Overzicht

dossier

Europese verkiezingen 2014

Foto: Frédéric BISSON (cc)
Foto: Frédéric BISSON (cc)

KORT | ‘Houd toch eens op met moeilijk doen over Europa’

, door

Dat vindt althans Bernard Wientjes, voorzitter van werkgeversorganisatie VNO-NCW.

Dat gepraat over politieke integratie en soevereiniteitsoverdracht leidt immers alleen maar af van waar het echt om draait: geld verdienen. Wientjes:

Sinds de oprichting van de EU is er al sprake van soevereiniteitsoverdracht, dat is nooit anders zo geweest. Het is echt onzin dat het daar nu steeds over gaat. […]

In de politiek krijg je nooit iets voor niets, het is een soort uitruil. Het is onze eigen beslissing geweest om bevoegdheden over te dragen aan Europa. Als je daar geld en banen voor terugkrijgt is dat een goede investering.

Ondertussen prijst Wientjes de VVD en kraakt hij GroenLinks:

“Ik las op een VVD-verkiezingsposter ‘Meer banen voor Schiphol’. Toen dacht ik: ja, daar gaat het over. Europa brengt ons meer banen.”

GroenLinks creëert volgens Wientjes met zijn Europa-slogan juist een gezochte tegenstelling. Op de pamfletten van de politieke partij valt te lezen: ‘Het gaat om mensen. Niet om cijfers’. Wientjes: “Banen gaan toch ook over mensen?”

GroenLinks lijsttrekker Bas Eickhout reageert:

Sinds 2000 is de gemiddelde vennootschapsbelasting verlaagd van 32 procent naar 23 procent in 2013.

Maar ook dat is natuurlijk goed voor de werkgelegenheid. Dus waar zeuren we over?

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Recensie | Ons Europa is niet dat van hen

, door

RECENSIE - De Vlaamse journalist Daan Ballegeer probeert te achterhalen waar het mis ging met de Europese samenwerking. Een leerzame exercitie.

In deze weken vlak voor de Europese verkiezingen valt er veel te horen en te lezen over wat er allemaal mankeert aan de Europese Unie. Daan Ballegeer, voormalig economisch journalist van het Belgische dagblad De Tijd vertelt in zijn eerste boek Ons Europa is niet dat van hen hoe het allemaal zo gekomen is. Heel nuttig en leerzaam als je, zoals de ondertitel aangeeft, op zoek bent naar een toekomst voor Europa. De Europese samenwerking is een grillige geschiedenis van vallen en opstaan, een aaneenschakeling van min of meer toevallige onderhandelingsresultaten van pragmatische politici die hun uiterste best deden niet te falen. Want ze wilden zo graag met een mooi verhaal thuis komen. Zo langzamerhand wordt het duidelijk dat de toekomst niet gevonden kan worden in mooie verhalen.

Het mooie verhaal is misschien wel het grootste probleem achter de huidige scepsis bij de Europese burgers. Lang kwamen de Europese leiders er mee weg. Mensen als Monnet, Spaak, Spinelli, Schuman, Adenauer, De Gaulle en later Mitterand, Kohl en Delors genoten een enorm vertrouwen bij hun achterban. Zij konden als politieke elite zonder veel verzet de Europese samenwerking vanuit de top vorm geven. De grondgedachte, vrede in Europa door economische samenwerking, werd in de zes landen die in 1951 startten met de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) breed gedeeld. En dat de Duits-Franse samenwerking de spil moest vormen van het nieuwe Europa was iedereen ook van begin af aan duidelijk. De herinnering aan de oorlog was in die dagen nog vers.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Verkiezingen Europees Parlement: Niet-stemmer zegt Ja!

, door

OPINIE - Wij zijn door de politiek stelselmatig voorgelogen over de eurocrisis. De oplossing waar nu aan wordt gewerkt zal de crisis verergeren. De komende verkiezingen voor het Europees Parlement geven u een kans om hier tegen te stemmen. Wie niet stemt, stemt impliciet voor doorgaan op de heilloze weg die de politiek nu volgt.

Wie de discussies in de media over de aanstaande verkiezing voor het Europa Parlement oppervlakkig volgt, zou kunnen denken dat we op 22 mei gaan kiezen vóór of tegen Europa. Max van Weezel beschrijft hoe in de media een gevecht tussen Eurofielen en Eurofoben wordt gevoerd. De Eurofielen worden vertegenwoordigd door D66, de Eurofoben door de PVV en de rest van de partijen zit daar ergens tussen in. Met afgrijzen constateert hij dat de meerderheid van de bevolking niet gaat stemmen omdat het hen niets kan schelen. Dat is onverstandig want, zo schrijft van Weezel, ‘de integratie gaat door, onder leiding van Duitsland’ of je dat wilt of niet.

