Hoe oud is de scheikunde?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

Wat geeft onze eeuw vorm? Het alom tegenwoordige issue de laatste tijd is denk ik wel de informatietechnologie (IT), een speciale vorm van de elektrotechniek, wat weer een tak is van de natuurkunde. Iedereen weet daar wel wat van, van de geschiedenis van de IT.

Zoals… Honderdvijfentwintig jaar geleden werden de radiogolven ontdekt, door Maxwell, Herz en Marconi. De audion, de eerste radiolamp is van 1906 en werd uitgevonden door DeForest. De automatisering van het telefoonnet begon in 1925. In de tweede wereldoorlog gebruikte men niet alleen routinematig de radioverbinding, maar ook de radar. De transistor, oorspronkelijk een blokje germanium met twee metalen snorhaartjes erop, werd in 1947 uitgevonden door Brattain, Bardeen en Shockley. De eerste Integrated Circuit werd in 1959 gedemonstreerd door Kilby. Daarna gingen de ontwikkelingen steeds verder: de echt draagbare draadloze telefoon is van 1973 en het internet zoals we dat nu kennen werd geopend in 1985. De spelconsoles van de kinderen van vandaag werken met draadloze verbindingen, positie-, hoek- en afstandsensoren, en met de hele wereld omvattende netwerken en beeldherkenningstechnieken.

En we zijn er ons over het algemeen ook goed van bewust dat al die gadgets “modern” zijn. Elk jaar een nieuwe telefoon, elke twee jaar een nieuwe PC, elke drie jaar een nieuwe TV en HiFi – het gaat maar door, en het verschaft ons veel plezier, zo niet veel echt gemak.

Wat de belangrijkste laatste ontwikkelingen zijn, dat kunnen we op dit moment nog niet zo precies onderkennen, maar de informatietechnologie heeft de laatste eeuw een enorme vooruitgang geboekt en die ontwikkeling is nog niet aan zijn einde. Eén eeuw oud, alomtegenwoordig, en “going strong”.

Maar, en nu niet spieken, even de ogen dicht: hoe oud is de scheikunde? Nog even: wat ik bedoel is dit: er waren eerder wel een paar speculatieve experimenteerders in de natuurkunde, meer dan honderd jaar geleden, maar na 1900 kwam de dat vakgebied in de richting van de elektronica pas echt goed op gang. Daarna wisten ze echt wat ze deden en wisten ze beter wat ze wilden, bedoel ik, in de IT. Toen, na 1906, ontstond de wetenschap, de technologie, de IT. Deze wetenschap is nu al meer dan een eeuw oud. Maar hoe zit dat bij de scheikunde?

Het antwoord heb ik trouwens al een paar keer genoemd, hierboven. De scheikunde en de IT zijn allebei even oud. Mendelejev was dan weliswaar wat eerder dan Maxwell, Herz en Marconi, maar het is binnenkort, in 2013, honderd jaar geleden dat Moseley de precieze grondslag voor het periodiek systeem bedacht en daarvoor aantoonde dat de scheikundige elementen op basis van hun atoomnummer een systematisch verlopende herhaalde reeks eigenschappen vertonen. Dat was het begin van de echte scheikunde. Moseley (1887-1915), wie kent zijn naam nog? Er is niet eens een wiki over hem!

Wat mij betreft valt nu uw mond open van verbazing. Is de scheikunde echt nog geen honderd jaar oud?

Al dat gedoe met edelgassen, met waterstof, lithium, natrium, kalium, cesium, stikstof, zuurstof, fluor, neon, chloor, broom, jodium, de zeldzame aarden of de actiniden, pas honderd jaar oud? Ja, pas honderd jaar oud, en toch praat iedereen erover alsof het altijd al zo geweest is. Lucht, water, houtskoolovens, eten koken, bier brouwen, vuurwerk, lucifers, stadsgas, roest, kleur, geur- en smaakstoffen, genees-, was- en voedingsmiddelen, kunststoffen, plastics, verf, inkt, kunstmest, lijm, papier, glas, bestrijdings- en ontsmettingsmiddelen, cement en andere bouwmaterialen: allemaal zo gewoon als wat, maar eigenlijk pas honderd jaar oud? Of: al honderd jaar oud?

Zo is het. Binnenkort is het  feest, het eeuwfeest van de scheikunde.

