De VPRO ontvangt weer zes Zomergasten. Met een nieuwe gastheer / presentator: Theo Maassen. Waarom heb jij hier ja op gezegd, toen je werd gevraagd? Theo Maassen: ‘Nou, gevraagd… Ik heb mezelf nogal opgedrongen.’ Oh wacht, zo begon het interview met Theo Maassen, tien jaar geleden, vlak voor hij zijn ‘24 uur met…’ ging presenteren. Daar zag hij wel een mooie toekomst in : Ik wil dit heel graag, ik wil hier góed in worden en ik hoop ook echt dat ik dit tien jaar kan blijven doen. Hij wist wel wat voor gasten hij in het programma wilde. Heb je een verlanglijstje? ‘Ik zou graag een kok willen, een schrijver, en een humorist zoals Gummbah of Kamagurka. Uitblinkers. En politici. Rita Verdonk! Er moet ook een zekere urgentie zijn. Bij Ali B bijvoorbeeld is het dat hij zo’n fenomeen is. Het werden drie jaren. Zijn verlanglijstje werd redelijk gehonoreerd. Ali B. in de eerste aflevering, twee schrijvers, twee en een halve humorist en een politicus waren te gast. Die politicus was Fred Teeven, een variant van Rita Verdonk, dus verlanglijstje vervuld. Kamagurka ontbrak, maar dat wordt in de vijfde uitzending van Zomergasten 2023 goed gemaakt. Auditie gedaan Voor Zomergasten hoefde hij zich niet aan de VPRO op te dringen. Theo gast bij Op1 (12 juli): Ze hebben me gevraagd, nou, ik heb auditie gedaan Het Op1-item werd geen sprankelend vraaggesprekje. Theo Maassen liet niet veel los , op een stukje zelfspot na: Dat is ook wel lang voor mij, drie uur stilzitten, ik zit nu al verschillende houdingen te zoeken. Ik ben niet echt een zitter Een paar dagen later verscheen bij Dagblad van het Noorden (DvhN) een veel beter interview. Daar bekende hij zijn zitvlees tegenwoordig wat beter onder controle te hebben en (onthulling?) hoe lang hij Zomergasten denkt te presenteren. Vraag: U bent 56. Had u Zomergasten net zo goed eerder aangedurfd? “Vast wel. Maar ik ben blij dat het nu pas komt. Ik denk echt wel dat ik als vijftiger een andere interviewer ben dan als veertiger en zeker als dertiger, toen had ik simpelweg nog geen drie uur op een stoel kunnen blijven zitten.’’ Maassen doet het eenmalig Iets verder in het interview filosofeert Maasen wat over het leven (“We zijn allemáál maar wat aan het hannesen hier”) en de dood. Drieëntachtig vind hij een goeie leeftijd om te sterven. Dat zal ergens in 2050 zijn. “En dan staat op mijn grafzerk: presenteerde eenmalig Zomergasten” Ziet u? Eenmalig! Dat motiveert extra om deze editie van Zomergasten helemaal mee te maken. We mogen van Theo Maassen verwachten dat hij wel wat heeft toe te voegen aan dit ‘instituut met een mythische status’ (DvhN). Hij is immers gepokt en gemazeld als gast (2004 in Zomergasten, 2009 in 24 uur met…) en presentator (2014 - 2016 24 uur met…, 2020 – 2022 podcast Ervaring voor beginners). Is er meer buiten hemel en aarde? Vanavond gaat hij van start met kosmoloog Thomas Hertog. Hij heeft twintig jaar samengewerkt met de vermaarde astrofysicus Stephen Hawking. Ze deden onderzoek naar hoe het heelal begon. In februari kwam het boek ‘Het ontstaan van de tijd’ uit, waarin Hertog zijn ‘reis met Stephen Hawking voorbij de oerknal’ beschrijft. Met daarin de spraakmakende filosofie over hoe wij het heelal zouden moeten zien. Dat heelal bestaat niet uit de bubbel waarin wij mensen leven, met daarnaast talloze andere bubbels (parallelle universa). Nee, ons heelal ís de bubbel. Wat er mogelijk aan bubbels meer is, zijn slechts aangroeisels van onze bubbel. Vind u het nu al ingewikkeld? Geen nood, Thea Maassen gaat helpen. “Ruimte, zwaartekracht, de oerknal, kwantummechanica, buitenaards leven, zwarte gaten. Ik wil het begrijpen. Ik wil het weten”, zegt Theo Maassen op de VPRO-pagina. Eens kijken hoe die twee bubbels bij elkaar komen. Vanavond bij de VPRO, om 20.20 uur op NPO 2. Tijdens de uitzending lezen we hieronder graag hoe u de uitzending beleeft. Morgen mag u hier Sargasso’s Zomergastenrecensie van Max Molovich verwachten.
Oké, eigenlijk is dit een nummer van Peter Gabriel en Sinéad O’ Connor mag het refrein meezingen. Maar dat doet ze wel lekker.
Voor wie het zich afvraagt: 1992, meer dan dertig jaar geleden. Voelt u zich al een oude zak worden? Ik nog niet, maar dat is waarschijnlijk zelfbedrog.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Dit is nummer 750 van Sargasso’s wekelijkse kunstrubriek. Een jubileumpje dat verandering met zich meebrengt.
We gaan dit niet uitgebreid vieren zoals we dat vijf jaar geleden bij de 500e editie deden. Kunstenaars stuurden hun 500e werk in, dat we in vier afleveringen, Koz 1 tot en met Koz 4, presenteerde.
Wat we wel doen: even heel wat anders.
Ondergetekende neemt een ‘Kunst op Zondag sabbatical’. Voor nog onbepaalde tijd. De inspiratie is een beetje op. Het concept voor mijn bijdragen is ruimschoots uitgemolken. Het wordt tijd eens na te denken over andere concepten. Daar zijn wel ideeën over, die vragen tijd om nader uit te pluizen.
Dit stukje is dus mijn 434e en laatste bijdrage aan Kunst op Zondag. Het geeft me ook wat meer ruimte voor ander schrijfwerk voor Sargasso.
Voor Kunst op Zondag zal collega Wilma haar maandelijkse bijdragen blijven verzorgen. Een mogelijk nieuw item wordt haar tentoonstellingstips. Daarin niet de tentoonstellingen van de grote musea die aan publiciteit geen gebrek hebben, maar vooral de kleinere musea, kunstroutes en galeries.
Het ligt in de bedoeling één keer per maand een drie tot viertal tentoonstellingen uit te lichten. De eerste tips gingen vorige week online. Laat onder dat artikel weten of dit idee navolging verdient.
ACHTERGROND - In 2022 ontdekte archeologe Valentina Voinea in het dorp Cheia in de Roemeense regio Dobruja (tussen de Donau en de Zwarte Zee) een Romeinse grafheuvel. Gedateerd rond 150 na Chr. en met een doorsnee van wel 75 meter, bestond de inhoud uit twee graven. De overledenen waren waarschijnlijk Romeinen die tijdens de Romeinse kolonisatie van deze regio naar dit gebied waren gekomen.
Beide graven zijn interessant. Het ene bestond uit een houten kist met daarin het lichaam van de overledene en grafgiften. Het lichaam was, zoals in de regio gebruikelijk, ter plaatse verbrand, zoals blijkt uit de sterke verbranding van de muren en de bodem van de put. Vervolgens werd de put bedekt met houten planken en gedempt.
De onderzoekers vonden ook een groot aantal verbrande walnootzaden, die in hun geheel en als schelpen bewaard waren gebleven, en verder delen van dennenappels en andere plantenresten. De aanwezigheid van verbrande walnotenpitten bij het begraven is een interessant gebruik, dat ook bekend is van crematoriumgraven uit de vroeg-Romeinse tijd. In een begrafeniscontext gelden walnoten als een soort grafgeschenk – speciaal voedsel voor de ziel.
De overledene had een glazen unguentarium op de buik geplaatst – een soort houder voor vloeibare geuren en toiletparfums. In de mond zat een bronzen munt (een zogenoemde assarius) uit de regering van keizer Hadrianus, geslagen in 125-127 na Christus. De munt in de mond van de overledene verwijst naar het oude gebruik van Charons obool: een munt die diende als betaling aan de veerman Charon voor het vervoeren van de ziel van de overledene over de rivier de Styx in Hades.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Het is al weer een tijdje terug dat we hele lompe old school death metal hadden hier. Zonde, eigenlijk. Daarom nu een lekker moppie Incantation, met als belangrijkste herkenningspunt de strot van de zanger, die een intens diep en laag gegrom voortbrengt. Verder is het heel prima, wat rommelige, snelle en afwisselende muziek. Voor de liefhebbers van obscure death uit begin jaren ’90 uit de VS – er móeten er gewoon een paar van zijn op deze site. Toch?
De Rijswijkse textiel biënnale is er weer. In een museum waar we vaker zijn geweest. Omdat het in kleine musea aangenaam vertoeven is. En omdat textielkunst iets onweerstaanbaar eigens heeft.
Het thema van deze textiel biënnale is ‘Images of power’. Twintig kunstenaars en even zoveel ‘interpretatiemogelijkheden en betekenissen van de verbeelding van macht’. Verbeeld op wand- en vloerkleden, patchwork, borduursels, installaties en video’s.
Mercedes Azpilicueta (Argentinië) sluit aan bij een eeuwenoude traditie verhalen (al dan niet waargebeurd) uit te beelden op wandtapijten. In dit geval het levensverhaal van Catalina de Erauso, die op jonge leeftijd het klooster ontvluchtte en onder verschillende mannelijke alter ego’s de wereld introk, onder andere als ‘conquistador’ van de ‘Nieuwe Wereld’.
