Zijn salafisten onze bondgenoten?

OPINIE - ‘Moslims zijn bondgenoten in de strijd tegen het jihadisme’. Onder die kop plaatste het NRC Handelsblad onlangs een opiniebijdrage van Tom Zwart, hoogleraar ‘crosscultureel recht’ in Utrecht (NRC Handelsblad, 22 augustus). Zwart komt op voor de rechten van de ‘haatimam’ Fawaz Jneid, een man die in moslimkringen bekendheid geniet vanwege zijn grove bek en eeuwige geruzie, en daarnaast landelijke bekendheid geniet vanwege zijn al even grove opmerkingen over Wilders, Van Gogh en Hirsi Ali.

Minister Blok heeft hem nu een gebiedsverbod opgelegd voor twee Haagse wijken, de Schilderswijk en Transvaal. Dit uiterst bescheiden verbodje maakt het Jneid, volgens Zwart, ‘onmogelijk om bijeenkomsten met de leden van zijn geloofsgemeenschap te hebben.’ En dus is zou zijn recht op vrije meningsuiting zijn aangetast.

Blok heeft te kennen gegeven dat hij het verbod heeft afgekondigd omdat Jneid ‘een intolerante boodschap’ verkondigt en zo kan bijdragen aan de radicalisering van jongeren. Maar Zwart ziet hierachter een duister complot. Volgens hem heeft ‘het kabinet’ het gemunt op de hele salafistische beweging en heeft het besloten de activiteiten van salafisten te verstoren.

Om dat aan te tonen geeft hij twee voorbeelden. De Haagse burgemeester Krikke heeft besloten dat een boekhandel van Jneid geen gebedshuis is. En Sander Dekker heeft onlangs geweigerd een islamitische middelbare school te bekostigen omdat hij (op basis van signalen) twijfelde of de leerlingen daar wel goed burgerschap werd bijgebracht. Eén burgemeester en onze hyper-enthousiaste Sander. Meer geeft Zwart niet. Daarachter steekt dus geheim kabinetsbeleid.

Zwart spreekt pompeus van ‘de verstoringsstrategie’ die juridisch niet door de beugel kan: ‘onze Grondwet biedt geen enkele grondslag voor zo’n verstoringsbeleid.’ Nu bestaat er heel veel ‘verstoringsbeleid’ in Nederland, gebaseerd op creatief gebruik van wetgeving. Daarvoor bestaat uiteraard geen ‘grondslag’ in de Grondwet. Daar is de grondwet niet voor, om creativiteit te stimuleren.

Maar nu de kern van Zwarts betoog. Volgens hem wordt met dit soort maatregelen ‘een groep moslims ten onrechte als verdacht weggezet’. Een uitgebreid citaat, uit het slot van het artikel:

Het is waar dat salafisten streven naar de vorming van een islamitische samenleving. Maar zij proberen dit doel te bereiken met vreedzame democratische middelen. Daarin verschillen zij van de jihadisten. De opvattingen van de salafisten wijken ongetwijfeld af van die van de meerderheid, maar dat geldt bijvoorbeeld ook voor die van Jehova’s Getuigen, mormonen en zevendedagsadventisten. Wat telt is dat salafisten geweld en terrorisme veroordelen, zoals Fawaz Jneid dat enkele malen publiekelijk deed. (…) Om de strijd tegen het terrorisme effectief te kunnen voeren is het belangrijk dat moslims niet als de ander worden neergezet maar juist als bondgenoten worden erkend.

Een paar puntjes. Let op dat ‘publiekelijk’. Zwart houdt hier een veelzeggende slag om de arm.

En dan nog iets. Het feit dat salafisten zeggen dat ze met democratische middelen streven naar hun heilstaat, maakt ze nog geen vrienden van de democratische samenleving. Zoals alle islamitische fundamentalistische stromingen beschouwen ze de democratie als westers en on-islamitisch, bedacht door ongelovigen die weigeren in te zien dat God de enige echte wetgever is. Voor dergelijke stromingen (denk aan het wahhabisme, salafisme, islamisme, en vrijwel alle nationale bewegingen voortgekomen uit de Moslimbroeders) is democratie niet meer dan een middel om de boodschap te verkondigen, die luidt dat de democratie vervangen moet worden. Zwart probeert ons wijs te maken dat salafisten, omdat ze de democratie fijn vinden, ook automatisch voorstanders van democratie zijn. Maar zo simpel ligt het dus niet.

Hij probeert ons ook wijs te maken dat de vijanden van onze vijanden onze vrienden zijn. Maar helaas, ook dat ligt wat ingewikkelder. Het feit dat het salafisme geweld en terrorisme afwijst, betekent absoluut niet dat salafisten staan te springen om met de politie en inlichtingendiensten samen te werken in de strijd tegen terrorisme. Integendeel. Contacten leggen met deze ‘ongelovigen’ is volstrekt haram. Politie en justitie stuiten in dat soort kringen op een muur van stilzwijgen – en daar komt bij dat salafisten gewone moslims pressen om hetzelfde te doen: je gaat toch geen moslims verraden aan ongelovigen!?

Maar het meest opmerkelijk aan Zwarts redenering is de verdraaiing. Eerst is er het gebiedsverbod voor de querulant Jneid. Zwart maakt daarvan dat dit onderdeel uitmaakt van een plan om ‘ een groep’ weg te zetten als verdacht. Die groep blijkt de salafisten te zijn. En aan het slot van zijn betoog blijkt die groep gegroeid tot ‘moslims’ in het algemeen. Die moeten we als bondgenoten zien. En dat terwijl het overgrote deel van de moslims niks van het salafisme moet hebben – laat staan van de grofgebekte ruziezoeker Jneid.

Het overgrote deel van de moslims zijn bondgenoten in de strijd tegen het terrorisme. Geen mens twijfelt daaraan. Menige bezorgde ouder of imam weet tegenwoordig de weg naar de instanties te vinden. Het probleem zijn juist de salafisten die dat soort contacten afwijzen. Justitie zou hen graag als bondgenoten hebben, maar hun anti-westerse ideologie verbiedt hen om samen te werken. En ze zetten ‘andersdenkende’ moslims daarbij ook nog eens onder druk om te zwijgen.

Het zou de hoogleraar crosscultureel recht sieren als hij zijn loze verwijten richting de overheid voortaan achterwege laat en de salafisten oproept mee te werken aan het slechten van de muur van stilzwijgen. Dan laten ze zien dat ze écht tegen geweld en terrorisme zijn.