Kwaliteit van hoger onderwijs (6) – Slecht gedrag belonen

Lees ook deel één, twee, drie, vier en vijf. Het vorige artikel ging over één van de doelstellingen die de minister heeft met een nieuw stelsel van controle op ons hoger onderwijs: meer vertrouwen. Een andere doelstelling van het nieuwe systeem is het beperken van de ‘ervaren last’ van het stelsel. Het gaat er dus niet om dat de werkelijke lasten laag zijn. Dat is op zichzelf al bijzonder. De stuurgroep* die de doelstellingen heeft opgesteld stelt overigens al dat instellingen verantwoordelijk zijn voor een deel van de lasten waar zij zichzelf mee opzadelen. Uit de notitie van de stuurgroep: “Er wordt gesproken over ervaren lasten, want het gaat om zowel feitelijke (administratieve) lasten als de door alle betrokkenen gevoelde lasten. Het is niet eenvoudig vast te stellen wat de precieze lasten zijn, deze te kwantificeren en om te bepalen in hoeverre deze zijn toe te schrijven aan het accreditatiestelsel zelf. … Daarnaast blijkt dat instellingen soms zelf ook debet zijn aan de hoge lasten. Door het grote belang van accreditatie en de daaraan verbonden consequenties willen instellingen het niet riskeren de accreditatie mis te lopen en nemen in zo’n geval het zekere voor het onzekere. Hierdoor leveren instellingen regelmatig meer gegevens aan dan noodzakelijk.”

Door: Foto: atelier PRO (cc)

Quote du Jour | The independent power of ideas

The tendency to see religion through the prism of politics or economics (rather than the other way around) isn’t necessarily incorrect, but it can sometimes obscure the independent power of ideas that seem, to much of the Western world, quaint and archaic. It can be difficult to understand how people are able and willing to do seemingly irrational things in the service of seemingly irrational ends. The forces of reason and rationality, if they haven’t already prevailed, were, after all, supposed to prevail eventually. The modern Middle East seems to defy such expectations.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Een trage zoektocht naar Aliens

RECENSIE - Water op Mars! Dankzij een uitgebreide Pr-campagne wist NASA er wereldnieuws van te maken. En dat heel toevallig vlak voor de wereldpremière van de film The Martian, een ode aan Amerikaanse ruimtehelden. De organisatie is vast besloten om niet roemloos ten onder te gaan, dus die bemande reis naar Mars moét er komen. En dat betekent dat het ‘buitenaards leven’-vuurtje zo lang mogelijk brandende moet worden gehouden. Alleen dán is er kans dat Capitol Hill ooit de portemonnee trekt voor een bemande marsreis.

NASA heeft ‘buitenaards leven’ tot haar speerpunt gemaakt. Het is het enige astronomische onderwerp dat werkelijk wereldwijd (en in Washington) tot de verbeelding spreekt.

Je zou verwachten dat juist een auteur als Ben Moore in staat moet zijn om met die verbeelding op de loop te gaan. Hij is immers niet alleen hoogleraar in Zürich, maar ook schrijver van populairwetenschappelijke boeken en hij is… kunstenaar.

Een man die, aldus de achterflaptekst ‘geluiden uit het universum verbindt met elektronische muziek. Escape Velocity is zijn eerste album.’ En wat vermeldt dezelfde flap over dit boek? De ‘vooraanstaande astrofysicus’ neemt ons mee ‘op een adembenemende reis (…) een zoektocht die zich beweegt tussen wetenschap en menselijk voorstellingsvermogen.’ Dat maakt nieuwsgierig. Maar helaas.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

De Sociaal Psychologische Raad

COLUMN - Er is al veel gezegd over Barack Obama’s recente executive order om gedragsonderzoek te benutten in het ontwerpen en implementeren van beleid. Cass Sunstein, Obama’s voormalige beleidsadviseur, gaat in een nieuw paper nog een stap verder, en filosofeert over de oprichting van een “Council of Psychological Advisors” , een tegenhanger van de “Council of Economic Advisors”.

In feite komt het idee niet van Sunstein, maar van de psycholoog Barry Schwartz. Hij argumenteert dat economen al veel te lang het monopolie op beleidsadvies hebben, en geeft terreinen aan waarop (economisch) psychologen een bijdrage kunnen leveren, zoals een slimmer gebruik van financiële prikkels op gebieden met veel intrinsieke motivatie zoals onderwijs en zorg, het vermijden van fouten in pensioen- en verzekeringskeuzes en het benutten van morele motivatie bijvoorbeeld bij het maken van duurzame consumptiekeuzes. Sunstein voegt daar aan toe dat gedragswetenschappelijke inzichten kunnen helpen om economische prikkels effectiever te maken, door ze de juiste plaats te geven in de “keuzeomgeving” van de beslisser, en geeft een aantal voorbeelden van zulke interventies.

