuid-Kordofan in het door oorlog geteisterde Soedan. Honderdduizenden mensen dreigen het niet te overleven. Miljoenen kinderen en zwangere vrouwen zijn ondervoed. ‘Nog nooit in de moderne geschiedenis hebben zo veel mensen te maken gehad met honger en hongersnood als nu in Soedan,’ zo waarschuwden deskundigen in opdracht van de VN-Mensenrechtenraad vorig najaar al. Honger is een onzichtbaar oorlogswapen, schreef Le Monde.

De oorlog tussen het regeringsleger en de opstandige Rapid Support Forces (RSF) duurt nu bijna twee jaar. De RSF heeft zich recentelijk onder meer schuldig gemaakt aan dodelijke aanvallen op een ziekenhuis, een vluchtelingenkamp en twee dorpen in de zuidelijke White Nile provincie waar 200 onbewapende bewoners werden gedood. Enkele vooraanstaande RSF-leiders zijn momenteel in Kenia, waar ze naar verwachting plannen zullen aankondigen om een eigen regering te vormen in de gebieden die onder hun controle staan. Het regeringsleger heeft begin januari het strategisch gelegen Wad Madani heroverd. Vluchtelingen keerden ondanks de verwoesting en plundering van hun stad terug uit opvangkampen bij de oostelijke havenstad Port Sudan. In de hoofdstad Khartoem en zuidelijke en oostelijke delen van het land zijn de rebellen nagenoeg verdreven. Het westen is in handen van de RSF. In de regio Darfur zou de RSF een etnische zuivering doorvoeren tegen ethnische Massalit en niet-Arabische gemeenschappen. Er is nog geen enkel uitzicht op een einde aan de gevechten.

Foto: Riccardof (cc)

Rwanda voedt terreur in Oost-Congo met westerse steun

14 februari 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

De verovering van de Oost-Congolese stad Goma (foto) door de rebellen van M23 heeft in het westen weer tot enige aandacht geleid voor het al decennialang durende conflict in deze Afrikaanse regio. De oorlog is met meer dan zes miljoen dodelijke slachtoffers het dodelijkste conflict na de Tweede Wereldoorlog, schreef de Nederlands-Congolese politicoloog Kiza Magendane zaterdag in de NRC. Maar westerse hulp voor de Congolezen blijft uit. Daarentegen steunen Europese landen, de Verenigde Staten en Israël wel buurland Rwanda dat M23 met financiële hulp en wapenleveranties in staat stelt Oost-Congo te blijven terroriseren.

De verantwoordelijkheid van Rwanda voor de slachtpartijen in Congo wordt inmiddels wel door iedereen erkend, behalve door de Rwandese president Paul Kagame. Bij de overname van Goma liepen Rwandese soldaten trouw naast de M23. Rwanda profiteert van de zwakte en de corruptie van het Congolese regime. Congo is totaal niet opgewassen tegen de Rwandese agressie. Datzelfde geldt voor de internationale troepen van de VN en andere Afrikaanse landen. Rwanda heeft zich in de loop van de tijd, na de extreem gewelddadige moordpartijen van Hutu’s op de Tutsi’s in 1994, ontwikkeld tot de lieveling van het westen. Dat heeft alles te maken met de aanwezigheid van belangrijke grondstoffen in de regio die onmisbaar zijn voor hedendaagse technologische ontwikkelingen in het westen. Rwanda is daarvoor de meest betrouwbare leverancier. Magendane: ‘Rwanda exporteert jaarlijks voor honderden miljoenen dollars aan (Congolese) grondstoffen, terwijl het zelf geen coltan- of kobaltreserves heeft. Vorig jaar sloot de Europese Unie een akkoord met Rwanda over de import van deze strategische grondstoffen, ondanks VN-rapporten die Rwandese betrokkenheid bij illegale mijnbouw aantonen. Westerse regeringen rechtvaardigen hun steun aan Rwanda met verwijzingen naar diens „effectiviteit” en „stabiliteit”, terwijl ze Congolese corruptie bekritiseren.’

