Een leuk onderzoekje uitgevoerd onder parlementariërs wijst uit dat veel van hen naast de pers en zichzelf ook ons de schuld geven van de kloof tussen burger en politiek.
Nu vraag ik me af of die kloof groter is dan honderd of vijftig jaar geleden. Ik denk eigenlijk dat de kloof kleiner, maar tegelijkertijd zichtbaarder is dan ooit. De oorzaak? Internet. Door het Internet wordt het steeds makkelijker politiek te bedrijven en je mening te laten horen. Op dit medium gonst het dan ook van de meningen en staan er 16 miljoen stuurlui aan wal. Iedereen praat, dsicussieert en schreeuwt er door elkaar. Dit alles is weinig gecontroleerd en gecoördineerd, maar toch. Op microschaal wordt er volop politiek bedreven. Echter, volgens onze parlementariërs zijn we weinig politiek betrokken en stellen we het eigenbelang te veel voorop.
Waarom zie ik dan overal politieke en maatschappelijke betrokkenheid, van de reageerpanelen van Sargasso tot die van GeenStijl, en ziet de politiek het niet? Misschien zit het hem in de definitie “politiek betrokken”. Want wat is dat eigenlijk? Wat is politiek betrokken zijn? Lid worden van een politieke partij? Proberen de gemeenteraad in te komen?
Vijftien jaar geleden, ja, maar nu niet meer. De oude manier van politiek betrokken zijn is namelijk niet de onze. Die is van een andere tijd, een tijd zonder internet. Je hoeft niet meer lid te zijn van een politieke partij om “betrokken te zijn”, je hoeft zelfs niet elke keer op dezelfde partij te stemmen! Dus, misschien zou de politiek eens moeten stoppen met proberen ons meer “politiek betrokken” te maken. In plaats van campagnes om meer (slecht-geïnformeerde) kiezers naar de stembus te krijgen zouden er campagnes moeten zijn om kiezers [i]goed geïnformeerd[/i] naar de stembus te krijgen. Betrokkenheid heeft niets te maken met het opkomstcijfer van een verkiezing, maar met hoe goed een burger zijn of haar keus kan maken.
De politiek heeft dat nog niet door. In plaats van naar de (verkeerde) burger te luisteren tot je een ons weegt zou men misschien meer moeten [i]doen[/i] om politiek inzichtelijker te maken. Waarom heeft de overheid nog nooit een stemwijzer opgezet? Waarom moest dit weblog Parlando ontsluiten? Waarom is het nog steeds niet mogelijk te zien hoe elk kamerlid stemt in de kamer? Waarom worden we niet automatisch, bijvoorbeeld via de mail, op de hoogte gehouden van wetsvoorstellen die gaan over onderwerpen die ons interesseren?
Zó betrek je mensen, zo maak je het interessant. Door drempels weg te nemen en mensen de gelegenheid te geven zich te oriënteren. Luisteren is leuk, maar als de persoon naar wie je luistert niet goed geïnformeerd is, sterker nog, niet goed geïnformeerd kán zijn dan houdt het op. “Politici willen meer betrokkenheid van de burger, maar vinden het blijkbaar lastig om de boodschap over te moeten brengen.”, aldus de onderzoeker. FOUT! Ze hoeven helemaal geen boodschap over te brengen. Ze moeten het gereedschap leveren! De boodschap knutselen we zelf dan wel in elkaar en kijken welke politicus daar het dichtst bij zit.
Na het debacle met de Europese grondwet hoorden we de politici jammeren: “we hebben het blijkbaar niet goed uitgelegd”. De arrogantie, alsof de gemiddelde Nederlander uitleg nodig heeft over wat hij moet stemmen. Nee, ze hadden Nederland met een vraag opgescheept waarop het geen antwoord kon geven. Maar dat was niet onoverkomelijk. Dus waar was die site waar elk artikel van de grondwet werd uitgelegd in begrijpelijke taal, door een jurist?
