Het oplaaiende geweld in Israël en Palestina in de herfst van dit jaar zet de schijnwerper voluit op de gevolgen van de decennialange bezettings- en apartheidspolitiek van Israël. Terwijl de bevolking in Gaza zwaar te lijden heeft onder het geweld van het Israëlische leger en het afsluiten van toegang tot eerste levensbehoeften was de Nederlandse regering er snel bij om de gruwelijke aanval van Hamas scherp te veroordelen. De uitgesproken onvoorwaardelijke solidariteit met Israël staat in scherp contrast hiermee. Die krijgt ook vorm in Nederlandse betrokkenheid bij Israëlische bewapening en banden met de wapenindustrie in dat land, schrijft Mark Akkerman (Stop Wapenhandel). Nederland voert sinds het begin van deze eeuw een 'restrictief' wapenexportbeleid jegens Israël, waarbij in principe geen wapenleveringen worden toegestaan tenzij duidelijk is dat deze niet bij mensenrechtenschendingen, in het bijzonder in Gaza en de Westbank, gebruikt kunnen worden. De rechtstreekse Nederlandse wapenuitvoer naar Israël is dan ook relatief beperkt, de waarde ervan over het laatste decennium bedraagt nog geen 20 miljoen euro. Opmerkelijk is wel dat meer dan de helft hiervan voor rekening komt van de export van 'delen voor geleide projectielen en raketmotoren' in 2022, waarbij niet duidelijk is wat dit precies inhoudt. In datzelfde jaar verkoopt de Nederlandse krijgsmacht ook overtollige munitie aan het Israëlische wapenbedrijf Rafael. Maar dat is niet het hele verhaal. Israël is ook al jaren een van de grootste afnemers van Nederlandse dual use-goederen, die zowel civiel als militair gebruikt kunnen worden. Het gaat daarbij met name om delen van nachtzichtsystemen, zoals beeldversterkerbuizen en camera's. Details ontbreken veelal, maar in enkele gevallen wordt hierbij expliciet 'surveillance' en 'beveiliging' als einddoel vermeld. Hier heeft de Nederlandse regering blijkbaar minder problemen mee. Verder belanden Nederlandse wapenonderdelen, vooral voor gevechtsvliegtuigen, via andere landen eveneens zonder beperkingen bij de Israëlische krijgsmacht. Een flink aantal Nederlandse bedrijven leveren bijvoorbeeld onderdelen voor het nieuwe F-35-vliegtuig (JSF), die zowel rechtstreeks als via vooral de Verenigde Staten ook naar Israël gaan. Een rechtstreekse levering aan Israël, kort na de start van de grootschalige aanvallen op Gaza, kwam in het nieuws toen bleek dat ambtenaren op Buitenlandse Zaken geadviseerd hadden deze tegen te houden wegens het risico dat er misdaden tegen het humanitair oorlogsrecht mee gepleegd zouden worden. Een advies dat de regering, in het belang van de betrekkingen met Israël, naast zich neer heeft gelegd. En hoewel bij het afgeven van wapenexportvergunningen ook getoetst dient te worden op de eindbestemming heeft Nederland dat in het geval van het leveren van onderdelen aan bedrijven in de Verenigde Staten volledig uit handen gegeven. De wapens met Nederlandse onderdelen kunnen in principe aan iedereen verkocht worden voor wie de Amerikaanse regering toestemming geeft. Een zelfde soort mechanisme dreigt nu ook binnen Europa te gaan gelden. De regering heeft afgelopen zomer laten weten dat Nederland zich zal aansluiten bij een verdrag tussen Duitsland, Frankrijk en Spanje dat het leveren van wapenonderdelen aan deze landen automatisch toestaat en de beslissing over de export van de wapens waarin deze verwerkt worden volledig bij de betreffende staat laat. De Nederlandse wapenexport bestaat gemiddeld voor zo'n 80% uit onderdelen, dus daarmee wordt een zelfstandig exportbeleid de das omgedaan. De andere drie landen zijn in hun beleid veel soepeler. Duitsland