Foto: Riccardof (cc)

Racisme in de oorlogsgeschiedenis

7 februari 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

ACHTERGROND - De Britse prinses Anne onthulde vorige maand in Kaapstad een monument voor merendeels zwarte Zuid-Afrikaanse mannen die in de Eerste Wereldoorlog in Oost-Afrika het Britse leger hielpen de Duitsers te verslaan. De 1.772 mannen vervulden gevaarlijke en slopende taken als niet-strijder in Oost-Afrika, maar tot nu toe hadden ze geen graf of herdenkingsplaats.

In 2021 heeft het Verenigd Koninkrijk zijn excuses aangeboden nadat in een rapport werd gesteld dat “alomtegenwoordig racisme” de oorzaak was van het feit dat er geen eer werd betoond aan ten minste 100.000 zwarte en Aziatische soldaten die aan de kant van het land waren gesneuveld. De Commonwealth War Graves Commission (CWGC) waarvan prinses Anne voorzitter is, werd in 1917 opgericht als de Imperial War Graves Commission. Het was de bedoeling om al degenen uit het Britse rijk te herdenken die hun leven verloren in de Eerste Wereldoorlog met namen gegraveerd op een grafsteen of op een gedenkteken. Uit een onderzoek uit 2021 bleek dat 116.000 tot 350.000 slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog nooit zijn herdacht. Een brief uit 1923 van de koloniale gouverneur van de Gold Coast (nu Ghana), geciteerd in het rapport, zei dat Afrikanen “nauwelijks in een staat van beschaving verkeerden om zo’n gedenkteken te waarderen”.

Foto: Riccardof (cc)

Rijkdom is het probleem

31 januari 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

COLUMN - De rijken worden steeds rijker, vorig jaar alleen al 2.000.000.000.000 dollar. Tegelijk leeft bijna de helft van de wereldbevolking onder de armoedegrens van 6,85 dollar per dag. Ter gelegenheid van het World Economic Forum in Davos legde Oxfam weer eens de vinger op de zere plek. ‘Zestig procent van de rijkdom van miljardairs is afkomstig van erfenissen, monopoliemacht of vriendjespolitiek, volgens Oxfam: “extreem veel rijkdom van miljardairs is grotendeels onverdiend.”’ Een andere conclusie uit Takers not Makers, het jaarlijkse onderzoek van Oxfam naar sociale ongelijkheid: ‘De rijkste 1 procent in het mondiale noorden haalde in 2023 via het financiële systeem 30 miljoen dollar per uur uit het mondiale zuiden.’ Per uur!

Klimaatverandering

Sinds een jaar of tien volg ik voor een kleine hulporganisatie het nieuws over Malawi, een van de armste landen ter wereld in het zuiden van Afrika. Het land is niet alleen arm maar wordt de laatste jaren ook buitensporig getroffen door de klimaatverandering. Afrika is naar schatting slechts verantwoordelijk voor 4 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen. Maar Afrikaanse landen zijn wel een groot slachtoffer. Malawi kende in de laatste halve eeuw zeven periodes van droogte en 19 overstromingen.De afgelopen jaren werd het afwisselend getroffen door grote droogte, hevige regenval en orkanen. De cycloon Freddy richtte begin 2023 een spoor van vernielingen aan in Mozambique en Malawi. Malawi telde meer dan 1200 doden, meer dan een half miljoen ontheemden en een totale schade die geschat wordt op 507 miljoen dollar. Eind vorig jaar trof een tropische storm met de naam Chido opnieuw tienduizenden mensen. Nu bereidt het door droogte getroffen land zich opnieuw voor op potentieel gevaarlijke regenval. Ondertussen bouwt het rijke deel van de wereld aan ‘een façade voor aanhoudend extractivisme en controle door bedrijven over mineralen in Afrika. De uitgestrekte bossen, mineralen en het land van Afrika worden steeds meer vercommercialiseerd onder het mom van koolstofcompensatieprojecten. Wereldwijde bedrijven investeren in deze projecten en beweren dat ze hun emissies “compenseren” terwijl ze in hun landen gewoon doorgaan met hun dagelijkse gang van zaken.’

