Overzicht

Krispijn Beek

222 Artikelen
170 Waanlinks
1.005 Reacties
Ik ben een geboren en getogen Rotterdammer. Ik chargeer graag. Ik blog vanaf 2004 op mijn eigen website. Sinds 2013 ben ik redactielid van Sargasso.

Voor Sargasso schrijf ik over duurzame ontwikkeling. Onderwerpen die ik behandel variëren van de emissies van ontgassen door de binnenvaart (lang lopende serie), duurzaam bouwen en duurzame energie. In dat laatste kader het ik een aantal jaar artikelen van Craig Morris over de Duitse Energiewende vertaald, uiteraard met toestemming van de auteur.

De serie over emissies van ontgassen door de binnenvaart heeft o.a. geleid tot Tweede Kamervragen. Mijn artikelen over de soort duurzame energie die de rijksoverheid inkoopt waren voor WISE reden om vervolgonderzoek te doen, wat eind 2013 tot een voorpagina artikel in De Volkskrant leidde.

Ik heb een achtergrond als milieu-econoom en heb zowel bij de overheid, in het bedrijfsleven en bij de Tweede Kamerfractie van GroenLinks gewerkt. Momenteel werk ik voor de provincie Zuid-Holland. Bijdragen aan Sargasso zijn op persoonlijke titel.
Je kan me ook volgen op Sargasso's Mastodon instance.
Foto: Ellen Profielen (cc)

Hoe financier je de warmtetransitie bij koopwoningen?

, door

OPINIE - De afgelopen jaren hebben alle gemeenten een warmtevisie opgesteld. Een plan waarin ze aangeven hoe ze in de periode tot 2050 denken de woningen en gebouwen in hun stad over te schakelen van aardgas voor verwarming naar andere warmtebronnen. Een belangrijk discussiepunt is en blijft haalbaarheid en betaalbaarheid. De focus bij een deel van de Tweede Kamer ligt op de sociale woningbouwsector. Dat is nou net de enige sector waar gemeenten via de prestatieafspraken met woningbouwcorporaties afspraken kunnen maken. Veel lastiger zijn de vrije huursector en de koopsector. Uit gegevens van Jan Willem van de Groep blijkt dat in de koopsector veel meer CO2 uitstoot plaats vind dan in de sociale huursector, en dat het om veel grotere aantallen woningen gaat. Tegelijkertijd is het bij de huidige op hol gesloten huizen- en energieprijzen lastig om ook nog geld vrij te spelen voor verduurzaming van de woning. Onno Dwars, Ballast Nedam, stelde op LinkedIn voor om huizenbezitters te verplichten om verduurzaming uit hun overwaarde te financieren. Groot vraagteken daarbij is en blijft of dat past problemen met financierbaarheid oplost en voor de woningeigenaar: verdienen we onze investeringen wel terug bij verkoop van de woning? Daarom een proefballon, schiet hem gerust lek met een beter voorstel.

Duitsland lanceert noodprogramma voor CO2-reductie

, door

ANALYSE - Geconfronteerd met een “drastische achterstand” in het verminderen van de uitstoot van broeikasgasen achtergelaten door de vorige regering en met onvoldoende maatregelen om de klimaatdoelstellingen voor 2030 te halen, heeft de nieuwe minister van economie en klimaat, Robert Habeck, klimaatnoodprogramma’s gelanceerd die snel effect moeten hebben. De minister van de Groenen wil de groei van hernieuwbare energie versnellen – vooral wind op land -, evenals de decarbonisatie van de industrie en de elektrificatie van transport en verwarming. Mensen duidelijk maken dat drastische veranderingen moeten worden geaccepteerd voor het welzijn van de samenleving is slechts een van de vele moeilijke taken, zei Habeck, eraan toevoegend dat het land ondanks dit alles een “enorme kans” kreeg.

Doelstelling Duitsland

De nieuwe regering van Duitsland is van plan een enorme impuls te geven aan hernieuwbare energie om de “enorme, gigantische” taak aan te pakken om de industrie, mobiliteit en verwarming koolstofarm te maken. Dat is nodig om de doelstellingen voor de vermindering van de broeikasgassen aan het einde van het decennium te bereiken, kondigde minister van economie en klimaat, Robert Habeck, in Berlijn aan.

Zoals het er nu uitziet, haalt Duitsland zijn emissiereductiedoelstellingen in 2021 en 2022 niet en stevent het er op af om het streefdoel voor 2030 met 15 procent te missen, zei Habeck (Groene Partij) tijdens een eerste inventarisatie en presentatie van toekomstige beleidsmaatregelen .

