'We hebben jullie hulp nodig bij het voorkomen van een terroristische aanslag, waarover we diverse tips hebben ontvangen.'' Dat is het begin van een Arabische les die door soldaten wordt gegeven aan Israelische middelbare scholieren. De les is onderdeel van een breder lesprogramma dat is geschreven door de militaire inlichtingendienst van het Israelische leger en Israels ministerie van Onderwijs. Het doel ervan is om de leerlingen “te leren en te laten begrijpen wat het belang is van de Arabische taal”. Het leerplan stamt uit augustus 2012 en is geschreven door instructeurs van een militaire eenheid die TELEM wordt genoemd — een Hebreeuws acroniem voor “het bevorderen van studies van het Arabisch en het Midden Oosten''. De eenheid maakt deel uit van Eenheid 8200, een elite eenheid die werd opgericht na de Yom Kippur oorlog van 1973 en die vooral tot taak heeft op allerlei manieren Palestijnen en Arabieren af te luisteren (onlangs werden 43 reservisten van deze dienst de laan uitgestuurd, omdat ze geen zin meer hadden om Palestijnen te chanteren met de over hen vergaarde persoonlijke feiten). Het leerplan draagt de leerlingen op vier taken af te ronden. 1) Ze moeten via een kruiswoord puzzel de plek ontdekken waar een aanslag zal worden gepleegd, 2) Ze moeten informatie verzamelen over de terrorist, een man met een snor, zwart haar en een ernstige blik, 3) Ze moeten een gesprek in het Arabisch ontcijferen over de overdracht van wapens, en 4) Ze moeten ontdekken op welk tijdstip de aanslag zal plaatsvinden. Het zal duidelijk zijn, het lesplan, dat zegt dat ''kennis van Arabisch noodzakelijk is voor het overleven van Israel en voor de coëxistentie met Arabieren'', heeft totaal niets te maken met kennis van de achtergronden en cultuur van het Arabisch - en trouwens evenmin met coëxistentie.
Wereldvermaard econoom sir Paul Collier schreef een kritisch boek over massa-immigratie, waarin hij betoogt dat immigratiestromen beteugelt moeten worden omdat het ontvangende samenlevingen onder druk zet.
In deze aflevering van Head to Head wordt hij echter figuurlijk aan reepjes gesneden. Dat begint al met zijn laffe ontkenning dat als hij spreekt over de “inheemse” bevolking van Groot-Britannië, hij eigenlijk de blanke bevolking bedoelt.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
RECENSIE - ‘Dat de Oostindische vaart en handel de allervoornaamste is die de ingezetenen van de verenigde provinciën bezitten, is, geloof ik, boven alle twijfel verheven.’
Ziedaar de krachtige openingszin van de Discoers van Jan Pieterszoon Coen. (De volledige titel luidde: ‘Discoers aan de Edele Heren bewindhebberen [van de VOC] toucherende [over] den Nederlandsche Indische staet’.)
Dat ‘allervoornaamste’ was een nogal boude bewering. De Verenigde Oostindische Compagnie bestond op dat moment al twaalf jaar, maar had nog steeds de grootste moeite om de eindjes aan elkaar te knopen. Ander handelsverkeer vanuit de Republiek bracht veel meer op. Maar Coen, op dat moment koopman in de Oost, doelde op iets anders.
De Hollandse aanwezigheid in de Oost had met méér dan alleen maar handel te maken. De hele regio van Ceylon tot aan Japan vormde in die tijd een economisch slagveld. De aartsvijand Spanje sloeg vanuit de Filipijnen zijn vleugels uit, en probeerde de handel met China te monopoliseren, én de specerijenhandel in de westelijke Indonesische archipel.
De Hollanders, die vooral in het Oosten van de archipel actief waren, probeerden dat met alle macht te voorkomen, maar moesten zich daarbij ook de Portugezen en de Engelsen van het lijf houden. Als de Spanjaarden die lucratieve handel wisten te bemachtigen, zou dat de Republiek ernstig schaden.
DATA - Naar aanleiding van het voorpagina-artikel in de Volkskrant over masteropleidingen die zesjesstudenten weren, zijn vandaag al direct kamervragen gesteld:
Kunt u aangeven om hoeveel masteropleidingen het op dit moment gaat die studenten met een gemiddeld cijfer lager dan een zeven willen weren van een masteropleiding?
De vraag die natuurlijk direct opkomt, is om hoeveel studenten het dan gaat. De Kamervraag aan Minister Bussemaker is iets anders gesteld overigens, en die is nog lastig te beantwoorden denk ik, want het beleid wordt door de instellingen bepaald en niet door OCW.
Hoeveel studenten potentieel geraakt worden, zou ik ook graag willen weten. Hoeveel studenten halen gemiddeld een zes? Ik vond vooralsnog geen statistieken daarover. De opleidingen hebben deze informatie denk ik wel paraat, in hun studentvolgsystemen.
Dat leid ik tenminste af uit deze grafiek, die ik eerder heb besproken in het blad THEMA. De grafiek toont het gemiddeld aantal studiepunten dat leerlingen van een VO-school behalen in het eerste jaar na hun eindexamen. VO-scholen kunnen hiermee zien hoe succesvol hun leerlingen zijn in het vervolgonderwijs.
