Hitte en droogte in landen rond de Middellandse Zee

In Girona, een stad in het noordoosten van Spanje, heeft de rivier de Onya dermate lage waterstanden bereikt dat besloten is de vissen er uit te halen. Ze zijn met kleine elektrische schokken verdoofd voordat ze in plastic zakken werden overgebracht naar de rivier de Ter, 10 km verderop. Elders worden vissen gedood ter voorkoming van besmetting van het drinkwater. Spanje heeft 36 opeenvolgende maanden te weinig regen gehad. Reservoirs zijn gemiddeld op 50% van hun capaciteit, maar in de noordoostelijke regio van Catalonië en de zuidelijke regio van Andalusië is het niveau gedaald tot ongeveer 25%. Spanje wapent zich voor een nieuwe zomer met een verzengende hitte nu de temperaturen al in april tegen de 40 graden lopen. Spaanse meteorologen zien een zeer warme en droge luchtmassa uit Afrika het land binnenkomen. Daarbij komt een stabiele atmosfeer, wat neerkomt op onveranderlijk weer, en een sterke zonnenschijn. Men spreekt van 'een thermische bergkam - of golf van hoge temperaturen - die zich uitstrekt van Afrika tot het Iberisch schiereiland.'  De gemiddelde temperatuur in Spanje is sinds de pre-industriële tijd (1850 tot 1900) met 1,7 graden Celsius (ºC) gestegen, waarvan 1,3ºC in de afgelopen 60 jaar, zo werd al in 2021 gemeld in een klimaatrapport. In het slechtste geval kan de gemiddelde temperatuur volgens dat rapport in Spanje aan het einde van de eeuw met 5ºC stijgen. Water op rantsoen Voor deze zomer hebben de autoriteiten al de nodige maatregelen genomen. De buitenzwembaden gaan eerder open en er komt belastingverlichting voor boeren en tuinders met tegenvallende oogsten. Premier Pedro Sánchez zei vorige week in het parlement dat de droogte de komende jaren centraal zal staan in het politieke debat. Door de huidige beperkingen mogen de steden van Catalonië slechts 230 liter water per persoon per dag gebruiken. Dat omvat persoonlijk gebruik en ook openbare diensten zoals fonteinen of straatreiniging. Dat quotum zou nog kunnen dalen tot 200 liter. De gemiddelde persoon verbruikt alleen al voor huishoudelijk gebruik ongeveer 116 liter per dag. De regering van de regio overweegt nu boetes in te voeren voor steden die te veel water verbruiken. De gemeente L’Espluga de Francoli, 100 kilometer ten westen van staat al op rantsoen. Elke nacht tussen 22.00 uur en 07.00 uur wordt de huishoudelijke watervoorziening voor de 3.600 inwoners afgesloten. Drie keer per week brengt een tankwagen water om de voorraden aan te vullen. Aan de overkant van de MIddellandse Zee, in Tunesië, geldt een dergelijke rantsoenering inmiddels al voor de gehele bevolking. Het land heeft al vier jaar met extreme droogte te kampen. Ook in vier Franse regio's zijn eerder dit jaar maatregelen genomen om te bezuinigen op het gebruik van water. Italië kende vorig jaar onder de ergste droogte in 70 jaar. De Po - de langste rivier van het land - veranderde in een lange strook zand. Een abnormaal droge winter bracht weinig verlichting voor de boeren. Het Gardameer bereikte zijn laagste winterniveau in meer dan 30 jaar en onthulde een zandpad naar het afgelegen eiland San Biago. Het langdurige droge weer verwoest de gewassen van het land. Volgens de belangrijkste boerenorganisatie van Italië heeft de sector vorig jaar zo'n 6 miljard euro verloren en de verwa chting is dat 300.000 bedrijven nog meer zouden verliezen als de droogte niet stopt. Voedselvoorziening De droogte gaat gevolgen hebben voor heel Europa. Spanje heeft een belangrijke functie in de voedselvoorziening van de rest van Europa. Spaanse ecologen waarschuwen dat het land binnenkort misschien niet in staat zal zijn om graangewassen zoals tarwe en gerst te verbouwen. "Er is onomkeerbare schade aangericht aan meer dan 3,5 miljoen hectare gewassen", waarschuwt de belangrijkste Spaanse boerenorganisatie COAG. Tekorten aan populaire Spaanse groenten en fruit en dus prijsstijgingen dreigen - ook in de noordelijke landen. Droogteperiodes kenmerken het Middellandse Zee gebied. Maar het probleem is volgens de ecoloog Sergio Vicente-Serrano, "dat we de afgelopen jaren ook last hebben gehad van een gebrek aan neerslag tegen de achtergrond van een opvallende temperatuurstijging." Bosbranden In Zuid-Frankrijk brak vorige week zondag de eerste bosbrand van het nieuwe seizoen uit en verbrandde meer dan 1.000 hectare land langs de Middellandse Zeekust. Het vuur en verspreidde zich over de grens naar het noordoosten van Spanje. Tijdens een bezoek aan het gebied zei de Franse minister van Binnenlandse Zaken, Gérald Darmanin: "Het brandseizoen begint vroeg vanwege de opwarming van het klimaat." De droogte die Frankrijk vorig jaar trof, is verergerd door een tekort aan regen de afgelopen winter, waardoor de toch al dorre bossen een nog groter risico lopen. En dat verhoogt de risico's voor toeristen komende zomer.  Vorig jaar moesten in de buurt van Bordeaux in Frankrijk 11.000 mensen worden geëvacueerd. In Spanje is in totaal 267.939,64 hectare natuur verwoest wat drie keer zo veel is dan het jaar daarvoor in 2021. Gevreesd moet worden dat landen rond de Middellandse Zee ook dit jaar weer te maken zullen krijgen met enorme brandschade, maar ook met teruglopende inkomsten uit de toerisme-industrie.