De IT is zijn eeuwfeest zonder ophef voorbij gerend – daar zat al teveel vaart in. Dat moeten we niet weer doen. Moseley kan volgend jaar worden herdacht (wat mij betreft) als grondlegger van de scheikunde, en dan gaan we op naar 2020: dan wordt de quantummechanica van Heisenberg en Schrödinger een eeuw oud. Daarna maar hopen dat we het eeuwfeest van de kernsplitsing, in 2039, nog zonder kleerscheuren halen.

afbeelding Arenamontanus

Reacties (32)

#1 larie

Dank @Jan..mooi verwoord.Doe nog eens meer van dit? Heb je ooit dit gelezen..dan kopen ..duizend bommen en granaten &%$# :)

http://itunes.apple.com/nl/book/uncle-tungsten/id444710146?mt=11

  • Volgende discussie
#2 Lentekind

“houtskoolovens, eten koken, bier brouwen” is toch al zo oud als de moderne mens, dus minstens 20.000 jaar en wellicht al 100.000 jaar.
maar ja iedereen moet zo nodig het wiel opnieuw uitvinden jaar na jaar na jaar na jaar…allemaal dubbelop, verspilde energie

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#2.1 larie - Reactie op #2

Je praat poep lentekind.

#2.2 Olav - Reactie op #2.1

Goed onderbouwd, Lariekoek.

#2.3 larie - Reactie op #2.2

@olav..zonde van mijn energie…de brug is te ver.

#2.4 Bismarck - Reactie op #2.3

Ik moet zeggen dat ik na de voorlaatste alinea ook meteen dacht, wat ademden ze dan voor de 20e eeuw?

#3 NoName

*kijkt om zich heen,, waar is die camera van bananesplit….

Het periodiek stelsel is toch van Dmitri Mendeleev?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3.1 Olav - Reactie op #3

Moseley bedacht het atoomnummer. Mendelejev de perioden.

#3.2 larie - Reactie op #3.1

Dat is immer het onrecht veelal..de bedenker Bohr en de experimenteerder. De bedenker wordt vrijwel altijd herinnerd niet de man/vrouw die op het lab stond te zweten om het idee te toetsen/afwijzen * voorhoofd afveegd*. Dan ook nog die bedenker die net een fractie eerder was..de dubbele helix/strijd is daar een fraai voorbeeld van.

Wiki geeft maar breekt ook dingen btw.

#4 larie

Does this ring a bell @ lentekind?

Image Hosted by ImageShack.us

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 su

Volgens mij moet je IT zien als onderdeel van wiskunde, en niet van natuurkunde. De eerste ‘computers’ waren zalen vol met wiskundigen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 Olav - Reactie op #5

Dat sowieso.

“Jan BL” lijkt het niet te hebben over IT maar over (micro) electronica, althans zo heb ik het gelezen.

#6 larie

Poster..schrik niet! ..zo gaat dat heel aas. Het onderwerp, goed uitgediept zoals je deed, is vaak aanleiding voor zijpaden.

Posts met wetenschap of kunst als aanleiding kunnen, voor mij dan, niet genoeg aangedragen worden hier. Ik leer eens wat.

De politieke invalshoek is een beetje mager geworden.

“Der Stoff ist fast immer der selbe, nur der Schnitt ändert sich mit der Mode.” (net geleerd op het Goethe Institut)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Yevgeny Podorkin

Vér voor de Leidse fles een accu (250 BC).

In 2002 hebben wetenschappers (universiteit N.Y.) een computerchip rechtstreeks verbonden met het brein van een rat waardoor het mogelijk was de rat te besturen met afstandsbediening. En Blinden kunnen nu informatie rechtstreeks aan hun brein doorgegeven krijgen…

Stroompje aan stofjes, Quantum Brain, over 100 jaar verloopt alles via telepathie. Oren stembanden een overbodige modegril net als okselhaar…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7.1 larie - Reactie op #7

Oei YP. je raakt een gevoelige snaar bij me. Ken je deze groep (penrose-Hazelhof)?

http://www.quantumconsciousness.org/

Ons lijf zit al vol met rudimentaire dingen…ik heb een oom die zijn oren kan bewegen!

