ACHTERGROND - In het gaswinningsgebied in Groningen leven nog altijd vele Groningers in onzekerheid. De Nationale Ombudsman roept inmiddels op tot een noodplan voor Groningen. Ondertussen wachten een jaar na de aardbeving in Zeerijp nog altijd vele Groningers op een oplossing voor de schade aan hun huis. In de serie Ik wacht portretteert het Dagblad van het Noorden die Groningers. Elke dag eentje. Ze vertellen over het gesteggel met de instanties, over hun angsten, over hun teleurstellingen. Op Sargasso plaatsen we quotes uit en links naar deze verhalen. Maximaal zeven verhalen per keer. Met wat vertraging, zoals dat wel vaker gaat met het doordringen van Gronings nieuws naar de rest van Nederland.
Ik wacht (22) Kevin Eurlings en Corine Visscher uit Middelstum
Kevin Eurlings is melkveehouder en Corine werkt daarnaast bij de Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit.
We hebben voornamelijk veel scheuren. De teller stond op tachtigduizend euro. Die schade is inmiddels in de afgelopen jaren cosmetisch hersteld. Momenteel zijn ze voor circa zestigduizend euro bezig met risicovolle elementen. Sinds de beving in Zeerijp hebben we nieuwe schade: zo’n honderdduizend euro.
(…)
Er gaat geen dag voorbij of je bent ermee bezig. Bewust en onbewust. Onze dochter heeft twee jaar geleden een spreekbeurt gehouden over aardbevingen. Wilde ze graag. Welke achtjarige doet dat nu zomaar?
Ik wacht (23): Albert Mulder en Judith Oosterhoff uit Westeremden
In 2009 trokken ze in de boerderij waar Albert Mulder opgroeide. Ze smeedden plannen voor de verbouwing en voerden die uit totdat in ze in 2012 ineens een gerommel hoorden alsof er een bietenwagen langsreed. Het waren geen bieten, het was de aarde die beefde bij Huizinge. Er kwam een dossier van meer dan 128 pagina’s, dat constateerde dat het voorhuis plat moest omdat dat goedkoper was dan herstel, en dat er van het achterhuis alleen de buitenmuren zouden blijven staan, de rest vervangen. De ellende is: vanuit de wachtstand is het slecht plannen maken. En die hebben ze wel:
Ze vroegen wat we in onze nieuwe keuken wilden. Wij zeiden: nou, geen gas natuurlijk! Maar dat kon niet. Alles moet in oude staat worden opgeleverd. Dus ook de gasleidingen. Pas daarna kunnen we overschakelen op een alternatief.
Deze situatie is als een groot, log monster. Dit heeft niks meer te maken met mensen, alleen nog maar met regels en geld.
Ik wacht (24): Jos Stellink uit ’t Zandt
Jos Stellink nam in 2015 een café in Loppersum over. Na de beving in Zeerijp kwam hij met een burn-out thuis te zitten. In maart of april 2018 zette hij het café te koop, in overleg met de eigenaar van het pand. In juni 2018 heeft de NCG uitgelegd hoe het pand ervoor stond, op basis van een inspectie in 2016. Zes dagen daarna besloot de eigenaar het pand per direct te sluiten. Volgens het rapport van de NCG waren de slaapkamers van hem en zijn dochter de enige veilige plek.
De schade door de sluiting van het café bedraagt ,70.000 euro. Stellink komt niet in aanmerking voor de regeling voor ondernemers, omdat hij huurder is. Stellink vind dat NAM de schade moet vergoeden, maar stevent af op een faillissement.
Ondertussen ben ik zo ver dat ik denk: laat dat faillissement maar komen. Dan heb ik drie jaar ellende, sta ik drie jaar onder curatele en mag ik vervolgens vijf jaar geen hypotheek afsluiten. Dan ben ik acht jaar verder en dan is het klaar. Misschien is dat een beter en duidelijker vooruitzicht dan de moedeloze toestand waarin ik nu verkeer. Ik ga dit nooit winnen, ik wil verder met mijn leven.
Ik wacht (25): Ans en Bram van Dam uit ’t Zandt
Plakband. De bewoners van het uit 1911 stammende huis aan de Hoofdstraat in ’t Zandt hadden in 1993, toen ze het huis kochten, niet kunnen bevroeden dat ze dat nog eens nodig zouden hebben om de boel bij elkaar te houden. En toen begon de aarde te beven bij Huizinge en daarna steeds vaker en moet je nou eens kijken: plakband in de gang, en wie over de terrazzovloer naar binnen wil, moet niet denken dat hij dronken is; het is alleen maar de vloer die zo golft. Dossiernummer 457 heeft hun ellende van de afgelopen zeven jaar vervat.
Dossiernummer 457 belandde vervolgens lange tijd in een diepe, diepe NAM-la, waar het maar bleef liggen en toen het Centrum Veilig Wonen de bevingsschade ging regelen was ineens heel dossier 457 weg, en de NAM-contactpersoon inmiddels van een andere baan voorzien. Waarna de Grote Stilte intrad.
Bram van Dam is jaren geleden onderscheiden door de koningin vanwege zijn goede werk voor de samenleving.
