Enige maanden terug schreef ik over de rol die het Kosovo-precedent speelde bij de Russische invasie in Georgië. De afscheiding van Kosovo, een bittere pil voor Rusland en Servië, heeft een precedent geschapen dat deze twee machten kunnen gebruiken om elders nog meer onrust te stichten. Georgië is een recent, en dramatisch voorbeeld, maar ook in Bosnië dreigt er gevaar.
Richard Holbrooke en Paddy Ashdown, politici met een grote betrokkenheid in de kwestie, waarschuwden onlangs in een open brief aan diverse kranten dat er in Bosnië een nieuwe oorlog uit kan breken. Deze brief is nogal eenzijdig. Ze hebben kritiek op de secessionistische uitspraken van Bosnisch-Servische leiders, en op het gebrek aan oplettendheid van de kant van Westerse mogendheden. De voornaamste misser van het Westen, Kosovo, en de net zo goed aggressieve houding van Kroatische en Moslim-leiders worden echter buiten beschouwing gelaten.
Wat is het probleem? De Servische etnische groep in Bosnië heeft een eigen deelrepubliek, ‘Sirpska’. Servische politici lijken nu aan te sturen op onafhankelijkheid. Het wordt waarschijnlijk geacht dat de regering in Sarajevo, en ook buurland Kroatië, een dergelijke afscheiding niet zullen accepteren. De republiek Servië zal ook betrokken raken, en voila: een nieuwe oorlog.
En andermaal: met het toekennen van onafhankelijkheid aan Kosovo heeft het Westen een precedent laten ontstaan, waardoor deze gevaarlijke stap van de Serviers wettelijk gerechtvaardigd zou zijn. Holbrooke en Ashdown laten deze kant van de zaak volledig buiten beschouwing. Waarom noemen ze Kosovo niet? Wellicht omdat ze het amateurisme van de Westerse machten in de kwestie-Kosovo wat al te genant vinden.
Reacties (3)
Wellicht hebben Holbrooke en Ashdown niet zo zeer met Kosovo te maken als met Bosnië. Los daarvan lijkt het me uit de andere punten duidelijk dat de heren geen afscheiding van Srpska willen en dat het dan dus niet handig is om te stellen dat Kosovo een precedent is voor Bosnië (dan kun je net zo goed een kaartje “gefiliciteerd met jullie onafhankelijkheid” naar Banja Luka sturen).
Ik kan me voorstellen dat ze na toch een hele tijd waarin de zaken opgelost leken niet zitten te wachten op nieuwe koppijn. Als Srpska zich onafhankelijk verklaart, zal blijken dat er namelijk nog heel wat niet opgelost is (zo is de verdeling van de verschillende ethnische groepen lang zo duidelijk niet als in Kosovo en ligt momenteel een belangrijke dubbelcorridor onder gemeenschappelijk bezit) en dan ligt een nieuw conflict wel heel erg op de loer.
Precedent Kosovo? Ik heb wat moeite met de term precedent in dit geval. Heel het voormalige Joegoslavië is met dit soort precedenten opgedeeld, om te beginnen met Slovenië, daarna Kroatië, toen Bosnië, maar toen de Bosnische Serviërs een 4e precedent wilden scheppen werd er geroepen, dat dat niet kon… Even zo vrolijk mocht Kosovo daarna weer wel voor het 4e precedent zorgen. De Serviërs in het noorden van Kosovo, te beginnen bij het noorden van Mitrovica, waar zij de overgrote meerderheid vormen, mogen echter weer geen precedent scheppen.
Maar misschien snap ik de betekenis van precedent niet zo goed en betekent het zoiets als willekeur?
Ashdown was lange tijd hoge vertegenwoordiger in Bosnië. Dit is een soort onderkoning, gouverneur, met absolute macht. Ashdown was ook niet zuinig met het gebruiken van die macht: op alle niveaus zijn mensen ontslagen (gekozen bestuurders), en wetten doorgedrukt. Dit levert een enigszins pervers politiek systeem op, waarin lokale partijen geen verantwoordelijkheid hoeven nemen en zich dus onverantwoordelijk kunnen blijven opstellen (lees: nationalistische taal uitslaan). Ik denk niet dat iemand zit te wachten op meer oorlog, zeker de buurlanden Kroatie en Servie niet. In die zin ben ik niet zo bang voor grote escalatie.
Ik ben het eens met Pedro en Berend dat het Serviers bashen inmiddels toch zijn langste tijd gehad zou moeten hebben.