Ik heb haar ooit ontmoet tijdens een zakendineetje. Ze had opvallend werk, maakte voor de helft van de Nederlandse media de weekhoroscopen. En, zo gaf ze volmondig toe, daar kwam maar één voorwerp aan te pas: haar duim. Ze had nog nooit een planeet van dichtbij gezien. De sprookjes waren echter lucratief en de mensen geloven het zo graag. Daar zat em inderdaad de crux: of het nu de voorspellende waarde heeft van een chocolade-ei, dat maakt helemaal niet uit. Dat de persoonlijkheidsanalyse zo scherp is als een laag poldermist, dondert niet. Mensen willen dromen.
Een Parijs astroloog zette een advertentie in de krant en het ontving vele brieven. “Alle respondenten ontvingen een computerhoroscoop, en wel allemaal dezelfde. Gauquelin stuurde met deze horoscoop een korte vragenlijst mee, en vroeg om die terug te sturen in de bijgevoegde antwoordenveloppe. De vragen luidden: herkent u zichzelf en uw persoonlijke problemen; wat vinden uw familie en vrienden ervan; klopt het aangegeven jaarritme met uw ervaring wat betreft gunstige en ongunstige perioden. Gauquelin ontving veel antwoorden. Op de eerste, tweede en derde vraag kreeg hij respectievelijk 94%, 90% en 80% bevestigende antwoorden.” Het bleek om de horscoop van een van de grootste massamoordenaars in de geschiedenis te gaan, zo schreef Rudolf Smit voor Skepsis.
Laat ik even met de nuances beginnen. De meeste mensen vinden die weekhoroscopen gelukkig alleen maar amusant en geloven er niet echt in. Het is iets dat geliefden elkaar besmuikt voorlezen. En velen beseffen dat die kleine verhaaltjes in de tijdschriften simpelweg niet eens kunnen kloppen. Als alle ‘Stieren’ in die week een nieuwe liefde of baan gaan vinden, ligt de Nederlandse economie op z’n gat. Maar misschien gaan ze naar aanleiding van zo’n verhaaltje wel in de zelfreflectie, dat is dan winst.
Toch verbaast het me elke keer weer hoeveel mensen me het verschil tussen zo’n verhaal en een échte horoscoop proberen uit te leggen. Die is dan écht op je geboortetijd gemaakt, en er is écht rekening gehouden met alle planeten en stelsels. Écht.
Vroeger interesseerde me zoiets weinig, het deed me niets. Mensen moeten maar geloven wat ze willen, was toen mijn liberale standpunt. Maar ik merk dat ik radicaliseer. Dat ik mensen, die oprecht geloven dat de stand van een hemellichaam enkele lichtjaren verwijderd op je geboortedag ook maar iets met je carrière of je moeder te maken heeft steeds meer streng aankijk. Dat ik ze door elkaar wil rammelen en tegen ze schreeuwen dat ze iets nuttigs moeten gaan doen. Om met Hans Teeuwen te spreken: “Daar moet je dan respect voor hebben. Nou, daar heb ik geen respect voor, sorry. Ik vind het sukkels.” Persoonlijk acht ik de kans groter dat John Travolta of Allah mijn leven gaat beïnvloeden groter dan Saturnus. En van iemand die daar anders over denkt, betwijfel ik zijn verstandelijke vermogens. Hardop.
Achter mijn kantoor zit een New Age boekhandel die sterrenboeken en planeet-CD’s met scheepsladingen tegelijk verkoopt. Op RTL5 analyseert iemand in 20 seconden het leven van een argeloze beller. Hoe is het mogelijk dat je in de 21e eeuw met dat soort middeleeuws bijgeloof nog mag komen aanzetten? Vooral nu nog nooit ook maar een aanwijzing is geweest dat een horoscoop een betere beschrijving van je (toekomstige) leven geeft dan de handleiding van een Ikeakastje. Maar nee, Nederlanders betalen weer een euro per minuut om te leren hoe je clichés netjes uitspreekt. De horoscoopdame gaat nog eens lachend op vakantie.