Foto: Infraroodverwarming, plafondmontage © Eigen foto Krispijn Beek

Onderweg naar #vangaslos: ruim 2 jaar met infraroodverwarming

, door

ACHTERGROND, LONGREAD - Zoals ik vorige keer schreef hebben we inmiddels ruim 2 jaar infraroodverwarming van het Nederlandse bedrijf ThermIQ als hoofdverwarming. Een keuze waar ik anderhalf jaar geleden al over schreef en die ons nog steeds bevalt en die behoorlijk wat bezoek op mijn weblog oplevert. Tijd om weer eens wat dieper op onze infraroodpanelen in te gaan. Want bij de huidige gasprijzen kunnen ze naar mijn mening zeker een alternatief of aanvulling zijn, waarmee het gasverbruik te verlagen is. In ons geval van 600-700 m3 aardgas naar 150-200 m3 aardgas, en volgend jaar gaan we naar nul kuub aardgas met DeWarmte 🙂

Hoe werkt infraroodverwarming?

Conventionele radiatoren verwarmen de lucht in de hele ruimte door middel van convectie. Infrarood panelen zetten elektriciteit om in infraroodstraling. Bij straling (radiatie) is sprake van warmteoverdracht tussen twee lichamen, die niet met elkaar in aanraking zijn zonder gebruik te maken van een tussenstof. Het ene lichaam is warm en geeft daardoor veel elektromagnetische straling af en verliest zo warmte, en het andere lichaam absorbeert een deel van de binnenkomende straling en zet die om in warmte. De bekendste warmtestraling is de zonnestraling, die zich in het bereik UV-straling, zichtbaar licht en infraroodstraling laat opdelen. Stralingswarmte is een slecht begrepen vorm van verwarming, tegelijkertijd is infrarood misschien wel de effectiefste weg naar aardgasvrij.

Foto: John Loo (cc)

Tweede Kamer onjuist en onvolledig geïnformeerd over varend ontgassen

, door

ANALYSE - In een open brief gericht aan journalisten en politici doet schipper Ton Quist een dringende oproep om eindelijk een einde te maken aan varend ontgassen aan de buitenlucht. De brief is zondag 21 november gepubliceerd door Omroep Flevoland. In de brief geeft Quist meerdere voorbeelden van het onjuist en onvolledig informeren van de Tweede Kamer door opeenvolgende bewindslieden. Ooit was dat een hoofdzonde, tegenwoordig meer schering en inslag. Op woensdag 24 november is er een overleg van de Tweede Kamercommissie Maritiem, waar de stand van zaken met betrekking tot ontgassen een van de onderwerpen is. De grote vraag is of de Tweede Kamer nu eindelijk wel een doorbraak in dit al decennia slepende dossier weet te forceren, of dat verladers als Trafigura en Vitol wederom aan het langste eind trekken.

Wat is ontgassen?

Op 16 november ging de uitzending van De Hofbar over varend ontgassen. In die aflevering legde schipper Ton Quist simpel uit wat ontgassen is:

]

De hele aflevering is terug te zien op NPO Start.

Brief Ton Quist

In zijn brief gaat Ton Quist in op feitelijk onjuistheden en onvolledigheden van de minister bij het informeren van de Tweede Kamer en bij het beantwoorden van vragen. Ik behandel ze hier niet allemaal, maar haal de punten naar voren waar Sargasso ook al vaker op gewezen heeft.

Foto: Infraroodverwarming, plafondmontage © Eigen foto Krispijn Beek

Uitkomsten onderzoek infraroodverwarming W/E Adviseurs

, door

ANALYSE - Met de gestegen gasprijzen neemt de belangstelling voor energiebesparen en voor andere verwarmen toe. Dat is ook te zien in de bezoekersaantallen die op mijn weblog komen op zoek naar verhalen over infraroodverwarming. Tijd dus om aandacht te geven aan recent gepubliceerd onderzoek van W/E Adviseurs in opdracht van de TKI Urban Energy en RVO over infraroodverwarming. Onze eigen ervaringen van de afgelopen 2 jaar bewaar ik voor een volgende keer, de ervaring van het eerste jaar met infraroodverwarming heb ik al eens beschreven. Zoals ik ook al een keer samen met Gerard de Leede een artikel voor Sargasso schreef over infraroodverwarming.

Disclaimer: we hebben zelf ook meegedaan aan het onderzoek.

Wat is infraroodverwarming?

