Ruim een maand startte hier de slowmovingdiscussion over de lange termijn planning voor Nederland richting 2025. De vorige aflevering ging over werk.
Onderwerp dit keer is de bevolkingsopbouw. Afgelopen week werd het Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling opgericht. Dit netwerk moet zich bezig gaan houden met de daling van de bevolking in veel gemeentes van Nederland tussen nu en 2025.
Daar waar het hele denken van instituten decennia lang gericht is geweest op groei en uitbreiding, moet er nu ineens met krimp gewerkt worden. Hoe pak je dat aan.
Naast de uitdaging van de daling in bepaalde gebieden, is er natuurlijk ook nog de uitdaging van de vergrijzing.
Aan jullie om aan te geven welk beleid er gevoerd moet worden om goed om te gaan met beschreven ontwikkelingen en wat in jullie opinie het effect is van deze ontwikkelingen. Creatieve ideeën zijn natuurlijk altijd welkom.
Reacties (18)
Vergrijzing is een vervelend,maar toch maar tijdelijk probleem. Wat er mis is met bevolkingsdaling snap ik niet helemaal, aangezien iedereen van links tot rechts roept dat Nederland vol is, danwel dat er voor van alles en nog wat (asfalt, woningen, natuur, landbouw, windenergie, …) meer ruimte moet komen.
@Bismarck: Qua bevolkingsdaling krijg je wel het nieuwe fenomeen van leegstand in bepaalde regio’s. Wat ga je doen? Slopen, herverkavelen, terug aan de natuur geven??? Wie betaald dat?
Wat gebeurd er met de huizenmarkt als op een gegeven moment de vraag minder wordt dan het aanbod (in ieder geval qua aantallen, niet qua kwaliteit).
En vergrijzing brengt ook nogal wat (tijdelijke) aspecten met zich mee. Er zullen twee keer zoveel bejaardenhuizen nodig zijn. En twee keer zoveel bejaardenverzorgers. Zitten dat allemaal al in de pijpleiding?
@beide:
We zitten in 2025 op de top van de vergrijzing. De babyboomers zijn dan op z’n oudst 81. Ik zie het ervan komen dat we een legertje verplegers uit andere landen moeten trekken. Net als in de jaren 60 en 70.
(’s kijken of daar verhitte reacties op komen.)
@gadget of omscholen? Zijn zat aandeelhandelaars die vast wel bereidt zijn als boetedoening dagenlang steunkousen aan te trekken :-)
@3: Daar heb je waarschijnlijk gelijk in.
@2: Kosten van teruggeven aan de natuur? Dat kan ook voor niets. Als je gebouwen gaat slopen voor herverkaveling, lijkt het me logisch dat de boer die het gaat gebruiken voor de sloop opdraait. De huizenmarkt zou eindelijk eens terug naar normale verhoudingen kunnen. Geen absurd hoge prijzen meer (zoals we nu hebben!), die de inflatie en de schulden alleen maar opjagen. Dat zou verder niet erg voor de bouwsector zijn, want die is door de vergrijzing toch zijn bouwkrachten kwijt (en hoeveel buitenlanders trekken we nu al niet aan in de bouwsector om de tekorten aan eigen arbeidskracht aan te vullen? Die arbeidsimport kunnen we mooi omruilen voor de buitenlandse zorgkrachten).
Vergeet niet dat andere uitgaven flink naar beneden kunnen. Nieuwe wegen zijn overbodig en waarschijnlijk kun je stoppen met het onderhoud van niet meer gebruikte wegen. Defensie zal eindelijk eens een keer simpelweg naar beneden moeten omdat er onvoldoende militairen geworven kunnen worden om de nieuwe speeltjes te bemannen. Onderwijs wordt aanzienlijk goedkoper (en dat zal eerder gebeuren dan dat de belastinginkomsten dalen). Daarnaast gaat er veel vermogensbelasting te innen zijn, aangezien er steeds meer vrekke ouderen op hun centen zitten, terwijl het geld geconcentreerder raakt door de bevolkingskrimp (of je zou de successierechten kunnen opschroeven voor een inkomstenboost zolang de vergrijzing aanhoudt). Politie en justitie worden ook aanzienlijk goedkoper (30-minners zijn de oorzaak van de meeste criminaliteit). Er vallen echt wel wat mouwen te passen.
