Koranverbranding, politieke spelletjes en de vrijheid van meningsuiting

In Turkije heeft een bondgenoot van president Erdogan aangekondigd alles te zullen doen om de toelating van Zweden tot de NAVO alsnog te blokkeren. Het besluit van Erdogan om uiteindelijk in te stemmen met het NAVO-lidmaatschap van Zweden moet in september nog door het Turkse parlement goedgekeurd worden. Zekeriya Yapıcıoğlu, de leider van een partij die aan de AKP van Erdogan is gelieerd, bekritiseerde afgelopen zondag zijn president wegens een 'te softe' houding tegenover de koranverbandingen in Zweden. Hij toont zich daarmee een trouwe volgeling van Erdogan. Want die heeft begin dit jaar precies hetzelfde argument gebruikt om de toelating van Zweden te blokkeren. Onlangs gaf hij zijn bezwaren op nadat Zweden een aantal belangrijkse concessies had gedaan. Maar nu het aantal koranverbrandingen in Scandinavië deze zomer is toegenomen ziet Yapıcıoğlu een kans om zijn radicale islamitische partij te promoten. Wat Erdogan in zijn onderhandelingen met de Zweden en de NAVO heeft bereikt is niet zonder risico, schrijft Nima Khorrami, een onderzoeker verbonden aan de OVSE Academy in Bishkek en aan het Arctic Institute in Washington DC. Turkije voelt zich gesterkt de Koerden harder aan te pakken. Dat kan tot spanningen leiden met de Verenigde Staten die Koerdische milities in Irak en Syrië inzetten in de nog altijd voortdurende strijd tegen IS en bondgenoten. Een strengere vervolging van Koerden in Zweden kan daar ook tot verhoging van binnenlandse spanningen leiden. Zweden heeft onder de laatste sociaaldemocratische regeringen Koerdische vluchtelingen altijd gesteund. Wat Erdogan ook heeft bereikt is dat Zweden verbetering van de relaties van Turkije met de EU gaat faciliteren. Uiteindelijk komt daarmee ook weer het Turkse lidmaatschap van het Europese bondgenootschap op de agenda. Daar zullen veel andere landen niet blij mee zijn. Tenslotte kan het voorbeeld van Erdogan andere aspirant-leden van de NAVO, zoals Oekraïne, inspireren om concessies af te dwingen, aldus Khorrami.  Poetin Gezien alle concessies aan Turkije is het de vraag of Yapıcıoğlu het Erdogan nog moeilijk kan maken bij de parlementaire goedkeuring van zijn besluit over het NAVO-lidmaatschap van Zweden. Inmiddels hebben de koranverbrandingen behalve in Turkije ook in andere islamitische landen aanleiding gegeven tot spierballenvertoon van islamitische leiders. Zoals in Bagdad waar betogers brand stichtten in de Zweedse ambassade. Qantara.de, een Duitse site die gericht is op de Arabische wereld schrijft dat de sjiitische geestelijke Muqtada al-Sadr, een man die bekend staat om de reuring die hij oproept, de kans heeft aangegrepen 'om zich weer in de politieke schijnwerpers te wurmen'. Zowel daar als in Europa gebruiken radicale pro- en anti-islam groepen de incidenten voor hun propaganda. Sommigen zijn er volgens Qantara.de ook van overtuigd dat de opgelopen spanningen door Poetin gebruikt worden om islamitische landen aan zich te binden met afkeurende verwijzingen naar de 'uitwassen' van de westerse democratie. In Zweden en Denemarken worden aanslagen gevreesd. Het dreigingsniveau voor terrorisme in Zweden is door de veiligheidsdienst verhoogd naar het een-na-hoogste niveau. "We bevinden ons momenteel in de ernstigste veiligheidssituatie sinds de Tweede Wereldoorlog", zei de Zweedse