NIEUWS - Minister Wiebes van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft begin 2018 aangekondigd dat de gaswinning in Groningen vanaf 2030 beëindigd wordt. NAM maakte vorig jaar al duidelijk dat het veld tegen die tijd ook al leeg is of niet meer op het huidig niveau kan produceren. NAM is inmiddels begonnen met de ontmanteling van de eerste productielocaties in Groningen. Om de gasbaten nog wat langer binnen te laten komen is de rijksoverheid er veel aan gelegen om de gaswinning uit kleine velden op te voeren. In antwoord op schriftelijke Kamervragen van Tierry Baudet stelt minister Wiebes dat hij een toename van de binnenlandse gasproductie verwacht.
Het voorgenomen verbod op het gebruik van kolen voor elektriciteitsproductie moet ertoe leiden dat er per 1 januari 2030 geen kolen meer gebruikt worden voor de productie van elektriciteit. Hiermee wordt verzekerd dat het verbod op kolen een aanzienlijke bijdrage levert aan het realiseren van de ambitie uit het klimaatakkoord van 49% CO2-reductie. Dit heeft invloed op de samenstelling van het Nederlandse productiepark. Welke energiebronnen de weggevallen productie als gevolg van het verbod zullen opvangen is afhankelijk van de ontwikkelingen op de elektriciteitsmarkt en daarmee onzeker. Op basis van de analyse van Frontier Economics (2018) is onze inschatting dat de voorgenomen wet zal leiden tot een toename van de import en een toename van de binnenlandse productie van gas en biomassa.
Een toename van binnenlandse productie? Waar wil de minister die vandaan toveren met afbouw van de gaswinning in Groningen en afnemende productie van de kleine velden? Broeden EZK en EBN op een hernieuwde poging om schaliegas te winnen of heeft EBN hoge verwachtingen van de hoeveelheid aardgas die gewonnen kan worden via de dual-play strategie bij diepe en ultradiepe aardwarmte? Deze dual-play strategie beschreef EBN in 2018 op pagina 45 van het rapport Play based portfoliobenadering (pdf):
Met name op het gebied van het combineren van geothermie en olie- en gaswinning zou onshore nog veel mogelijk zijn. Dit gaat om hergebruik van bestaande olie- en gasputten, maar ook om nieuwe projectontwikkelingen waarbij tijdelijk nog olie- en gas gewonnen worden en tegelijk duurzame geothermie kan worden ontwikkeld die profiteert van een sterke risico- en kostenreductie.
En waarom is onduidelijk hoe de weggevallen elektriciteitsproductie van kolencentrales opgevangen gaat worden? Is er als opdracht aan de elektriciteitstafel van het klimaatakkoord geen opgave voor 20 Mton CO2 reductie in 2030 meegegeven? Lijkt me lastig realiseerbaar als aardgas op veel grotere schaal ingezet gaat worden voor elektriciteitsopwekking.
Reacties (25)
@0: Zoals ik het lees wil de minister de vervanging van kolen volledig overlaten aan de markt. Dat brengt met zich mee dat het resultaat nogal onzeker is. Geheid dat de markt zo laat mogelijk met alternatieven komt, want zal kiezen voor wat er in 2030 het goedkoopste (te realiseren) is. Dat is nog meer dan een decennium aan (prijs)ontwikkelingen en dus nu nog een veel te lange termijn voor de markt om vooruit te kunnen blikken. Het zou zomaar kunnen dat de 2e opvolger van Wiebes over acht jaar nog steeds het antwoord schuldig is.
“En waarom is onduidelijk hoe de weggevallen elektriciteitsproductie van kolencentrales opgevangen gaat worden?” Omdat er onhaalbare doelstellingen zijn gesteld zonder grondig na te denken over de gevolgen, het gaat steeds meer op de Brexit lijken.
Gezien Duitsland juist massaal overschakelt van olie op gas zal de vraag naar gas in de EU eerder toenemen dan minder worden. Of dat gas nu uit Nederland komt of uit Rusland maakt voor de CO2 niet uit en die CO2 blijft ook niet keurig hangen bij de Duitse grens. Nu houden we er nog wat aan over, geld wat we straks hard nodig hebben om de miljardenverslindende energietransitie van te kunnen betalen.
@1 de overheid laat zaken graag aan de markt, tegelijkertijd wordt er natuurlijk fors ingegrepen in de markt via de SDE+ subsidie voor duurzame energie. De getallen die ik in het concept klimaatakkoord lees (>80TWh duurzame elektriciteit) maken het vrij laten hoe de wegvallende vraag ingevuld gaat worden ook apart. Want dat de wegvallende vraag ingevuld gaat worden met aardgas als 75% van de stroom in 2030 groen moet zijn lijkt me bijzonder.
Overigens vind ik de stijging van de gaswinning waar het ministerie op rekent opmerkelijker.
@2 ah ons bronloze orakel is terug. Duitsland massaal over van olie op gas? Ik kan het niet terugvinden in de statistieken. Consumptie van olie is gedaald sinds 1990, van gas wel gestegen. Maar om de verschuiving nou massaal te noemen? Lijkt een superlatief om de holheid van je eigen verhaal te illustreren. Ik zie vooral een forse daling van kolen en in mindere mate van olie. En laat me raden naar de oorzaak: dat is de overschakeling van kolen naar gas in de industrie. Zoals de Nederlandse industrie ook deels van olie naar gas is overgeschakeld, bv bij de raffinaderijen.
Ook in de World Energy Outlook 2018 van het Internationaal Energie Agentschap kom ik geen groeiende vraag naar aardgas tegen.
@3: “Overigens vind ik de stijging van de gaswinning waar het ministerie op rekent opmerkelijker.”
Als jouw grafiek klopt (de productie van aardgas uit andere bronnen dan de bodem is anno 2018 ongeveer nul), dan zou dat inderdaad miraculeus zijn. Zeker als Slochteren (als ik het wel heb momenteel goed voor de helft van de productie) inderdaad in 2030 op is. Dat betekent dat de minister ervan uitgaat dat kleine/nieuwe velden hun productie meer dan verdubbelen in de komende 12 jaar.
Dat het aardgasgebruik (voor elektriciteitsproductie) toeneemt, lijkt me niet alleen logisch, maar zelfs wenselijk; Elektriciteit uit gas is niet alleen schoner (in CO2, maar ook in andere uitstoot) dan kolen, maar bovendien ook een stuk beter op en af te regelen en dus een goede aanvulling op water, wind en zon, die nu eenmaal per definitie wisselend in productie zijn. Dat betekent wel dat we al het andere gasgebruik enorm moeten gaan inperken, om minder afhankelijk van dictaturen te zijn en om ons zoveel mogelijk tijd te geven om een alternatief te vinden voor de laatste restjes uit de bodem op zijn.
De gaswinning uit kleinere velden vertoont over de afgelopen jaren een dalende trend. Het lijkt mij sterk dat de gaswinning uit kleine velden in de komende jaren gaat toenemen.
De gaswinning in Groningen komt misschien al voor 2025 ten einde.Als ik de daling van de gaswinning in Groningen lineair extrapoleer, dan kom ik in 2023 al op de X-as uit.
In de afgelopen wintermaanden december t/m januari werd er uit Nederlandse bodem ruim 11 miljard m³ gas gewonnen. In dezelfde periode vorig jaar was dat nog ruim 14 miljard m³.
Het is onduidelijk geformuleerd. Misschien wordt bedoeld dat elektriciteit van gascentrales zal toenemen? Dat zal wel het geval zijn. Er zijn twee stappen.
1. Van kolen elektriciteit naar gas centrales
2. Probeer zo veel mogelijk wind en zon in te passen om gas aandeel zo klein mogelijk te houden.
Onduidelijk blijft hoeveel biomassa er nu ingezet gaat worden.
Evengoed: Is het van groot belang om te weten of we het gas uit binnenlandse productie halen of moeten importeren?
@6: Er zijn mensen die het hebben over lek verliezen als gas van ver moet komen. Dat zou dan pleiten voor zoveel mogelijk binnenlandse (Noordzee) productie?
@6: “Is het van groot belang om te weten of we het gas uit binnenlandse productie halen of moeten importeren?”
Enorm, om drie redenen:
Ten eerste de staatsbegroting: Daar gaat de komende jaren een gat van circa 10 miljard aan jaarlijkse aardgasbaten in ontstaan als de binnenlandse productie (verder) afneemt. Dat betekent dat er dus ergens (extra) bezuinigd moet gaan worden.
Ten tweede de infrastructuur: Niet alleen moeten er pijpleidingen komen van leveranciers (dat zullen waarschijnlijk vooral Rusland, Kazachstan en Turkmenistan worden), maar ook moet alles aangepast worden op een ander soort gas.
Ten derde afhankelijkheid: Het ziet ernaar uit dat we buitenlands gas in de toekomst voornamelijk gaan krijgen uit Rusland en Centraal-Aziatische dictaturen. Daarmee worden we afhankelijk van de geopolitiek die met name Rusland al bewezen heeft te voeren met de grasleverantie (denk oa. aan het letterlijk dichtdraaien van de kraan midden in de winter, zoals Belarus en Oekraïne al hebben ondervonden).
@8: Misschien toch eens nadenken over een pilot ‘binnenlandse schaliegas?’ En dan zijn er nog alternatieven waar velen liever niet over praten: CCS, biomassa, kernenergie.
Wat hebben we nog meer voor gas mogelijkheden: Biogas, Noorwegen, Quatar, Verenigde staten ?
@6 de formulering kan ook duiden op toename van elektriciteitsproductie m.b.v. gas.
@8 binnenlandse winning van aardgas heeft ook gevolgen voor mens en milieu in Nederland. De kleine velden zijn naar mijn weten behoorlijk leeg aan het raken, net als het grote Groningerveld. Dus als je de productie van Nederlands aardgas wil opvoeren kom je snel op schaliegas uit, met alle nadelige gevolgen voor mens en milieu die daarbij horen. Ga maar eens zoeken op hoe goed de schaliegaswinning in de UK loopt. Vanaf het moment dat de proefboringen hervat zijn zijn er meteen al weer aardbevingen.
@9 zeg Hermie. Die “we” in deze reactie slaat die niet gewoon op het feit dat jij de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs niet wil halen?
En wat betreft andere gas mogelijkheden: welke daarvan nog meer tot een stijging van de Nederlandse gaswinning?
@10: Indien we het hebben over de 1,5 graad doelstelling dan kunnen we dat onder de huidige aannames van klimaatgevoeligheid niet halen. Dat heeft niets te maken met niet willen maar met de realiteit. Het kan zijn dat we geluk hebben dat de opwarming lager blijft dan de gemiddelde verwachting, maar laten we daar nog niet van uitgaan.
Een andere realiteit is dat met wind en zon alleen onze energie behoefte niet kunnen invullen. (bron PBL) Gas is noodzakelijk voor verwarming tot tenminste 2050 en gascentrales zijn voorlopig ook niet weg te denken. Tenzij je voor kernenergie, biomassa en of CCS kiest. Maar over dat laatste zwijgt een ieder alhier.
Het maakt mij niet uit waar we het gas vandaan gaat halen. En zeker, ik realiseer mij dat er altijd nadelen zijn, maar zolang je nog niet iets beters hebt zal je daar mee moeten leven.
@9: Momenteel wordt 85% van het aardgas in Nederland gebruikt voor andere doeleinden dan elektriciteitsopwekking. Misschien eens kijken of daar niet wat van af kan?
De zaken die jij noemt gaat de markt iig niet voor je doen (Russisch gas is goedkoper dan elk van die opties).
@12: Afhankelijkheid kent ook een prijs….
@12:
We kunnen biobrandstof (hout) gaan stoken.
Of de thermostaat van 21 terug naar 17 graden en een trui aandoen. Of een uurtje eerder naar bed.
En wat Hermie zegt: wil je echt afhankelijk worden van Russisch gas (totdat het daar opraakt…)?
@14: Daar gaat de Veluwe…
We zijn nu al afhankelijk van bijv. Saoedie Arabië, Noorwegen en vele andere landen
@14:
Veel mensen hebben niet ten onrechte hun twijfels over biomassastoken uit hout.
Voor de inzet van biomassa bij elektriciteitsopwekking worden al duurzaamheidscriteria ingezet, al zijn ook daar nog steeds vragen. Zo is er is discussie over de snelheid waarmee nieuw productiebos wordt aangeplant (en of de groei van nieuwe bomen het verbranden bijhoudt) en is het soms moeilijk te achterhalen van welk hout zaagsel precies komt en of dat dus helemaal duurzaam is.
N.B. op deze manier is het helemaal te gek.
@14: [ Of de thermostaat van 21 terug naar 17 graden ]
Wat levert dat eigenlijk op in harde cijfers?
Waarom moet de burger, die maar een klein deel van het energieverbruik voor zijn rekening neemt, gaan zitten blauwbekken terwijl het bedrijfsleven er warmpjes bij mag blijven zitten met te lage gasprijzen en te lage CO2 beprijzing?
[ We kunnen biobrandstof (hout) gaan stoken. ]
Hoe kan Nederland met slechts 10% bos zichzelf bedruipen?
P.S. onze voorouders die zo “in harmonie met de natuur leefden” hadden het percentage bos midden 19e eeuw teruggebracht naar pakweg 1%!
@14: “wil je echt afhankelijk worden van Russisch gas”
Ik had al heel duidelijk aangegeven (oa. in #8) dat ik daar zeker niet op zit te wachten. Punt is alleen dat ik niet de minister ben. De minister zegt: Ik weet niet hoe die kolen voor de elektriciteitsproductie in 2030 vervangen gaan worden, want ik laat het aan de markt over. De markt zal altijd de makkelijkste weg kiezen. Zoals het er nu naar uitziet is dat wind met (vooral Russisch) gas als backup.
@11 niet halen van 1,5 graden, 2 graden of 3 graden heeft niet alleen te maken met wat kan, maar ook met wat je wil. In het draadje waar ik naar verwijs stelde je dat ‘we’ (wie dat ook moge zijn )’
[geen maatregelen gaan nemen op basis van het laatste IPCC rapport. We gaan het niet doen. We kunnen dat praktisch gezien ook niet.]
We kunnen dat praktisch gezien wel: aanbodbeperking heet een van de sporen die ingezet kan worden. Oftewel: de binnenlandse gaswinning juist niet opvoeren. Zorgt voor prijsstijging en bij hogere prijzen daalt de vraag (simpele economische wetmatigheid).
Een andere realiteit is dat niemand, behalve jij, hier beweert dat we het enkel met zon en wind gaan redden. Mijn oordeel over biomassa en CCS hangt erg af van de vorm waarin het ingezet wordt. Biomassa als in bomen kappen in de VS en Canada, die tot pallets vermalen en per schip hierheen brengen om in een kolencentrale bij te stoken? Tegen. Biomassa als in biogas winnen uit afvalwaterzuiveringen: voor. Biomassa als in biogas winnen met (mono)mestvergisting: mixed feelings. CCS: voor sectoren zonder alternatief: doen (m.n. bij staal en cement speelt dat). Kolencentrales: niet doen, sluiten die handel. Andere sectoren: mixed feelings.
En zoals Frank789 bij @17 aangeeft: een groot deel van het gasverbruik zit bij de industrie. Daar zijn de gasprijzen veel lager dan bij huishoudens (zelfs als je de ETS prijzen meerekent). Dat betekent dat maatregelen om gas te besparen die voor huishouden lonen voor bedrijven nu niet lonen. Stapsgewijs verhogen van de energiebelasting, ODE voor grootverbruikers of CO2 prijs zorgt ervoor dat bedrijven meer maatregelen voor gasbesparing gaat nemen.
@19: Het halen van 1,5 graden, heeft niets te maken wat wij in Nederland willen. Het is praktisch onhaalbaar. Wat wij in NL doen, en zelfs in de EU doen is daar niet bepalend voor.
Het emissions gap report is daar duidelijk over. Drie maal meer inspanningen zijn nodig voor het twee graden doel en vijf maal meer voor het 1,5 graden doel. Er is niets maar dan ook niets wat aangeeft dat we dergelijke inspanningen gaan leveren in de wereld.https://www.ad.nl/buitenland/vn-slaat-opnieuw-alarm-klimaatinspanningen-moeten-verdrievoudigd~a6894c69/
Wat biomassa betreft: Met die opstelling hebben we dus onvoldoende biomassa. CCS dan maar?
@20: “Het halen van 1,5 graden, heeft niets te maken wat wij in Nederland willen.”
Dat het praktisch onhaalbaar is heeft alles te maken met wat jij in Nederland wilt. En jij wilt het niet. Zelfs een fractie daarvan wil jij niet. Daar heb je nu al tientallen reacties duidelijk gemaakt (daarmee de verdenking van trollen op je ladend) en heeft hier geen enkele zin dat te blijven herhalen. Of wat zou de zin daar wel van zijn volgens jou?
@21: Ik ben er niet opnieuw over begonnen maar Krispijn in #10
(Katharine Hayhoe)
Hermie is onderweg van fase 4 naar fase 5.
@23: Ik verzin het niet maar het emission gap report van de VN.
Je hebt gelijk, ik denk dat het voor de 1,5 graden te laat is. Denk jij van niet dan?
Many disaster movies start with a government ignoring a scientist.