Pro-Poetin opwekking in Bulgarije

Als de EU na de komende verkiezingen naar rechts afbuigt is dat mede te danken aan de invloed van hardnekkig conservatief-nationalistische stromingen in de oostelijke lidstaten. In Slowakije werd de liberale presidentskandidaat Ivan Korcok verslagen door Peter Pellegrini, een bondgenoot van de populistische premier Fico. Bij de Poolse lokale verkiezingen kreeg de uiterst conservatieve PiS opnieuw de meeste stemmen, al heeft dat geen directe invloed op de vorig jaar tot stand gekomen liberale regering-Tusk. In Hongarije krijgt Viktor Orbán een nieuwe uitdager in de persoon van ex-Fidesz man Peter Magyar. Hij wist afgelopen weekend tienduizenden op de been te brengen in protest tegen corrupte praktijken van de zittende regering. Maar het is de vraag of hij Orbán kan verslaan. En of hij in de ogen van de oppositie als centrum-kandidaat wel voldoende afstand neemt van zijn oude partij. In Bulgarije is de brede coalitie van de centrum-rechtse GERB partij met een verbond van progressieve anti-corruptie partijen gevallen. Dat betekent dat er tegelijk met de Europese verkiezingen opnieuw parlementsverkiezingen zijn uitgeschreven, voor de zesde keer in drie jaar. Vertrekkend premier Nikolai Denkov waarschuwt voor Russische inmenging.

Denkov, die de Bulgaarse regering minder dan een jaar leidde, zei dat hij tijdens zijn ambtstermijn zowel de corruptie als de Russische inmenging probeerde te bestrijden, omdat deze ‘met elkaar verbonden zijn’. In een interview met Politico zegt hij: ‘We mogen onze ogen hiervoor niet langer sluiten.’ Tot nu toe zijn volgens hem de justitiële autoriteiten te laks geweest in de aanpak van pro-Russische groepen die op allerlei manieren onrust veroorzaken in het land. Hij wijst met name naar de ultra-nationalistische partij Vazrazhdane (Opwekking) van Kostadin Kostadinov. In de polls staat de partij op de derde plaats na GERB en Denkov’s progressieve coalitie PP-DB. Vazrazhdane heeft nu 37 zetels in de Bulgaarse parlement. De partij is openlijk op de hand van Rusland, tegen de EU, tegen de NATO en tegen steun aan Oekraïne. Bij de vorming van de nieuwe regering vorig jaar juni sprak een wooradvoerder van een ‘coup door de CIA‘

Slechts 30% van de Bulgaren beschouwt Rusland als een bedreiging, en nog veel meer mensen maken zich zorgen over de stijgende inflatie en mogelijke economische zorgen over de invoering van de euro, een vooralsnog in de ijskast gezet plan van de vorige regering. Een petitie van Vazrazhdane om een referendum over de invoering van de euro te houden kreeg 604,000 handtekeningen. Vorig jaar werd de partij beschuldigd van antisemitisme na een nazistische aanval op de joodse politicus en Kremlin-criticus Solomon Passy en de vernielingen die werden aangericht bij een brouwerij van joodse eigenaars die hadden laten weten hier niet van gediend te zijn. In navolging van Poetin stelde de partij voor ook in Bulgarije kritische media en activisten te beboeten als er sprake was van financiering uit het buitenland. In februari bracht een delegatie van Vazrazhdane een bezoek aan de Academie van het Russische Ministerie van Buitenlandse Zaken in Moskou. De Bulgaren dat ze ook in Hongarije waren geweest en op het punt stonden naar Moldavië te gaan en dat ze “partnerschappen over de hele wereld aan het opbouwen waren”.

De liefde voor Rusland is in Bulgarije niet alleen te vinden bij de neo-fascisten van Vazrazhdane. President Rumen Radev van de Bulgaarse socialistische partij had zich al eerder kritisch uitgelaten over een vorige pro-westerse regering onder leiding van Kiril Petkov en de wapenleveranties van deze regering  aan Oekraïne. Hij keerde zich ook tegen een mogelijk NAVO-lidmaatschap van Oekraine. Tegen de Oekraïense president die vorige zomer in Sofia op bezoek kwam en om wapenhulp vroeg zei hij: “Er is geen militaire oplossing voor dit conflict”, en “steeds meer wapens zijn geen oplossing”, Zelenski reageerde woedend: “God verhoede dat jou dezelfde tragedie zou overkomen, en dat jij in mijn schoenen zou staan”, zei hij. “Als mensen met dezelfde waarden je dan niet helpen, wat zou je dan doen? Zou jij dan zeggen: ‘Poetin, neem maar een stuk Bulgaars territorium?’ Neen, als een echte president zou jij natuurlijk niet toestaan dat iemand anders jouw onafhankelijkheid in het gedrang brengt.”