premier Ulf Kristersson vorige maand, na een gesprek met zijn Deense collega Mette Frederiksen over de kwestie. Voor beide landen ligt er een grote uitdaging om de relaties met de islamitische wereld niet verder te verslechteren. Zonder toe te geven aan de druk om kritiek op religies te beperken. In Zweden ligt het allemaal extra gevoelig omdat de islamofobe Zweden Democraten daar de centrum-rechtse regering gedogen. Vrijheid van meningsuiting? Een kleine meerderheid van de Zweedse bevolking vindt dat de verbranding van heilige boeken verboden moet worden. De riskante provocerende acties van een klein groepje radicalen mogen niet ten koste gaan van de veiligheid van de meerderheid, menen zij. Ook de Nederlandse hoogleraar Tom Zwart meent dat de autoriteiten de plicht hebben om religieuze vrede te bewaren. Hij verwijst naar het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Het Hof in Straatsburg heeft met een beroep op het EVRM eerder een Oostrenrijkse schrijfster schuldig bevonden. Het erkende dat religieuze groeperingen kritiek van anderen op hun godsdienstige overtuiging moeten dulden, maar dat als die kritiek aanzet tot haat of religieuze intolerantie, dat die dan aan banden moet worden gelegd. Zwart ziet voor Nederlandse burgemeesters ook mogelijkheden om koranverbrandingen te verbieden met een beroep op de Wet Openbare Manifestaties waarin staat dat een demonstratie verboden kan worden ter bestrijding en voorkoming van wanordelijkheden. Het bewaren van de religieuze vrede en het voorkomen en bestrijden van wanordelijkheden komen volgens hem op hetzelfde neer. In Denemarken lijken er juridische mogelijkheden te bestaan voor een expliciet verbod op het verbranden van de koran. In Zweden zou dat veel moeilijker zijn.  Volgens Ditlev Tamm, hoogleraar rechten aan de universiteit van Kogenhagen, garandeert de Zweedse grondwet het recht op vrijheid van meningsuiting over elk onderwerp, inclusief „uitingen van mening die religieuze boodschappen in twijfel trekken, of die als kwetsend voor de gelovige kunnen worden opgevat”. Maar vrijheid van meningsuiting weegt ook cultureel zwaarder zegt Tamm: „In Zweden is het echt een kernwaarde.” In Trouw vindt ethicus Alexander von Schmid een beroep op de vrijheid van meningsuiting in het geval van koranverbranding onzin. Er is bij het verbranden van een boek helemaal geen sprake van het uiten van mening. 'Van meningsuiting is wel sprake als iemand in de krant schrijft dat zij of hij de Koran een gewelddadig boek vindt, of een soortgelijke tekst op een spandoek zet. Dergelijke meningsuitingen zijn in onze samen­leving uiteraard toegestaan, maar voorwerpen in de openbare ruimte verbranden is iets heel anders. Ik mag niet zomaar een Ikeakast op straat in brand steken, ook niet als ik beweer dat ik op die manier mijn mening over Ikeameubels tot uiting breng.'   Of Zweden voor dat laatste argument gevoelig is betwijfel ik. Het blijft een vreemd dispuut. Boekverbrandingen worden sinds de nazitijd in democratische landen over het algemeen juist vanwege de vrijheid van meningsuiting principiëel veroordeeld. Dat dit principe nu wordt gebruikt als voorwendsel om passief te blijven toezien bij de provocatieve verbranding van een religieus boek is onbegrijpelijk.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: New arrivals of the Young Adult section. Foto Marc van Oostendorp (cc)

