Quote du Jour | No anti-Muslim climate of oppression

The Charlie Hebdo massacre did not “change” France, but somewhat boosted support (which was already growing) for Marine Le Pen’s far-right party, the National Front. The National Front performed worse, though, not better, than expected in regional elections in March, winning not a single département. The soldiers the film shows on patrol in Parisian streets have been a feature of life in the capital for years. The French “Patriot Act” the National Assembly passed in May continues to spark debate about possible abuse, but has not resulted in mass incarcerations. And all the public conversation about Islam has actually led to higher, not lower, approval ratings for Muslims in France. There is no new, post-Charlie-Hebdo anti-Muslim climate of oppression, even if after the massacre there was an increase in attacks on mosques.

Max Blumenthal maakte een uurlange webdocumentaire over het anti-islamklimaat in Frankrijk sinds de aanslag op Charlie Hebdo begin dit jaar. Lang niet iedereen is het echt eens met zijn veronderstellingen en conclusies.

Jeffrey Tayler (journalist bij de Atlantic) schreef een vlijmende kritiek. Volgens Tayler verliest Blumenthal zich in voorstellingen over een alomvattende overheidsonderdrukking die er eenvoudigweg niet is, en kent de documentairemaker de Franse maatschappij eenvoudigweg niet goed genoeg om de publieke discussie aldaar goed te vatten.

De waarheid ligt ook hier in het midden. Er is namelijk wel degelijk wetgeving die weliswaar neutraal geformuleerd is, maar zich in de praktijk specifiek richt tegen moslims (zoals het hoofddoekverbod op scholen) en die gevoed wordt door een publiek discours waarin de islam en moslims als bedreiging worden voorgesteld voor het karakter van de Franse samenleving. De schimpscheuten van Charlie Hebdo aan het adres van de islam kunnen eveneens vanuit dat perspectief worden bekeken.

Rechtsliberale filosofen als Bernard-Henri Lévy, Alain Finkielkraut, Pascal Bruckner, literatoren als Houellebecq met zijn boek Soumission, en pamflettisten als Éric Zemmour zetten wat dat betreft de toon.

De krampachtige reactie van de autoriteiten op de antisemitische cabarètier Dieudonné M’bala M’bala is wat dat betreft illustratief. Daags nadat menig Frans bestuurder de deugden had bezongen van de vrijheid van meningsuiting, en had gezworen deze te beschermen, werd Dieudonné opgepakt omdat hij op Facebook had geschreven dat hij zich “Charlie Coulibaly” voelde. Hij zou daarmee aanzetten tot geweld.

Amedy Coulibaly was de man degene die na een dagenlange shooting spree vier mensen doodschoot in een kosjere supermarkt, volgens eigen zeggen in coördinatie met de aanslag op Charlie Hebdo.

De provocaties van Dieudonné zijn de autoriteiten al langer een doorn in het oog. Zo heeft hij een populair nummertje in zijn repertoire ‘Shoananas’, waarin hij de draak steekt met de slachtofferkaart die Joden volgens hem spelen. Dat doet hij bedekt, want holocaustontkenning of bagatellisering wordt streng aangepakt in Frankrijk.

Merk ook hier de dubbele standaard op: Charlie Hebdo mag wel moslims krenken in hun religieuze gevoelens, Dieudonné mag Joden niet krenken in wat voor hen te teer is: de holocaust.

Voeg daar populariteit van het Front National, vandalisme van en bedreigingen richting moskeeën en racisme door de politie nog aan toe, en het zal duidelijk zijn dat Tayler de verwevenheid van racisme, xenofobie en gevoelens van afkeer richting moslims en de islam ten onrechte ontkent. Alsof afkeer van de islam en angst voor moslims daar niets met de afkeer voor ‘buitenlanders’ en ‘vreemdelingen’ te maken heeft, en zijn weerslag niet heeft in het publieke debat en overheidsbeleid.

Maar een overheidsprogramma om moslims te onderdrukken, dat is er in Frankrijk inderdaad niet. Daar heeft hij dan wel weer een punt.