In Nederland is er al een beweging gaande die gedragswetenschap een centralere rol toebedeelt in het beleid. Zo heeft o.a. het ministerie van economische zaken in navolging van de Engelse en Amerikaanse regering een “behavioral insights team” aangesteld, dat de opdracht heeft om met experimentele manipulaties beleid effectiever te maken.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Toenemend IQ bevordert kritisch moreel denken

Je zou het niet zeggen als je de uitlatingen op sociale media zoal leest over politiek en immigratie, maar inwoners van de geïndustrialiseerde wereld zijn de afgelopen honderd jaar grosso modo veel beter geworden in abstract redeneren.

Dat blijkt uit de scores op intelligentietesten en daar is zelfs een naam voor: het Flynn-effect, naar James Flynn, die dit verschijnsel het eerste vaststelde.

Flynn is van huis uit eigenlijk een moreel filosoof, en in deze TED Talk geeft hij het belang van het vermogen tot abstract redeneren aan voor de benadering van morele vraagstukken.

Hij tempert echter ook het optimisme over het almaar toenemende intelligentiequotiënt. We kunnen met z’n allen dan wel beter zijn in abstract redeneren, maar dat helpt niet veel als we niet weten waar we het over hebben, en met de algemene feitenkennis (bijvoorbeeld op het gebied van de geschiedenis) is het nogal pover gesteld.

Foto: copyright ok. Gecheckt 02-03-2022

Een biografie als waarschuwing

RECENSIE - Meer dan 24 uur lag Jozef Stalin moederziel alleen, zwevend tussen dood en leven, op de vloer van zijn buitenhuis. En niemand durfde iets te doen.

Op zaterdag 28 februari had hij zijn naaste medewerkers Malenkov, Beria, Chroestsjov, Boelganin ontvangen, en uitgebreid met hen gedineerd. De sfeer was prima, ongedwongen – een hele opluchting voor zijn gasten, die heel goed wisten dat de vozjd (leider) onverwacht en genadeloos kon uithalen, en daarna wist je nooit of je de volgende dag nog achter je bureau zou zitten, of in een verhoorkamer.

Diep in de nacht vertrok het bezoek. Kort daarop moet Stalin een zware beroerte hebben gehad. De volgende ochtend merkten zijn lijfwachten dat er iets aan de hand was. Of beter, dat er niéts aan de hand was. Dat Stalin zich niet liet zien. Was er iets mis? Geen van hen durfde de persoonlijke vertrekken te betreden; dat was immers verboden.

Uiteindelijk, het was maandagochtend, trokken enkelen de stoute schoenen aan en slopen naar binnen, zogenaamd om de post te brengen. Ze zagen Stalin liggen, in een grote plas vocht. In paniek belden ze naar het Kremlin, naar de vier.

Niemand wilde komen. Ieder van hen was doodsbang dat Stalin, als hij later bij kennis zou komen, hen zou beschuldigen van een poging om de leider te doden. Uiteindelijk gingen ze gezamenlijk kijken. Ze raapten de zwaar ademende Stalin op en zetten hem op een bank. Was hij in coma? Sliep hij alleen maar? Korte tijd later ontboden ze een aantal artsen. Die constateerden dat de man die de Sovjet-Unie bijna dertig jaar lang met ijzeren vuist had geregeerd, op sterven na dood was.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Ex oriente nox

Het licht komt uit het oosten, zegt men, maar de duisternis zet er ook wat vroeger in. Zesentwintig van de zestig Japanse universiteiten hebben aangekondigd dat ze sterk zullen bezuinigen op hun faculteiten geestes- en sociale wetenschappen, of deze helemaal zullen opheffen. Tot de universiteiten die geen gehoor zullen geven aan de oproep van het ministerie om wat nuttigers te gaan doen, behoren die in Tokyo en Kyoto. Ik vrees echter dat zij het avondrood vormen in het land van de ondergaande zon.

Ik vrees verder dat Nederland het voorbeeld gaat volgen en dat het ook in andere landen minder wordt. Overal op deze wereld hebben de geesteswetenschappen immers álles gedaan om hun belang te verbergen. 

Voor het goede begrip: de overdracht van informatie is een van de drie door de wetgever aan de universiteiten opgedragen taken. (De andere zijn onderwijs en onderzoek.) Hier zijn enkele voorbeelden van de wijze waarop de geesteswetenschappers hun licht onder de korenmaat houden, ontleend aan mijn vakgebied, de oudheidkunde:

  • De afwezigheid op het internet. Of het nu gaat om een specifiek onderwerp als Sokrates of een wat algemener thema als de taalkunde: de inzichten worden niet gedeeld waar u ze zoekt. Over veel onderwerpen vindt u nu vooral wat politiek activisten en religieus fundamentalisten verspreiden.
  • Zelfs als we de lat laag leggen en zouden veinzen dat in de eenentwintigste eeuw voorlichting nog zou kunnen bestaan uit boeken, valt op dat de meest voor de hand liggende thema’s niet worden belicht. Goede geschiedenisboeken over het Romeinse Rijk of de Perzische Oorlogen ontbreken. De markt, die er wel degelijk is, is inmiddels in handen van kwakhistorici.
  • Ons Romeinse verleden wordt steeds meer opgehangen aan het thema van de limes, die de oude kapstok van “Claudius Civilis en de Batavieren” vervangt. Dat is een verbetering, maar geen oudhistoricus, geen archeoloog legt u uit hoe. Het gevolg is dat men in de 368 gemeentes in Nederland zonder limes-erfgoed het project beschouwt als speeltje van projectontwikkelaars.
  • We hebben nog altijd redelijk goede musea. Maar toen Halbe Zijlstra sneerde dat hij niet wist wat hij aan moest “met musea vol opgegraven potten en pannen”, was er geen archeoloog die de moeite nam uit te leggen dat die musea de empirische basis tonen van het goed-liberale idee van de menselijke vooruitgang.
  • De voorlichting groeit niet mee met het steeds hoger opgeleide publiek. Er is geen enkele uitleg over bijvoorbeeld geschiedtheorie. Voor een uitleg van de hermeneuse moet u zijn bij de theologen, want classici en oudhistorici vinden dat u niet hoeft te weten wat hun vak tot wetenschap maakt.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Head to Head | Massa-immigratie