Conventionele radiatoren verwarmen de lucht in de hele ruimte door middel van convectie. Infrarood panelen zetten elektriciteit om in infraroodstraling. Straling warmt niet de lucht op, maar het oppervlak van de objecten en personen die geraakt worden door de straling.

Tussen twee objecten vindt altijd uitwisseling van straling plaats. Opgewarmde voorwerpen houden de warmte langer vast dan dat lucht warmte vasthoudt, waardoor de voorwerpen de warmte ook weer afgeven aan andere objecten. Een object dat warmer is geeft deze energie af in de vorm van straling aan het andere object. Het menselijk lichaam kan deze straling via de huid waarnemen als warmte. Hoe goed een object warmte als stralingswarmte afgeeft is gedefinieerd als het stralingsvermogen. Het stralingsvermogen hangt af van de oppervlakte, temperatuur en de emissie van zowel het uitstralende als het bestraalde object.

Foto: PanaTomix (cc)

De marktkansen van nieuwe kerncentrales

, door

ANALYSE - Met de oplopende energieprijzen zwelt de roep om nieuwe kerncentrales weer aan als aanvulling op hernieuwbare elektriciteit. Waarbij sommigen, zoals Ted Nordhaus, zo ver gaan om de huidige problemen te wijten aan een de afkeer van kerncentrales. In Nederland groeit de roep om kerncentrales al een tijd. In de landelijke politiek betonen onder andere de VVD en het CDA zich warm voorstander hiervan. Tijd om marktconsultatie die KPMG heeft uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken langs de vijf grootste risico’s te halen, zoals Citigroup die beschreef in hun paper ‘New nuclear? The economics say no.‘ Het gaat daarbij om de volgende vijf risico’s: planningsrisico, risico’s tijdens het bouwproces, elektriciteitsprijs, exploitatierisico’s en het risico bij ontmanteling & van het afval. Volgens Citigroup betreft het vijf risico’s die ieder voor zich groot genoeg zijn om zelfs de grootste energiebedrijven financieel zodanig te beschadigen dat er geen redden meer aan is. Met een nieuwe marktconsultatie van KMPG is het aardig om te bezien of de bouw van kerncentrales zich de afgelopen 15 jaar zodanig heeft ontwikkeld dat de markt nu wel in staat is om deze risico’s te dragen. En om te bezien of de marktkansen voor nieuwe kerncentrales verbeterd zijn.

Foto: Google Streetview Warmtebedrijf Rotterdam copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

RIP (?) Warmtebedrijf Rotterdam

, door

Na bijna 15 jaar en zo’n 300 miljoen Euro stelt het college de raad van Rotterdam voor om het voor gezien te houden met het Warmtebedrijf Rotterdam. Ooit bedoelt om warmte vanuit de haven naar honderdduizenden woningen te brengen. In de praktijk gedwarsboomd door de ambities van het energiebedrijf Eneco, waarvan Rotterdam grootaandeelhouder was ten tijde van de oprichting van Warmtebedrijf Rotterdam. De beoogde warmteleiding naar Leiden, die in 2020 af zou moeten zijn, is nooit van de grond gekomen. Capaciteit huren in de beoogde leiding van Rotterdam naar Den Haag, een plan dat GasUnie van Eneco over heeft genomen, ziet het college niet zitten. Ook al zouden provincie en Rijk er naar verluid 385 miljoen Euro subsidie voor overhebben. De risico’s zijn volgens de verantwoordelijk wethouder te groot en onbeheersbaar.

Als de raad instemt met het voorstel van het college stevent Warmtebedrijf Rotterdam op een faillissement af. Dat levert nog een behoorlijk financieel risico voor de gemeente op. Het Warmtebedrijf Rotterdam heeft namelijk langlopende afspraken voor afname van warmte met onder andere AVR en Shell Pernis. Ook heeft het langlopende leveringsverplichtingen aan Vattenfall in Rotterdam en in Leiden. Vooral Leiden is een pijnpunt, daar had vanaf 1 januari 2020 warmte geleverd moeten worden. Er is echter nog geen begin gemaakt met de aanleg van de transportleiding naar Leiden. Op dit moment betaalt het Warmtebedrijf Rotterdam Uniper om warmte te leveren aan Vattenfall in Leiden. De financiële donderwolk van het warmtebedrijf is voorlopig dus nog niet weg.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Wereldwijde pijplijn kolencentrales met driekwart gekrompen

, door

ANALYSE - Om de doelen van het Klimaatakkoord van Parijs uit 2015 te halen is het nodig dat er kolencentrales, zeker die zonder CO2 afvang en opslag, snel sluiten. Volgens scenario’s van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) moeten de emissies van kolencentrales met ongeveer 80% dalen dit decennium om op koers te blijven voor 1,5C. Het scenario voor 1,5  van het International Energy Agency stelt dat kolencentrales zonder CO2 afvang en opslag in ontwikkelde economieën in 2030 gesloten moeten zijn en wereldwijd in 2040. Een belangrijke stap daarvoor is voorkomen dat er nog nieuwe kolencentrales gebouwd worden. Secretaris Generaal van de VN António Guterres roept landen op om de bouw van nieuwe kolencentrales te stoppen.

