Ondersteuning nieuwe democratie

Terwijl verveelde snotapen de amper gevierde jaarwisseling alsnog goed denken te maken, burgerwachten boven en beneden de Moerdijk ze nu staan op te wachten, weten politici niets beters dan er met de verkiezingscampagne over heen te gaan. Ondertussen tikt de klok gestaag door naar het vierjaarlijks democratisch hoogtepunt: de Tweede Kamerverkiezingen.

Ook dat gaat niet geheel probleemloos. Geen grote verkiezingsbijeenkomsten, want dat zouden zomaar de door Maurice de Hond bekend geworden ‘superspread events’ kunnen worden. En als in verkiezingstijd politici ergens hun oren wel naar laten hangen dan is dat Maurice de Hond.

De politieke partijen die nu in de Tweede Kamer zitten, hebben nauwelijks hinder van het feit dat ze niet kriskras door het land het traditionele moddergooien kunnen beoefenen. Hun eigen podium, de debatten inde Tweede Kamer, zijn daar een prima alternatief voor.

En natuurlijk maken ze driftig gebruik van de sociale media. Kom daar als nieuwe politieke partij maar eens tussen. Het aanstormend politiek talent is vooralsnog druk bezig met de voorbereidende activiteiten. Ze hebben nog vijf kalenderdagen (drie werkdagen) de tijd om 580 ondersteuningsverklaringen binnen te halen. Alleen dan kunnen ze in alle twintig kiesdistricten meedoen aan de verkiezingen. Dat kan een partij ook als die in één of een paar kiesdistricten is toegelaten, maar dat zal niet genoeg stemmen opleveren om een zetel in de Kamer te bemachtigen.

Ondersteuningsverklaringen

Slechts drie partijen melden op hun websites hoe het met hun ondersteuningsverklaringen staat (stand per 26 januari – 22:58 u.).

BBB (BoerBurgerBeweging) stelt ruim 80% van de benodigde ondersteuning binnen te hebben. Dat betekent dat deze partij nog een krappe 130 verklaringen in slechts vijf districten nodig heeft.

De LP ((Libertarische [partij) heeft er 433 binnen en dus nog 147 nodig.

Femke Merel van Kooten, momenteel als eenvrouwsfractie in de Kamer, wil terugkomen met haar partij Splinter. Ook al is ze zittend parlementariër, Splinter wordt gezien als een nieuwe partij en dus moet ook zij ondersteuningsverklaring scoren.

Ze heeft er al 451 binnen, dus nog 129 mensen nodig die een formulier inleveren op het gemeentehuis. Dat moet in de nog erg korte tijd wel vlekkeloos gaan, maar de nieuwelingen stuitten toch hier en daar op problemen.

Problemen

In een brief aan alle burgemeesters drukte minister Ollongren ze stevig op het hart dat gemeenten de nieuwe partijen ruimschoots in de gelegenheid moeten stellen de ondersteuningsverklaringen in te leveren. We citeren uit die brief:

De reguliere termijn is twee weken voorafgaand en op de dag van de kandidaatstelling, maar voor de komende Tweede Kamerverkiezing is deze termijn verruimd naar vier weken.

De meeste gemeenten werken om covid-19-redenen vooral op afspraak. Het is echter belangrijk dat in voorkomende gevallen ook kiezers die zonder afspraak een ondersteuningsverklaring komen afleggen.

Er moet in de periode waarin de verklaringen kunnen worden afgelegd, altijd deskundig personeel aanwezig zijn. Ook andere (balie)medewerkers moeten op de hoogte zijn, zodat zij kiezers op de juiste manier kunnen informeren en doorverwijzen.

Het staat politieke partijen vrij om in de openbare ruimte (ook in de nabijheid van het gemeentehuis) burgers te vragen of zij een ondersteuningsverklaring willen afleggen.

Maar volgens de BBB (BoerBurgerBeweging) wordt er niet overal voldoende aan voldaan en de partij diende een klacht in bij de Kiesraad. Volgens de partij zijn er gemeenten die leges wilden rekenen (dat mag in dit geval niet) , verplichten sommige gemeenten tóch inleveren op afspraak en zijn er gemeenten die pas na 17 februari een steunverklaring wilden afstempelen.

Binnenlandsbestuur tekende ook klachten op van de politieke partijen Volt en NLBeter. Zij klagen over gemeenten “die het afleggen van zo’n verklaring, als gevolg van coronamaatregelen, te moeilijk maken”.

Ook deze partijen meldden dat gemeenten niet altijd de mogelijkheid bieden om zonder afspraak langs te komen. Maar ook een afspraak maken gaat soms moeizaam en duurde het een week of twee voor een ambtenaar tijd had.

Begin januari meldde ook het NRC problemen die Volt, NLBeter en BIJ1 signaleerden. De Kiesraad gaf het NRC te kennen dat het inderdaad niet altijd goed gaat en een aantal gemeenten niet optimaal bereikbaar is.

Coronaproof?

Het lijkt allemaal ‘corona gerelateerd’. Bij de laatste herindelingsverkiezingen konden een aantal gemeenten al oefenen met coronaproof verkiezingen. Dat was echter wel van een andere orde dan de komende Tweede Kamerverkiezingen.

Het is te hopen dat de nieuwe partijen de komende dagen geen enkel probleem meer zullen ondervinden bij het inleveren van de ondersteuningsverklaringen. Ondertussen kun je ze natuurlijk een handje helpen.

Je hoeft niet op een partij te stemmen, maar als je het om een of ander reden goed vindt dat een partij wordt toegevoegd aan het democratisch keuzemenu, help die partij dan aan jouw ondersteuningsverklaring.

We noemen alleen de partijen die het verkiezingsprogramma en kandidatenlijst op orde hebben én al eens eerder aan een of andere verkiezing (Tweede Kamer, Provinciale Staten, gemeenteraden, EU) hebben deelgenomen.

Dat zijn: BIJ1, Code Oranje, De Feestpartij, De Groenen, JA21, Lijst Henk Krol, LP (Libertarische Partij), NIDA, Piratenpartij, Splinter en Volt.