Foto: Riccardof (cc)

Inwoners Bonaire krijgen prijs voor rechtszaak tegen de staat

24 januari 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

De inwoners van Bonaire en Greenpeace Nederland zijn uitgeroepen tot winnaar van de Issue Award 2025. Met hun rechtszaak tegen de Nederlandse Staat vragen zij op krachtige wijze aandacht voor klimaatverandering en koloniale ongelijkheid. De prijs werd gisteren uitgereikt op het Issuecongres 2025. De Issue Award wordt jaarlijks uitgereikt aan een initiatief of organisatie die zich op opvallende en effectieve wijze inzet voor een maatschappelijk issue en dit weet te agenderen bij het brede publiek en/of de politiek.

Een jaar geleden stapten acht inwoners van Bonaire met Greenpeace naar de rechtbank Den Haag voor een rechtvaardig klimaatbeleid. Net als bij de stikstofzaak die deze week door Greenpeace werd gewonnen gaat het om nalatigheid van de staat bij de bescherming van mens en natuur. Voor de inwoners op Bonaire zijn er nauwelijks plannen om hen veilig te houden in de klimaatcrisis. Een vijfde van Bonaire dreigt te worden opgeslokt door het water, door zeespiegelstijging richting het einde van deze eeuw. De gevolgen van klimaatverandering voor Bonaire zijn in kaart gebracht door onderzoekers van de VU. Grote delen van het eiland lopen het risico permanent onder water te komen. Zonder adaptatiemaatregelen zullen in 2050 alle wegen in het zuiden van Bonaire onbruikbaar zijn. Veel koraal en populaire duikplekken rond Bonaire kunnen in de komende decennia al verdwijnen. Dat betekent dat er aanzienlijk minder toeristen naar het eiland zullen komen. En toerisme is nog altijd een belangrijke inkomstenbron. Verder zullen inwoners door extreem weer en hittegolven te maken krijgen met groeiende aantallen ziekte- en sterfgevallen.

Foto: Riccardof (cc)

De eerste erkende genocide

17 januari 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

In 1985 kwalificeerden de Verenigde Naties de Duitse krijgsinzet tegen de Namibische volken Herero en Nama officieel als de eerste genocide van de twintigste eeuw. Duitsland had dertig jaar nodig om dat te erkennen en kwam pas drie jaar geleden met een in termijnen te betalen schadevergoeding van 1,1 miljard euro. De Namibische regering accepteerde de deal aanvankelijk, maar de vertegenwoordigers van de slachtoffers, die buiten de onderhandelingen waren gehouden, blokkeerden het aanbod. Vorig jaar kwamen de Duitse onderhandelaars tegemoet aan de bezwaren van de Herero en Nama. Er werd een in theorie onbeperkt bedrag toegezegd, en in november volgde een allerlaatste gespreksronde over het verzoeningspakket, waarop een gezamenlijke overeenkomst werd getekend. Honderdtwintig jaar na dato. Voordat het zover was had de Duitse regering de Namibische president Hage Geingob nog woedend gemaakt vanwege steun aan de Israëlische regering voor het geval de Zuid-Afrikaanse genocide aanklacht bij het Internationaal Gerechtshof voor Netanyahu tot problemen zou leiden. Geingob sprak er schande van: dat uitgerekend Duitsland de genocidale en wrede daden van de Israëlische regering tegen de onschuldige burgerbevolking in Gaza en de bezette gebieden van Palestina verdedigde.