Analyse kolencentrales

Het goede nieuws is dat een nieuwe analyse van E3G toont dat de wereldwijde pijplijn voor nieuwe kolencentrales sinds 2015 met 76% is gekrompen. Momenteel hebben 44 landen toegezegd geen nieuwe kolencentrales meer te bouwen. 33 andere landen hebben alle projecten voor kolencentrales die in 2015 in de pijplijn zaten afgeblazen. Deze landen zouden zich met gemak bij de toezegging van de andere 44 kunnen voegen. Samen met zeven landen die geen plannen hebben om hun bestaande kolencentrales te vervangen.

Foto: BoH, CC BY-SA 3.0 via Wikimedia Commons Binnenvaarttanker Jade in het Calandkanaal

Amsterdams ontgassen

, door

ANALYSE - De Amsterdamse haven is volgens de Port of Amsterdam “de grootste benzinehaven ter wereld. Het is een internationale hub voor op- en overslag, mengen en verhandelen van benzine.” Ook krijgt Schiphol ongeveer de helft van de benodigde kerosine aangeleverd vanuit de haven. Daarnaast is de haven van Amsterdam een toonaangevende speler op de oliemarkt voor mengen, opslaan en overslaan van (bio)diesel en LPG. Noord-Holland heeft sinds 1 maart 2017 een verbod op varend ontgassen van benzeenhoudende ladingen (>10% benzeen). Tijd dus om eens wat dieper in de situatie in Amsterdam te duiken en ons weer eens te verbazen over dit slepende dossier, waarover ik eind vorig jaar schreef dat ik het dossier varend ontgassen (voorlopig) afsloot.

Varend ontgassen: wat is het ook al weer?

Binnenvaartschepen met een vloeibare restlading ontgassen hun tanks. Als een lading is gelost, blijft er restlading achter. Schepen ontgassen dit restant in de tanks door het te verdampen met ventilatoren. De ladingdampen worden op deze manier uit de ladingtanks en leidingen naar buiten geblazen. Ontgassen gebeurt als het schip op weg is om opnieuw te laden. De tanks moeten dan schoon zijn. Dit is nodig als een schip een andere vloeistof in de tanks gaat laden. Bij ontgassen komen giftige ladingdampen vrij, voornamelijk vluchtige organische stoffen (VOS) als benzeen, tolueen, ETBE en MTBE (loodvervangers in benzine). Deze stoffen dragen bij aan luchtverontreiniging. Luchtverontreiniging is recent door de Wereld Gezondheidsorganisatie als kankerverwekkend geclassificeerd. Daarbovenop komt dat VOS-emissies effecten kunnen hebben op de gezondheid. De volgende effecten kunnen acuut of na langdurige blootstelling optreden:

Foto: PRI's The World (cc)

Daar opgewekt

, door

ANALYSE - In 2014 schreef ik een stuk over de wereldwijde slag om de onderkant van de energiemarkt. Een slag die nog steeds gestreden wordt tussen de leveranciers van fossiele energie en de leveranciers van duurzame energie. In de tussenliggende jaren is er veel gebeurd en heeft de prijsdaling van windenergie, zonne-energie en energie-opslag wereldwijd doorgezet.

Ontwikkeling kolencentrales wereldwijd

De pijplijn aan kolencentrales krimpt wereldwijd en de productie van kolenstroom is sinds 2014 stabiel, ook al groeit het wereldwijde vermogen aan kolencentrales nog steeds. Dat betekent dat per kolencentrale minder stroom wordt geproduceerd, waardoor de gemiddelde capaciteitsfactor daalt en er dus ook minder geld wordt verdiend met kolencentrales.

Het totaal vermogen aan kolencentrales dat is aangekondigd, waar vergunning voor is aangevraagd of verleend en dat in aanbouw is sinds 2014 fors gedaald. De druk op investeerders (banken, pensioenfondsen, vermogensbeheerders) en verzekeraars om zich terug te trekken uit de financiering van kolencentrales groeit ook nog steeds.

