Opiniepeilingen houden partijen op de rails

Opinie-onderzoek en politiek zijn vaak een dubieuze combinatie: je moet iets vinden en willen in de politiek. De politicus met het beste onderzoek, is niet per definitie de beste politicus. Wat de meerderheid wil, moet gebeuren, denken die marktonderzoekende politici. Maar er zijn betere richtsnoeren dan door sociologen wetenschappelijk vastgesteld “Volksempfinden”: de wereld begrijpen, de ambitie vorm te geven aan de tijd en aan de behoeften.

Maar soms ben ik zwak; dan drink ik de cijfers van ‘d Hondt en Synovate, alsof ik verdorstende woestijnreiziger ben, die een bron heeft gevonden.  Want de fictieve zetelaantallen zeggen iets over stemmingen in het land. Tenslotte zijn de onderzoeken officiele vaststellingen van standen van zaken, ideologisch of anderszins. Het leukste is natuurlijk als onderzoek gaat over waargenomen gedrag. Anders kun je nog roepen: “het zijn maar dagkoersen”.

Maar soms zijn die dagkoersen onbehaaglijk. Dat is even het geval voor het CDA, voor de PvdA, maar voor andere groeperingen gaat het niet veel beter. (D66, GL) Kunnen we de desoriëntatie van de centrumpartijen beter begrijpen, als we over de grens kijken? Even proberen.

Een Amerikaans bureau onderzocht en vergeleek de steun voor de Tea Party en Occupy Wall Street. De gegevens zijn verzameld door PEW Research.

Dat is bijzonder. De Tea Party is een groepering van de Republikeinen, een politieke partij, die in een ernstige ideologische kramp zit. De Tea Party neemt daar geen afstand van, maar voegt er nog een mentale kramp aan toe. (“We willen ons land terug”…)  De Tea party bestaat enkele jaren.

Occupy Wall Street is een anarchistische massabeweging, jong, gemodelleerd naar de Arabische lente, vijandig naar de banksters, met volgens CNN de inzet: “tax the rich 90%….” De beweging Occupy Wall Street bestaat enkele weken.

Partijlidmaatschap speelt een grote rol in dit beeld: 63% van de Republikeinen zegt de Tea Party te steunen, slechts 13% van de Democraten.Van de Democraten zegt 52% dat hij Occupy Wall Street welgezind is, maar toch ook nog 19% van de Republikeinen.

De steun voor Occupy is duidelijk groter, dan die voor de Tea Party. En intrigerend is het aandeel van 19% Republikeinen, die Occupy steunen; zijn zij persoonlijk getroffen door de crisis, b.v. door problemen met hun hypotheek of een huisuitzetting? Het is nog vroeg; maar misschien begint in de versteende verhoudingen tussen de grote partijen in Amerika zich toch een stukje sociaal-economisch bewustzijn binnen te dringen. De verhoudingen tussen de partijen worden ook meer beinvloed door onafhankelijke derde partijen. De vergelijking van de Tea Party en Occupy is in ieder geval leuk.

Hebben de navelstarende commissies in het CDA en de PvdA hier wat aan? Ik geef gratis advies.

Misschien past de gedachte dat een vorm van politiek organiseren moet worden gevonden, die beter past bij de mogelijkheden van de sociale media en de behoeften van jongere generaties.

Nog een vermoeden: het politieke landschap representeert niet langer de weer intenser gevoelde sociaal economische tegenstellingen: als alle partijen dezelfde oplossingen hebben, kruip je in een tentje op het Beursplein, met een groot spandoek vol weerzin.

De mensen zien het geschutter van de Europese leiders, de Kamer debatteert over het uitzetten van een Angolese jongen en voert daarover een theater op, terwijl de premier van ons favoriete vakantieland zijn politieke bestaan probeert te redden, ten koste van miljarden euro’s die wij hem fourneren. Dat gaat tot ontsporingen leiden. De politiek zal  tot betere expressievormen moeten komen. Daarvoor is opinie onderzoek toch wel nuttig.