Heel intellectueel Nederland breekt zich het hoofd op de vraag waarom Wilders zoveel stemmen haalde. Nederland is versplinterd. Wilders heeft fors gewonnen. Het CDA is weggevaagd. De kiezer heeft het op zijn of haar heupen gekregen. Kaasstolp Binnenhof is in rep en roer. Maar zo verbazingwekkend en verrassend is de uitslag van de parlementsverkiezingen in Nederland toch niet? Ik nodig u uit om mee te denken met deze hoofdlijnen.
Al vanaf begin jaren negentig worstelt het CDA met zijn eigen inhoudelijk koers. Voor de PvdA is het winnen van verkiezingen ook al dertig jaar geen appeltje-eitje. En de VVD jojoot ook al decennia van regering naar splinter en tussen liberaal en conservatief. De christelijk, socialistische en liberale zuilen zijn verkruimeld. Wat er rest aan kruimels en nieuw te bouwen grote brokken kiezersaandeel wisselt gretig van hand tot hand. Dat het deze verkiezing weer gebeurt is dus geen raadselachtig verschijnsel.
Het CDA en de christelijke politiek is definitief op zijn retour. De vijftig zetel-uitslagen van het CDA van weleer zijn allang verleden tijd. De vaste oude kiezersschare heeft een natuurlijk verloop van een zetel per jaar. Oneerbiedig gezegd: de CDA-aanhang sterft letterlijk uit. En zonder aansprekende zuidelijke politici lukt het niet meer. De stemmen uit Noord-Brabant en Limburg sijpelen als zand tussen de vingers weg. Daar valt geen veilige vluchtheuvel in het politieke midden van te bouwen.
Ontevredenheid, onrust en onbehagen voert de boventoon bij een groot deel van de bevolking. Vanwege gevoelsmatig onbeinvloedbare processen als immigratie, Europa en terrorisme voelt een deel van de kiezers zich – letterlijk en figuurlijk – niet meer veilig. Tel deze onrust op bij het verdwijnen van (kiezers)zuilen en de ineenstorting van het CDA als middenpartij en het is bal. Achtereenvolgens wisten boze blanken mannen als Fortuyn, Marijnissen en Wilders voor deze groep kiezers wel te verwoorden wat zij voelen.
Het is de verdienste van deze heren dat zij in konden spelen op de behoefte van 25 zetels aan kiezerspotentieel. Behoud van (nationale) eigenwaarde van Nederland en de gewone man, kritiek op de bestuurlijke elite en behoud van sociale (zorg)voorzieningen: met deze combinatie zul je ook bij de volgende verkiezingen ver komen in Nederland. Wie treedt er in de voetsporen van Fortuyn, Marijnissen en Wilders?
Reacties (39)
“Vanwege gevoelsmatig onbeinvloedbare processen als immigratie, Europa en terrorisme voelt een deel van de kiezers zich – letterlijk en figuurlijk – niet meer veilig”.
En dit is dus de crux: deze zaken zijn helemaal niet onbeïnvloedbaar. Links doet alleen alsof. Massaimmigratie en Europa zijn geen natuurverschijnselen, maar een politieke realiteit die door links is gecreëerd. Over de hoofden van de burgers heen. En omdat Links dat niet wil zien is Wilders nu groot.
Dit slaat dus echt nergens op. Marijnissen is onvergelijkbaar met Wilders anders dan dat hij niet van pvda/cda of vvd is. Lees je de programma’s überhaupt wel?
Ah, weer iemand die zonder kennis van zaken even langs komt denderen. En sinds wanneer schrijf je links met een hoofdletter?
@leo:
In dit artikel wordt haarfijn uitgelegd hoe de immigratie ontstaan is, en dat centrum-rechts daar meer de beleidsmatige “veroorzaker” van is dan “links”.
Graag bewijzen leveren, ondersteund door links, als je het hier niet mee eens bent, anders is dit gewoon ouderwetse duimzuigerij die wij niet tolereren.
@Mark: er is niets haarfijn aan dat “artikel”. Natuurlijk was er ook immigratie onder rechtse regeringen, maar liberaal is uiteraard ook links. Echte conservatieven hebben we al sinds de jaren 60 niet meer.
