Bruggen slaan: opmaat voor een goed huwelijk?

COLUMN - In het regeerakkoord getiteld Bruggen Slaan wandelen de verschillen tussen VVD en PvdA broederlijk naast elkaar. Opmaat voor een goed huwelijk?

Jaren geleden zat ik op zwoele zomeravond een duveltje te drinken op een terras in het Vondelpark. Naast mij zat een jong stel. De liefde was nog uiterst pril. Zij had dreadlocks en een T-shirt van een of ander alternatief bandje. Hij ging casual gekleed, maar wel netjes. Zij bespraken van alles en zo nu en dan kwamen geopolitieke zaken ter sprake. De jongen verbloemde zijn bewondering voor George W. Bush, die niet lang daarvoor Irak was binnengevallen, niet. Vond ze niet leuk. Hij sprak zijn bewondering uit over Israël, enig democratisch baken in een dictatoriale zee. Vond ze niet leuk. Ze had geen weerwoord. Maar aan haar gezucht hoorde je dat ze vond dat ze wel íets moest doen. Op een gegeven moment ging zij over op een andere tactiek. Zodra de jongen iets zei wat tegen haar overtuiging inging, pakte ze hem op zijn bek. Ze zoende zijn rechtse praatjes weg. Ik sluit niet uit dat de twee nog steeds heel gelukkig samen zijn. 

Waar twee geloven slapen op één kussen, daar slaapt de duivel tussen. Zo luidt het gezegde. Maar juist een huwelijk waarin twee geloven samen komen, kan een gelukkig huwelijk zijn. Zolang beide gelovigen elkaars geloof maar respecteren, niet moeilijk doen over de verschillen, elkaar vrij durven laten, zo nu en dan moeite doen om zich in de ander in te leven en geen moeite doen om de ander te bekeren. Als de respectievelijke families ook niet al te veel problemen maken, dan kan dat tot vele jaren van vreedzaam samenzijn leiden. Tenminste, dat denk ik. De realiteit zal ongetwijfeld wat weerbarstiger zijn. Eva Jinek en Bram Moszkowicz zijn ook uit elkaar.

Als ik de inleiding van het regeerakkoord lees, stemt mij dit wel hoopvol. Het huwelijk dat PvdA en VVD hiermee hebben bekrachtigd, zou zomaar een gelukkig huwelijk kunnen worden. Het zou ook een gedrocht van een huwelijk kunnen worden, maar laten we eens uitgaan van het beste.

De inleiding begint met de overeenkomsten tussen de twee: ‘(E)en onverwoestbaar geloof in de toekomst, een rotsvast vertrouwen in wat Nederlanders samen voor elkaar kunnen krijgen en de diepe overtuiging dat ons land de komende jaren een stabiel en daadkrachtig kabinet nodig heeft om hiervoor kracht en energie vrij te maken.’ Ik neem overigens aan dat dit overeenkomsten zijn die je bij elke politieke partij zou kunnen vinden. Zonder dat geloof, dat vertrouwen en die overtuiging, kun je er beter maar helemaal niet aan beginnen. Dat het geloof onverwoestbaar wordt genoemd, het vertrouwen rotsvast en de overtuiging diep geeft er wel iets wanhopigs aan, vind ik. Alsof ze er zelf niet helemaal van overtuigd zijn dat het zo is. Zodra iemand zegt dat hij er stellig van overtuigd is dat alles goed komt, weet je zeker dat het misgaat.

De tweede alinea van de inleiding gaat over de opdracht die PvdA en VVD zichzelf hebben meegegeven. Bruggen slaan. Tussen bevolkingsgroepen, tussen arm en rijk, tussen stad en land, tussen de overheid en het volk, tussen hoog- en laagopgeleiden, tussen mensen die veranderingen omhelzen en mensen die veranderingen wantrouwen. “Deze coalitie wil de onderlinge verbondenheid, het optimisme en de kracht van Nederland versterken”, zo staat er. Nu kun je je afvragen of er überhaupt momenteel sprake is van onderlinge verbondenheid en optimisme en, zo nee, of je dan wel kunt spreken van ‘versterken’. Moet dit niet eerst hersteld worden? Maar een kniesoor die daarover valt.

Gaan we verder met de derde alinea. Hierin wordt de zoektocht naar het beste van twee werelden aangekondigd. De zin die deze zoektocht van randvoorwaarden voorziet, is van een dusdanige grammaticale ondoorgrondelijkheid dat ik hem hier even in zijn geheel zal citeren: “Wij hebben ons niet laten verlammen door verschillen of het tegenhouden van plannen van de ander.” Ik heb het vermoeden dat er in deze zin een paar woorden verdwenen zijn. Of woorden zijn verplaatst. Maar ik vermoed dat VVD en PvdA met deze zin aangeven bereid te zijn over hun eigen schaduw heen te stappen. Een  niet geheel gelukte, maar lovenswaardige poging om deze uitgekauwde zegswijze te vermijden dus. Chapeau!

Het gaat nu om de intentie en die is als volgt verwoord: “Dus reiken wij elkaar de hand en halen wij het beste uit elkaar.” Het is tijd om de verschillen te benadrukken. En om zo het beste uit beide werelden samen te brengen. En het positieve is dat VVD en PvdA geen moeite doen om elkaar van het eigen gelijk te overtuigen. Nee, ze respecteren elkaars verschillen en die verschillen worden broederlijk naast elkaar gezet. Ruimte voor initiatief en ondernemerschap naast een vangnet voor mensen die niet mee kunnen komen. Het huishoudboekje komt op orde, maar de lasten worden eerlijk verdeeld. Werk moet lonen. En werk moet fatsoenlijk zijn. Iedereen is welkom, maar iedereen moet wel aan strenge eisen voldoen. Alleen over Europa zijn ze verdacht eensgezind.

Ik kan er niks aan doen, maar het stemt mij hoopvol. Ik stel voor dat alle bewindslieden in duo’s gaan samenwerken. En dat, zodra de VVD-wederhelft van het duo iets te rechtse ideeën begint te verkondigen, de PvdA-helft hem of haar vol op de bek pakt. Komt het allemaal goed.