Mercedes Azpilicueta – Abya Yala (Tierra Madura), 2021 (onderdeel van Bondage of Passions)
Marcos Kueh (Maleisië) gebruikt traditionele folkloristische elementen in zijn werk. Hij is in Nederland afgestudeerd. Vorig jaar kocht het Textielmuseum in Tilburg wandkleed ‘Rasa Sayang’ aan. In Museum Voorlinden is tot 24 september het tapijt ‘Kayo Ara’ te zien.
In museum Rijswijk hangt Monyet merah (het rode aapje), een assemblage van geweven posters. Het verhaalt van de op palmolieplantages gevangen apen, die worden gemarteld en rood geverfd weer worden losgelaten. Zijn soortgenoten denken dat het aapje een mutant is en daarmee zit de schrik voor de plantages er goed in.
ACHTERGROND - [In het derde deel van zijn reeks over neemt Hans Overduin u mee naar fantoomlijken en het buurschap Drie. Het eerste deel las u hier en het tweede deel was daar.]
Dodenwegen mochten in principe nooit worden afgesloten. Dit had onder meer te maken met het verschijnsel van spook- of fantoomlijkstoeten. Het motief van spooklijkstoeten is, op Zeeland na, in Nederland wijdverbreid. In de volksverhalenbank van het Meertens Instituut zijn er liefst een kleine vijfhonderd varianten van te vinden.
Het verhaal draait om het gegeven dat iemand zonder het te beseffen op een dodenweg tegen een fantoomlijkstoet kan oplopen en daarbij onaangename dingen ervaart als onzichtbare handen die hem aan de kant van de weg duwen of over een haag langs de weg of in een sloot smijten.
Dat zöagn ie nich, mer ineens, dan kreagn ie ne klap, ie völn umdaal, dan mos dee koets mos der langs.
Eén en ander wordt als des te schokkender ervaren aangezien degene wie dit overkomt niet beseft wat er aan de hand is en zich van geen kwaad bewust is.
Bericht uit het Gelders Sagenboek (1943) van J.R.W. Sinninghe
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Ze wordt wel de hogepriesteres van de punk poëzie genoemd. Maar ze is thuis in tal van genres, waaronder de bluesrock.
Rock was getting too slick for its own good when Patti Smith burst on the scene and tore it apart.
She shrieked and howled literate yet street-savvy lyrics, unflinchingly confronting topics from religion to the Beat movement.
Patti Smith is niet enkel een overtuigende rockzangeres, maar ook een echte dichter. Versregels als hieronder zouden niet hebben misstaan in een bloemlezing van Amerikaanse poëzie, tussen Allen Ginsberg en Campbell McGrath.
RECENSIE - Zelden las ik een roman die de actualiteit zo dicht nadert. In Zwischen Welten spelen Juli Zeh en Simon Urban met alle hedendaagse politieke en culturele thema’s: klimaatverandering, identiteitspolitiek, racisme, cancelcultuur, genderkwesties, taalgevoeligheden, de toekomst van het boerenbedrijf, de kloof tussen stad en platteland, de oorlog in Oekraïne. Heel hedendaags is ook de vorm: het boek bestaat uit een uitwisseling van mails en appjes tussen de twee hoofdpersonen, de journalist Stefan en zijn voormalige studievriendin Theresa die het boerenbedrijf van haar vader in Oost-Duitsland heeft overgenomen. Een uitwisseling die -ook heel herkenbaar- regelmatig ontspoort. Het boek bestrijkt de periode van januari tot oktober 2022. Het is allemaal fictie, maar het idee dat het ook allemaal gebeurd zou kunnen zijn vorig jaar dringt zich regelmatig op. En dat geldt niet alleen voor Duitsland.
Juli Zeh heeft eerder prachtige boeken over het hedendaagse leven geschreven zoals Ons soort mensen en Nieuwjaar. De vorm van de nieuwe roman die ze samen met Simon Urban schreef wekte bij mij aanvankelijk wel enige reserve: 416 pagina’s briefwisseling, kun je daar wel voldoende ontwikkeling in stoppen om het boeiend en leesbaar te houden? Op dat punt ben ik echter totaal niet teleurgesteld. Het boek is tot het einde zeer onderhoudend en bepaald niet gespeend van de nodige humor over hedendaagse opvattingen en gebruiken. Het is in feite een actuele satirische zedenschets die te denken geeft over moderne cultuur en hedendaagse politieke mores. We zien Stefan worstelen op de redactie van zijn Hamburgse weekblad. Hij kiest een progressieve positie inzake klimaat en gender, maar verliest het in de loop van het verhaal van de intriges van radicalen die zijn chef en grote voorbeeld uiteindelijk de kop kosten. Theresa zien we radicaliseren als haar bio-melkveebedrijf ten onder dreigt te gaan aan overheidsvoorschriften en ze geconfronteerd wordt met een collega die er geen gat meer in ziet en een einde aan zijn leven maakt.
Voor het eerst in vijf jaar komt er weer nieuwe muziek van Aphex Twin: de EP Blackbox Life Recorder 21f / In a Room7 F760 wordt eind juli verwacht, waarvan dit nummer alvast uit is. De visuals zijn van de artiest Weirdcore met wie hij al jaren samenwerkt.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.