Closing Time | Jerry Springer, I Just Wanna Dance

Vandaag werd bekend dat Jerry Springer is overleden. De 79-jarige voormalig presentator werd een cultureel icoon met de Jerry Springer-show, die een voorproefje zou geven van wat de Amerikaanse politiek zou worden: een vulgair rariteitenkabinet dat nog het meest op een kruising lijkt tussen aapjes kijken en showworstelen.

Springer vertelde ooit dat de opzet oorspronkelijk was dat het een serieus praatprogramma moest worden, à la Oprah Winfrey. “Ze wilden een tweede Phil Donahue van me maken.” Alleen keek er niemand naar.

Foto: Beyond Coal & Gas Image Library (cc)

Metalen: de achilleshiel van de energietransitie en digitalisering

Zonnepannelen en windmolens kunnen niet zonder zware metalen. Dat geldt ook voor digitale technologie die gebruikt wordt voor bijvoorbeeld smartphone-apps. Voor de meeste metalen is de EU afhankelijk van invoer, die vaak via China loopt. Zo worden de energietransitie en de digitalisering afhankelijk van de oplopende geopolitieke spanningen. En dan is er nog de mijnbouw in ontwikkelingslanden die gepaard gaat met uitbuiting en verwoesting van de natuur. In de beschikbaarheid van kostbare metalen komen een aantal actuele en urgente problemen bijeen die beschreven zijn in een rapport van het Wetenschappelijk Bureau van GroenLinks Metalen voor een groen en digitaal Europa dat helaas nog te weinig aandacht heeft gekregen. Richard Wouters, auteur van het rapport geeft de belangrijkste punten weer in een artikel dat eerder gepubliceerd werd op de website van het wetenschappelijk bureau van GroenLinks.

Zon en wind

Zon en wind zijn schier oneindige bronnen van energie. Maar de grondstoffen die we nodig hebben om deze energie te winnen zijn wel eindig. Zonnepanelen, windturbines, batterijen en stroomkabels, ze bevatten allemaal metalen. Deze metalen komen uit ertsen, die worden opgegraven uit de grond. Mijnbouw is vaak een vuile zaak. Daar komt bij dat sommige metalen zeldzaam zijn of zelfs opraken.

Foto: Multatuli in Amsterdam (© Livius)

Mimi en Multatuli

RECENSIE - Dat is nou eens een leuk boek: Verheven ongemanierd. Mimi en Multatuli van Gaia van Bruggen. Mimi, voor wie het even niet paraat mocht hebben, heette voluit Mimi Hamminck Schepel en was de tweede echtgenote van Multatuli.

Niet over rozen

Mimi – zoals we haar maar zullen noemen – heeft geen makkelijk leven gehad. Ze koos ervoor een keurig, burgerlijk en ongetwijfeld welgesteld bestaan op te geven om te leven met iemand die weliswaar gold als een geniaal schrijver, maar die van de ene naar de andere moeilijkheid liep. Dat ik hem in de vorige zin “schrijver” heb genoemd, zou hij me vermoedelijk kwalijk hebben genomen, want de Havelaar was zijns inziens geen roman maar een politiek middel. En het boek dat mij het dierbaarst is, Woutertje Pieterse, zou hij nooit uitgegeven hebben willen zien zoals het uitgegeven is. Het was geen zelfstandig boek, vond hij, maar een uitwerking van zijn Ideën. Wat ik maar zeggen wil: Multatuli was iemand die het met iedereen oneens lijkt te zijn. Op zich een zinvolle intellectuele positie, maar lastig voor wie ermee moet samenwonen.

