COLUMN - Kijkend naar de fantastische Netflix-serie Wild Wild Country, over het wedervaren van de Bhagwan-beweging in de jaren ’70 en ’80, viel me ineens iets op: wat waren die mensen slank! Niet alleen de aanhangers van de goeroe met de appelwangetjes, wier tengerheid wellicht valt toe te schrijven aan een ascetischer leefstijl, nee: vrijwel iedereen op de historische beelden in de serie, was ronduit slank. De dorpsbewoners van Antelope, de passanten in Portland, de advocaten, de boeren, de burgemeester, de politie, de journalisten – bijna allemaal waren ze aanzienlijk slanker dan de mensen die je nu ziet.
We worden allemaal langzamerhand dikker, al een halve eeuw lang.
En zoals bijvoorbeeld wetenschapsjournalist Gary Taubes betoogt: het probleem zit ’m vrijwel zeker niet in de klassieke inname- en verbruikstheorie. Die theorie zegt: we eten tegenwoordig te veel en bewegen te weinig; willen we weer afvallen, dan is het derhalve zaak om meer te bewegen en minder calorieën te eten.
Taubes toont vrij overtuigend aan – en baseert zich daarbij ook op onderzoeksgegevens van de voorstanders van deze theorie – dat zowel meer bewegen als minder (of ‘gezonder’) eten maar zelden tot langdurige gewichtsafname leidt. Bovendien laat hij zien dat er gerede kans is dat, anders dan het dogma wil, obesitas niet de oorzaak is van volksziektes zoals diabetes, maar dat zwaarlijvigheid en suikerziekte twee verschillende gevolgen zijn van een en hetzelfde probleem: een verstoord metabolisme.
En hoe is onze interne huishouding zo in de war geraakt? Nadat we vet massaal inruilden voor suiker. In de jaren ’70 en ’80 spraken diëtisten en voedselinstituten een collectieve banvloek uit over vet. Roomboter werd verruild voor halvarine, olijfolie voor margarine. Wel kwamen er ineens meer geraffineerde koolhydraten in ons eten terecht, in de vorm van zetmeel en suikers. Glucosesiroop en cellulose – ook allemaal suikers – zijn tegenwoordig overvloedig toegevoegd aan zowat elke saus, pizza, reep, boterham, snack, frisdrank of ontbijthap: we consumeren het tegenwoordig in ongekende hoeveelheden.
Dat doet iets met onze insulineproductie: we maken daar meer van aan zodra we suiker binnen krijgen. Zoveel zelfs dat ons lichaam immuun wordt voor insuline (dan krijg je diabetes), of aangespoord wordt om vet hardnekkig op te slaan (dan word je zwaarder).
De oplossing? Meer vet, minder suiker en zetmeel; minder zoetigheden en frisdrank, en vooral: minder kant-en-klaar eten. Die constatering maakt de deelname van Nestlé, Unilever en Coca-Cola aan allerlei schoolpreventieprogramma’s rondom overgewicht extra pijnlijk.
Nog wranger is wat Teun van der Keuken gisteren opmerkte: ‘Laat de waanzin even op u inwerken: dit kabinet betaalt een fikse bonus aan een bedrijf dat rommelvoer als ijs, pakjes en zakjes vol suiker, zout, conserveringsmiddelen en loze vullers maakt, door groente en fruit duurder te maken.’
Deze column van Karin Spaink verscheen eerder in Het Parool.
Reacties (17)
Het VDH dieet werkt het beste
@1: Je hebt het stukje niet gelezen, of wel?
Toch gek, zo lang of moeilijk was het nou ook weer niet.
Cellulose is toch niet verteerbaar?
Teun van de Keuken lult uit zijn nek, de afschaffing van de dividendbelasting is onderdeel van een belastinghervorming en wordt gewoon door het bedrijfsleven zelf betaald in de vorm van andere belastingen. De btw verhoging is vooral nodig voor de almaar stijgende sociale lasten en een peperdure groene agenda met tegelijkertijd dalende inkomsten uit heffingen op fossiele brandstoffen.
Fruit bevat trouwens ook suiker en dat is net zo ongezond als die in de frisdrank, laat voedingsadviezen liever aan deskundigen over :
http://www.voedingscentrum.nl/nl/thema-s/dewaarheidoptafel/zoet/zijn-fruitsuikers-gezonder-dan-toegevoegde-suikers.aspx
Het wordt echt tijd dat de leugens en verdraaiingen van Le Deplorable van Sargasso geweerd worden.
@4: je bent er al op gewezen – ik verhaal het maar weer – dat je maar de halve waarheid verteld. Maar daar krijgen we – zoals gewoonlijk – vast geen reactie op.