@5:
1) de meeste immigratie was onder centrum-rechtse regeringen
(dat is ook niet vreemd, want links is weinig aan de macht geweest)
2) Het artikel geeft een lijst van alle beleidsbeslissingen die tot immigratie hebben begeleid.
Beweren dat dat niet haarfijn is betekent nog niet dat het niet klopt. Nogmaals kom eens met bewijzen
3) dat jij VVD en CDA “links” vindt betekent in elk geval dat je de PvdA (wat de rest van Nederland onder “links” verstaat als jij “Links” opschrijft) niet de schuld kunt geven.
On topic dan maar weer: Wie treedt er in de voetsporen van Fortuyn, Marijnissen en Wilders?
Leuke vraag. Dat moet iemand zijn die een nieuw sentiment weet te vinden. Thema’s als de immigratie en de economische crisis zullen alleen blijven aanspreken als er een vermeende dreiging van onheil levend kan worden gehouden. Het gaat op den duur vervelen als die dreiging uitblijft.
Nou zou Pieter van Vollenhoven een goede kandidaat kunnen zijn. Hij weet, met zijn Onderzoeksraad voor de Veiligheid, telkens weer de vinger op tal van zere plekken weet te leggen. Als hij een partijtje opricht en gaat roepen dat dit land naar de knoppen gaat als we niets aan continu geblunder doen,dan maakt hij zeker een kans. Ook omdat het een man met gevoel voor humor is en aardig piano speelt (beter dan Rutte!).
“Heel intellectueel Nederland breekt zich het hoofd op de vraag waarom Wilders zoveel stemmen haalde.”
Tjongejonge, ik weet niet, hoor, maar is het nou echt zo moeilijk?
Is het wel eens bij je opgekomen dat de mensen gewoon vinden dat er niet de juiste beslissingen worden genomen?
En dat geldt natuurlijk vooral op het gebied van immigratie en de daarmee gepaard gaande demografische en culturele revolutie. Maar sorry, dit kan natuurlijk nooit de reden dat Wilders en Fortuyn groot werden, want het past niet in de geïndoctrineerde hoofden van de linkse elite.
Bwèèeèh!
@8: waar is je inhoudelijke reactie op @6?
Als je alleen wil lopen blaten dan mag je dat ergens anders gaan doen.
@5: Als je het mij zou vragen heb je in Nederland bijna geen links, het PvdA heeft z’n laatste linksigheidjes in de jaren ’90 weggegooid. Maar voor de helderheid in dit soort diskussies is ’t misschien handiger wat traditionelere links-rechts-indelingen aan te houden.
Zelfs Fortuin, Wilders of Marijnissen zouden de VVD of het CDA niet links noemen.
OnTopic: Als Wilders het handig speelt, denk ik dat hij nog wel een tijdje meekan en ik heb Roemers ook nog te weinig gezien om hem nu alvast af te schrijven.
M.a.w. ik zie zeker mogelijkheden voor de flanken om te stabiliseren. Ik kan me voorstellen dat het midden juist de komende jaren een chaos wordt; een paar voorbeelden: het CDA zou best ’s definitief kunnen verdwijnen als machtsfaktor, veel van haar rechtse kiezers is het CDA misschien nu al definitief kwijt, als de partij te krampachtig probeert die terug te winnen, krijg je misschien ook een uittocht naar centrum-links (PvdA).
Liberale VVD-ers zullen in de toekomst misschien eerder geneigd zijn D66 te stemmen.
Een belangrijk deel van de kiezers (Nederlandse burgers) ervaart de bestuurlijke elite (kamerleden, bestuurders) als een soort regenten, die weinig ophebben met de gewone burger. Eerst kwam Fortuyn, nu Wilders (en in wat mindere mate n.m.m. Marijnissen), die die regenten betitelen als kliek uitdagen. Dat slaat aan bij de mensen, die zich gewone burger voelen en moeite hebben met wat er allemaal gebeurt (Europa, Euro, marktwerking in de zorg, verkoop van energiebedrijven enz. enz.).
Door te kiezen voor de opponenten van de regenten (Fortuyn, Marijnissen, Wilders) steken ze een middelvinger uit naar de regentenkliek: lekker puh!