De eerste Duitse genocide was qua aantallen onvergelijkbaar met de slachting van zes miljoen Joden, maar het was net als de holocaust een heel bewuste misdaad. Duitsland stuurde in 1904 een leger onder leiding van Lothar von Trotha naar Namibië om een opstand van het Hererovolk neer te slaan. De Herero kwamen in opstand tegen oprukkende Duitse kolonisten die heel Zuid-West Afrika voor zich opeisten. Het ‘Vernichtungsbefehl‘ van Von Trotha laat aan duidelijkheid niets te wensen over: ‘Elke Herero die binnen de Duitse grenzen wordt aangetroffen, met of zonder geweer, met of zonder vee, zal worden neergeschoten.’ Wie wist te ontsnappen liep het risico te sterven van de dorst ‘want de Duitsers hadden de bronnen vergiftigd. Veel gevangen genomen Herero’s stierven onder erbarmelijke omstandigheden in concentratiekampen. Van de ongeveer 80.000 Herero overleefde ongeveer een kwart de slachting door naar Botswana te vluchten.’ De Namabevolking werd ongeveer gehalveerd.

Foto: Riccardof (cc)

Van Europa naar elders in de wereld

10 januari 2025 , 08:00 , door Jos van Dijk

Meer dan tien jaar heb ik op deze plek geschreven over nieuws uit Europese landen. Elders in de wereld was oorspronkelijk de naam van Sargasso’s buitenlandrubriek. Dat werd bij een krimpende buitenlandredactie al vrij snel Elders in Europa. Maar nu, in 2025, is het meer dan ooit van belang om over de grenzen van het oude continent heen te kijken. De geopolitieke verhoudingen waarin Europa lang een stabiele factor is geweest beginnen te wankelen. Global South, het mondiale zuiden waar de overgrote meerderheid van de wereldbevolking woont, laat van zich horen. Het samenwerkingsverband van de BRICS-landen, de concurrent van de westerse G7, heeft afgelopen dinsdag Indonesië als tiende lid verwelkomd. Het is een teken dat de BRICS coalitie aan gezag wint. In het mondiale zuiden kijkt men niet langer alleen naar het westen. Afrika luistert niet meer naar ons, schreef ik vorige week. We doen er daarom goed aan meer naar Afrika te luisteren. En naar al die landen elders in de wereld waar veel te weinig naar geluisterd wordt.

Iemand die dat nog niet begrepen heeft is de Franse president Emmanuel Macron. In een toespraak voor zijn ambassadeurs sprak de Franse president maandag over de militaire banden met Afrikaanse landen, die in de afgelopen jaren een voor een zijn gesneuveld. “Ze zijn vergeten ons te bedanken,” zei hij. De leiders van de landen die zich de afgelopen jaren hebben losgemaakt van het Franse kolonialisme reageerden verbolgen. De militaire steun heeft hen niet bevrijd van het terrorisme. De regering van Tsjaad laakt Macron’s “minachtende houding tegenover Afrika en de Afrikanen”. De regering verwijst naar de grote aantallen West-Afrikaanse soldaten die aan de Franse kant meevochten tijdens de twee Wereldoorlogen, “een feit dat Frankrijk nooit echt heeft erkend.” Ook premier van Senegal, Ousmane Sonko, wijst daar op: “Als Afrikaanse soldaten (…) tijdens de Tweede Wereldoorlog niet waren ingezet om Frankrijk te verdedigen, was het mogelijk nog Duits geweest.” Macron lijkt het voor Frankrijk goed verpest te hebben in Afrika. “Je crois qu’il se trompe d’époque“, zei de president van Tsjaad in zijn nieuwjaarstoespraak. Oftewel: “ik denk dat hij zich in het tijdperk vergist.”