Wat Van Weezel goed belicht, is dat veel mensen denken dat de verkiezingen gaan over ‘vóór of tegen’ Europa. Die keuze hebt u echter allang niet meer. Op dit moment wordt Europa naar aanleiding van de eurocrisis opnieuw ingericht. De oplossing waar nu aan wordt gewerkt is een slechte oplossing. Als kiezer kan u daar op 22 mei ja of nee tegen zeggen. Als u niet gaat stemmen stemt u impliciet voor deze oplossing. Waarom dat slecht is en om te begrijpen welke keuze u hebt, moet ik kort de geschiedenis van de eurocrisis uitleggen.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Is Noorwegen vrijer zonder de Europese Unie?

, door

ACHTERGROND - Donderdag 1 mei, tijdens het lijsttrekkersdebat van Nieuwsuur, verwees PVV-lijsttrekker Marcel de Graaff naar Noorwegen en Zwitserland. Landen die welvarend en vrij zouden zijn buiten de Europese Unie. Zijn dit de ideale landen voor Eurosceptici? We kijken naar Noorwegen.

De Noorse bevolking heeft twee keer in een referendum het lidmaatschap van de Europese Unie verworpen: ze zou origineel meegaan met de eerste uitbreiding (samen met Denemarken, Ierland en het Verenigd Koninkrijk), maar 54% van de bevolking wees dit af. In 1994 probeerde de regering het opnieuw (toen ook Oostenrijk, Zweden en Finland lid zouden worden). Maar dat werd met 52% afgewezen. Sindsdien wordt er over dit onderwerp in de politiek niet meer gesproken en is de steun onder de bevolking voor lidmaatschap (zeker na de eurocrisis) alleen maar afgenomen.

Dictaten van Brussel

Je zou misschien denken dat Noorwegen de Europese Unie niet nodig heeft en dat het land, gelegen op grote oliereserves, het zelf wel afkan. Niets is minder waar: het eerste wat opvalt als je naar Noorwegen reist, of wat eigenlijk niet opvalt is dat Noorwegen lid is van het Schengengebied. Je kan er dus zonder paspoortcontrole naartoe reizen.

Noorwegen is ook lid Europese Economische Ruimte, net als Zwitserland, Liechtenstein en IJsland. Deze landen vallen wel onder de Europese markt, hoewel ze geen lid zijn van de Europese Unie. 63% van de import van Noorwegen komt uit de Europese Unie en 81% van haar export gaat naar de Europese Unie (bron). Het land is geïntegreerd in de Europese markt.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

Dalend animo verkiezingen Europees Parlement

, door

DATA - Onlangs twijfelde Sjors van Beek openlijk of hij wel een stem gaat uitbrengen bij de verkiezingen van het Europees Parlement. De opkomstpercentages van de afgelopen decennia laten zien dat hij niet de enige is.

Inmiddels is het Europees gemiddelde onder de 50% gezakt zoals onderstaande grafiek laat zien, waarbij Nederland het slechter doet dan het gemiddelde. Hoewel er een kleine opleving is in Nederland na het dieptepunt van 1999, is de lange termijn trend dalend.

Opkomst verkiezingen Europees Parlement: Nederland vs. EU

De Europese opkomstpercentages worden echter vertekend doordat sommige landen een stemplicht kennen: België, Cyprus, Griekenland, Italië, Luxemburg & Spanje. Het is dus beter om te vergelijken met landen die ook geen stemplicht hebben. Het beeld ziet er dan als volgt uit:

Opkomst verkiezingen Europees Parlement: Nederland vs. EU met onderscheid naar wel/geen stemplicht

Is het invoeren van een stemplicht dan een optie? Afgezien van de vraag of je mensen moet verplichten een recht uit te oefenen, is de stemplicht niet een onverdeeld succes in de landen die wel een stemplicht kennen. De Belgen en Luxemburgers houden zich braaf aan hun plicht, hoewel een boete natuurlijk een flinke stok achter de deur is. Echter, in Griekenland en Cyprus weerhoudt een mogelijke straf mensen er niet van om toch thuis te blijven. In Italië en Spanje staan er geen sancties op het niet nakomen van de stemplicht wat zich met name in Spanje in een relatief lage opkomst vertaald.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

De macht van het Europees Parlement (2)

, door

ACHTERGROND - Het anti-parlementarisme in het Nederlandse Europadebat helpt niet om het vertrouwen in de zo dringend noodzakelijke Europese samenwerking te herstellen.

Volgens de Utrechtse historicus Mathieu Segers maakt het Europees Parlement zich ongeloofwaardig omdat het geen legitimiteit zou hebben. Er worden wel veel mooie woorden gewijd aan de Europese democratie, maar volgens Segers heeft de Raad van Ministers alle macht in handen. “De merkwaardige Brusselse bestuursstructuur, waarin de nationale democratieën de enige politieke legitimatie vormen, is het resultaat van trekken en duwen van lidstaten die hun onafhankelijkheid juist nooit hebben willen opgeven,” meent Segers. Het is misschien een geruststelling voor iedereen die vindt dat Brussel macht moet teruggeven aan de lidstaten. En regeringsleiders van lidstaten willen in eigen huis graag de boodschap verkondigen dat ze voor de onafhankelijkheid  van hun land gestreden hebben. Maar de beoordeling van het parlement klopt van geen kanten. We stemmen op 22 mei niet voor niets.

De Europese Unie is sinds de oprichting via het Verdrag van Maastricht een unie van staten én burgers. De Raad van Ministers vertegenwoordigt de lidstaten, het Europees Parlement de burgers. Burgers hebben bovendien via hun nationale parlementen die de ministers controleren ook indirect invloed op de Europese besluitvorming. Het Europees Parlement is sinds het Verdrag van Lissabon samen met de Raad van Ministers medewetgever op vrijwel alle terreinen van het beleid. Dat betekent dat de volksvertegenwoordiging niet gepasseerd kan worden bij het uitvaardigen van wetten en richtlijnen. Dat geldt ook voor de meerjarenbegroting.

Foto: Frédéric BISSON (cc)

De macht van het Europees Parlement (1)

, door

Naar aanleiding van de Europese verkiezingen op 22 mei, besteedt Sargasso deze week iedere ochtend om elf uur aandacht aan verschillende aspecten rondom het Europees Parlement. We beginnen deze serie met een beschrijving van de macht die het EP kan uitoefenen.

Ter introductie van de hiernavolgende, uitgebreidere analyse van Jos van Dijk, alvast een kort overzicht van de formele bevoegdheden van het EP.

Wetgeving

Wel:

  • Wetten aannemen, wijzigen of verwerpen.

Niet:

  • Wetsvoorstellen indienen (initiatiefrecht).

Verdragen

Wel:

  • Goedkeuring onthouden.

Niet:

  • Verdragen op onderdelen aanpassen of wijzigen.

Financieel

Wel:

  • De Europese begroting goedkeuren.

Niet:

  • De begroting op onderdelen aanpassen of wijzigen.
  • Begrotingsvoorstellen indienen.

Bestuurlijk

Wel:

  • Bij installatie, goedkeuring aan de volledige Europese Commissie onthouden.
  • De volledige Europese Commissie naar huis sturen indien een twee derde meerderheid van het EP dit wenst.

Niet:

  • Individuele leden van de Europese Commissie weigeren of naar huis sturen.
  • Het EP heeft geen gezag over de Raad van de Europese Unie (Raad van Ministers). Daarmee staat het EP buitenspel op het gebied van zowel het buitenland- en veiligheidsbeleid als de coördinatie van het economisch beleid binnen de lidstaten van de EU.
Foto: Frédéric BISSON (cc)

Europa-dilemma

, door

OPINIE - Interessant stuk, over de mate van democratie in de VS. Maar laten we daarnaast óók eens kijken dichter bij huis: het enorme, gapende democratische gat in Europa. Een afgrond die me, voor het eerst in mijn leven, doet twijfelen of ik op 22 mei wel ga stemmen. En daar schrik ik van.

‘Wie niet stemt, heeft achteraf geen recht van spreken of klagen’, is al heel lang mijn adagium. Tientallen jaren heb ik er ten diepste in geloofd – en op lokaal en nationaal niveau doe ik dat nog altijd. Stemrecht is een van de grootste verworvenheden van een vrije samenleving, heb ik altijd verkondigd. In die geest heb ik mijn kind (nog geen stemrecht) ook opgevoed: ik heb geprobeerd de onschatbare waarde van democratie op een volgende generatie over te brengen.

Sceptici in mijn omgeving heb ik altijd vermanend toegesproken als ze hun stembiljet in de oud papierbak knikkerden. ‘Als je zelf niet wil stemmen, machtig dan iemand anders’, was mijn (tikkie belerende) devies.

En nu? Nu wankel ik zelf. Op 22 mei ben ik in het buitenland, ik kan niet naar de stembus. Maar ga ik iemand machtigen? To vote or not to vote, that is the question.

Vorige