We worden belazerd door een land dat zich een rechtsstaat noemt. Ik snap niet dat je als rechtgeaarde Groninger nog op de VVD kunt stemmen. En ik snap ook niet dat onze lokale volksvertegenwoordigers niet zeggen: we zijn hier he-le-maal klaar mee. Maar nee, ze proberen het beleid van Den Haag te verkopen, dat kunnen ze niet. En zegt Wiebes: ‘Wij hebben het geld wel hoor, en er moet nu snel iets gebeuren maar de Groningers moeten er eerst zelf uitkomen. De bal wordt teruggespeeld. Ze halen je het bloed onder de nagels vandaan. Ik vind: er moet recht worden gedaan. Als jij zo nodig gas wil, zorg dan dat mijn huis wordt gerepareerd.
Ik wacht (26): Bert Schudde uit Westeremden
Bert Schudde heeft geen gapende gaten in zijn huis. Zijn schade valt mee. Hoewel hij vreest dat zijn oude pastoriewoning er op den duur uit zal komen te zien als iemand die aan botox verslaafd is; een en al oplapperij.
Waar Bert Schudde zich echt flink ongerust over begint te maken, heeft niet zozeer te maken met de bevingen, maar met de gevolgen daarvan voor het openbaar bestuur van Nederland in het algemeen en Groningen in het bijzonder. Hoe het doormoddert. En hij is niet van plan om in die modder te verzuipen. Hij wil dat er gedegen parlementair onderzoek komt naar wat er mis gaat in dit gasdossier en wie daarvoor verantwoordelijk zijn. En hij zal niet rusten totdat dat gebeurt. Want dan kennen ze Bert Schudde niet.
De basis van de rechtspraak is om de kwetsbare burger te beschermen tegen de willekeur van de overheid. Dat is een systeem van afspraken, dus dan moet je dat wel toepassen. Al die mechanismes falen, Den Haag verkloot de boel en wordt niet teruggefloten door de gemeentes. Maar dit moet wel in Den Haag worden opgelost. De verstrengeling van gasbaten en economische zaken is een sta-in-de-weg voor goed openbaar bestuur.
Ik wacht (27): Joyce van der Leest uit Leermens
Hoogzwanger was Joyce van der Leest (30) toen ze samen met haar man Dennis (31) de sleutel van de pastorie in Leermens in ontvangst nam. De verhuizing was er zo eentje van ‘als we er eerst maar kunnen wonen, dan komt de rest later wel’. Dat later duurde iets langer dan verwacht: drie weken nadat het huis van hun was, kwam de klap in Zeerijp. Ruim een jaar na de beving in Zeerijp is enkel het deel boven het maaiveld geïnspecteerd. De familie Van Leest wacht nog steeds op de inspectie van de fundering van het huis.
Ze hebben er zelf voor gekozen om een huis te kopen in het bevingsgebied. Dit hadden ze aan kunnen zien komen, toch?
Ja, misschien wel. Maar wij komen hier allebei uit de buurt. Heel onze familie woont hier. Moeten we hen dan maar achterlaten?
Ze willen niet dat de mijnbouwschade hun leven beheerst. Toch gebeurt dat wel. Veel familieleden, buren en vrienden hebben schade in hun huizen en dus gaat er geen feestje of verjaardag voorbij zonder dat het a-woord op tafel komt. Zelfs op haar werk gaat het erover.
Ik ben stewardess bij de KLM. Dat betekent dat je heel vaak in een nieuwe crew werkt en dat ik mezelf moet voorstellen. Zodra ze horen dat ik in het aardbevingsgebied woon, beginnen de vragen: is het echt zo erg? Wat voor problemen heb je dan? Soms zeg ik het daarom maar niet.
De mensen in het westen hebben geen idee wat er speelt in Groningen.
Ik wacht (28): Henk van Driel uit Leermens
Henk van Driel zit in zijn keuken, en kijkt naar buiten, waar een grote betonnen plaat het begin van zijn nieuwe huis markeert. Een derde deel financiert hij zelf. Henk van Driel is een optimistisch man. Dat hij en zijn gezin straks in een nagelnieuw pand wonen op een prachtige plek, is toch mooi meegenomen.
Vier jaar geleden verklaarde de gemeente, op advies van de NAM, zijn huis onbewoonbaar. Niet door bevingsschade, de NAM weet de staat van het huis aan ‘ouderdom en windbelasting.’
Eerst constateerden ze overal A-schade, toen werd dat B-schade, toen C-schade, en toen kwam het van de wind. Heel fascinerend hoor. Die aanpassingen.
Hij heeft idealen zat. Maar tussen droom en daad staan bouwbesluiten in de weg, en schriftelijke bezwaren. Dat die hokjesgeest benauwend is en de dadendrang fnuikt, is tot daar aan toe. Maar dat eenmaal een vink in een hokje altijd een vink is in datzelfde hokje, dat tergt.
Ergens in een rapport staat dat er een muur is ingestort omdat ik een toog verkeerd gebouwd zou hebben. Die toog staat hier al 200 jaar, dus dat is aangetoond onjuist. Maar in ieder nieuw rapport duikt die door mij gebouwde toog weer op.
Dat gevoel, zegt hij. Dat ze je het eigenlijk niet gunnen. Het went. Maar het zou niet moeten wennen.
De hele serie Ik Wacht is te lezen bij Het Dagblad van Het Noorden.