Kunst op zondag | Odapark

Sargasso’s kunstgalerie geeft ruimte aan kunstbloggers. Elke tweede zondag van de maand verbinden M&M een door Maria Willems gemaakte foto aan meestal een gedicht, maar dit keer een verslag, van Michiel van Hunenstijn.

Een zonnig bezoek aan Odapark Venray

Het Odapark in Venray, nee, ik had er nog nooit van gehoord. Negentien hectares geaccidenteerd terrein met bos, zandvlakte en stuifduin met daarin verspreid moderne kunst: sculpturen, beelden en andere objecten. Om even met wat praktische informatie te beginnen: parkeren kan er gratis voor de deur en, ook niet onbelangrijk om te melden: de toegang is gratis. Het park kan niet op slot, dat zal er vast mee te maken hebben.

Wandelgidsjes

Omdat de beelden kriskras verspreid door het park staan, zijn er twee wandelgidsjes verkrijgbaar bij het theehuis, tevens informatiepunt en giftshop, in het midden van het park. Reken voor beide wandelingen rustig een uur per wandeling.

The Revenge Of The Fascist Fruit Boys

Als je van figuratieve kunst houdt, die niet saai pretentieus is, maar wel van kunst die vrolijk is, die een beetje prikkelt, dan zit je goed bij het Odapark. We zullen bij wat kunstwerken langsgaan.

Neem nou het beeld waarmee M&M de wandeling begonnen: The Revenge Of The Fascist Fruit Boys van Shaun Doyle en Mally Mallison. Dat is geen saai beeld. Wel kleurrijk. Daar gebeurt van alles. Dat is actie. Dat is knokken in de kooi. En er zijn al slachtoffers: de hotdog is al down, met de tomatenketchup naast zich. De meloenboy is ook al out. De frietzak geeft zich nog niet gewonnen, die trapt nog van zich af. Ja, gezond eten is een gevecht, hup friet!

Gevoeligheden, woke en cancelcultuur?

Iets verderop, op een glooiing onder de dennenbomen, staat de zo te zien, inheemse beeldengroep We can offer you Banana’s and Hot Spices van Tanja Ritterbex. Gemaakt van o.a. polyester en textiel.
Het groepje mensen van kleur (uit Papoea Nieuw Guinea, uit Afrika, de Molukken?) waaronder een vrouw in een rolstoel, poseert voor een fotograaf, die, dat is wel grappig, praktisch verdwijnt achter een ouderwetse reusachtige kleinbeeldcamera. Ik vroeg me wel af, zou zo’n beeldengroep nu, (de vrouwen beschikken over karikaturaal grote achterwerken en borsten) in deze tijd van gevoeligheden, woke en cancelcultuur, nog steeds aangekocht worden door musea?

Poepende beer

Volgende kunstwerk, leuk voor kinderen: de Scheissbär van Erik Habets. De ijsbeer doet zijn gevoeg netjes op het witte porselein. Wat voor kleur poept de ijsbeer?

Huis lijkt op Hitler

Omdat Duitsland maar een paar kilometer verderop ligt, mag een kunstwerk over Hitler niet ontbreken: Doyle & Mallinson maakten het HitlerHouse. Een huisje dat van de voorkant een portret is van Hitler: snor, haarlok.

Judas is de verrader

Zelden hebben M&M rondgelopen in een beeldenpark waar het zo rustig was, geen verkeerslawaai, wel vogelgeluiden. En waar het zo lekker rook: die dennengeur, de zon die op het hars scheen. En wat voelde dat zand van die zandvlakte lekker heet aan onze blote voeten op weg naar dat serieuze-kunstwerk-met-een-verhaal: Het laatste avondmaal door Linda Verkaaik. Dat zijn die stalen beelden aan de overkant van de vlakte. Jezus en zijn 12 discipelen. Judas, de verrader, die heeft zijn eigen kapelletje aan de andere kant van de zandvlakte. Ver weg van de gezelligheid. Kan hij in zijn eentje zijn zonde overdenken. Hij kon misschien niet anders, maar toch: net goed.

Geknakte hoofden

Komen we bij het kunstwerk van Reinier Kurpershoek, Op Z’n Plaats. Het kunstwerk bestaat uit strakke rijen betonnen kruisen. Alsof het een begraafplaatsje is. Als eerbetoon aan de patiënten en bewoners van het psychiatrisch ziekenhuis Sint Anna in Venray. Er ligt dan wel feitelijk niemand begraven op deze locatie, maar het maakt wel die indruk. Het valt niet mee om onbewogen tussen die rijen kruisen met stuk voor stuk geknakte hoofden door te lopen terwijl de bladeren kraken onder je voeten. De kruisen geven een beetje informatie over de patiënten en hun lot dat ze moesten dragen: epilepsie, psychose, dementie. Tot hun tragische einde.