Juist, nergens. In plaats daarvan kregen we een foldertje thuis met redenen waarom we “voor” moesten stemmen. Wat een lachertje.
De kloof tussen burger en policus helemaal dichten zal wel nooit lukken. Ik denk ook niet dat we dat moeten willen. Maar die paar gammele touwbruggetjes tussen de twee kanten zouden met relatief weinig inspanning kunnen worden vervangen door échte bruggen. Zodat we elkaar in ieder geval weer wat beter kunnen volgen.
Reacties (21)
Volgens mij is de kloof tussen politici en burgers juist te klein. Al die politici willen zo graag ‘leuk overkomen’ op het gewone volk en doen mee aan Lingo of worden hoofdredacteur bij RTL Boulevard. In de hoop dat ze hierdoor menselijker worden en de kloof gedicht zou worden. Laat de politici juist wat meer afstand nemen van de mensen. Laat zien dan je als politicus je vak serieus neemt, geef de mensen voldoende informatie om een goede mening te kunnen vormen, en laat het daarbij. Als niemand zich wil interesseren dan is dat jammer, maar helaas, niks aan te doen.
Mijn laatste paragraaf zegt dat ook. Maar we hebben wel bruggen nodig waar de “burger”(jak) toenadering kan zoeken.
Ik zie niet zoveel kwaads in meedoen aan Lingo. Wat ik kwalijker vind is het meelopen met de waan van de dag.
Steeph had daar laatst nog een leuk stukje over.
Ik ben het niet met je eens. Volgens mij is de politieke betrokkenheid inderdaad afgenomen. Het probleem is dat de meesten van ons het zo goed hebben economisch gezien, dat welke partij die economie verzorgt niet zoveel uitmaakt. Als je het financieel moeilijk hebt is een socialistische partij veel belangrijker voor je dan wanneer het wel ok gaat.
Verder is betrokkenheid MEER dan alleen stemmen. Het is actief zijn binnen het politieke proces, door (a) jezelf op de hoogte te stellen (b) door bij het besluitproces op lokaal niveau betrokken te zijn. Wanneer is de laatste keer dat jij naar een “wijkvergadering” ging?
Illustreer je punt, TT. En de afname van lidmaatschappen van politieke partijen is wat mij betreft geen illustratie.
Dat mensen zich niet meer kunnen vinden in de traditionele partijen zegt nog niet dat mensen minder in politiek geïnteresseerd zijn. En vergeet niet dat we pas een jaar of wat uit een economische crisis zijn!
Naar een wijkvergadering? Dat is juist de bullshit. Waarom zou je naar een wijkvergadering moeten om je politieke betrokkenheid te tonen? Dat is ouderwetse onzin. Als er lokaal iets gebeurt ga ik wel op de barricaden, maar dat gebeurt eens in de zoveel jaar. Lokaal is er geen zak aan. Te kleinschalig, het raakt de belangrijke onderwerpen niet.
Lokale politiek heeft wat mij betreft niets met politieke interesse te maken. Hoeveel procent van de bevolking interesseert het echt waar die parkeergarage moet komen? En waarom zou het een politiek geïnteresseerd persoon wel wat moeten uitmaken?
Landelijk ligt dat anders, en met het internet kan je je beter informeren.
Daarvoor hoef je niet naar partijcongressen enz. Politici zien de opkomst als een maat voor politieke betrokkenheid. Wat een crap, dat ben ik dan wel met je eens.
Mooi stuk, Spuyt. Dus? Wat doen we? Ik zeg: politieke partijen opheffen. Ik zie het Amerikaanse systeem wel zitten: je kiest je eigen vertegenwoordiger en je hebt een zakenkabinet. Alleen dan wat minder macht voor de president, svp
Allereerst de politiek individualiseren. Open democratie van Steeph lijkt me wel wat.
@6 Mij ook lastig alleen dat de mensen die daarover moeten beslissen, allemaal ingebakken zitten in de instituties die ze dan buiten spel moeten zetten…
Wat ik opvallend vind is dat volgens het onderzoek de kloof alleen maar groter wordt. En dat terwijl de overheid met zoveel middelen probeert de burger overal bij te betrekken. via een Burgerforum (www.burgerforumkiesstelsel.nl), Beleid met Burgers, of van die meepraatsites als http://www.onzedemocratie.nl en Samen werken aan Nederland. Blijkbaar slaat de overheid met al deze prachtige (en kostbare) initiatieven totaal de plank mis. En ik heb niet het idee dat dat nu per se de schuld is van de burger…
Door zo’n site te openen die het stemgedrag inzichtelijk maakt heb je denk ik al een aardige stap gezet.
@8&9 Allemaal lap maatregelen. “Pappen en nathouden” zoals de moderne populist dat formuleert. Het kiesstelsel moet gewoon op de schop, maar daar heeft niemend de ballen voor.
Maar misschien is het ook wel iets van de tijdsgeest. Gewoon een onrustig gevoel dat heerst vanwege religieuze conflicten, economische onzekerheid en klimaats/natuurlijke bronnen-problemen. Wel een explosief mengsel voor erger, trouwens.
@Spuyt
“llustreer je punt, TT. En de afname van lidmaatschappen van politieke partijen is wat mij betreft geen illustratie.”
Wat dan wel? En waar is jouw illustratie?
Ik zie nergens een afname van politieke interesse. Als jij die wel ziet wil ik daar graag een illustratie.
De ontkerkelijking in Nederland is ook zo’n voorbeeld. Ondanks dat is nog steeds een groot gedeelte van NL in ieder geval een beetje religieus. Individualisering van religie, en dat treedt ook op in de politiek.
Mijn illustratie is het floreren van discussieweblogs en forums.
@12 je beseft toch hopelijk wel dat bezoekers van internetfora en weblogs slechts een heel klein percentage van de Nederlandse bevolking vertegenwoordigen? Op de grote hoop van kiesrechtigden is dat nauwelijks significant.
Het is vergelijkbaar met werken. Werknemers worden vaak verweten te weinig betrokken te zijn, omdat ze niet aan een ondernemingsraad willen deelnemen of omdat ze niet alles lezen wat het managmentteam op de werkvloer gooit.
Toch durf ik te beweren dat de meeste werknemrs uitermate betrokken zijn bij hun werk.
“De kloof” is meer het verschil tussen wat leidinggevenden willen en hoe werknemers daar over denken. Dat wordt er niet beter op als de leiding meer informatie rondstrooit.
Wat wel helpt is als leidinggevenden eens een tijdje op de werkvloer doorbrengen. Menig experiment daarmee heeft aangetoond dat de partijen dan een stuk dichter bij elkaar komen. Zo geredeneerd ligt de oplossing dus in het idee dat politici meer betrokken zouden moeten zijn, door af en toe wat tijd in de ‘burgermaatschappij’ door te brengen.
Het kan natuurlijk nog sterker. Geen adviesgevende burgerraden, maar besluitnemende burgerforums. Uit bepaalde onderzoeken zou blijken dat burgers hun ‘onderbuikgevoelsns’ laten voor wat het is, als ze daadwerkelijk de verantwoordelijkheid krijgen over het bestuur en algemeen belangdienende besluiten moeten nemen.
Dus elke vier jaar telkens een andere groep burgers in de regering in plaats van politici die ‘burgervreemd’ geworden zijn?
@Jay: Natuurlijk. Maar het percentage is nooit significant geweest. Vroeger was de enige mogelijkheid om politiek actief te zijn je aansluiten bij een politieke partij. Nu verhuizen die mensen naar het internet. De politiek ziet dit als een groeiende desinteresse in politiek, terwijl die er volgens mij helemaal niet is.
Het verplaatst zich alleen maar.
Misschien moeten de politici zich ook meer rechten op het internet, en er voor zorgen dat het internet de politiek infiltreert, ipv andersom.
@Spuyt: aan wat Jay zegt wil ik toevoegen dat veel van die “discussie fora” van een bedenkelijk niveau zijn. Wat schreeuwen en weer weg.
Maar dit is wederom een definitie kwestie. Wanneer participeer je echt? Niet door alleen maar door op web fora te wauwelen. Ik hanteer een vrij strakke definitie en die houdt in dat je niet alleen praat maar ook actief het besluitproces beinvloedt. En dat gebeurt wel degelijk in wijkvergaderingen. Zeggen dat mensen de dingen die daarin gebeuren niet interesseert is precies mijn punt aantonen. Er is mogelijkheid tot het uitoefenen van invloed, maar men gebruikt die niet. Ergo, lage participatie.
Met deze strakke definitie is er bij laag percentage lidmaatschap inderdaad per definitie sprake van een lage participatiegraad.
Wat jij zegt is dat mensen op een andere manier benaderd willen worden, maar dat is een heel andere kwestie.
Hm, je stuk teruglezend heb je het ook over “betrokkenheid”. Ik denk inderdaad wel dat mensen nog geinteresseerd zijn of een mening hebben. Maar participeren hebben ze minder zin in.
Wat ik eigenlijk mis in t stukje en de commentaren is de invloed van t “polderen” . Zelf denk ik dat daar ook aardig wat desinteresse door wordt gekweekt.
Iedereen weet dat alle stelling van voor een verkiezing onderhandelbaar zijn in een coalitie. Dat heeft mi geleid tot een verschuiving van stemmen naar extremere partijen maar ook naar blanco/niet stemmen. In een verkiezing worden 100 stellingen ingenomen 75 komen overeen met die van jou. In de onderhandeling vervallen 25 daar weer van dus 50 blijven over die je ook wel via een andere keuze waren uitgekomen.
De verhalen die daarna volgen om e.e.a. toe te lichten of te nuanceren overtuigen de stemmer maar van een ding: politici zijn uitermate wendbaar, je hebt er toch geen vat op met je stem. De stemmer is slimmer en pragmatischer geworden en door zit dit gedrag maar heeft weinig opties behalve dan de extremen en daar wil niet iedereen zich toe laten verleiden.
De politiek heeft dat niet willen erkennen want interpretatie van het gebrek aan contact is ook weer een politiek stuurmiddel: je kan t uitleggen zoals jij dat wil. Want aanpakken van de vertrouwenbreuk en invoeren van standvastheid is in de wereld vd politiek “not-done”.
@16 Heb je de column van Desanne van Brederode gezien in Buitenhof afgelopen zondag? Die sluit wel een beetje aan bij wat jij zegt.
@ReinoutS: nee, bedankt voor de tip ga t op internet kijken!
Geef dan meteen even de link :-)
Ik denk dat we vooral ook niet moeten vergeten dat er een andere kloof is dan ‘vroeger’. De verzuiling bestaat niet, meer verzuiling die ervoor zorgde dat tenminste de belangen van een groep werden behartigd. Burgers bleven trouw aan die zuil, waarbinnen een politieke partij, voetbalvereniging en krant.
Nu die verzuiling er niet meer is, door een toegenomen individualisatie, of beter gezegd individuatie, zijn er 16 miljoen zuilen, maar nog steeds maar een beperkt aantal politieke partijen. Dat, samen met de trend van directe behoeftebevrediging, maakt dat burgers steeds meer voor zichzelf kiezen/stemmen en er dus een minder goed te onderscheiden beeld van een bepaalde groep bestaat. Ik denk dat de politieke partijen (denk bijvoorbeeld aan de PvdA) daar veel moeite mee hebben, je kunt tenslotte niet aan alle individuele wensen tegemoetkomen.