Tegenover de krimp in kolenvermogen in aanbouw staat een stijging in het vermogen dat gecancelled is en gesloten. Het schiet nog niet echt op met sluitingen, maar het feit dat het vermogen van afgeblazen kolencentrales sinds 2014 stijgt is een mooie eerste stap. Een paar jaar geleden was de verwachting dat met name Zuid- en Zuidoost-Azië nog een forse groei zouden doormaken. Inmiddels hebben de regeringen van Bangladesh, de Filipijnen, Vietnam en Indonesië plannen aangekondigd om 62 GW aan geplande kolencentrales te schrappen. Daarmee daalt de pijplijn aan kolenvermogen met 80% sinds 2015, aldus Global Energy Monitor in Boom & Bust 2021. Ook Carbon Brief schetste halverwege 2020 geen rooskleurig beeld voor de kolensector. Uit een analyse van Ember blijkt dat de neergang van kolenstroom in de landen van de G20 in 2020 door heeft gezet, terwijl wind- en zonne-energie sterk groeien.

Foto: Toshiyuki IMAI (cc)

Klimaatverandering: het effect op het stookseizoen

, door

DATA - Al jaren publiceert Steeph maandelijks een update van de wereldtemperatuur op Sargasso. Zelf hou ik sinds we ons huis kochten maandelijks ons energieverbruik bij. Daarbij heb ik gaandeweg geleerd dat een goede vergelijking van het verbruik door de jaren heen standaardisatie vergt. Waarbij het energieverbruik gecorrigeerd wordt voor het aantal gewogen graaddagen per jaar. Als gevolg van de publicatie van het nieuwe klimaatnormaal door het KNMI kwam bij mij de vraag op welk deel van onze energiebesparing eigenlijk komt door klimaatverandering. De langst lopende reeks die ik daarvoor heb kunnen vinden is de reeks met de gemiddelde dagtemperatuur van meetstation De Bilt. De reeks van het meetstation Rotterdam, waarmee ik mijn persoonlijke verbruik corrigeer voor temperatuur, start pas in 1957. Conclusie van mijn analyse: het 30 jarig gemiddelde van het aantal gewogen graaddagen per jaar is sinds begin vorige eeuw met 15% gedaald in De Bilt.

Gehanteerde methodiek

Ik heb de volgende methode gebruikt om het aantal gewogen graaddagen per jaar te bepalen. Allereerst is het aantal graaddagen per dag berekend. Het uitgangspunt daarbij is dat je in een etmaal waarin de gemiddelde buitentemperatuur hoger is dan de gemiddelde binnentemperatuur geen gas verbruikt. Ligt de buitentemperatuur echter lager, dan ga je stoken en moeten er graaddagen geteld worden. Ik ben daarbij uitgegaan van een gemiddelde binnentemperatuur van 18 °C. Waarmee ik aansluit bij de methodiek van de website Mindergas, waar ik ooit begonnen ben met het bepalen van mijn verbruik per gewogen graaddag.

Foto: Fossielvrij NL (cc)

Klimaat: doorrekeningen verkiezingsprogramma’s door PBL

, door

ANALYSE - Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft ook dit keer de verkiezingsprogramma’s van verschillende politieke partijen doorgerekend. Dit keer hebben slechts zes partijen hun verkiezingsprogramma laten doorrekenen door PBL, terwijl er 10 meedoen aan de doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB). Ter vergelijking in 2017 deden 7 politieke partijen mee. In 2017 haakte het CDA af, dit keer de VVD. Daarnaast doet de Vrijzinnige Partij dit keer niet mee aan de Tweede Kamerverkiezingen. Hierbij een poging tot duiding van het boekwerk dat PBL heeft afgeleverd, waarbij ik deze constatering van het CPB-directeur Pieter Hasekamp in het achterhoofd hou:

Vrijwel alle partijen vergroten de overheidsuitgaven en geven een impuls aan de economie. Daarnaast zien we dat alle partijen de lasten voor bedrijven verhogen en dat de meeste partijen financiële lasten verschuiven naar toekomstige generaties.”

Want als er één onderwerp is waarin Nederlandse politici al jaren de rekening doorschuiven naar toekomstige generaties dan is het klimaatbeleid, want Nederland is een trage starter op het gebied van klimaatbeleid. Als politieke partijen dan nu de financiële kosten van hun beleid naar de toekomst schuiven hoop je dat dat gepaard gaat met goed milieu- en klimaatbeleid, zodat dat deel van rekening voor toekomstige generaties lager wordt.

Vorige Volgende