@Bismarck:
De ontvolking neemt naar ik aanneem niet zulke vormen aan dat we wegen niet meer hoeven te onderhouden. Zeker als de welvaartsstijging ondertussen gewoon doorgaat (hoewel dat niet zeker is in deze tijd) worden heel veel gevolgen voor bijvoorbeeld de woningmarkt en het verkeer teniet gedaan. Minder mensen willen meer ruimte hebben, en allemaal een eigen auto. Per saldo?
En misschien krimpt de bevolking wel helemaal niet, als we mensen gaan importeren om de bejaarden te verzorgen.
@6: Ga nou niet het hele topic lopen ontkennen, dan is er niets meer over om over te brainstormen.
Hoe-dan-ook groeit het (grootste deel van het) Westen gewoon vrolijk gestaag door met alle gevolgen van congestie van dien (vergrijzing in relatie tot arbeidsparticipatie even daargelaten). Goed, de (goedkopere) arbeidsmigratie uit Europa zal misschien nog meer toenemen maar je zou voor die tijd ook kunnen beginnen meer te spreiden.
Door (ouderwets, zoals ooit P.T.T.) aantrekkelijke vestigingscondities voor bedrijven en gunstige arbeidsvoorwaarden voor a.s. werknemers in samenwerking met gemeenten en woningcorporaties in die gebieden te bieden. Zodat daar niet alle jongeren wegtrekken. En dan b.v. vnl. oudere werknemers (> 40jr) uit het Westen weglokken (werk/ huis>pensioen op een rustig(er) plekje). In Limburg, Zeeland (Zeeuws- Vl.) en midden en N.O. Nederland tegen die tijd (nóg meer) ruimte zat. Even een pakkende campagne ertegenaan…
“Met uitzicht op een Mergelgroeve of zompige klei en wazig wolkige luchten: U kunt hier weer helemaal op adem de laatste uitblazen…”
Miami aan de Noordzee maar dan zonder Amerikanen…zoiets.
2025, dan zijn er 3,6 miljoen 65 plussers.. en veel minder actieven die deze groep gaan onderhouden. Het idee dat immigratie daarvoor de oplossing is ook al achterhaald. http://www.cpb.nl/nl/news/2003_24.html en http://www.rwi.nl/FlexViewItem.aspx?PGID=16736762-1DAD-4B10-A880-BD5413BBB711&key=365&country_code=nl-NL&source=Signalen
Enige remedie is pensionering aanpassen aan de levensverwachting. Als dat vanaf het begin gedaan was toen de AOW bedacht werd door Drees (die dat ook opperde in zijn voorstel) zou de AOW leeftijd 72 zijn. Dan was er überhaupt geen discussie meer over de vergrijzing omdat het aandeel actieven substantieel toeneemt. De AOW moet in dit verhaal natuurlijk ook enigzins worden gelijkgeschaald met de buurlanden waar in verhouding veel minder mensen arbeidsongeschikt” zijn. Ruim 4/5 minder arbeidsongeschikten.
Echter of het ook zovel komt is nog de vraag, bij een achterblijvende bevolkingsgroei worden de kansen voor een fatsoenlijke woning voor starters groter die dan wellicht op jongere leeftijd aan kinderen denken. Nu krijgen vrouwen in NL pas op hoge leeftijd hun eerste kind.
PS leuke animatie, de bevolkingspiramide van het cbs tot 2050..
http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/cijfers/extra/piramide-fx.htm?WBCMODE=PresentationUnpublishedcijferscijferscijferspublicatiesmethodenpublicatiespublicatiesmethodenmethodenmethoden
ps laatste AOW woord moet WAO zijn..
PS 2 Bevolkingaantal van NL blijft volgens de piramide van het cbs voor nederland als geheel licht stijgen..
Er kan ongelooflijk veel meer met automatisering en robots. Godzijdank is er al de wasmachine, vaatwasser, automobiel, telefoon/gsm, kunstgewrichten etc.
Mi wordt er veel te weinig aan ontwikkeling van geriatrische technologie gedaan (maar ook een bruikbare automatische stofzuiger komt er maar niet).