Young Adult Literature: The View From Italy

There are several reasons why there is absolutely no progress in the discussion about English. The language is unmistakably still on the rise in international culture: worldwide more and more people are learning the language. And as a language becomes more attractive for learners when more people speak it – the investment of learning a language gives better returns if you can speak to more people around the world, read more magazines, etc.

At the same time, a world in which everybody is forced to speak English might be the ideal world for very few people on an international scale. There is something disturbing about the fact that everybody but a small minority of the world’s population – those living in the anglophone world – have to spend many years learning the language. And when we realize that this means that many parts of the world get more and more cultured on the anglophone sphere as the only example of international culture, we may realize that something is going wrong.

All of this is happening in many places of the world, and as far as I can see it is also discussed in many media – but typically in a national scale. And in many cases, this means that the whole thing is discussed as if what is happening is typical for the language area or the language in which it is discussed: oh we, Germans, Koreans, Swedes, etc., we are the laughing stock of the world, since we are so much influenced by English. This just shows how weak our culture is. Other places do so much better than us.

ZZZ | Gratis grote bibliotheken

In het kader van Zonnige Zomerse vergeZichten over mooie nieuwe progressieve idealen: Gratis grote bibliotheken in iedere plaats en voor iedereen.

Het aantal bibliotheken, de collecties en het ledental lopen al jaren terug. En dat komt niet alleen omdat de jeugd zogenaamd niet meer wil lezen. Nee, ook omdat de drempel voor volwassenen hoger is geworden. Waarom betalen voor een bieb als je thuis alles gratis via je computer denkt te kunnen halen? En hoe ben je dan nog inspiratie voor je kinderen.
Nee, gewoon gratis voor iedereen. Tenminste, alles wat fysiek is.
En zorg dat de collecties niet alleen in de grote vestigingen op orde zijn, maar overal, ook in de kleine plaatsen.
En maak van nog meer bibliotheekvestigingen aangename plekken om te studeren, ook in de kleine plaatsen. Zet gelijk overal een kast neer waarin alle schoolboeken van alle niveaus altijd in te zien zijn. Misschien met wat instructies erbij. Fijn voor jeugd die hun huiswerk een keer niet in het eigen drukke en soms niet zo vriendelijke huis wil doen. Maar ook fijn voor volwassenen die misschien af en toe wat willen bijleren. Inhalen waar ze niet aan toe kwamen toen ze zelf op school zaten.
Oh, vooral ook de nodige kunstvoorstellingen ertussen. En zet wat walking machines neer zodat je kan lezen terwijl je beweegt. Beter dan in die stampherrie staan in sportscholen met flikkerende TV’s voor je ogen.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Verkiezingen 2023 – overzichtelijke stembiljetten

Terwijl de gevestigde parlementaire orde de vakantierust ernstig verstoord ziet en flink aan de bak moet om verkiezingsprogramma’s en kandidatenlijsten te vullen, is het opvallend stil van de zijde van partijen die niet eerder een zetel wisten te bemachtigen.

Hebben zij de moed opgegeven? Zien we ze in november niet meer terug op de stembiljetten? En hebben er zich (nog?) geen gloednieuwe partijen aangemeld voor de verkiezingsstrijd? Wie wil heeft nog veertien dagen de tijd om een partijnaam te registreren.

Bij de Kiesraad zijn 51 partijen geregistreerd voor de Tweede Kamerverkiezingen. Zeventien daarvan zitten nu in de Tweede Kamer. Onder de 34 andere partijen zien we ‘oude bekenden’ als de Piratenpartij, Jezus Leeft en Partij voor de Republiek.

Henk Krol lijkt vergeten zijn registratie als ‘Lijst Henk Krol’ in te trekken. Hij wordt immers nummer 2 op de lijst van Wybren van Haga’s BVNL. Dus waarom nog een eigen partij in de lucht gehouden?

Ook de roemruchte Richard de Mos heeft de administratie niet op orde. Waarschijnlijk te druk gehad met rechtszaken en coalitieperikelen in de Haagse gemeenteraad. Hoe dan ook, zijn Code Oranje staat nog steeds geregistreerd bij de Kiesraad, ondanks dat hij in 2021 vorig jaar verkondigde dat Code Oranje de komende jaren landelijk geen rol meer speelt.
De Mos was voorlichter geworden van (hee, ook al!) Wybren van Haga’s BVNL en combineert dat met zijn raadslidmaatschap.

Foto: Schermafbeelding uitzending VPRO Zomergasten met Bibi Dumon Tak 13 augustus 2023

Recensie Zomergasten: Bibi Dumon Tak is inmiddels ergens

RECENSIE - een gastbijdrage van (literair) journalist, redacteur en programmamaker Liliane Waanders (*-*)

Ze deed wat ze zich had voorgenomen: Bibi Dumon Tak gaf tijdens Zomergasten een stem aan de stemlozen, zoals ze dat ook in haar werk doet. Er kwamen kwetsbaren voorbij: koeien – daar schreef Bibi Dumon Tak drie boeken over, en toch is het niet haar lievelingsdier: ‘ik heb elke dag een ander lievelingsdier’ (Vedette, 2021); een baby’tje dat geen onbeschreven blad is, omdat het behalve het DNA van haar vader ook zijn strafblad erft (Justiça, 2004); een jeugdige delinquent die in een isoleercel belandt, omdat hij overstuur raakt als hij hoort waarvan hij beschuldigd wordt (geportretteerd in haar boek Rotjongens, 2007); elfjarigen die klassikaal in tranen uitbarsten als een van hen durft te vertellen dat hij stelselmatig gepest wordt (Klassen, 2020); kittens en katten in Istanbul en degenen voor wie het zorgen voor straatkatten een parallel leven is (Kedi, 2016); prooi waarop gejaagd wordt door mensen die de taal naar hun hand zetten om hun hobby te legitimeren (interviews met Olga Tokarczuk en Pauline de Bok), en uiteindelijk – Theo Maassen heeft dan al twee keer gehint op een verhaal dat gaat komen – blijkt ook Bibi Dumon Tak een roepende in de woestijn te zijn als het om haar overleden zus gaat en de neefjes die ze van haar ex-zwager nooit meer mag zien (Three Billboards Outside Ebbing, Missouri (2017) en Deux (2019).

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende