door Pien Barnas Onlangs werd bekend dat Hamas-leider Yahya Sinwar door het Israëlische leger is gedood. Wat betekent dit voor de positie van Hamas? Islamoloog Joas Wagemakers is gefascineerd door deze groepering en legt ons uit welke belangen Hamas had en heeft in de oorlog met Israël. Maar daarvoor moeten we wel eerst een kleine veertig jaar terug in de tijd. Fataal verkeersongeluk Om de rol van Hamas in het Israëlisch-Palestijns conflict beter te begrijpen, moeten we terug naar het jaar 1987, toen een Israëlische vrachtwagenchauffeur op 8 december een verkeersongeluk veroorzaakte met de dood van vier Palestijnen als gevolg. De jaren voorafgaand aan dit moment bestonden uit toenemende Israëlische onderdrukking van de Palestijnen, onder andere in de vorm van landonteigening en de bouw van illegale nederzettingen in de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook. De fatale aanrijding was de druppel die de emmer deed overlopen. De Palestijnse bevolking kwam in reactie op het incident massaal in opstand. De zes jaren die hierop volgden worden de Eerste Intifada genoemd, wat in het Arabisch “afschudden” betekent en in Palestijnse context staat voor “burgeropstand”. Toen de opstand uitbrak bestond Hamas nog niet, legt islamoloog dr. Joas Wagemakers uit. Hamas is als een zijtak ontsproten uit de Moslimbroederschap; een internationale islamitische beweging, opgericht in Egypte, die veel terughoudender was in het voeren van een gewapende strijd. Zij onderhielden een werkbare relatie met Israël en wilden die niet overboord gooien. Voor hen was niet Israël de grootste vijand, maar waren dat seculiere Palestijnse fracties, zoals communistische en socialistische partijen, vervolgt Wagemakers. Voor Israël was de samenwerking met de Moslimbroederschap een “mooie manier om de wind uit de zeilen te halen bij nationalistische groepen”, aldus de islamoloog. In aanloop naar de Eerste Intifada groeide binnen de Moslimbroederschap een beweging die wél wilde overgaan tot een gewapende strijd. Dat werd Hamas, dat zich laat vertalen naar “fanatisme” of “enthousiasme”. Toen er een grootschalige burgeropstand ontstond, konden zij niet achterblijven, en sindsdien spelen ze een belangrijke rol in de Intifada. Toenemend isolement In de loop der jaren is Hamas zich op allerlei gebieden gaan profileren en heeft het taken overgenomen die voorheen bij de Moslimbroederschap lagen. Wagemakers heeft het over de sociale en religieuze activiteiten, maar ook zaken als het onderwijs en ziekenhuizen. Begin jaren negentig is de militaire groep binnen Hamas opgericht en dan is er ook een politieke tak, die net zoals andere politieke partijen meedoet aan de verkiezingen. En niet zonder succes. In 2006 won de politieke partij met een grote meerderheid de verkiezingen van opponent Fatah. Als gevolg daarvan ontstond een gewapende machtsstrijd en daar is Hamas als winnaar uit de bus gekomen. Sindsdien worden Palestijnen door twee entiteiten bestuurd: Hamas in de Gazastrook en de Palestijnse autoriteit in de Westelijke Jordaanoever. Ondertussen raakten de Palestijnen steeds meer in een isolement. Israël bestuurt het luchtruim en bepaalt wie en welke goederen of levensmiddelen over de grenzen mogen. In recente internationale afspraken, zoals de Abraham-akkoorden in 2020, normaliseren steeds meer Arabische landen hun banden met Israël. Bovendien was er geen sprake meer van een vredesproces, waar in de jaren negentig wel meermaals op werd aangestuurd. De laatste serieuze poging om tot een diplomatieke oplossing te komen was in 2003. Het toenemende isolement en gebrek aan internationale erkenning voor de Palestijnse kwestie vormden voor Hamas de motivatie op 7 oktober 2023 het vuur te openen. Waar de duiven zich van haviken onderscheiden Voormalig Hamas-leider Yahya Sinwar werd op 16 oktober gedood door het Israelische leger. Een dood met sterke symbolische lading, omdat hij wordt gezien als het brein achter de aanslagen op 7 oktober. Volgens Wagemakers bestaat er een bepaalde mate van verdeeldheid binnen Hamas over hoe de groep opereert. Alle Hamasleden vinden de strijd tegen Israël legitiem, maar niet iedereen vindt de gewapende strijd verstandig, legt hij uit. “Dat is waar de duiven zich van de haviken onderscheiden.” In dit licht er is volgens de islamoloog nu iets meer kans op een wapenstilstandsverdrag vanuit Hamas’ perspectief. Met de dood van Sinwar bestaat de kans dat er een leider opstaat met een voorkeur voor diplomatieke oplossingen. Ook voor veel Israëlische burgers is de maat vol: ze willen hun naasten die zijn gegijzeld terugzien. Demonstranten hebben als boodschap aan Netanyahu dat nu de voormalig Hamasleider en strateeg achter 7 oktober dood is, een deal gesloten moet worden. Tegelijkertijd ziet Wagemakers dat het enige pressiemiddel dat Hamas kan uitvoeren op Israël de 101 gijzelaars zijn. Zij zouden vrijgelaten worden op het moment dat er een wapenstilstand wordt gesloten. Als Israël daarna besluit de oorlog opnieuw te beginnen, staat Hamas met lege handen. Met meer dan 43.000 Palestijnse doden wil Hamas zonder twijfel een einde aan de oorlog. “Ze hebben niks meer te winnen en die rode lijn verdwijnt niet met het leven of de dood van Sinwar.” Benieuwd naar het hele gesprek met Joas Wagemakers? Kijk de avond over de oorlog in het Midden-Oosten hier terug. Dit artikel verscheen eerder bij Studium Generale Utrecht.
Misschien klinkt A Forest na al die jaren akoestisch wel beter dan bemiddeld via elektrische gitaren en versterkers. Wist u trouwens dat The Cure 1 november een nieuw studioalbum uitbrengt?
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Wat gebeurt er in Noord-Gaza? Er vindt daar een etnische schoonmaak (ethnic cleansing) plaats, die gepaard gaat aan een hongersnood. En dat terwijl de provincie onder vuur ligt van constant doorgaande bombardementen, beschietingen door tanks, of door quadcopter drones en door gewone soldaten.
Mensen worden uit hun huizen gejaagd of gehaald, bijeengedreven, de mannen en jongens worden van hun families gescheiden, de vrouwen en kinderen worden een kant op gewezen. Volgens Israël zijn er zo’n 200 gearresteerd en geblinddoekt, handen en voeten gebonden, en per vrachtauto naar Israël vervoerd. Mogelijk gaat het om meer. Het zou gaan om soldaten van Hamas, jawel.
Maar ook voor hen die wel weg mochten ziet het er evenmin gunstig uit. Er is geen brood meer en ook geen bakker. Groente is ook niet voorhanden. Er is ook niets meer te koop en er is al 16, 17 dagen geen enkele vrachtauto meer gezien in Beit Lahiya, Beit Hanoun, Jabalia, het Shati-kamp, of Gaza-stad. De mensen overleven op … ja, op wat? Ze hebben vaak al schade opgelopen door maandenlang veel te weinig te eten te hebben gehad. En nu was er dus ruim twee weken ongeveer niets. Vergeet de leugen van de Amerikanen dat ze Netanyahu zover hebben gekregen om voedselhulp te sturen, maar dat er meer nodig is. Gewoon helemaal niets van waar. Zoals het hele Amerikaanse rapport dat er geen sprake is van een uithongeringspolitiek ook gelogen is. Er trad niet voor niets en regeringsmedewerkster af.
Ik mag niet langer zwijgen. De mensen die momenteel acties voorbereiden tegen het rampzalige beleid van minister Eppo Bruins zijn zo beleefd dat er gisteren in allelei app-groepen lang werd gediscussieerd over de vraag of je het wel een ‘Eppocalyps’ mocht noemen – maakte je het dan niet te persoonlijk?
Ondertussen haalde Bruins zelf gisteren onbekommerd zijn zoveelste botte bijl tevoorschijn. Deze keer ging het om de langstudeerboete: studenten die langer doen over hun studie dan de norm, moeten 3000 euro bovenop hun collegegeld betalen. Het betreft ongeveer 95.000 studenten, oftewel 1 op de 8.
Gisteren maakte Bruins duidelijk dat het niet de bedoeling is dat de boete studenten sneller laat studeren. Het doel is simpelweg dat de maatregel geld oplevert. Om dat te bereiken, moeten er daadwerkelijk 94.000 studenten te laat afstuderen. Universiteiten moeten er dus voor zorgen dat studenten hun gedrag niet aanpassen: het geld moet binnenkomen. Daarom zullen er geen uitzonderingen zijn: niet als je ziek wordt, niet als je zwanger bent, niet als je moet werken om je studie überhaupt te kunnen betalen. “Er is geen ruimte voor uitzonderingen in de financiële tabel,” zei de minister, nadat hij eerst had benadrukt hoe jammer het is dat er geen uitzondering kan worden gemaakt voor mensen met een handicap of voor studenten die actief zijn in de medezeggenschap. Als de universiteiten die 94.000 x 3000 euro niet innen, moeten ze zelf maar zien waar ze het geld vandaan halen. Met andere woorden, dan wordt er nog verder op hen bezuinigd.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
Onlangs kwam ik twee fascinerende trailers tegen voor vampierenfilms die hun inspiratie ontlenen aan het verleden. ‘Le Vourdalak’ uit 1923 en de binnenkort te verschijnen ‘Nosferatu’ van Dave Eggers.
Wat is uw favoriete vampierenfilm?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Over Dionysuss is weinig meer bekend dan dat hij een twintiger uit de Oezbeekse hoofdstad Tasjkent is, die darkwave, witch-house and elektronische post-punk maakt.
Een goede cover kan het origineel nog wel eens overtreffen. Zo ook hier, in deze versie van Djo’s ‘End of Beginning’. Wie is ‘Djo’, vraagt u? Nou, dat is dus acteur Joe Keery, die Steve Harrington speelde in Stranger Things.
The Devils lijkt me prima muziek om mee wakker te worden. Dit Italiaanse muziekduo maakt ongecompliceerde garagerock. Hun meest recente album heet ‘Let The World Burn’ (2024).
Round Midnight is een muziekfilm uit 1986 over een drankverslaafde jazzsaxofonist die in Parijs zijn inspiratie hervindt. De titel is ontleend aan een nummer van Thelonious Monk uit 1943.
Aan de soundtrack deden tal van gerenommeerde jazzmuzici mee.
“I fuckin’ nailed it!”, roept Red Hot Chili Peppers-drummer Chad Smith na deze spontane improvisatie op The Kill van 30 Seconds to Mars.
“Wat was dit? My Chemical Romance of zo? Een of ander emo-ding…” Blijkt het de band van Jared Leto te zijn.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.
De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.
