OPINIE - Nu de Nederlandse staat heeft besloten in hoger beroep te gaan in de klimaatzaak van Urgenda, wordt op social media regelmatig Obama’s klimaatbeleid als voorbeeld aangehaald. Daar is het lichtend voorbeeld, zo is het idee, terwijl Nederland maar een beetje labbekakt in hoger beroep.
Nederland zou beslist meer moeten doen, maar het beeld van Obama’s klimaatambities klopt niet.
Kijk, op zich is er reden om onder de indruk te zijn van Barack Obama’s recent gelanceerde Clean Power Plan, begin augustus. Uiteraard vanwege zijn retorische gaven, te bewonderen in een schitterende toespraak zoals Obama er patent op heeft (“There is such a thing as being too late, when it comes to climate change“, “America will lead the world“). Slim is de verbinding die hij legt met een hele reeks van issues zoals woonlasten, gezondheid, innovatie en werkgelegenheid, zie de wervende samenvatting van het plan. Indrukwekkend is de regelgeving zelf van maar liefst 1560 pagina’s, opgesteld door een schaakgrootmeester lijkt het wel, die op alle mogelijke tegenzetten voorbereid is. Als dat wat veel is, zie deze Questions and Answers van Carbonbrief. Geniaal is de manoeuvre waarmee Obama en zijn Environmental Protection Agengy EPA de Republikeinse meerderheid in Huis en Senaat (die nog in de eerste fase van ontkenning leeft) buitenspel hebben gezet.
Greenpeace Nederland, blijkbaar ook onder de indruk, organiseerde kort na Obama’s klimaatplan een mini-campagne op de sociale media: “Rutte, waar blijft jouw klimaatspeech?”
Door het verbale geweld van de Amerikaanse president ontsnapt de inhoud gemakkelijk aan de aandacht. Ook bij Greenpeace kennelijk. Want wie op zoek gaat naar de substantie ziet dat het plan alléén voor de elektriciteitssector geldt, en dat daarvoor de doelstellingen voor CO2-reductie minder ambitieus zijn dan die van de EU (en Nederland). De stroomsector is in de VS een flinke vervuiler, goed voor zo’n 30% van alle CO2-uitstoot, maar de EU-plannen gelden voor 100% van de CO2 uit de gehele economie. En zeker, Obama heeft eerder wel wat maatregelen voor andere sectoren getroffen, maar echt ambitieus is het allemaal niet. Althans, voor Nederlandse en EU-begrippen – voor menig Republikein (die nog in de eerste fase van ontkenning leeft) gaan ook die bescheiden stappen al veel te ver.
“Alleen Bhutan doet volgens de Climate Action Tracker en andere monitoringsystemen wat echt nodig is”
Maar in termen van wat nodig is om het klimaatvraagstuk nog een beetje beheersbaar te houden is de bijdrage van de VS nogal mager. In de NRC laten Pieter Pauw (DIE, Bonn) en Louise van Schaik (Clingendael) zien dat de president geen kleren aan heeft, nou ja, wellicht wel wat kleren aanheeft maar toch in elk geval inhoudelijk nogal in zijn hemd staat. Internationaal is hij daarmee dan wel weer in goed gezelschap, bijna alle inbreng die landen voor de topconferentie later dit jaar in Parijs neerleggen schiet schromelijk tekort om de opwarming nog tot de afgesproken maximaal 2 graden te kunnen beperken. Alleen Bhutan doet volgens de Climate Action Tracker en andere monitoringsystemen wat echt nodig is (naar verhouding), en ook Costa Rica, Ethiopië en Marokko scoren voldoende. De rest (die nog in het tweede en derde stadium van ontkenning leeft) is matig tot slecht. Ook de EU met zijn ambities die verder reiken dan die van de VS, scoort niet hoger dan ‘medium’.
In reacties op het hoger beroep in de klimaatzaak wordt Obama veelvuldig aangehaald: hij doet het wél goed, is de suggestie. Maar kom op zeg, moeten de EU en Nederland hun ambitieniveau dan tot dat van de VS gaan verlagen?
Dan gaan we nog meer zekerheid naar een opwarming van 3-4 graden Celsius eind deze eeuw. Ik kan inmiddels niet meer inzien hoe we nog onder de 2 graden opwarming kunnen blijven. Volgens het International Energy Agency IEA zitten we op schema voor 3,6 graden opwarming. De scheidende directeur van het IEA, oud-minister Van der Hoeven, maakt zich inmiddels grote zorgen. Opmerkelijk, toen ze nog minister van Economische Zaken was stond ze min of meer als klimaat- en hernieuwbare energiescepticus te boek. Men leert, zullen we maar zeggen. Jammer is alleen dat het tempo waarin invloedrijke personen leren aanzienlijk onder het tempo van CO2-uitstoot en de klimaatverandering zelf ligt.
De historie leert dat de mensheid bij complexe problemen slecht in staat is te anticiperen, zeker als er grote tijdsvertragingen zitten tussen oorzaak en gevolg. Vaak moet de wal het schip keren, maar dan zijn wal én schip beide stuk. En kunnen we Obama’s retorische uitspraak ‘There is such a thing as being too late, when it comes to climate change‘ helaas als feit noteren. En die urgentie had, hoger beroep of niet, wel degelijk mogen spreken uit de brief waarmee het Kabinet aankondigde in beroep te gaan.