#7.2 Olav - Reactie op #7.1

Als je maar niet denkt dat het bewegen van je oren ook maar iets te maken heeft met die “quantum” bullshit…

#7.3 larie - Reactie op #7.2

Wellus..een neuron geeft een signaal of niet. Het zijn de microtubeli die ook ontladen..tegelijkertijd. Dat bepaald het ja/nee/OF van het signaal. Ons brein is geen computer met 1 of 0.

Je stalkt mij O laf.

Ik vermoed dat die “bullshit” over een paar jaar de nobelprijs krijgt. Je hebt er niets van gelezen en/of begrepen.

#7.4 Olav - Reactie op #7.3

De naam is Olav, dank u.

  • Volgende reactie op #7.3
#7.5 DJ - Reactie op #7.3

er is constant een signaal, alleen de pulsen bevatten informatie, de rest is residueel, signalen komen niet op alle niveaus even lekker door
scheikunde is ouder dan ik ben, beperkte kennis

  • Volgende reactie op #7.3
  • Vorige reactie op #7.3
#7.6 larie - Reactie op #7.3

@DJ..een bos bloemen..jouw reactie 22 zal blijven plakken onder mijn schedel en @olav 18..sorry…niet mijn stijl. Emoties..he.

  • Vorige reactie op #7.3
#8 su

Automatisering van het weefgetouw: 1801.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8.1 HansR - Reactie op #8

Jaja, industriële geschiedenis en agrarische geschiedenis.
Prachtig!

#9 HansR

Ik zou zeggen dat scheikunde begint met Lavoisier en als je dat te vroeg vindt dan toch zeker met Avogadro.

Het periodiek systeem is zeker een ijkpunt maar wel een met geschiedenis en die geschiedenis te negeren is niet goed. En dan heb ik het nog over de moderne scheikunde. De Griekse atoomleer wil ik dan nog wel laten voor wat het was.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Anna

Het periodiek systeem als het begin van de scheikunde aanmerken gaat me echt een paar bruggen te ver. Massabehoud, reactieverhoudingen, er zijn in de 18e en vroeg-19e eeuw bergen experimenten gedaan met een fascinerende precisie! Juist omdat de scheikunde al zo’n volwassen wetenschap was konden M&M die theoretische grondslag opzetten.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 jb

Rare plaatsing van de IT. De geschiedenis van rekenmachines gaat veel verder terug, tenminste tot de 17e eeuw (Leibniz). Waarom zou je IT koppelen aan de huidige realisering daarvan met behulp van electronica? Informatica houdt zich hoofdzakelijk bezig met algoritmes, software e.d. en niet met de digitale electronica. Daarmee is informatice eerder een tak van wiskunde en/of logica.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11.1 HansR - Reactie op #11

In het Turing jaar zou er idd wat meer aandacht gegeven mogen worden aan de geschiedenis van de rekenmachines. Pascal, Babbage en idd Leibniz en waarschijnlijk nog veel meer mogen ook genoemd worden.

Maar geschiedenis blijkt hier een moeilijk onderwerp.

#11.2 Bismarck - Reactie op #11.1

De geschiedenis van de rekenmachines begint toch al heel veel vroeger dan Pascal en Leibniz.

#11.3 HansR - Reactie op #11.2

Ja, maar die kennis was verloren gegaan dus in de moderne geschiedenis van rekenmachines begint wel degelijk ergens in het voorgaande millennium.

#12 jb

Rare plaatsing van de IT. De geschiedenis van rekenmachines gaat veel verder terug, tenminste tot de 17e eeuw (Leibniz). Waarom zou je IT koppelen aan de huidige realisering daarvan met behulp van electronica? Informatica houdt zich hoofdzakelijk bezig met algoritmes, software e.d. en niet met de digitale electronica. Daarmee is informatica eerder een tak van wiskunde en/of logica.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 larie

Geheel oftop…ik vind het aanbod van posts momenteel te overvloedig…bomen en bos.

De interactie tussen poster en reaguurders is, in mijn optiek, waardevol en de quintescence van Sargasso. Met die snelheid van weer een en weer een bloed de discussie en uitdiepen en leren dood.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Jan BL

Ik dacht eerst: 26 keer (want één dubbelreactie) een foutje verbeterd, mooi zo, de titel is nu wel beantwoord en iedereen heeft gelijk. En nu zit ik te denken: hoe zou het er over honderd jaar uit zien?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14.1 larie - Reactie op #14

[email protected] wordt altijd geschreven vanuit de kennis op dat moment..toch?