Goed vaderschap zit tussen de oren

Vandaag wederom een gastblog van Justine Pardoen, hoofdredacteur van Ouders Online en Mijn Kind Online. Het stuk is ook op haar site te lezen.

De Amerikaanse psychiater Louann Brizendine schreef twee interessante boeken: eentje over de vrouwelijke hersenen en eentje over de mannelijke hersenen. Dit tweeluik is een aanrader voor de vakantiekoffer. Ga je met een partner van het andere geslacht op pad? Ruil dan halverwege van boek. Je blik verandert geheid: op je partner, jezelf én je kinderen. Vandaag deel 2: goed vaderschap zit tussen de oren (lees deel 1 hier).

Om samen het bejaardentehuis te halen, moet je natuurlijk wel veel eerder in je leven de goede keus maken. Bovendien wil je dat je man ook een goede vader voor je kinderen is. Niet alle mannen zijn goede vaders als ze jong zijn. Er zijn mannen die te onrustig zijn om op het nest te blijven zitten. Vaak worden deze rokkenjagers alsnog rustiger als ze de vijftig gepasseerd zijn, en kunnen ze zich alsnog ontpoppen als goede vaders.

Wat nu blijkt, is datgene wat een man tot een goede vader maakt, in z’n genen zit. Er zijn mannen die niet aan kinderen moeten dénken en het is sneu als een vrouw steeds dit type man kiest, juist als ze kinderen wil. Maar gelukkig komen de meeste vrouwen al snel tot de juiste conclusie: you can’t have it all. Een man voor het wilde leven, of een man voor de kinderen. Dit dilemma los je niet op door je man naar een therapeut te slepen of er een vals boek over te schrijven.

Brizendine tipt dan ook: bedenk dat een man die gaat voor de one-night stand en goede seks geeft, écht een ander soort is dan de man die in een bakfiets de kinderen van school haalt. Het eerste type is de man met gemiddeld meer mannelijke trekken (rechte gezichtsvormen). Het tweede type is een man met gemiddeld meer zacht trekken (ronde gezichtsvormen). Die laatste biedt misschien niet elke keer die zwetende seks, maar hij beschermt wel agressief zijn gezin als het moet. Hij is overigens ook zo gek om kinderen te verzorgen die niet van hem zijn. Dat is handig, aangezien vrouwen ook niet zo monogaam zijn als het lijkt: zeker 6% van vaders voedt een kind op van een ander, zonder dat hij het weet.

De hersens van rokkenjagers en trouwe huisvaders zijn dus verschillend. Dat zit ‘m in de genen én in vroege hechtingservaringen die de hersens op een bepaalde manier gevormd hebben, waardoor het gemakkelijker is geworden om een langdurige emotionele band met iemand aan te gaan. Ook zijn mannen in het voordeel met een lange versie van het receptor-gen voor vasopressine, waardoor dit hormoon meer effect heeft. (Vasopressine is de mannelijke versie van het vrouwelijke oxytocine, dat paarvorming stimuleert, maar ook zorgt voor de nodige agressie om het gezin te kunnen beschermen.)

Mannenhersens zijn ook zwanger

Ongeveer 4 tot 6 weken nadat een man hoort dat hij vader wordt, schiet hij in de stress. Hij produceert dan enorme hoeveelheden van het stress-hormoon cortisol. Misschien is het de schrik die hem flink wakker schudt: ‘nu komt het erop aan, vader, laat zien wat je waard bent’. In de maanden daarna, als hij in de tussentijd niet de benen genomen heeft, is het gunstig als hij ook zoveel mogelijk bij zijn vrouw in de buurt is.

Een zwangere vrouw produceert in haar zwangerschap feromonen (geurstoffen die bedoeld zijn om iets voor elkaar te krijgen bij een ander) die mannen onbewust ‘ruiken’ en die ook de mannelijke hersens klaarmaken voor het vaderschap. Mannen die veel tijd hebben doorgebracht met hun vrouw tijdens de zwangerschap, schieten na de geboorte van het kind soepeler in de luier-verschoon-stand dan mannen die door omstandigheden minder tijd hebben doorgebracht met de moeder.

Het is dus niet alleen een kwestie van ‘samen de baby-kamer inrichten’ of ‘samen boeken lezen’, maar deze voorbereiding van de vaderhersens heeft ook een biologische kant.

In de dagen vlak voor de bevalling krijgt de aanstaande vader nóg een enorme hormoonstoot te verwerken: zijn prolactine (borstvoedingshormoon!) stijgt met meer dan 20% en zijn testosteron daalt met 33%. De oude waarden komen langzaam weer terug als de baby 6 weken oud is. En tegen de tijd dat de baby (die je dan een dreumes noemt) kan lopen, is alles weer bij het oude.

In die eerste 12 à 18 maanden hebben de hormonen hun belangrijke werk gedaan: vaders hechten zich in die periode net zo aan hun kinderen als moeders (ook al geeft de baby dan zelf nog de voorkeur aan de moeder, omdat zij nu eenmaal de borsten heeft waar de melk uit komt).

Brizendine heeft jammer genoeg geen tip voor mannen, om te kunnen voorspellen of een vrouw een goede moeder en monogame partner zal zijn. Maar in ieder geval lijken we te kunnen concluderen dat partners die geen kinderen willen, niet al te hard moeten worden gedwongen. De kans is immers groot dat hij of zij vroeg of laat het honk weer verlaat, of de ander uit het nest duwt. Het type ‘rokkenjager’ zou kunnen wachten tot na z’n 50e, als de testosteron plaats maakt voor meer vrouwelijke zorghormonen. Mannen hebben tenslotte – in tegenstelling tot vrouwen – de tijd om zo lang te wachten…

De vrouwelijke hersenen (Waarom vrouwen anders zijn dan mannen)
door: Louann Brizendine
uitg.: Sirene
ISBN 978 90 5831 434 5
EUR 19,95

De mannelijke hersenen (Waarom mannen anders zijn dan vrouwen)
door: Louann Brizendine
uig.: Sirene
ISBN 978 90 5831 515 1
EUR 19,95