is bijvoorbeeld één van de belangrijkste wapenexporteurs naar Israël, waardoor voor de gang van Nederlandse wapenonderdelen naar de Israëlische krijgsmacht de deuren wijd open gezet worden. Wapenaankopen – 'combat proven' Vooralsnog gaat de wapenhandel echter meer de andere kant op. De Nederlandse krijgsmacht en, op bescheidener schaal, ook de politie zijn vooral de laatste jaren enthousiaste klanten van Israëlische militaire en security bedrijven. Die staan hoog aangeschreven, omdat ze hun producten en diensten als 'battle tested' of 'combat proven' in de markt kunnen zetten, met andere woorden: uitgetest op Palestijnen. Bij dit ontwikkelen en testen van nieuwe wapens werkt de industrie nauw samen met de Israëlische krijgsmacht. Het grootste Israëlische wapenbedrijf, Elbit, – met een vestiging voor het onderhoud van gevechtsvliegtuigen in Hoogerheide bij de vliegbasis Woensdrecht – profiteert hier het meeste van. Defensie schafte bij Elbit onder meer raketsystemen, smart vests voor soldaten, tactische computers voor landmachtvoertuigen en anti-drone-systemen aan. De nationale politie kocht een tapsysteem van Elbit. Verder bieden diverse Nederlandse 'private security'-bedrijven vuurwapentrainingen in Israël aan, veelal gegeven door (ex-)militairen van de Israel Defence Forces. Nederland staat hierin bepaald niet alleen. Veel andere Europese landen doen eveneens grootschalig inkopen bij Israëlische wapenbedrijven. Ook de EU laat zich niet onbetuigd. Grensbewakingsagentschap Frontex huurt voor tientallen miljoenen Elbit en Israeli Aerospace Industries (samen met Airbus) in om dronesurveillances boven de Middellandse Zee uit te voeren. De informatie wordt gebruikt om vluchtelingenboten te detecteren, zodat ze onderschept of teruggeduwd kunnen worden. Ook deelt Frontex inlichtingen met de Libische kustwacht, zodat die vluchtelingen terug kan halen om ze op te sluiten in de beruchte detentiecentra in dat land. Israël behoort daarnaast tot een klein groepje niet-EU-landen waarvan de bedrijven in aanmerking komen voor EU-subsidies voor security-onderzoek. Ook hierbij duiken Elbit en IAI weer op. Met de massale aankopen en onderzoeksfinanciering voor Israëlische wapenbedrijven legitimeren en versterken de EU en zijn lidstaten het cynische businessmodel dat deze bedrijven hanteren. Europa draagt zo bij aan de ontwikkeling van nieuwe manieren om de Palestijnse bevolking te controleren en te onderdrukken. Daarbovenop levert de Israëlische industrie volop wapens aan allerlei landen in oorlog en aan autoritaire regimes. De Filipijnen, Azerbeidzjan en Myanmar zijn bijvoorbeeld belangrijke klanten van Elbit. Samenwerking De Nederlandse krijgsmacht werkt – naar eigen zeggen op een beperkt aantal gebieden – al vele jaren samen met het Israëlische leger. Het zou daarbij vooral om kennisuitwisseling gaan. Volgens de regering beschikt Israël over voor Nederland nuttige expertise en technologie, die echter ook weer ontwikkeld is op basis van onderdrukking en geweld. Ook beschikt Israël over oefenlocaties waar het Nederlandse leger gebruik van wil maken. Nederlandse commandotroepen trainden al eens in Israël als voorbereiding op uitzending naar Mali. De laatste paar jaar is deze samenwerking geïntensiveerd. In 2021 sloten Nederland en Israël een 'memorandum of understanding' over militaire samenwerking, op grond waarvan een jaarlijks samenwerkingsplan gemaakt moet worden, en een 'status of forces agreement' (SOFA), dat juridische zaken in het kader van de aanwezigheid van militairen op elkaars grondgebied regelt. Beide overeenkomsten worden nog besproken in het parlement. Maar