Kerstboom zonder piek en ballen

Kritiek geven tijdens zo’n kunstwandeling, mag dat ook? Ja? Nou, komt tie. Als je net stil bent gevallen en met wit weggetrokken gezichten wegkomt van het begraafplaatsje met de 100 kruisen, en je treft dan een kunstkerstboom aan op je route. Ook nog ‘ns eentje die niet eens zijn best had gedaan, geen engelenhaar, geen piek, geen lampjes, geen ballen, beetje nepsneeuw, dat was alles. Hello, I’m Nature And I Do The Same Each Year – heet het ding.
Dan geloof je het verhaal erachter verder wel. Dan weet je ook: hier maakt de kunst geen vrienden mee. In ieder geval niet M&M. En je krijgt gelijk heel erg zin in een Limburgs biertje.

Ecce Homo Tesco

In het gedeelte van het beeldenpark dicht bij het theehuis, staat misschien wel het favoriete Odapark beeld van M&M: Ecce Homo Tesco. Ook van Doyle & Mallinson. Hoe hoog is dat skelet van die mens/aap, een meter of drie, vier? Wat een sterk beeld en wat kijkt hij vastberaden en grimmig terwijl hij zijn plastic tassen met boodschappen meesleept. Hij kan niet anders. Hij berust in zijn lot als eeuwige consument. Het beeld stond eerst in het centrum van Venray. Maar staat nu hier in het bos. En het is ook wel te begrijpen dat het wat ongemakkelijk, gênant en confronterend voelt, voor zowel de winkeliers als de klanten, als je uit de Jan Linders of de Jumbo komt, dat je wekelijks gezweet en gezwoeg zo uitgebeeld wordt: dit ben je en hier sjok je vandaan. En thuis, waar je ook niet blij van wordt, is waar je naar toe gaat.

Zwem oma, zwem!

Van Tanja Ritterbex staat er rechts een polyester beeld getiteld: Dame In Badpak. Leuk beeld. Een oma-achtige dame, in badpak dus, met haar tasjes en een ceintuur. Een actieve oudere. Is het je moeder? Je oma? De curatoren van het park hebben een voorkeur voor niet-eeuwige materialen. Niet elk beeld wordt onderhouden, hersteld na vernieling of schoongepoetst. Kunstwerken mogen deel worden van de omringende natuur. Dus Dame In Badpak gaat uiteindelijk steeds meer de eeuwigheid in. Gelijk het leven zelve. Dag, Dame in Badpak, zwem, zwem!

Sint Oda en The Snowman

Ergens lazen M&M dat kunst er niet is om vragen te beantwoorden, maar juist om vragen te stellen. En daarvoor kun je ook terecht in het Odapark. Wat doen die drie schoorstenen daar terwijl er niks te roken valt? Wat doet dat Würfel-ding van staal daar? Wat doen die 13 blindegeleidestokken daar bij dat beeld? O, wacht, die vraag kunnen we beantwoorden. Het Odapark is genoemd naar Sint Oda, de beschermheilige voor de blinden en slechtzienden.

Wat doet een groepje hangjongeren in het Odapark? Nou, blowen en chillen natuurlijk. En we begrijpen best dat als een wietje verkeerd valt, dat dan het aanpalende kunstwerk The Snowman, van Helmut Smits, het ontgelden moet: hij is zijn neus en armen kwijt door vandalisme. De sneeuwman zelf is van marmer…

Rolschaatsbaan

Het Odapark heeft nog een toetje: de binnentuin. Alleen bereikbaar via het theehuis. Daar staan de wat meer kwetsbare beelden. Eind negentiende eeuw werd dit terrein aangekocht door de Zusters Ursulinen die een klooster met pensionaat beheerden dat verbonden was aan meisjesgymnasium. En om de meisjes in hun vrije tijd op het terrein ontspanning te bieden is er een rolschaatsbaan aangelegd. Op het middenterrein staan 6 min-of-meer-kapelletjes waarbinnen een gedicht te lezen en te horen valt.

Sinister huisje

En om de wandeling een beetje dramatisch te besluiten is er een wat, we zeggen het maar even, sinister kunstwerk te zien van Fardou Keuning. Schuif het kralengordijn van het armoedig uitziende huisje opzij, en treed binnen in Ritos Sagrados.

Wat is hier gebeurd? Wie is die vrouw? Heeft zij familie? Hoe is zij om het leven gekomen? Zie ik nu echt haar botten? Ging zij nou net de maaltijd bereiden? Waar ben ik? Speelt dit zich af in het nu? Wat staat hier allemaal? Is dit wel geschikt voor kinderen om te zien? Krijg je hier enge dromen van? Wat zijn dat voor potjes? Zitten daar nou echt hoofdjes in? Is het wel gezond om in deze ruime te verblijven?

Odapark
Merseloseweg 117  Venray
Open donderdag t/m zondag van 13.00 tot 16.00 uur.