Foto: Riccardof (cc)

Italië dreigt demonstratierecht aan banden te leggen

4 oktober 2024 , 08:00 , door Jos van Dijk

Het Italiaanse Lagerhuis heeft een nieuwe “veiligheidswet” goedgekeurd, die klimaatactivisten en andere demonstranten bedreigt door het strafbaar maken van blokkades van wegen en spoorwegen. Overtreders kunnen tot twee jaar celstraf krijgen. Als de Senaat de wet goedkeurt ligt volgens tegenstanders de weg vrij om alle straatprotesten te verbieden. In heel Italië demonstreerden mensen daarom vorige week op initiatief van de vakbondsfederatie CGIL en diverse oppositiegroepen. Hoe ver gaat het extreemrechtse bewind van Giorgia Meloni in de aantasting van de rechtsstaat?

De wet maakt hogere straffen mogelijk voor demonstranten die zich tegen de politie keren en ook voor gevangenen die deelnemen aan acties zoals hongerstakingen. Meloni gaat voor veiligheid, dat is haar eerste prioriteit, zegt ze. ‘Veiligheid is een voorwaarde voor groei en investeringen en beschermt de ouderen en kwetsbaren.’ Critici noemen het een klassieke rechtse truc: met ‘law and order’ issues leidt de premier de aandacht af van de schandalen in haar coalitie en de dreigende financiële problemen vanwege druk uit de EU. In deze geest valt ook het plan van de regering om scholieren op middelbare scholen punten te geven voor hun gedrag. Scholieren die een vijf of lager scoren, moeten hun jaar opnieuw doen − zelfs als hun andere cijfers wél op orde zijn. De hervorming heeft ook invloed op het Italiaanse eindexamen, de maturità, dat bepaalt of scholieren naar de universiteit mogen. De vereniging van schooldirecteuren is het eens met dit plan en wijst op veel voorkomende incidenten over het gebruik van mobieltjes in de klas. De scholieren zien wat anders. “Minister Valditara wil de scholen veranderen in plekken van law and order”, zegt Paolo Notarnicola van het scholierennetwerk. “Dat zou Italië doen om leraren te beschermen. Maar wij zien het als een manier om angst aan te jagen onder de scholieren, en hun vrijheid van meningsuiting te beperken.”

https://www.youtube.com/watch?v=Mb0N6R7mAw4

Closing Time | Don’t fuck with Ukraine

1 mei 2022 , 20:00 , door Joost

Vandaag een iets andere Closing Time dan u van ons gewend bent. Geen muziekstuk dat geplaatst wordt omdat het mooi gevonden wordt door een van onze redacteurs, maar keiharde propaganda.

En ja, dat van het slachtoffer van een brute oorlog bekijk je uiteraard iets meer welwillend, maar het blijft natuurlijk wel propaganda. Onderstaand nummer, met stevige beat en ditto boodschap is een goed voorbeeld. Mooi detail: let ook op het Iwo Jima vlagmoment (op 1 minuut), wat zelf ook al een van de meest succesvolle propagandamomenten was van de Tweede Wereldoorlog.

Foto: Riccardof (cc)

Ondertussen in Qatar…

16 augustus 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

ELDERS - Onze vaste buitenlandredacteur neemt even een welverdiende vakantie. Ondertussen proberen we de leemte te vullen met nieuws elders uit de wereld. Ondertussen in Qatar…. (zie ook deel 2).

Wat lezen we weinig over Qatar. Dat komt natuurlijk omdat het WK voetballen daar nog niet is begonnen. Wacht maar af, als dankzij louche FIFA-bestuurders, het door corruptie en fraude tot stand gekomen evenement in 2022 wordt afgetrapt, zullen we vrijwel dagelijks nieuws uit Qatar over ons heen krijgen.

Qatar kon beginnen aan de opbouw van het toernooitje, maar kreeg onmiddellijk kritiek over zich heen omdat de een na de andere gastarbeider dood van de bouwsteigers viel. Ach, zou Ronald de Boer zeggen: In Nederland gaat ook wel eens wat mis.