dat gaat lastig, want de regering weigert het memorandum en de jaarlijkse samenwerkingsplannen aan de Kamer te verstrekken, met een beroep op diplomatieke belangen. Wel is duidelijk dat Nederland onder de SOFA geen Israëlische militairen die rechtstreeks betrokken zijn bij mensenrechtenschendingen zal weigeren, de selectie van militairen wordt bij Israël zelf gelaten. Nederlandse wapenbedrijven werken daarnaast regelmatig samen met de Israëlische industrie. Zo produceerde het Israëlische Rafael samen met het Nederlandse deel van het Franse wapenbedrijf Thales anti-tanksystemen. En diverse Nederlandse bedrijven, overheidsinstellingen en universiteiten – waaronder het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium, Veiligheidsregio Haaglanden, de Erasmus Universiteit en de TU Delft – werkten met Israëlische wapenbedrijven en/of het Ministerie van Openbare Veiligheid samen in door de EU gefinancierde onderzoeksprojecten. In oktober 2021 co-organiseerde NIDV, de lobbyorganisatie van de Nederlandse wapenindustrie, een speciale industriedag met Elbit. Deze dag was specifiek bedoeld om Nederlandse bedrijven warm te maken voor samenwerkingsprojecten. Een vertegenwoordiger van Elbit noemde Nederland daarbij een “belangrijke markt” voor het bedrijf, dat door een hoge medewerker van Economische Zaken als “een betrouwbare, vooruitstrevende partner” werd aangeprezen. Een jaar later sloot Elbit een overeenkomst met Fokker over het gezamenlijk aanbieden van trainingsmogelijkheden voor militaire piloten. De overeenkomst werd getekend tijdens de jaarlijkse wapenbeurs van de NIDV, waar Elbit en IAI vaste standhouders zijn. Hoeksteen van apartheid In dit licht biedt het, toch al op de helling staande, terughoudende wapenexportbeleid van Nederland jegens Israël hoogstens een schijn van verantwoordelijk handelen. Zowel de overheid als Nederlandse bedrijven dragen feitelijk bij aan de capaciteiten van het Israëlische militair-industriële complex als hoeksteen van de gewelddadige politiek van apartheid, bezetting en onderdrukking. De ongekende escalatie van deze politiek in de herfst van dit jaar maakt dat het meer dan ooit nodig is dit een halt toe te roepen en te strijden voor een einde aan al deze militaire en security-relaties. Verder lezen: zie hier een overzicht van publicaties van Stop Wapenhandel met betrekking tot Israël [dit artikel is overgenomen uit het Vredesmagazine jrg. 17, nr. 1, december 2023]
Alice Cooper weet een leuk verhaal te vertellen over de drummer van The Who, Keith Moon. Moon logeerde op enig moment een week bij Cooper en diens echtgenote. Die bleven uiteraard niet de hele dag thuis zitten.
Op zekere dag kwamen ze terug naar huis. Stond Moon daar in een Frans dienstmeisjeskostuum de woonkamer af te stoffen. ‘Wie is die kerel?’, vroeg mevrouw Cooper.
Ik weet niet of Moon daarna nog eens bij de familie Cooper heeft gelogeerd.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
De gemeente Amsterdam wil 1200 asielzoekers opvangen, als de andere 48 Noord-Hollandse gemeenten 1200 statushouders (asielzoekers met verblijfvergunning) gaan opvangen. De demissionaire bewindslieden Hugo de Jonge (minister Binnenlandse Zaken) en Eric van der Burg (staatssecretaris Asiel) lieten weten dat een goed idee te vinden.
RTL Nieuws kreeg een vertrouwelijke brief van de bewindslieden aan de provinciale regietafel (PRT) te pakken. Die brief is 19 december 2023 verstuurd. Op 5 januari berichtte RTL Nieuws er over. Nog dezelfde dag stelde BBB-Kamerlid Mona Keijzer (inwoner van de Noord-Hollandse gemeente Edam-Volendam) 37 schriftelijke vragen aan de bewindslieden.
De gemeente Amsterdam vangt momenteel ongeveer 3700 asielzoekers op, verspreid over tien locaties. Daar valt één regulier AZC (asielzoekerscentrum) onder, waar 700 mensen worden opgevangen. De overige negen locaties zijn allen noodopvang (4 x) of tijdelijke opvang (5 x) in zeven hotels, één voormalig kantoorpand en één cruiseschip (met 1500 plaatsen).
Wat de huisvesting van vergunninghouders betreft had de gemeente Amsterdam op 1 januari 2024 een achterstand van 1360 mensen. Samen met 31 andere Noord-Hollandse gemeenten (waaronder Edam-Volendam) gaat het om een achterstand van 1859 mensen. Slecht 12 Noord-Hollandse gemeenten lopen met 228 mensen voor op de taakstelling die ze hebben gekregen.
COLUMN - Een van de meest absurde ideeën over deze wereld van 2024 stond 3 januari als hoofdartikel afgedrukt in NRC. Het gaat over de nieuwe Europese wetgeving over kunstmatige intelligentie:
Het totaalpakket dat in december rondkwam is stevig. Kunstmatige intelligentie wordt zo aan banden gelegd dat een dystopische maatschappij onmogelijk gemaakt wordt. Ongerichte gezichtsherkenningssystemen, sociale kredietscores, AI-tools die op het werk of op school emoties manipuleren en vrije wil ondermijnen worden verboden. Er zullen ook nieuwe toezichthoudende en adviserende instanties worden opgericht om grip te houden op toekomstige ontwikkelingen.
Aan de ene kant wordt dus aan kunstmatige intelligentie de macht toegeschreven om een dystopische maatschappij te veroorzaken. Aan de andere kant wordt Europese wetgeving geacht zo’n maatschappij onmogelijk te maken. Onmogelijk!
Hoera, nooit meer een dystopie, dankzij de Europese regels. En natuurlijk dankzij toezichthoudende en adviserende instanties.
Voor de duidelijkheid: het lijkt me goed dat er geprobeerd wordt om de ontwikkelingen in de kunstmatige intelligentie te reguleren. Er zijn grote problemen mee – naar mijn idee vooral omdat de huidige succesvolle systemen zo vreselijk duur zijn dat ze alleen maar door grote, meest Amerikaanse, bedrijven gemaakt kunnen worden. Zelfs de rijkste Amerikaanse universiteit heeft niet genoeg geld om het na te maken en zo meer onder publieke controle te krijgen. Om gebruik te kunnen maken van die nieuwe technologie moet je dus als burger je hebben en houwen overgeven aan die bedrijven.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Met zo’n bandnaam vang je uiteraard wel de aandacht. Cigarettes after Sex is een dreampopband uit Texas die zich onder meer laat inspireren door Françoise Hardy, Julee Cruise en de Cocteau Twins.
ANALYSE - Het is vandaag drie maanden geleden dat Israël werd opgeschrikt door een massale aanval van Hamasstrijders op dorpen aan de andere kant van de grens met Gaza. Het bloedbad dat zij aanrichtten kostte 1200 Israëliërs en buitenlandse gastarbeiders het leven. Zo’n 240 mensen werden ontvoerd en worden door Hamas gevangengehouden. Israël heeft zich tot 7 oktober 2023 relatief veilig gewaand door een grootschalige en intensieve afschrikkingspolitiek tegen de Palestijnen in Gaza en op de West-Bank. Die is nu kennelijk uitgewerkt, tot ontsteltenis van de Israëlische regering en de westerse wereld over dit onverwachte tijdelijke succes van een guerrillabeweging tegen een overmachtig geacht modern leger. Hoe heeft dat kunnen gebeuren? En hoe zal Israël dit gaan verwerken nadat Gaza is platgebombardeerd en de gijzelaars zijn vrijgelaten? Een terugblik en analyse van Kees Kalkman, eerder verschenen in het Vredesmagazine.