Ik snap best dat mensen willen dromen, maar kies dan iets aardigs. Wereldvrede, het broeikaseffect, de burqa of Oranje als wereldkampioen, de fantasie mag aan het werk. Maar mag het beetje minder infantiel dan ‘serieuze astrologie’? Make no mistake, er zijn zelfs bedrijfsastrologen, financieel astrologen en huwelijkssterrenkijkers. De kabinetsformatie is in de ruimte al beklonken. Ik hoop dat de Sargassobezoeker zijn toekomst in betere handen legt.
Een brullende leeuw
Lees de feiten over astrologie op Skepsis.nl
Reacties (43)
Het medium Char! En dan Chazia Mourali nog steeds serieus durven nemen. Hahaha!
Astrologie als wetenschap, toe maar. Ik sta versteld…
Maar goed, astrologie. Wat ik me nou afvraag is of de statusverandering onlangs van Pluto (Van planeet tot mini-planeet) nu invloed heeft op de horoscoop. En hoe zit het met de ascendant van iemand die boven de poolcircel is geboren? Betstaat die dan ook?
Kan het soms liggen aan het idee dat nogal wat mensen het leven een mysterie vinden en dat heel erg graag zo willen houden?
Zijn mysterieuze zaken leuker dan feiten?
Zijn vragen (van wat voor soort dan ook) leuker dan de antwoorden?
Loop eens een boekhandel binnen en vergelijk de grootte van de afdeling wetenschap en die van esotherie.
Da’s schrikken…
Astrology furnishes a splendid proof of the contemptible subjectivity of men in consequence whereof they refer everything to themselves and from every idea at once go straight back to themselves. Astrology refers the course of celestial bodies to the miserable ego; it also establishes a connection between the comets in heaven and the squabbles and rascalities on earth.
Schopenhauer, Parerga and Paralipomena
Astrologie is een contradictie. Het beweert dat de gebeurtenissen in ons leven afhankelijk is van de stand van de sterren. Er verandert maar bar weinig aan de stand van de sterren. Elke ster heeft een eigenbeweging die in de loop van duizenden jaren merkbaar is, niet in een mensenleven.
De stand van de sterren zoals astrologen die beschrijven is niets anders dan de stand van de aarde ten opzichte van de zon. Om een ‘echte’ hososcoop te trekken wordt van niets anders gebruik gemaakt dan de stand van de Aarde ten opzichte van de zon. Daar hebben de sterren helemaal niks mee te maken.
Ik kan me vergissen, maar ik denk dat er meer geld over de balk wordt gesmeten in het kader van religie dan van astrologie. De wetenschappelijke basis voor beiden is mijns inziens ongeveer gelijk.
Grommende realiteit, @EVH. Postbankspotje.
Giechelende realiteit. Ik vroeg een Sri-Lankaanse archeologe eens wat ze erin zag. Kreeg een heleboel gegiechel terug en veel bezweringen dat het vaak uitkwam.
Grimmige realiteit. In Saoedi-Arabië staat de doodstraf op – u raadt het niet – witchcraft.
@3 en 7, de betere opmerkingen…
Wat een merkwaardig gekozen afbeelding bij dit verhaal…
Wel even netjes meneer Forer noemen, EVH!
Pffff, tenminste 15 jaar geleden was een filmpje van op TV) deed Arthur C. Clarke een vergelijkbaar onderzoek in een klas waar die voor stond, iedereen moest een formulier invullen, de volgende les kreeg iedereen “zijn” horoscoop, daarna handopsteken van de mate waarin iedereen zich herkende in zijn horoscoop. Begin bij 1 eindigde weinig bij 5 veel. De meeste staken hun handen op bij 4 en 5. Toen moest iedereen het vel doorgeven aan zijn buurman. Gorte hilariteit omdat iedereen dezelfde horoscoop had gekregen. Aangezien dit dus al enige tijd geleden is krijg ik een soort van DeJa vu gevoel hiervan.
Voor veel nonsens sta ik open (alles waarvan het tegendeel niet te bewijzen is, is waar), maar bij astrologie krijg ik dezelfde kriebels als de auteur, die ook hardop geuit dienen te worden. SUKKELS!
Leuke voor als u bij de kapper moet wachten, pak alle horoscopen uit de (meestal wel aanwezige) leesmap en leg ze naast elkaar en zie hoe uw dag gaat verlopen….
Humor die astroliegen eh logen:
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/4649423.stm
@10 Vind ik niet. Je wilt toch een aantoonbare weerlegging van astrologie op grond van de natuur(kunde) ?
3 draagt daar wel aan bij, maar 6 en 7 beslist niet.
Ik vraag me af in welke mate de verstrekte horoscopen afwijken van “echte” horoscopen, even los van de vraag of de betrokkenen zich daar even goed in herkend zouden hebben.
Begrijp me goed, ik sta sceptisch tegenover astrologie etc. Juist dit soort figuren wakkeren die scepsis aan, maar doen hoe dan ook onrecht aan diegenen die de astrologie integer trachten te beoefenen.
@Stijn: die illustratie, daar viel mijn oog ook op. Zie:
http://en.wikipedia.org/wiki/Astrology
“Je wilt toch een aantoonbare weerlegging van astrologie op grond van de natuur(kunde)?”
…euh? bleek dat ergens uit? Ik ben me nergens van bewust…
Als de stand van de planeten van invloed is, dan is dus de massa van die planeten van invloed op de horoscoop en karakter. Echter als we de natuurwetten erbij halen, dan klopt het dat elke massa een effect heeft op een andere massa. Het zou dus kunnen.
Echter ook de afstand tussen de twee massa’s is van belang. Als we het gaan uitrekenen is het zo dat het gewicht van de vroedvrouw een groter effect uitoefent op de baby dan alle planeten en hemellichamen bij elkaar. Kortom, men zou de horoscopen moeten baseren op het gewicht van de vroedvrouw.
Over bedrijfsastrologen, financieel astrologen en huwelijkssterrenkijkers: dat iemand een andere beslissing neemt op grond van zulke horoscopen dan wanneer geen horscoop is geraadpleegd is niet onwaarschijnlijk. Daardoor hebben ze dus reële invloed uitgeoefend.
Hoort in het (goeroe)rijtje geloof, aandelenmarkt.
@ EVH
Het is een mooie afbeelding, daar niet van, maar met astrologie heeft het niks te maken. Wel met scheppingstheologie.
*Zucht* Jullie begrijpen er weer helemaal niks van. Astrologie is bedoelt om te neuken.
“Ben jij een schorpioen? Wauw, dat zijn zulke… zulke.. *sexuele* vrouwen heb ik gehoord..”
De rest moet je zelf maar oplossen.
De genverbrander is dood!
Leve de genverbrander!
Ik vind het redelijk arrogant om te denken dat een hemellichaam invloed heeft op het bestaantje van 1 cel van het (kankerlijdende) organisme Aarde, en daar van tevoren een goed/slecht waarde aan te hangen. Alsof zo’n ster zich zal bekommeren om de carriere van een strontvlieg. Hoewel de astrologie-gelovers waarschijnlijk ook geloven dat die vlieg ook een mens geweest is.
Technische benadering:
Astrologie is een random-voorspelling-generator, die de geboortedatum als seed gebruikt.
Weersgebonden karaktertrekjes geloof ik wel in: de gemiddelde lentebaby zal vast minder vitamine D gehad hebben dan een herfstbaby. Tuurlijk.
Dat ze zulke verklaarbare trekjes als bewijs gebruiken vind ik dan weer schrijnend.
Als men dit interessante materie vindt, zou men eens het boek ‘Tranen van de krokodil’ van Piet Vroon moeten lezen. Dat gaat over de snelle evolutie van onze hersenen. In dat boek wordt mede uitgelegd waarom de pseudo wetenschappen haaks op de wetenschap staat, en waarom beide partijen nooit overeenstemming zullen en kunnen bereiken. Heeft te maken met de denkstructuur in de hersenen.
‘Men kan de situatie vergelijken met de Rorschachtest waarin iedereen iets anders ziet (en moet zien). Kortom: we kunnen een verschijnsel op meer dan een manier interpreteren, het is mogelijk dat een verschijnsel onder invloed van een theorie of een vooroordeel niet wordt waargenomen, en ten slotte is het denkbaar dat we door de invloed van verwachtingen iets zien of horen dat er niet ‘is’ ‘.
De astrologie gebruikt haar eigen theorie om haar eigen falen te verklaren. Indien een horoscoop niet klopt ligt dat niet aan de astrologie, maar aan het principe dat er dan een aantal hemel lichamen niet meegenomen moeten zijn geweest. De theorie kan nooit fout zijn, de uitvoering wel. Waarnemingen en feiten die niet stroken met de basistheorie kunnen dus niet kloppen en worden automatisch verworpen.
“Echter als we de natuurwetten erbij halen, dan klopt het dat elke massa een effect heeft op een andere massa. Het zou dus kunnen.”
Waarschijnlijk heeft de grootte, inhoud en plaatsgeving van de dichtstbijzijnde koelkast een stuk meer invloed dan Jupiter. :)
Ik had dus wat dieper moeten graven bij die archeologe, @Toerist ?
@Stijn
Helemaal niks, dat ben ik niet helemaal met je eens Stijn. In de middeleeuwen en later was volgens mij het axioma dat God de wereld rationeel (en dus intelligibel/logisch/wiskundig al naar gelang de eeuw) had ingericht een belangrijke motor achter de Astrologie. Ik vermoed dat daar het plaatje op duidt. Maar ja, het was inderdaad vooral de esthetische waarde die me dit deed afdrukken. Ik houd het Christendom niet verantwoordelijk…
Er staat bier in mijn koelkast, dus dat kan inderdaad zeker van invloed zijn op mijn mentale welbevinden in de nabije toekomst. Zie je wel!
@Oersoep,
Dat zeg ik toch ook, het gewicht van de vroedvrouw is van meer invloed dan de massa’s van alle planeten bij elkaar.
En het is bewezen dat de massa die vroedvrouw heet wel degelijk een kracht uitoefent op de baby tijdens de geboorte ;)
@ EVH
Dat God de wereld rationeel, begrijpelijk had geschapen was in de middeleeuwen zeker de basis voor allerlei wetenschappelijk onderzoek. Maar astrologie hoort daar niet zo maar bij thuis, denk ik: Ten eerste betekent het Latijnse woord astrologia in de middeleeuwen sterrenkunde, en niet dat wat wij met ‘astrologie’ bedoelen.
En ten tweede waren middeleeuwse geleerden over het algemeen tamelijk precies in het onderscheiden van wat door wat veroorzaakt werd (in een Aristotelisch causaliteitsmodel). Als je deze tekst van Thomas van Aquino leest (toch de grootste denker uit de middeleeuwen), zie je hoe hij precies onderscheidt welke toekomst je door de sterren kunt voorspellen: Dingen als een zonsverduistering kun je er door voorspellen (artikel 1), maar contingente gebeurtenissen in een mensenleven erdoor willen voorspellen, is bijgeloof (art 5). Ik heb de indruk dat dat communis opinio was onder de geleerden in de middeleeuwen.
Het plaatje is een verbeelding van een God die schept. Je komt deze afbeelding (of varianten ervan) veel tegen als plaatje bij het bijbelse scheppingsverhaal. Een verband met astrologie is er volgens mij niet.
@ Stijn
Meestal gaat het mis wanneer filosofen (vooral roestige filosofen) met theologen over bijgeloof beginnen, maar vooruit, een kleine poging ;-)
Als groot fan van de Doctor Angelicus, licht in donkere tijden, verbaast het mij niks dat hij het allemaal zo netjes onderscheidt. Waren we allemaal maar zo nuchter, vlijtig en ordelijk. Maar je moet toch toegeven dat de Aristotelische leer van het vijfde element, bewegend in cirkels naadloos overging in de Ptolemeus Tetrabiblos, het meest populaire boek over Astrologie ooit. Met name onder geleerden.
En dan durf ik niet te zeggen in hoeverre Thomas door de geleerden werd gevolgd. Wat ik alleen maar zie is dat de Astrologie zijn metafysische grondslagen wel degelijk vestigt in Aristoteles en later dorsijpelt in het Christendom en de metafysica. God staat op de afbeelding niet voor niets met een cirkelmakende passer in handen.
@ EVH:
Heb je aanwijzingen dat er veel middeleeuwse geleerden waren die er anders over dachten? En wie waren dat dan? Ik kan me moeilijk voorstellen dat in een zo christelijke cultuur de astrologie veel verder kwam dan donkere achterkamertjes en populair bijgeloof (dezelfde plek waar ze, deels om andere redenen, heden ten dage ook zit, trouwens).
Die passer heeft, denk ik, eerder te maken met bijbelse verhalen over God die de afmetingen van de aarde bepaalt (zie bij voorbeeld het begin van Job 38), dan met astrologie.
Ptolemeus is zelf geen kleine jongen lijkt me zo en zijn geschriften zullen niet direct het mikpunt van spot zijn geweest. Er staan er hier aardig wat genoemd.
http://www.meta-religion.com/Esoterism/Astrology/astrology_in_medieval_europe.htm
Tja, die achterkamertjes. Ik vermoed dat de waarheid saai genoeg ergens in het midden ligt. Achterkamertjes uiteraard, maar dan nog…
Overigens sappig: Thomas van Aquino wordt door die *%$#@ astrologen vaak genoemd als aarzelend voorstander. Schande!
@ EVH:
Ik weet er te weinig van om er een goed oordeel over te kunnen hebben. Maar in jouw link zie je wel fantastisch hoe het misgaat. Ergens halverwege de tekst wordt Thomas geciteerd. Dat citaat komt uit de tekst die ik in #32 ook aanhaalde (art. 5, ad2), maar de schrijver van de site trekt het fragment zo uit zijn context dat Thomas tot aanhanger van astrologie wordt gemaakt. Als de schrijver van deze site andere middeleeuwse teksten ook zo interpreteert, snap ik wel hoe hij tot zijn overtuiging komt…
http://www.mlahanas.de/Physics/Bios/JohannesKepler.html
skeptical site that includes tests
http://ircamera.as.arizona.edu/NatSci102/NatSci102/lectures/kepler.htm
http://ircamera.as.arizona.edu/NatSci102/NatSci102/text/extkeplerast.htm
many links
http://www.mlahanas.de/Greeks/PlatoSolid.htm
@Stijn
Dat viel me ook op en ik ben ook al een aantal jaartjes uit de middeleeuwse theologie helaas. Ik zal een vriend eens vragen hoe het zit.
http://math.ucr.edu/home/baez/platonic.html
Jaja astrologie beta alfa enz. Maar dé quote is toch die van J-M Dedecker :
“En natuurlijk springen al die kabouter Plops van het N-VA-bestuur dan op die vergiftigde paddestoel”.
Ik ben nog niet uitgelachen.
compare
http://www.dartmouth.edu/~matc/math5.geometry/unit13/unit13.html#Polyhedra
http://www.waywardmuse.com/tenen.htm – 198k
. .. then read this:
On Dec 10, 2006, at 9:44 AM, Yoshie Furuhashi wrote:
>
> Amazon has removed Beyond Chutzpah from its web site
>
> Finkelstein comments:
>
> I have received many emails wondering why Amazon no longer lists my book Beyond Chutzpah: On the misuse of anti-Semitism and the abuse of history (University of California Press: 2005). I do not have a ready answer. Experts I’ve consulted tell me it’s unlikely to be a random program glitch. At this point the more sinister explanations seem also to be the more plausible ones.
Weird and interesting. I’ve just written to Amazon to ask what’s up, and to Norman’s editor at the UC Press to see what he knows.
Doug
toetje na al dat zwaar werk (wel eerst doen he?):
http://dodecaeder.nl/hypothese.php
http://www.dform.com/projects/windmill/goldenage.html
Het mogelijk verband tussen mogelijke censuur van Finkelstein (na((ast)) alle daadwerkelijk ostracerende ‘maat’regelen tegen hem) en het vrijwillig ballingschap van Daniel Winter is dat ik vorige week ontdekte hoe veel van zijn werk langs ge’rechte’lijke weg van google geschrapt is (die daarover dan weer wel de zoeker op de hoogte brengen). Zoek maar eens naar “dan winter” met “Rodney Collin”.