@4: De btw-verhoging is een keuze.
De regering had ook de dividend-belasting verhogen gekund.
Of een andere belasting.
Die groene agenda is natuurlijk ook een keuze, maar wel om te overleven.
@5: Ook ik vraag me af wat Le Déplorable bezielt. Ik kan mij moeilijk voorstellen dat hij zelf gelooft wat hij beweert.
De Fransozen zullen pavlovsgewijs gaan dwarsliggen, maar het afschaffen van de (Europese) landbouwsubsidies op suikerbieten zou al een goed begin zijn. Nu krijgt de suikerverwerkende industrie (in handen van een handjevol schatrijke families) haar grondstoffen ver onder de kostprijs in de schoot geworpen en moet natuurlijk ook weer van die troep af. Zodra het ingrediënt duurder wordt, zal men er ook minder van in allerlei producten stoppen.
O, en @4: Sinds het kaassurrogaat Zonnezuivel met name in de schijf van 5 werd genoemd, is ook wel duidelijk dat het voedingscentrum een uithangbord van Unilever is.
Als ergens al een hele zwik natuurlijke suikers in zit, waarom dan nog extra suikers eraan toevoegen?
Eens in de zoveel maanden koop ik cola en chips en leverworst en zoutjes e.d. i.h.k.v. een stukje verjaardagsbeleving naar de gasten toe. Ik sla dan even alle common sense in de wind en schuif die winkelwagen vol met alles waar een diëtist het rolberoerte van zou krijgen.
En eenmaal bij de kassa sta ik elke keer weer met stomheid geslagen hoe weinig geld ik dan eigenlijk maar kwijt ben daaraan.
Als het alleen maar om de calorieën ging, zou ik vele malen goedkoper uit zijn als ik elke dag een verjaardagsfeestje zou vieren.
Qua plaatje bovenaan: heel veel Amerikaanse snoepverpakkingen die hier niet te krijgen zijn.
https://www.rtlz.nl/opinie/unilever-verantwoordelijk-voor-obesitas-epidemie
@10.
Inderdaad verjaardagen.
Zelf ben ik 25 kg afgevallen door meer thee te drinken (zonder suiker) koken met minder zout en stoppen met de Afhaalpizzeria die tegenover mij zit.
Omdat ik een fysiek intensief werk heb moet ik wederom mijn eetpatroon aanpassen. Want proteïne, dik belegen boterhammen, veel fruit, etc. Ben er nog niet helemaal uit wat verstandig is en niet.
Bijvoorbeeld die sportdrankjes, hoop suikers, dus niet goed, maar zal wel iets moeten proberen. Collega’s zitten vooral aan koffie en of cola.
@12: De middeleeuwse boer verbrandde wel 6000 calorieën per dag.
Ik eet/drink alles wat zogenaamd slecht is en dat in ruime hoeveelheden en ik rook nog ook,altijd al gedaan.Drink alleen geen frisdranken lust geen pizza en Unilever met zijn geraffineerde producten verdient ook niet echt aan me
Ik sport niet,slaap weinig ,consumeer alcohol en andere dope.
Loop tegen de 60 ben geen kilo te zwaar en mijn bloeddruk/cholesterol zijn uitstekend.
Ik geloof die Gary Taubes
In 2013 werd een baanbrekend onderzoek gedaan naar de relatie tussen frisdrank met fructose en het ontstaan van diabetes type II. De uitslag daarvan laat geen ruimte voor twijfel: er is een sterk verband tussen die twee. Een blikje fructose-gezoete frisdrank per dag maakt de kans op het ontwikkelen van die ziekte 22% groter. Nu gebruikte ik toch al nooit frisdrank – ik weiger te betalen voor water met suiker – maar nu heb ik een belangrijke reden extra.
(…) het probleem zit ’m vrijwel zeker niet in de klassieke inname- en verbruikstheorie (…)
Ik mis de onderbouwing voor deze stelling. Als je te dik wordt, eet je te veel (tenzij je door een genetische afwijking chlorofyl produceert:p). En, ja, dat gaat makkelijker met industrieel geproduceerd nepvoedsel, natuurlijk. Maar dat blijft gewoon inname hoor.
Maar verder is het volgens mij toch vooral een cultuurprobleem. Ik ken wel “mollige vrouwen”, maar niemand die echt dik is. Echt niemand. In de socialehuurwoningenwijk waar ik op de een of andere manier terecht ben gekomen, is echter meer dan de helft ronduit vadsig, vooral ook de jeugd. Dat doet ook vermoeden dat het probleem eenvoudig op te lossen is; ik bespeur namelijk een duidelijke correlatie tussen het dik zijn van de buik en het dun zijn van de portemonnee:p
@14: n=1