Misleiding heeft een rol gespeeld in het uitvoeren van de aanval door Hamas. Via berichtenverkeer, waarvan ze wisten dat het werd afgeluisterd, werd de indruk gewekt dat Hamas zich vooral druk maakte om sociaal-economische problemen, hoe ze hun administratie konden financieren en het aantal vergunningen voor Palestijnen om in Israël te werken. En dat ze zich nog veel te zwak vonden om aan te vallen. Militaire oefeningen werden zelfs deels openlijk uitgevoerd om te laten zien dat ze vooral bezig waren met exerceren en zeker niet met een geheime actie. Intussen namen de mensen die bezig waren met de planning strikte radiostilte in acht en maakten ze geen gebruik van mobiele telefoons voor deze operatie. Waarschijnlijk is er helemaal teruggevallen op koerierswerk, ondergrondse tunnels en camouflage. Het informantennetwerk dat de Israëli’s wel zullen gehad hebben in de Gazastrook, ondanks de draconische bestraffing van verraad, heeft kennelijk geen enkele lucht opgesnoven van de plannen. De Israëli’s hebben teveel vertrouwd op elektronisch afluisteren, observeren en bewaken.
De antieke stoïcijnen hadden een volkomen deterministisch wereldbeeld. Alles gebeurt zoals het gebeuren moet. Dit staat natuurlijk op gespannen voet met het idee van de vrije wil. Hoe is een vrije wil mogelijk in een wereld waarin alles al vastligt? En hoe is het mogelijk om in een wereld waarin alles vastligt vrije emoties te hebben over die wereld? Dit lijkt in tegenspraak met elkaar.
Even terugspoelen: de stoïcijnen verweten de skeptische platonist Karneades een filosofie te hebben ontworpen die apathie in de hand werkt. Want als niets zeker is, hoe kunnen we dan handelen? Karneades’ antwoord op dit probleem lazen we een eindje terug: hij vond het pragmatisme uit.
Het is grappig te zien dat de stoïcijnen hetzelfde verwijt kregen maar dan met een volkomen ander argument: als alles van tevoren al vast ligt, en alles zeker is, waarom zou je dan nog je best doen? Zet de Stoa kortom niet alleen maar aan tot lijdzaamheid?
De vroege stoïcijn Chrysippos had hier al een zeer theoretisch antwoord op geformuleerd. Er zijn twee zaken, zo stelt hij, die bepalen hoe een cilinder van een berg afrolt: de steilheid van de berg en de vorm van de cilinder. Op het eerste heeft de cilinder geen invloed, voor het tweede is de cilinder zelf wel degelijk ‘verantwoordelijk’, omdat dat om een intrinsieke eigenschap gaat. Dat is de vrije wil van de cilinder: de intrinsieke eigenschappen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Het album Nineteen Ninety-Four (1993) werd in de Verenigde Staten uitgebracht onder de titel I Hear You Rockin’ en in 2021 nog eens heruitgebracht onder de titel Keep On Rockin’.
George Harrison van Beatles-faam speelt in deze opname ook nog een deuntje mee (de gitaarsolo is van hem).
The Sensational Alex Harvey Band was een Schotse band die in de jaren ’70 actief was (en vanaf de jaren ’90 in een andere bezetting). Ze had onder meer invloed op Bon Scott (AC/DC) en de vroege Nick Cave.
Sebastian Bach (Skid Row), Axl Rose (Guns N’ Roses) en David Lee Roth (Van Halen) zaten ooit bij elkaar in de limousine. Terwijl Roth een fles Jack Daniels weggulpte, zei ‘ie tegen Bach en Rose:
‘Zo te zien heb ik hier een paar blufgozertjes die me van de troon proberen te stoten…’ Axl Rose boos natuurlijk. Maar van vechten kwam het niet. De volgende dag kreeg Sebastian Bach een briefje per fax excuses van Roth, dat ‘ie het allemaal niet zo bedoelde, en dat Bach ‘m aan hemzelf doet denken in z’n jonge jaren.