ANALYSE - UPDATE 8 april 2012: Een aantal volgers heeft ons erop gewezen dat de oordeel ‘feit’ niet paste die bij de uitleg die wij gaven bij de uitspraak van Remco Dijkstra. Wij hebben daarom ons eigen item gefactcheckt en zijn inderdaad tot de conclusie gekomen dat de uitspraak van Dijkstra als ‘fabel’ beoordeeld moet worden
Remco Dijkstra (VVD): “De enige situatie waarbij wij in Nederland last hebben van smog is op oudejaarsavond als al dat vuurwerk de lucht in gaat.” (bron: nu.nl)
Wat is smog eigenlijk?
De Rijksoverheid definieert smog als volgt:
Smog is luchtvervuiling die in bepaalde perioden opeens sterk toeneemt. Zo’n periode heet een smogepisode. In Nederland wordt de term smog gebruikt als er meer luchtverontreiniging is dan gewoonlijk, mogelijk met nadelige gevolgen voor de gezondheid
Er zijn twee soorten smog: zomersmog en wintersmog. Zomersmog wordt vooral veroorzaakt door ozon en fijn stof en in mindere mate door stikstofdioxide en zwaveldioxide. In de winter wordt smog veroorzaakt door een mengsel van hoofdzakelijk fijn stof en zwaveldioxide.
Smog (zoals gedefinieerd door de Rijksoverheid) wordt dus veroorzaakt door ozon, fijn stof, stikstofdioxide en / of zwaveldioxide.
Wanneer hebben we ‘last’ van smog?
Om de uitspraak van Remco Dijkstra zo objectief (mensen reageren verschillen op smog) mogelijk te beoordelen kijken we naar de Europese richtlijnen.
De Europese Unie heeft richtlijnen voor de luchtkwaliteit opgesteld onder andere ‘ter bescherming van de menselijke gezondheid’. We hebben het daarom over ‘last’ wanneer een onderdeel (of onderdelen) van deze richtlijn wordt overschreden.
Hoe zien deze richtlijn er precies uit?
De Europese Unie heeft in 2008 de ‘Richtlijn betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa’ opgesteld, deze bestaan uit grenswaarden (hier moeten lidstaten zich aan houden) en streefwaarden (hiervoor geldt een ‘inspanningsverplichting’).
De grenswaarden gelden voor de stoffen zwaveldioxide, fijn stof, stikstofdioxide,lood, benzeen en koolmonoxide. De streefwaarden gelden voor ozon, arseen, cadmium, nikkel en benzo(a)pyreen.
Hier een overzicht van de grenswaarden voor de veroorzakers van smog:
| Stof | Grenswaarde (daggemiddelde) | Aantal dagen dat dagnorm mag worden overschreden | Grenswaarde (jaargemiddelde) |
| Fijn stof | 50 μg*/m3 | 35 | 40 μg/m3 |
| Stikstofdioxide | 40 μg/m3 | ||
| Zwaveldioxide | 125 μg/m3 | 3 |
Voor een volledig overzicht zie pagina 30 en 31.
*μg/m3= microgram per vierkante meter lucht
Voldoet Nederland aan deze richtlijn?
Nee, Nederland voldoet niet volledig aan deze richtlijn. Uit het ‘Trends in luchtkwaliteit 2012’ van het RIVM blijkt dat de norm voor stikstofdioxide wordt overschreden: In 2012 voldoet ongeveer de helft van de straatstations niet aan de jaargemiddelde norm voor NO2.
De norm voor fijn stof wordt wel gehaald, er zijn dagen dat er een concentratie van meer dan 50 μg/m3 wordt gemeten, maar minder dan 35 keer per jaar. Ten opzichte van 2011 werd er minder fijn stof gemeten.
Omdat Nederland zich dus niet houdt aan de EU-norm voor stikstofdioxide (en stikstofdioxide een onderdeel van smog is) beoordelen we de uitspraak van Remco Dijkstra als een fabel.
En hoe zit het dan met Oud en Nieuw?
Tijdens Oud en Nieuw werd er inderdaad veel meer fijn stof gemeten: 1094 μg/m3 (Utrecht).
Hoe doen we het eigenlijk in vergelijking met andere landen?
De World Health Organization heeft het gehalte fijn stof in stedelijke gebieden internationaal vergeleken.* De top drie landen met een hoog fijn stofgehalte in stedelijke gebieden wordt bezet door Mongolië, Botswana en Pakistan. Nederland scoort op deze lijst een 68e plek met 26 microgram fijn stof per kubieke meter lucht. Ter vergelijking: In Mongolië bevat de lucht in stedelijke gebieden gemiddeld 279 microgram.