T@9: Ten eerste maak ik zelf wel uit of en wat ik waar schrijf. Dus als je er niet tegen kunt, kun je zelf ook weggaan.
@6: Inderdaad is valt vrijwel het hele Nederlandse politieke spectrum onder links, d.w.z. wat in de VS democraat zou zijn. Wilders heeft daar verandering in gebracht: hulde daarvoor.
Trouwens, het is toch al lang en breed bekend dat Nederland sinds de jaren 60 voor 80% is gemarxificeerd?
Mijn moeder kreeg in de jaren 60 nog studiepunten voor het oprichten van een marxistisch leesclubje, hahaha! Hoefde je niet eens tentamen voor te doen: je kreeg die punte gewoon als je marxistische literatuur had geprobeerde te lezen, hahahahaa! Tjonge, wat was Nederland afgezakt. Godzijdank draait de wind nu eindelijk.
@1: Immigratie is wel een natuurverschijnsel. Dieren uit arme gebieden trekken naar graziger weiden. Zo ook Homo sapiens. Immigratie is objectief gezien ook geen groot probleem in Nederland, hoogstens een middelmatig.
@7: Xenofobie zit een beetje in mensen ingebakken, dus dat blijft altijd wel scoren.
Misschien is het weer eens tijd voor een ouderwets ultra-links “Alle Menschen werden Brüder, weg met het kapitaal!” geluid. Wie wordt de nieuwe Domela Nieuwenhuis? Roemer is daar toch iets te gezellig voor.
@12: Laatste waarschuwing Leo. Leef onze huisregels na of je mag een week op de strafbank.
Laatste waarschuwing voor wat, Mark?
Leo heeft gelijk in het feit dat over het hele politieke spectrum gekeken, en dus niet Nederland als maat nemen, rechts al lang is verdwenen uit Nederland. Liberalisme staat, wat hier rechts is, gewoonlijk in het midden van het politieke spectrum. Wilders is ook niet echt rechts, hij wilt namelijk teveel zorg via de overheid regelen.
Echt rechts wilt een hele kleine overheid die slechts zorgt voor veiligheid en orde. Wellicht ook onderwijs, maar dat zou ook gewoon particulier geregeld mogen worden, net als zorg. Echt rechts zou ook keihard selecteren aan de poort, alleen toptalent binnenlaten en wat je nodig hebt.
Niet dat ik denk dat rechts echt helemaal terug zou keren in Nederland, we zijn namelijk te verwend/afhankelijk geworden van die fijne overheid. Als je maar lang genoeg aan een grote groep minder succesvollen vel gunstige diensten levert, dan wordt dat vanzelf een verworven recht waar men niet vanaf wilt zien.
“Behoud van (nationale) eigenwaarde van Nederland en de gewone man, kritiek op de bestuurlijke elite en behoud van sociale (zorg)voorzieningen: met deze combinatie zul je ook bij de volgende verkiezingen ver komen in Nederland.”
Ja, maar ook nooit verder dan dat. Want er is enerzijds nog een groot blok wat te veel verdient om de sociale voorzieningen op peil te willen houden en aan de andere kant zijn er ook nog kosmopolieten, mensen die zich prima voelen bij het Rijnlandmodel en Christenen die God belangrijker vinden dan de natie.
Waar eerder versplintering veroorzaakt, is dat (cliché-alert) de kiezer op drift is; met switcht even makkelijk tussen Rutte en Roemer als tussen Femke en Andre. De kiezer wéét het gewoon niet meer. Dus als je wilt winnen, dan heb je nodig:
– een duidelijk verhaal,
– een antwoord op het meest prangende vraagstuk,
– een paar populistische twists (maakt niet uit of het links of rechts is) en one-liners,
– een beetje mazzel met het bandwagoneffect,
et voila: vous etes premier! Ideologie en visie doen er niet zoveel toe, zolang je maar niet ‘de ander’ bent. Tenminste: dat zijn toch wel de gemene delers die ik zie tussen de campagnes van Fortuyn, Balkenende (2002), Wilders en Rutte.
@17: Ik ervaar Nederland juist als een rechts land. Links zie ik al heel lang bijna niet in de politiek. Liberalisme zoals D66 dat uitstraalt ervaar ik als centrum-rechts, PvdA zou ik ook niet links willen noemen, GroenLinks -ondanks de naam- twijfelachtig.
Blijft over de SP, op sommige punten links, op andere nogal rechts, maar zeker niet het soort links met ideeën hoe het beter kan in Nederland, meer links met een houding van “we moeten oppassen dat het niet slechter wordt.”
Rechts heeft in dit land tenminste iets te kiezen!
@leo: een ban van een week van onze moderator.
@17: Maar, zoals ik ook #5 schreef, voor de helderheid in dit soort diskussies is ’t misschien handiger wat traditionelere links-rechts-indelingen aan te houden.
Anders kun je een zinvolle gedachtewisseling on topic wel vergeten.
@17: inderdaadm, van die overheidsverslaving komen we waarsch. nooit meer af. Maar qua politieke indeling heb je gelijk: ook Wilders is vrij socialistisch, hoewel hij wel degelijk een kleinere staat wil. Volgens mij evolueren we nu naar een indeling zoals die bij weblog de Exter te vinden is: socialistisch, liberaal, neoconservatief en confessioneel.
@17,19: Nederland is naar het “centrum” opgeschoven. De SP is niet langer marxistisch, de VVD allang niet meer liberaal.
@17: in een andere discussie stelden we al vast dat we wsl. liberaal en neo-liberaal moeten scheiden. Kleine overheid als kernpunt was bij lang niet alle klassieke liberalen aanwezig en wiki noemt het niet eens als centraal punt:
http://en.wikipedia.org/wiki/Classical_liberalism
@11: De interessante vraag is of de anti-regenten er in slagen om dat imago vast te houden. De SP slaagt er al een tijdje in, misschien krijgt Wilders dat op rechts ook wel voor elkaar.
Wat in elk geval mooi in jouw verhaal past is het verlies van het CDA, de regentenpartij bij uitstek. De winst van Balkenende in 2002 zou ook te maken kunnen hebben met angst voor het toen nog nieuwe geluid op rechts en tegelijk de onwil om de vertrekkende regeringspartijen te willen stemmen.
@23:???
Wikipedia zegt: “Classical liberalism is a political ideology that developed in the 19th century in England, Western Europe, and the Americas. It is committed to the ideal of limited government and liberty of individuals including freedom of religion, speech, press, assembly, and free markets.”
Trouwens, ff een kanttekening: was Fortuyn niet heel elitair? Hij kwam bij mij over als de beschaafde professor die overal een oplossing voor had? Is dat niet gewoon wat mensen aantrekt. Marijnissen kon ook zeer goed analyseren en daaruit een heel duidelijke oplossing voor problemen geven. Dat doet Wilders ook. Hij ziet (volgens sommige maakt) een probleem en komt daarmee met overduidelijke oplossing. Zoals: moslims zorgen voor overlast: een immigratiestop voor moslims en uitzetting voor hen die zich misdragen… Probleem-oplossing. De rest van die partijen zitten continu te relativeren, met zeer veel cijfertjes te redeneren en ideologisch te doen. En ideologie, de maakbaarheid vs samenleving, dat is passe. Men wil pragmatische oplossingen, niet 1 of ander principe…
@23: Eigenlijk vind ik die hele links-rechts-diskussie niet eens zo relevant meer, partijen kunnen op het ene punt links en op het andere rechts zijn. Dat zie je ook eigenlijk bij alle partijen wel, hooguit de SGP is zonder voorbehoud rechts te noemen en niemand links.
Voor een deel zou je dat opschuiven naar het centrum kunnen noemen, maar dat centrum ligt op sociaal-ekonomisch terrein en bij veiligheidsvraagstukken naar mijn idee wel een stuk rechtser dan in de jaren ’80 en op bijv. milieu-gebied of in moreel-ethische kwesties weer een stuk linkser. Bovendien zie ik wel degelijk verschillen tussen de partijen.
Al met al vind ik de traditionele indeling een werkbare shorthand, zolang je de betrekkelijkheid er maar van inziet.
Als ik het goed begrijp wordt met “limited government” een beperkte macht van de overheid bedoeld, niet een kleine overheid.
http://en.wikipedia.org/wiki/Limited_government
En dan was een hoofdpunt bij het klassieke liberalisme vooral economisch ingrijpen.