De grafiek illustreert de mogelijkheden die data bieden, als je afspraken maakt over koppeling van gegevens. Als de masteropleidingen het plan verder doorvoeren, ben ik benieuwd hoe ze de gegevens van de bacheloropleidingen gaan gebruiken. Kijken ze alleen naar cijfers van de bachelorscriptie, of naar gemiddelde op alle vakken? En gaan ze publiceren hoeveel studenten ze geweigerd hebben?
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Hans Rosling is hoogleraar internationale gezondheid aan het Karolinska instituut in Zweden.
Samen met zijn zoon Ola zette hij Gapminder op, dat het publiek wil informeren over wereldwijde trends in welvaart en gezondheid.
Clou: het gaat veel beter met de wereld dan we geneigd zijn te denken.
LONGREAD - Essay door Patricia Faasse en Barend van der Meulen van het Rathenau Instituut
Het huidige Nederlandse systeem met dertien universiteiten, die allemaal hetzelfde doen en willen, heeft zijn langste tijd gehad. Het wordt tijd voor een omslag van ‘een universiteit voor iedereen’, naar ‘iedereen zijn universiteit.’ Dat stellen Patricia Faasse en Barend van der Meulen van het Rathenau Instituut, in een essay over de toekomst van de universiteiten.
Het rommelt, bromt en stormt aan de universiteit. Dat is misschien van alle tijden, maar de afgelopen jaren was de kritiek hevig en kwam ze opeens van alle kanten tegelijk. Van binnenuit, door onderzoekers, die meenden dat de universiteiten zich teveel met zichzelf en rankings bezig hielden en te weinig met maatschappelijk relevant onderzoek. Van buitenaf, door werkgeversvereniging VNO-NCW en de toenmalige minister van Economische Zaken Maxime Verhagen, die vonden dat de universiteiten hun onderzoek meer moesten afstemmen op de Nederlandse industrie. Van adviseurs, die vonden dat het hoger onderwijs te homogeen was en meer ruimte moest laten voor differentiatie en ambitie. Van studenten, die het rendementsdenken aan de kaak stelden en pleitten voor meer aandacht voor echte kwaliteit en voor meer inspraak. En vanuit het buitenland: daar vinden dezelfde discussies plaats. Kortom, niemand lijkt nog tevreden met één van de oudste instituties van onze samenleving.
Het Open Science Collaboration (OSC) project heeft tot doel wetenschappelijke resultaten te repliceren. Afgelopen week publiceerde het tijdschrift Science de OSC-replicatiepogingen van 100 studies in drie toptijdschriften in de psychologie. De resultaten zijn slecht nieuws voor de houdbaarheid van veel wetenschappelijke publicaties.
In een eerdere column beschreef ik de ongerustheid van veel wetenschappers dat “[K]leine steekproeven en wetenschappelijk gesjoemel ertoe leiden dat veel experimentele resultaten berusten op statistische toevalstreffers. Eén belangrijke reden is dat een positief effect van een bepaald medicijn, onderwijsmethode of subsidie veel spannender en verrassender is dan geen effect. Onderzoek met zulke resultaten komt daarom in veel betere tijdschriften – en in de populair-wetenschappelijke bladen. Onderzoekers gebruiken daarom, soms onbewust, allerlei technieken om de effecten groter te laten lijken, of rapporteren alleen de ‘gelukte’ studies, een fenomeen genaamd publication-bias.”
Om de gevolgen van dit fenomeen te onderzoeken werkt het OSC samen met de auteurs van de originele artikelen en verschillende replicatie-teams. In het Science artikel van vorige week gaat het daarbij alleen om replicaties van experimenten in de cognitieve en sociale psychologie. De OSC-auteurs hanteren verschillende criteria om te bepalen welke resultaten repliceerbaar zijn, waaronder de grootte van het gevonden effect, en de zogenaamde p–value, de statistische kans dat de gevonden patronen het resultaat zijn van toeval.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
VISUALISATIE - Alsof je een uitzonderlijk vieze scheet hebt gelaten; zo’n gezicht trekken mensen vaak als je ze probeert uit te leggen dat Groenland níét bijna net zo groot als heel Afrika is, maar dat het op sommige kaarten alleen zo líjkt omdat de projectie van een bol (de aarde) op een plat oppervlak (de kaart) nu eenmaal dergelijke vertekeningen kan opleveren … probeer het zelf maar eens.
Deze kaart zou me menig apoplexie hebben bespaard wil ik maar zeggen …
Gedurende de jaren negentig maakte documentairemaker Wim Kayzer furore met interviewprogrammaseries als Een schitterend Ongeluk (1993) en Van de schoonheid en de troost (2000). Hij slaagde erin wereldvermaarde intellectuelen te strikken voor lange, filosofische gesprekken, die ook nog eens fraai in beeld werden gebracht.
Afgelopen maandag zond de VPRO naar aanleiding van het overlijden van Oliver Sacks een avondvullend gesprek met de beroemde neuroloog en psychiater uit. Een fragment hiervan – over de dood en doodservaring – werd reeds getoond in de Zomergastenaflevering met psychiater Damiaan Denys.
Ik vroeg het me net af.
(voor wie er behoefte aan heeft is er een begeleidend artikel … )
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.