Er kwam hedendaagse slavernij aan het licht. Niet verwonderlijk is in een land dat er een verwrongen idee van mensenrechten op na houdt. Maar goed, in 2017 sloot Qatar een akkoord met de VN en beloofde plechtig de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Qatar had het beter meteen in hun slavernijmuseum kunnen zetten.

Pas vorige maand, nadat de Duitse zender WDR een, deels stiekem opgenomen, reportage uitzond over de uitbuiting van gastarbeiders in Qatar, kon de FIFA het over haar hart verkrijgen de wantoestanden te bevestigen.

Foto: Riccardof (cc)

Ondertussen in Peru…

9 augustus 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

ELDERS - Onze vaste buitenlandredacteur neemt even een welverdiende vakantie. Ondertussen proberen we de leemte te vullen met nieuws elders uit de wereld. Ondertussen in Peru….

Dit weekend is het weer loeidruk op de vakantiesnelwegen. De prognose van de ANWB is dat er miljoenen vakantiegangers op pad zijn. Het is nog te vroeg om te weten of al die drukte deze zomer tot een nieuw record bij de ANWB Alarmcentrale zal leiden (in de zomer van 2018 7% meer hulpvragen dan in 2017).

In een Volkskrantcolumn vroeg journaliste Margriet Overveen zich af of er iets Nederlandser is dan hoe roekeloos wij met vakantie gaan, in het volste vertrouwen dat er altijd hulp komt in nood? En liefst een beetje snel? Ze bracht een bezoekje aan de alarmcentrale en hoorde o.a. dat Nederlanders zelfs vanuit het Peruaanse Cuzco de hulp van de ANWB wensen.

Ook vorige maand zochten een aantal Nederlanders die door Peru trokken hulp, nu van de Nederlandse ambassade in Peru.

Na een ondoordachte actie kwamen ze in moeilijkheden, omdat ze iets te lichtzinnig dachten over een waarschuwing van onze Rijksoverheid in het reisadvies voor Peru: Houd rekening met bijvoorbeeld wegblokkades en sociale onlusten.

Foto: Riccardof (cc)

Elders in de wereld

2 augustus 2019 , 08:00 , door P.J. Cokema

NIEUWS - Onze vaste buitenlandredacteur neemt even een welverdiende vakantie. Ondertussen vullen we de leemte op met nieuws elders uit de wereld.

Degenen die menen dat Nederland wordt overstroomt met buitenlanders halen hun gelijk uit de cijfers van het NBTC (Nederlands Bureau voor Toerisme & Congressen). In een net uitgegeven trendanalyse wordt vermeld dat het aantal buitenlanders dat hier komt voor vakantie, zakelijke bijeenkomsten of congressen dit jaar met 4% zal toenemen. In 2018 was er al een toename van 5% t.o.v. 2017. Kortom: we gaan van ruim 16,5 miljoen gasten naar een krappe 19,5 miljoen bezoekers.

En dit landje is nog drukker geworden, voegde het CBS daar deze week aan toe. Vooral door immigratie is de bevolking in de eerste helft van dit jaar sneller gegroeid dan vorig jaar.

Poolse migranten vormen de grootste groep, Indiërs zijn een goede tweede geworden en de sterkst groeiende groepen migranten hebben een achtergrond in de voormalige Sovjet-Unie, het Verenigd Koninkrijk en Turkije.

Wat? Geen stromen Afrikanen? Geen stortvloed Syriërs, Afghanen en Pakistanen?

Nee, die worden keurig tegengehouden door Turkije, Griekenland, Italië en Spanje. Hoewel , keurig… In een reportage van Nieuwsuur was deze week te zien dat, na Lesbos, ook op het Griekse eiland Samos de boel vreselijk uit de hand loopt. Europacorrespondent Saskia Dekkers maakte de reportage en concludeerde: “Het lijkt erop dat de vluchtelingenkampen door de Europese Unie en Griekenland bewust onleefbaar worden gehouden.”

serie

Elders in de Wereld