Maar ik kan best mis zitten.
Zoals gezegd het liberalisme bestaat uit vele denkers met verschillende meningen.
Kijk eens naar Mill, die tegen progressieve belastingen was maar wel voor een grote rol van werknemers in besluitvorming van bedrijven.
http://en.wikipedia.org/wiki/John_Stuart_Mill#Economic_democracy
@inje: als je zelf regeert kom je er pas achter dat oplossingen meestal niet makkelijk zijn te realiseren, ofwel door coalities, ofwel parlement, ofwel internationale verdragen waar je echt niet zomaar vanaf kunt, etc.
De instroom van immigranten is al sinds de jaren negentig met resultaat aangepakt, zie link in @4.
Fortuyn, Marijnissen en Wilders zijn allemaal een reactie geweest op de afbouw van de verzorgingstaat. Juist omdat we zo ‘verwend’ zijn geraakt, gaan mensen vadertje staat missen. Zij willen gewoon geen groot eigen risico, belastingaftrek op de hypotheek, en geen grote veranderingen als een multiculturele samenleving, privatisering en verzelfstandiging van overheidsbedrijven als de energiebedrijven, meer Europa. Alledrie waren/zijn ze vrij nationalistisch wat veel mensen aanspreekt.
In de jaren 80 al voorspeld dat deze reactie zou komen door wijlen socioloog J.A.A. van Doorn, echt gelezen in een vergeeld boek van hem.
“Thuis heb ik nog een ansichtkaart Waarop een kerk een kar met paard Een slagerij J. van der Ven Een kroeg, een juffrouw op de fiets Het zegt u …”
Heerlijk nostalgisch! De romantisering van het verleden toen alles beter was…
“…Wie treedt er in de voetsporen van Fortuyn, Marijnissen en Wilders?”
Ik had het hier laatst met een van mijn docenten over. We waren het er over eens dat de politiek een groter Amerikaans allure krijgt. Waar het meer om de show en imago gaat dan om wat je hebt te vertellen.
Dat viel me laatst ook al op in de debatten, en is hier op GC ook al aangekaart. De media gaat hier wellustig in mee om kijkcijfers te scoren. Maar dit is ook deels de schuld van de Nederlander zelf. We willen alles meer en meer in hapklare brokken, we worden afhankelijker van de media, en tegelijkertijd zelfstandiger door de grote diversiteit van media.
Maar ergens gaat er iets fout, we neigen naar het Amerikaanse model. Het ergste is nog dat de jeugd ( waaronder moi ) niet anders meer kent. Dus over 10/20 jaar zit je met een grote groep mensen die alleen nog maar show wilt, en geen degelijke standpunten..
Degene die schopt tegen de macht, en bij voorkeur zo hard mogelijk, wint. Of diegene nu elitair, volks of des Wilders is.
@32 Sorry, maar bij de combinatie van de woorden “des” en “Wilders” moest ik aan “Triumph des Wilders” denken.
@27: lijkt me juiste analyse.
@31: zie het maar eens tegen te houden.
In elk geval brengt het CPB een beetje feitelijkheid in de discussie.
het probleem is volgens mij begonnen in 1989 met die beruchte fatwa. Het CDA en de overige politiek reageerden hier erg lauw op terwijl dit een zeer principiële zaak was.
Ook de onmacht, irrelevantie en non-principieelheid van de reguliere politieke partijen werd toen en de 2 decennia daarna pijnlijk duidelijk.
We zijn het aan het gezag van de politici dat niet alleen bij de PVV stemmers, maar het lijkt samenlevingbreed te zijn afgenomen.
@12: Ja hoor. We vieren in dit land niet eens 1 mei maar dat rare Koninginnedag, zo’n marxistische bende is het hier.
Beruchte fatwa in 1989???
Stop de massaimmigratie en de overlast van Marokkanen ,en PVV lost zichzelf op.
It’s as simple as that !
F,M,W volgen in de voetsporen van alle andere politici die ook al decennia zweven. Dhr Kok wist al zijn ideologische veren af te schudden, CDA is allang niet meer christelijk met zijn acceptatie van moslims etc.