De CCTV-dominee

In de serie De Praktijk komen professionals aan het woord. Vandaag weer OV-man die het cameratoezicht in het openbaar vervoer onder de loep neemt. ,,We noemen het binnen het bedrijf ‘sociale veiligheid’ en het is een façade”.

Beminde goedgelovigen;
We zijn hier deze ochtendspits bij elkaar gekomen in dit voertuig om ons veilig te kunnen voelen.
Heeft iedereen zijn telefoon met camera bij de hand, dan kan de dienstregeling beginnen.
Kijk om u heen; zie al die camera’s hangen en weet dat er nog meer verborgen camera’s zijn.
Vandaag is zelfs RTV Rijnmond aanwezig met een cameraploeg, dus we kunnen deze dienst genieten van een extreem gevoel van zalige veiligheid.
Het al-ziend oog waakt over u, ziet alles, zal u behoeden en hem is de wrake.
Laat het wonder geschieden …………

We hebben in ons bedrijf 6000 camera’s onder ons beheer; 1200 vaste opstellingen, 300 kunnen rondkijken en de rest zit in ongeveer de helft van onze voertuigen. De beelden worden opgenomen op 120 videorecorders (16 camera’s per recorder), en we hebben in 166 bussen met recorder, 122 trams en 145 metrorijtuigen een mobiele recorder. Per dag produceren we meer dan een miljoen uur beeld van onze passagiers en hun gedrag. Er wordt gezocht naar software die opnames kan nazoeken op incidenten, maar de software is nog te onbetrouwbaar en te duur om het effectief te kunnen toepassen..

Een groot glasvezelnet brengt alle beelden naar de centrale, waar op video-wanden volgens een vast patroon alle beelden worden getoond. Er staat bij de verkeersleiding een apart gebouwtje voor alle apparatuur. Op dit moment zitten vier (4) mensen te kijken naar steeds wisselende beelden en bij problemen kunnen ze contact zoeken met drie (3) busjes “om eens te gaan kijken”. Ook kan een beroep worden gedaan op onze “bedrijfsknokploeg” van de afdeling “controle” bestaande uit BOA’s. Er wordt over gedacht om per camera beeldanalyse te plegen met apparatuur om incidenten automatisch te kunnen herkennen en een alarm naar de centrale te laten geven, maar de software hiervoor is nog onbetrouwbaar.

De nieuwste loot aan deze boom is meteen de interessantste: gezichtsherkenning. We hebben de mogelijkheid mensen een OV-verbod op te laten leggen, maar dan wil je niet dat ze toch instappen en zul je ze moeten herkennen en weren. Ze hebben dat verbod gekregen vanwege agressie en ook handhaving zal met geweld moeten. Ze mogen dan gedurende 8 weken geen gebruik maken van onze diensten en hun aantal wisselt dus elke week, maar gemiddeld hebben 3 á 4 mensen tegelijk een verbod (22 verboden dit jaar). Per dag stappen 600.000 mensen in onze voertuigen en we willen maar 1 valse melding per week. Dan mag de software maar 1 fout maken op 4.200.000 analyses. Elke leverancier vertelt ons dat een petje, capuchon of zonnebril herkenning onmogelijk maakt en de kwaliteit van de huidige camerasystemen is ver ontoereikend voor analyse.

Om deze mensen te kunnen herkennen moeten dus 4500 camera’s worden vervangen door een nauwkeuriger type en zal moeten worden bedacht wat we moeten doen als iemand wordt herkend. Dat lijkt simpel: je zet zo iemand uit het voertuig. Helaas is de praktijk lastiger, want het gewone personeel heeft geen geweldsbevoegdheden en wordt niet betaald om met geweld en agressie geconfronteerd te worden. Er zijn concrete plannen om de vaste camera’s op te nemen in het vol-automatische ontruimingssysteem op de stations, omdat de camera’s in staat zijn rookvorming te constateren.

Om dit alles draaiend te houden is een onderhoudsploeg van 8 man dag en nacht (voertuigen) in de weer en wordt hun taak met elke uitbreiding en vernieuwing zwaarder. De bezuinigingen zullen volgens de eerste verkenningen binnen het bedrijf opleveren, dat de helft van het aantal mensen achter de “uitkijktafels” zal moeten verdwijnen (van 4 naar 2) en men wil de onderhoudsploeg 2 man kleiner maken(van 8 naar 6). Dit verhaal is om u een indruk te geven van het enorme systeem en de gigantische operatie om dit elke dag als taak te volbrengen met een handjevol mensen. We zijn het punt al voorbij waarbij wordt gevraagd of het kan, het moet gebeuren.

Publiek wordt opgeroepen zelf opnames te maken als ze getuige zijn van een incident. Met zoveel extra camera’s in het openbaar vervoer kan er vast niets meer gebeuren. We noemen het binnen het bedrijf “sociale veiligheid” en het is een façade. Het bestaat uit het tonen van zoveel mogelijk uniformen en uiterlijke kenmerken van controle. Het hoeft geen aantoonbaar resultaat te geven anders dan “het gevoel bij de reiziger”.

Bij elkaar voelt u al aankomen dat dit systeem vele, vele miljoenen kost, met elke uitbreiding gevoeliger wordt voor storingen en dat steeds meer de bedrijfsvoering ervan afhankelijk wordt. Nu mag u voor uzelf bepalen of we dit hele systeem hebben om leuk voor de dag te komen in “opsporing verzocht” of dat u als reiziger veilig bent voor overvallen of terrorisme. Onlangs was er een verbaasde burgemeester op TV omdat de buurt nog steeds niet rustig was, ondanks het feit dat hij er alles aan had gedaan door camera’s op te hangen.

Als technicus ben ik waarschijnlijk te nuchter voor dit soort dingen, maar wat verwachten we nu eigenlijk als we weer eens ergens een camera ophangen. Voor mij begint het veel kenmerken te krijgen van een geloof in alle heil van boven. Vandaar mijn vraag of dit een nieuwe religie is geworden waar we allemaal in moeten geloven.

Gezien mijn leeftijd mag ik in de categorie “Opa zeurt” graag nog vertellen dat we in de jaren 60 en 70 mensen op het perron hadden om alles in goede banen te leiden en in de hal hadden we kaartverkoop en informatie, die niet alleen keken maar ook voorkwamen dat er iets fout ging. [stand opa aan] Is het werkelijk zoveel goedkoper en beter geworden ? [stand opa uit]