En als er iets bruikbaars ontwikkeld wordt is dat weer niet in het ‘culturele’ Europa, want daar is de betawereld tot een achterlijk broertje verworden.
@7 Het is een kwestie van hoe je telt. Ieder land heeft zijn eigen definitie voor het tellen van de WAO’ers. Het overgrote deel hier zijn gedeeltelijke arbeidsongeschikten die in veel andere landen geen uitkering zouden hebben.
We worden allemaal ouder dankzij de -zogenaamde?- vooruitgang van de medische wetenschap, maar is een 65er nu meer vitaal dan in 1957 (invoering aow)? Ik heb mijn twijfels.
Mijn oplossing:
1. Vrijwillig blijven doorwerken. Je hebt het recht om tot je 68ste te werken, maar je mag op je 65ste stoppen. Je betaalt geen AOW-premie meer na je 65ste dus je netto inkomen schiet omhoog (met €3500 per jaar als je het minimumloon verdient).
2. Voor iedere maand dat je langer werkt na je 65ste krijgt je ook nog 0,25 meer AOW.
3. Nominale bedrag invoeren die iedereen moet betalen aan AOW-premie (en ANW, AWBZ) vanaf zijn/haar 23ste. Ik vind het raar dat iemand die een miljoen op de bank heeft staan, en daarvan leeft, helemaal geen premie meer hoeft te betalen, maar wel verzekerd is. Ook zal de invoering hiervan de arbeidparticipatie sterk bevorderen want werken levert dan extra veel op.
4. Je betaalt maar de helft van de nominale premie als je een kind verzorgt beneden de 5.
5. Iedereen, ook de 65plussers, betaalt 0,2-0,3% of zo van zijn/haar inkomen om een AOW-spaarpot te vullen.
Dit alles kan je al in 2011-2012 invoeren en heeft dus direct effect. Dit in tegenstelling tot het onzalige idee om de AOW-leeftijd met 1 maand per jaar te verhogen.
In de langer doorwerk opties hierboven genoemd, kan dat betekenen dat 67-jarigen de 75-jarigen verzorgen? Aparte situatie.
@seven ontwikkelingen in domotica zullen inderdaad helpen. Als er dan toch een gebied is waarin geïnvesteerd moet worden in deze tijd, is het dat wel.
Thx voor de linkjes.
@14 Wat is er apart aan? Nu verzorgt een 64 jarige een 65 jarige. Als de 67 jarige gezond is zie ik geen probleem
Wat mij het grootste probleem lijkt is dat het kapitalisme is gebaseerd op groei. Oftewel de totale welvaart moet groeien om ons systeem in de hand te houden. Dat kan in theorie wel met minder mensen, maar alleen als die allemaal heel veel meer welvaart hebben. Kan, maar wordt waarschijnlijk moeilijk.
Als er minder huizen nodig zijn bijvoorbeeld, vallen allerlei sectoren van de economie plat. Al kunnen we dat dan weer compenseren door gewoon steeds grotere, of nieuwere huizen te gaan bouwen.
Toch zou ik er eerder voor stemmen gewoonm het kapitalisme weg te gooien, kunnen we met een gerust hart krimpen.
@vandyke De verzorging is fysiek soms best zwaar. Het inzetten van meer 60plussers zou mogelijk een versnelling betekenen van het aantal mensen dat hulpbehoevend wordt :-)
@Steeph
Ik denk dat het niet voor iedereen en voor ieder beroep geschikt is om door te werken tot zijn of haar 68ste. In mijn voorstel krijgt iedereen die wil stoppen de volledige AOW bij zijn/haar 65ste (hoe het met pensioenen moet weet ik nog niet).
Bij zware beroepen -de zorg zoals je terecht opmerkt- zou door een hogere pensioenpremie toch een goed inkomen mogelijk moeten zijn bij 65.
Ik denk ook dat we nu te weinig doen aan omscholing. Zeker voor ouderen. Vrijwel niemand werkt tot zijn 65ste in een zwaar beroep. Eerder omscholen zou ouderen prima langer actief kunnen houden.
Ook in de zorg kunnen ouderen, denk ik, nog prima, minder zwaar, werk doen.