De hoeveelheid fijn stof is Nederland ongeveer gelijk aan de fijnstof in de stedelijke gebieden in de landen om ons heen: Nederland (26 microgram), België (26 microgram), Duitsland (25 microgram), Frankrijk (27 microgram), Groot Brittanië (23 microgram).
*Kleine kanttekening bij deze vergelijking is dat niet alle gegevens uit hetzelfde jaar komen, en niet van ieder land data beschikbaar is.
Bronnen
GGD-richtlijn medische milieukunde: smog en gezondheid
Aantal overschrijdingen EU-grenswaarden
Vuurwerk tijdens de jaarwisseling van 2012/2013
Atlasleefomgeving
World Health Organization
RICHTLIJN 2008/50/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE RAAD van 20 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa
Trends in luchtkwaliteit 2012
Via The Fact Club.
Reacties (14)
Vandaag heb ik een kleine voorkeur voor D66 t.o.v. de VVD ;-)
Ik heb even op de kaart gekeken bij Delfzijl.
Zit vandaag op meer dan “35”
Kan nog wel een kolencentrale of wat bij ;-)
Je krijgt pas last als je er aan het einde van je leven achterkomt dat fijnstof je jaren van je leven heeft gekost.
Feit.
“Volgens Dijkstra wordt het probleem alleen maar minder door strengere milieu-eisen aan vervoermiddelen en verbetering van de doorstroom in het verkeer.”
Dat is newspeak van de automobiel industrie en de oliemaatschappijen. Met als boodschap koop een spliksplinternieuwe ‘schonere’ auto en blijf aub rijden, zodoende kunnen wij blijven asfalteren.
Zowel de wiki [x] als de Ierse EPA [x] reppen over 7 (itt 35) dagen per jan-2010. (Die directives doorworstelen is geen feest overigens.)
Ok, wat een warrig verhaal weer. Hoe krijgt de fact club het toch iedere keer voor elkaar.
Want wat is het zogenaamde feit dat gecheckt moet worden: ’De enige situatie waarbij wij in Nederland last hebben van smog is op oudejaarsavond als al dat vuurwerk de lucht in gaat.’
Dit noemt de FC een “Feit”.
Maar wat schrifjt de FC: “Het is uiteraard moeilijk om te bepalen wat ‘last hebben van’ is. De een is kwetsbaarder dan de ander. Daarom zullen wij ook niet oordelen of het terecht is dat D66 een strenger smogalarm wil. Wel kunnen we iets zeggen over de concentratie van fijnstof in Nederland.”
Dus “niet oordelen of het terecht is dat D66 een strenger smogalarm wil” maar wel oordelen dat het terecht is dat: “De enige situatie waarbij wij in Nederland last hebben van smog is op oudejaarsavond als al dat vuurwerk de lucht in gaat.”
Dus het ene subjectieve oordeel wordt niet beoordeeld als feit, maar het andere wel?
Nergens heeft de Fc het er nog over wanneer mensen last hebben hebben van smog, terwijl dit het echte onderwerp is van hun fact-check. Ik neem aan dat daar toch wel wat over te vinden is, bij klachtenmeldpunten bijvoorbeeld. In plaats daarvan springt de Fc over naar “de concentratie van fijnstof in Nederland”. Daarbij springt de FC erg warrig om met normen, en zeker niet kritisch.
Ten eerste bestaan er verschillende soorten smog. De smog in de zomer bevat ozon, en die ontbreekt in de winter.
Ten tweede bevat smog verschillende stoffen, waarvan fijnstof er maar één is. De normen die bepalen of er sprake is van smog hebben te maken met het gehalte van die stoffen per kubieke meter. Hier wordt de tekst erg onduidelijk.
De norm voor fijnstof is 50 microgram per m3: meer betekent smog. In Nederland wordt de bevolking gealarmeerd als er meer fijnstof is dan 200 microgram/m3. In andere landen wordt gewaarschuwd bij een overschrijding van 70 microgram/m3. Waarom die normen verschillen vertelt de FC niet. Misschien omdat de norm anders te vaak overschreden zou worden in Nederland?
Ten derde: de drempelwaarden voor de andere bestanddelen van smog noemt de FC niet. Misschien bepalen die ook voor ene belangrijk deel het “last hebben van” smog.
Ten vierde bestaan er verschillende vormen van fijnstof, naar de omvang van de deeltjes. Hier gaat de FC niet op in.
De tekst noemt, dat er gemiddeld 62 microgram/m3 is. Je zou zeggen, dat komt aardig in de buurt van de 70, de alarmdrempel in andere landen. En het is meer dan 50, de het smog-criterium van de EU!
Kortom er is wel smog, maar we hebben er in Nederland pas last van als de Nederlandse norm van 200 microgram wordt overschreden? In het buitenland wonen grotere aanstellers, want die alarmeren al bij 70?
Dus de FC springt van “last hebben van smog” over naar “de overschrijding van de Nederlandse norm voor fijnstof”, zonder nou echt duidelijk te maken van welke bestanddelen mensen last hebben, en wleke crieteria daarvoor kunnen gelden.
Daarnaast is er natuurljk verschil tussen “last hebben van” en “schadelijkheid”. De mate van smog in Nederland kan nog wel schadelijk zijn voor de gezondheid zonder dat mensen er “last van hebben”. Mensen wennen aan alles. Mensen hebben ook niet per se last van koolmonoxide. Ze worden er gewoon slaperig van en gaan rustig dood.
Ikzelf heb juist met oudjaar geen last van smog, omdat ik weet dat het door het vuurwerk komt in combinatie met windstilte. Ik heb weleens last van smog in de zomer, op de fiets. Dan kom ik vermoeider aan, bijvoorbeeld. En dan hoor ik dat België een smogalarm heeft afgegeven en vraag ik me af waarom dat in Nederland niet zo is.
@2 Dat is geen feit aangezien je aan het eind van je leven er nooit achter komt of en hoeveel jaren van jou leven fijnstof heeft gekost. Dat is onmogelijk individueel te bepalen.
Lezenswaardig:
http://www.luchtmetingen.amsterdam.nl/pool/3/documents/12-1107%20Rapportage%202011%20Haven%20Amsterdam.pdf
van de website van luchtmetingen.amsterdam.nl
dus der is smog. en der is ook last van. p.24:
en verderop op p.29
en we voldoen ook niet overal aan de Europese norm:
Op meetstation Hoogtij wordt niet voldaan aan de norm vanaf juni 2011 (maximaal 35 dagen) voor het aantal dagoverschrijdingen voor PM10. De oorzaak van overschrijding is mede veroorzaakt door lokale grondwerkzaamheden bij meetstation Hoogtij. Dit zijn in 2011 tenminste 3 dagen geweest. Indien deze dagen in mindering worden gebracht voldoet meetstation Hoogtij wel aan de norm. (p.12)
en ook
op p.19
Conclusies: -beter een doekje voor je mond houden als er in de buurt van de a10 in de grond wordt gegraven.
-veel kletsen, weinig lezen;
– VVD en D66, t is allebei niks.
@6:
Wat wel een feit is, is dat je korter leeft.
Doet me denken aan het volgende:
Op Paassen herdenken we de opstanding van Jezus.
Van pure vreugde gaan veel mensen paasvuren ontsteken en dat zorgt weer voor een vervroegde hemel-/hel-vaart voor heel veel anderen ;-)
Puur en alleen door fijnstof verliezen we hier in NL al ongeveer 16 maanden van ons leven. Zie bijvoorbeeld bijlage 1 van dit document: http://www.wecf.eu/download/2013/April/AirQualityfinal130322.pdf
Een 14% lagere longcapaciteit bij kinderen, is dat ook ‘last hebben van’? Lijkt me sterk dat dat alleen door vuurwerk komt.
ow hier ook al een mingool; stop toch mee met geplus en gemin! Het draagt niets bij behalve het mogelijk maken van ‘reageren’ zonder argumentatie.
Ik zou het kunnen waarderen als de redactie van Sargasso gaat heroverwegen of stukjes van de “Fact”Club wel een plaats hebben op deze site. Er wordt dusdanig met de pet gegooid naar feiten, dat het maar de vraag is of Sargasso zich met zo’n club moet inlaten.
@12: Mee eens. Het gaat mij overigens in mijn kritiek op de FC niet om de politieke kleur van de feiten of oordelen, alleen om de redeneringen en aandachtverleggerij.
Beste Ernest en Bismarck (en anderen),
Allereerst dank voor de reacties. Jammer dat jullie de items van The Fact Club niet altijd kunnen waarderen. We proberen altijd op kritiekpunten te reageren. Tot nu toe was het ons inziens niet nodig om een item aan te passen.
Dit keer keer echter wel en dat hebben we dus ook gedaan, zie: http://thefactclub.nl/2013/04/05/feitoffabel-5-april-remco-dijkstra-over-smog/
Zal het ook aan de redactie van Sargasso doorgeven.
Stefan (The Fact Club)