Van Bruggens verhaal is dus te lezen als een verslag van een reeks moeilijkheden. Moeilijkheden met de eigen familie, die Mimi verbiedt om te gaan met Multatuli. Niet onbegrijpelijk, want zijn omgang met goedgelovige jonge vrouwen zou tegenwoordig gelden als grensoverschrijdend. Moeilijkheden met Multatuli’s kinderen en eerste echtgenote, Tine. De kinderen haatten hun stiefmoeder als de poorten van de hel. En uiteraard behandelt Van Bruggen de financiële moeilijkheden. Die vormen nu eenmaal de rode draad in elke Multatulibiografie. Ronduit wreed zijn de moeilijkheden na Multatuli’s dood, als ze de boedel niet op de normale manier te gelde kan maken omdat daarvoor moet worden samengewerkt met Multatuli’s kinderen, waarvan niemand weet waar die zijn.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: -JvL- (cc)

Red Parlement.com en Europa Nu

OPROEP - Sargasso neemt regelmatig artikelen over van het Montesquieu Instituut, het kenniscentrum voor parlementaire democratie. Dat instituut biedt belangrijke bronnen voor informatie over de Nederlandse politiek waar duizenden mensen dagelijks gebruik van maken:  Parlement.com en Europa Nu. De beide websites zijn een initiatief van de Stichting PDC, het Parlementair Documentatiecentrum, een van de partners in het Montesquieu Instituut, waar diverse onderzoeksinstellingen in den lande met elkaar samenwerken aan valorisatie van wetenschappelijke kennis. De site van het MI, alsmede Parlement.com en Europa-nu.nl, worden geproduceerd door het PDC. Dat PDC is nu financieel in zwaar weer gekomen en vraagt steun voor een oproep aan de overheid om het instituut met deze belangrijke informatiebronnen te redden.

Joop van den Berg en Bert van den Braak  , hoogleraren die nauw betrokken zijn bij het instituut, wijzen ook op het belang van het digitale biografisch archief van het PDC. ‘Dit bestaat sedert 1974 en bevat gegevens over alle landelijke publieke ambtsdragers, zoals parlementariërs, bewindspersonen en staatsraden, sedert 1796. Het bevat niet alleen leesbare biografieën, maar er zitten ook allerlei statistische data aan vast die het mogelijk maken (kwantitatief) wetenschappelijk onderzoek te doen naar hun geslacht, regionale komaf, familieachtergrond, opleiding en beroep. Het archief heeft dan ook als basis gediend voor een reeks wetenschappelijke publicaties. Het maakt het daarnaast beide Kamers der Staten-Generaal mogelijk de eigen historische ontwikkeling in beeld te brengen. Het biografisch archief leidde in 2022 bij de Stichting PDC tot welgeteld 3.100 informatieverzoeken voor uitgebreide informatie en/of analyses, nadere toelichting en verdiepende informatie. Deze verzoeken waren afkomstig van wetenschappers, de beide Kamers der Staten-Generaal, beleidsmakers, het maatschappelijk middenveld, studenten, en burgers met behoefte aan verdiepende en verbredende informatie.’

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

UvA stelt Laurens Buijs op non-actief

In de afgelopen periode heeft Laurens Buijs UvA-collega’s en andere wetenschappers op sociale media onder meer “monsters”, “extremisten”, “corrupt” en “levensgevaarlijk” genoemd. Vergelijkbare berichten met een dreigende, eisende, en beschuldigende inhoud heeft hij ook aan collega’s gestuurd via mail, Teams of Whatsapp. (…) Wat de UvA betreft is de grens bereikt. De UvA vindt deze uitlatingen onacceptabel, omdat die de veiligheid van wetenschappers en de veilige werkomgeving van collega’s bedreigen.

Closing Time | Hardly Wait

Juliette Lewis is natuurlijk een steractrice, maar wist u dat ze ook overtuigend kan rocken? In Kathryn Bigalows Strange Days vertolkte ze al eens op meesterlijke wijze ‘Hardly Wait’ van P.J. Harvey.

 

Quote du jour | Het toeslagenstelsel is een ramp en moet weg

QUOTE - Voor velen zal dit geen nieuws zijn:

“We vragen het onmogelijke van mensen en hebben alle financiële risico’s bij de burgers neergelegd”, zegt Snels. “We tasten met de toeslagen de bestaanszekerheid van mensen aan.” Het probleem ligt volgens hem niet bij de ambtenaren, die “het goede” proberen te doen, maar bij het stelsel zelf.”

Niettemin is het zeer waardevol dat dit geluid nu komt van de inspecteur-generaal van de Inspectie Belastingen. Nu maar wachten  hoe ‘Den Haag’ dit op gaat pakken. Het is natuurlijk zeer urgent, maar afgaande op de track record van dit kabinet met zeer urgente zaken en crises, is het waarschijnlijk verstandig dat we onze adem niet inhouden totdat het gefikst is.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende