Corona splijt AfD

ELDERS - Het virus zorgt ook bij de extreemrechtse Alternatieve für Deutschland (AfD) voor interne twisten.

Vorig weekend congresseerde de AfD met meer dan 500 afgevaardigden in het attractiepark Wunderland Kalkar in Noordrijn-Westfalen, ooit gebouwd als kerncentrale waartegen ook de Nederlandse anti-kernenergiebeweging in de jaren zeventig te hoop liep. AfD is de enige partij die, ter voorbereiding van de landelijke verkiezingen volgend jaar, een live congres organiseerde. In de Duitse Bondsdag en op straat keert de AfD zich actief tegen het coronabeleid van de Duitse regering. Maar verrassend genoeg nam voorzitter Jörg Meuthen afstand van zijn voorganger Alexander Gauland die in het parlement ageerde tegen de ‘coronadictatuur’ waar het land onder gebukt zou gaan. “Is het nou echt slim om van een coronadictatuur te spreken?” vroeg Meuthen zijn partijgenoten nadat hij had gewezen op het feit dat de successen van de AfD in de laatste verkiezingen niet eindeloos kunnen duren. “We leven niet in een dictatuur. Anders hadden we dit partijcongres niet kunnen houden.We boeken niet méér succes als we steeds agressiever, steeds grover, steeds ongeremder optreden. Zo werkt het niet.”

Oost-West

De oproep van Meuthen voor een gematigde koers van zijn ‘conservatieve rechtsstaatpartij’ viel niet bij iedereen in goede aarde.  Met zijn kritiek op degenen die alleen naar het verleden kijken -met rijkskanselier Bismarck als voorbeeld- stootte hij de rechtsnationale vleugel van zijn partij voor het hoofd. Gauland, die later onwel werd en naar het ziekenhuis moest worden afgevoerd, verweet hem de partij te splijten. De twisten tussen aanhangers van de huidige en van de vorige voorzitter liepen in de loop van het tweedaagse congres hoog op.  De strijd gaat vooral tussen West-Duitse conservatieven en Oost-Duitse radicaal-rechtse groepen die niet terugschrikken voor provocaties. Zoals toen AfD-parlementsleden tegenstanders van de coronawet het parlement binnenloodsten om het debat over de coronawet te ontregelen.

Meuthen bezwoer dat dit soort acties stemmen gaat kosten. Hij wees op de daling van de aanhang in de opiniepeilingen. In de meest recente poll loopt de AfD terug van 13% naar 7%. Hij riep op afstand te nemen van de complotterige ‘Querdenkers’,  die een actief aandeel hebben in de anti-coronabeleid demonstraties. Maar de rechtervleugel weigert hem daarin te volgen.  Uiteindelijk ontsnapte Meuthen ternauwernood aan een motie van afkeuring die de verdeeldheid ongetwijfeld nog scherper aan het licht zou hebben gebracht.

Nazi’s

Het gematigde deel van de AfD heeft heel wat te stellen met de radicale, tegen de nazi’s aanschurende partijgenoten, zoals Björn Höcke, partijleider in Thüringen. Onder veel protest is zijn vriend, de Brandenburgse fractievoorzitter Andreas Kalbitz deze zomer uit de partij gezet. Hij zou hebben verzwegen dat hij lid is geweest van de verboden neonazi-vereniging Heimattreue Deutsche Jugend (HDJ) en van de extreemrechtse partij Republikaner. Eerder ontsloeg de partij al haar voorlichter Christian Lüth, een vertrouweling van Gauland, die zich openlijk fascist had genoemd. Zijn uitspraken over migranten die dit najaar geopenbaard werden gingen zelfs Gauland te ver. Volgens Lüth zou de AfD het beter doen naarmate het met Duitsland slechter gaat. Daarom, zei hij in een video met aanvankelijk anoniem gehouden nazi’s, kunnen migranten de AfD groot maken. “We zouden ze later allemaal kunnen neerschieten. Dat is helemaal niet het probleem. Of vergassen, wat je maar wilt,  maakt mij niet uit.”

Historisch besef

Het historisch besef van de jonge Duitse demonstranten tegen het coronabeleid deugt ook niet, volgens Christoph Hasselbach. Hij citeert Jana uit Kassel, een vrouw die zich vergelijkt met Sophie Scholl omdat ze al maanden in het verzet zit. Terwijl Scholl in de nazitijd ondergronds levensgevaarlijk werk deed en dat met de dood moest bekopen kan Jana haar protest onder politiebescherming laten horen. Hasselbach zag verder borden van demonstranten waarop stond: “Anne Frank zou aan onze kant hebben gestaan”. En demonstranten met gele sterren waarop stond: “niet gevaccineerd”. Historicus Jens-Christian Wagner: “Het is allemaal een verschrikkelijke aanfluiting en een banalisering van de misdaden die door de nazi’s zijn gepleegd.” Ook de bestorming van het Duitse parlement in Berlijn door extreem-rechtse demonstranten heeft veel woede opgewekt. Bondspresident Frank-Walter Steinmeijer waarschuwde tegen apathie als het gaat om de opmars van extreem-rechts.

Duitsland heeft sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog als geen ander land getracht in het onderwijs, de media, en door middel van boeken en films lessen te trekken uit het verleden. Maar kennelijk heeft niet iedereen even goed opgelet.