Jan Paul van Soest is partner bij De Gemeynt, samenwerkingsverband van adviseurs, denkers en entrepreneurs, zie www.gemeynt.nl
Reacties (13)
De EU plannen voor 100% CO2 uitstoot?
Ook in de EU wordt de grootverbruiker ontzien en ook transport. Ook in de EU zorgt stroomverbruik voor veel CO2 uitstoot, dat wordt met biomassa bijstook – CO2 vrij – verhuld
President “No-greater-threat-than-climate-change” Obama geeft Shell toestemming voor proefboringen in de Chukchi Zee. Greenpeace is furieus, net zo furieus als vorig jaar toen Greenpeace de Russische oliewinning in de Noordeljke IJszee wilde stoppen.
Obama gaat nog een stapje verder en bestelt voor de Coast Guard nieuwe ijsbrekers, die de Amerikaanse belangen in de Poolzee moeten veilig stellen. Die ijsbrekers zijn bedoeld om de oliewinning in de Poolzee mogelijk te maken.
Als Obama echt bezorgd was om het klimaat dan zou hij die Poolzee gewoon weer laten dichtvriezen en de boorplatforms aan de ketting leggen.
@HV: je kunt in de Noordelijke IJszee boren en tegelijkertijd je CO2-uitstoot significant terugdringen. Die boringen hebben te maken met geo-politieke belangen, die ook voor de VS belangrijk zijn. CO2-doelen kunnen op andere fronten behaald worden.
Ik heb dat vaker gezegd, maar jij luistert niet echt.
@2: Jouw beschuldiging was al ontzenuwd. Maar stug volharden, net als in de rest van jouw commentaren. Onbeleerbaar.
Ah, #3 was me voor
Als dit in de jaren ’70 was gebeurt, had Nederland voorop gelopen in de CO2 beperking.
Nu zitten we met talloze ex-ministers die tot inkeer gekomen zijn, maar dan veel te laat.
@3
Dus Greenpeace heeft ongelijk?
Obama doet eigenlijk hetzelfde als Putin: het toestaan en stimuleren van oliewinning in de Noordelijke IJszee.
Als je tegen de Russische oliewinning bent, dan moet je eigenlijk ook tegen de Amerikaanse plannen voor oliewinning in de Chukchi-zee zijn.
Vertel, AltJohan, waar gaat de CO2-uitstoot dan wel verlaagd worden?
@4: Alle olie, die nu nog uit de zeebodem wordt gehaald verergert het probleem. Obama is deel van het probleem, doordat hij helpt om die olie naar boven te halen. Hij gebruikt belastinggeld om ijsbrekers aan te schaffen om voor Shell de vaarroutes open te houden. Dat is subsidiëren van de fossiele brandstofwinning.
Bij de huidige olieprijs is de olie uit de Noordelijke IJszee verliesgevend. De dollars waarmee die noordpool-olie uiteindelijk betaald wordt, moeten nog door banken worden aangemaakt. Of denk je soms dat Shell die peperdure noordpool-olie gaat weggeven voor $45 per vat?
@HV: “Vertel, AltJohan, waar gaat de CO2-uitstoot dan wel verlaagd worden?”
Dat is aan de Amerikanen. Er zijn talloze mogelijkheden. Ik heb het al eens gehad over het laten zitten van bijvoorbeeld teerzandolie.
Amerika heeft belang bij een hoge olieprijs (want ze zijn producent), maar net zo goed bij een lage olieprijs (enorme Amerikaanse consumptie). Meer olie op de markt brengen heeft een prijsdrukkend effect en kan voordelig zijn voor de USA. Zelfs al is de winning gesubsidieerd.
Stel je hebt bepaalde CO2-doelen. Op wat voor manier kan je dan de belangen van de natie zo goed mogelijk bedienen binnen die doelen? Winning van pool-olie kan daarbij een rationele keuze zijn.
Het aanschaffen van ijsbrekers gebeurt niet alleen voor de oliewinning ook voor andere schepvaart. En in een warmere wereld is er meer scheepvaart over de poolzee.
En die mensen komen ook vaker in de problemen want het is daar gene picknick
@7: Je zegt nee, het is niet zo want het is niet zo.
Herhaling van zetten. Zoals zo vaak. Het blijft vermoeiend.
@9: Jan, is er behalve voor de oliewinning ook nog andere scheepvaart door de Beringstraat naar de Chukchi Zee en de Beaufort Zee?
Leg eens uit naar welke havens, industriegebieden en steden de vaarroutes in de Chukchi en Beaufort Zee open gehouden moeten worden?
De steden in Noord-Alaska kunnen ’s winters ook door de lucht bevoorraad worden. Dat is een stuk goedkoper en kost minder brandstof.
@11: Kijk, nu kom je met een vraag aan waar je wat mee kan. Het feit dat de poolkappen smelten zorgt ervoor dat er min of meer natuurlijk havens ontstaan waardoor de bevoorrading goedkoper en efficienter kan met schepen (theoretisch kun je meer vracht op een schip meenemen)
@12: je hebt nog helemaal niets ontzenuwd, JANC. Vroeger of later zullen die ijsbrekers, die Obama nu koopt van belastinggeld gebruikt worden om Shell en andere oliemaatschappijen te helpen bij de oliewinning. Dat is mijn punt.
Je gaat toch niet beweren dat Shell met eigen ijsbrekers aan de slag gaat in de Chukchi-zee. Ze roepen gewoon de hulp in van de Coast Guard
Je kunt Obama van alles nageven, maar hij denkt wel vooruit.