Wereldvermaard econoom sir Paul Collier schreef een kritisch boek over massa-immigratie, waarin hij betoogt dat immigratiestromen beteugelt moeten worden omdat het ontvangende samenlevingen onder druk zet.

In deze aflevering van Head to Head wordt hij echter figuurlijk aan reepjes gesneden. Dat begint al met zijn laffe ontkenning dat als hij spreekt over de “inheemse” bevolking van Groot-Britannië, hij eigenlijk de blanke bevolking bedoelt.

Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

‘Foutjes in de bedrijfsvoering’

Het college van bestuur (CvB) van de Radboud Universiteit wil de norm voor het bindend studieadvies (bsa) gaan verhogen naar 42-45 studiepunten, berichtte ANS-online dinsdagochtend. In een brief aan de medezeggenschap liet het CvB weten: “de universiteit heeft de morele plicht om de studenten te helpen voldoende studievoortgang te boeken, zodat zij niet voor onnodig hoge kosten worden gesteld”. Het staat er echt.

Volgens de brief zijn de belangrijkste argumenten (1) dat studenten niet blijven ‘voortmodderen’ (ja, ook dit staat er echt), (2) dat vrijwel alle collega-universiteiten een bsa hebben en (3) dat de ervaringen van deze universiteiten overwegend positief zijn.

Ja, van de universiteiten misschien wel. Al in 2007 was ik op een door de VSNU (de Vereniging van Nederlandse Universiteiten) georganiseerde conferentie over studiesucces. Bestuurders, beleidsmakers, politici en anderen dachten twee dagen na over de vraag hoe meer jongeren het hoger onderwijs kunnen afmaken. Het bleek een voorbode van wat we nu de discussie over het ‘rendementsdenken’ noemen. Studiesucces werd namelijk primair gezien als het ‘halen van een papiertje, in een daarvoor vastgestelde tijd’.

In de jaren die volgden heb ik heel wat studenten gesproken voor wie een bsa helemaal niet ‘overwegend positief’ uitviel. Studenten die ernstig ziek waren en vanwege een paar punten te weinig, botweg werden weggestuurd. Een student met migraine-aanvallen die haar hertentamen had gemist, maar niet van tevoren had afgebeld. Ze kreeg te horen dat een andere studie beter paste. Iemand die door het overlijden van haar vader punten misliep vanwege aanwezigheidsplicht. ‘Foutjes in de bedrijfsvoering’, de letterlijke woorden van een voormalig VSNU-voorman.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Arabische les op Israëls middelbare scholen gaat alleen over moord en terrorisme

‘We hebben jullie hulp nodig bij het voorkomen van een terroristische aanslag, waarover we diverse tips hebben ontvangen.” Dat is het begin van een Arabische les die door soldaten wordt gegeven aan Israelische middelbare scholieren. De les is onderdeel van een breder lesprogramma dat is geschreven door de militaire inlichtingendienst van het Israelische leger en Israels ministerie van Onderwijs. Het doel ervan is om de leerlingen “te leren en te laten begrijpen wat het belang is van de Arabische taal”.

Het leerplan stamt uit augustus 2012 en is geschreven door instructeurs van een militaire eenheid die TELEM wordt genoemd — een Hebreeuws acroniem voor “het bevorderen van studies van het Arabisch en het Midden Oosten”. De eenheid maakt deel uit van Eenheid 8200, een elite eenheid die werd opgericht na de Yom Kippur oorlog van 1973 en die vooral tot taak heeft op allerlei manieren Palestijnen en Arabieren af te luisteren (onlangs werden 43 reservisten van deze dienst de laan uitgestuurd, omdat ze geen zin meer hadden om Palestijnen te chanteren met de over hen vergaarde persoonlijke feiten).

Het leerplan draagt de leerlingen op vier taken af te ronden. 1) Ze moeten via een kruiswoord puzzel de plek ontdekken waar een aanslag zal worden gepleegd, 2) Ze moeten informatie verzamelen over de terrorist, een man met een snor, zwart haar en een ernstige blik, 3) Ze moeten een gesprek in het Arabisch ontcijferen over de overdracht van wapens, en 4) Ze moeten ontdekken op welk tijdstip de aanslag zal plaatsvinden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende