Jos van Dijk, auteur op Sargasso

Foto: Radio_TV_IBS_Liberty (cc)

Persvrijheid neemt overal af

22 april 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Het jaarlijkse rapport van “Reporters sans Frontières” (RSF) toont overal ter wereld een achteruitgang van de persvrijheid. Ook in Europa.

Een “diepe en verontrustende” daling volgens RSF. Autoritaire regimes, zoals Egypte en Turkije, dragen daaraan bij. Maar er is ook meer staatscontrole, zoals in Polen, en in sommige landen, zoals Libië, wordt het voor journalisten steeds onveiliger. Op de lijst staan vier Europese landen bovenaan: Finland, Nederland, Noorwegen en Denemarken. Van deze landen laat alleen Nederland een stijging in punten zien. Verreweg de meeste Europese landen scoren slechter dan vorig jaar.

In de grootste Europese staten gaat de persvrijheid achteruit. Duitsland (16e van de 180) zakt vier plaatsen vanwege aanvallen van rechtse demonstranten op journalisten en een nieuwe antiterrorismewet. Het Verenigd Koninkrijk (38) loopt ook terug vanwege allerlei veiligheidsmaatregelen die de pers hinderen. Nog verder op de lijst vinden we Frankrijk (45) dat onder de voortdurende uitzonderingstoestand zeven plaatsen zakte, Polen (47, onder de vorige regering nog 18), Hongarije (67, net onder Malawi) en Italië (77, vorig jaar 73). Bulgarije (113) is de laagst scorende EU-lidstaat. De conclusie is dat we in Europa nog niet kunnen juichen over de vrijheid van de media. Elders op de wereld zijn er genoeg landen die beter scoren dan de grootste staten op het oude continent, waar men altijd zo trots is op zijn vrijheid en democratie.

Foto: Matt B (cc)

Staat wil eigen beeldvorming bepalen

16 april 2016 , 11:00 , door Jos van Dijk

OPINIE - De terugkeer van de censuur.

De persvrijheid bestaat nog in Nederland. Deze week oordeelde de rechter dat de Dienst Justitiële Inrichtingen niets te zeggen heeft over de selectie van foto’s van een detentiecentrum voor vreemdelingen. De Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) eiste inspraak in de fotokeuze- en context voor publicatie van de foto’s die fotograaf Robert Glas maakte in een detentiecentrum voor vreemdelingen. Hij maakte foto’s van isoleercellen en luchtkooien, waar geïsoleerde gedetineerden één uur per etmaal worden “gelucht”. De fotograaf schoot geen afbeeldingen van mensen. Zijn foto’s zijn gepubliceerd in Vrij Nederland.

Volgens de rechter is de eis van de Dienst om zeggenschap te krijgen over de selectie van foto’s een onrechtmatige inperking van de vrijheid van meningsuiting waar geen gegronde reden voor is, zoals bijvoorbeeld privacyschending.In december was de staat ook al veroordeeld vanwege het schenden van zowel de Grondwet als het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens door contractuele voorwaarden op te leggen voor het verspreiden van foto’s van detentiecentra. Dat zou neerkomen op preventieve censuur en dat is verboden volgens de Grondwet en het Europese Verdrag.

De uitspraak van de rechter is van belang voor journalisten die met soortgelijke claims te maken krijgen, zegt fotograaf Glas. Dat is zeker waar. Maar welke overheidsdienaar zal het nog een keer in z’n hoofd halen een fotograaf na deze rechtszaak lastig te vallen? Het is toch wel heel vreemd eigenlijk dat hier überhaupt een rechtszaak over gevoerd moest worden. Is de leiding van de Dienst Justitiële Inrichtingen niet op de hoogte van de Grondwet? Wat heeft hen er toe gebracht zo’n onrechtmatig contract op te stellen. En: wat heeft hen er vervolgens toe gebracht Glas voor de rechter te dagen? Je zou toch verwachten dat er in de omgeving van een dienst van het Ministerie van Justitie voldoende mensen beschikbaar kunnen zijn om te waarschuwen voor het echec van deze exercitie.

Foto: janmennens (cc)

Denen verlaten de kerk

15 april 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - In Noord-Europa zijn de kerken op hun retour.

De Ateistisk Selskab voert in Denemarken een succesvolle campagne om Denen te bewegen hun kerklidmaatschap op te zeggen. Meer dan 3000 mensen hebben zich via de website van de Atheïstische vereniging afgemeld bij de Deense Folkekirken. De Denen worden tot deze stap verlokt met de belofte dat zij gemiddeld over een heel leven bijna 1800 euro besparen vanwege het vervallen van de kerkenbelasting die bij de kerk ingeschreven burgers moeten betalen. De campagne met posters op bussen lijkt vooral aan te slaan bij mensen die toch al niets met de kerk hebben maar er nog steeds geregistreerd staan omdat ze bij de geboorte in een kerk zijn gedoopt. De kerk, die voor driekwart van het inkomen afhankelijk is van de kerkenbelasting, ziet de terugloop met lede ogen aan. We mijden discussies over het geloof niet, zegt een official, maar de atheïsten maken het wel erg makkelijk voor mensen om zich met één muisklik van ons los te maken. Ze vergeten dat je als je niet bent ingeschreven ook geen recht hebt op kerkelijke trouwdiensten of begrafenissen.

Het aantal kerkleden daalt al jaren flink in Denemarken, evenals het aantal mensen dat zich ‘gelovig’ noemt. ‘Niet-gelovigen‘ vormen in Denemarken de een na grootste groep in onderzoeken naar religiositeit. In Noorwegen zien we een overeenkomstige trend. Voor het eerst is het aantal mensen dat zegt in god te geloven lager dan het aantal dat niet gelooft. Een ander onderzoek laat zien dat minder dan de helft van de geregistreerde kerkleden in Noorwegen zichzelf christelijk noemt. Een derde noemt zich zelfs atheïst.

Waan van de dag

Goed nieuws uit Brussel: nieuwe Europese privacy-richtlijn aangenomen

14 april 2016 , 15:35 , door Jos van Dijk

Het Europees Parlement heeft vandaag officieel een nieuwe privacywet aangenomen. Door de nieuwe wet gaan in 2018 in alle Europese landen dezelfde privacywetten gelden.

Om te onthouden voor de discussie met EU-bashers.

Niet het resultaat van kibbelende regeringsleiders, maar van jarenlang doordouwen van EP-rapporteur Jan Albrecht (Groenen) en zijn collega’s. Voor wie wil weten hoe het gelopen is kan ik de documentaire Democracy van David Bernet aanbevelen.

Waan van de dag

Groenen roepen Europese parlement op Oekraïne verdrag aan te passen

8 april 2016 , 21:13 , door Jos van Dijk

De Europese Groene partij pleit bij monde van duovoorzitters Reinhard Bütikofer en Monica Frassoni voor heronderhandelingen over het associatieverdrag met Oekraïne.

“Like it or not, it is obvious that after the Dutch referendum the European Union has to mend fences by re-negotiating two core aspects of the Association Agreement. More specifically, the Ukraine accession perspective and the scourge of corruption. The European Parliament should come together to clearly demand this from the Commission and the Council: in this present situation which obviously constitutes a crisis of European democracy, the European Parliament has to act or it is not worth having.”

Foto: foto: https://www.flickr.com/photos/jeffdjevdet/

Brexit of Bremain

8 april 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - De Britse campagne voor het referendum op 23 juni over het lidmaatschap van de EU gaat hard tegen hard.

De Britse regering gaat tegen eerdere beloftes in pro-EU pamfletten huis-aan-huis verspreiden. Kosten: £9 miljoen.

Het anti-EU kamp is woedend: van ons belastinggeld! Stuur ze allemaal terug naar Downingstreet 10, adviseert Liam Fox, een Brexit-voorstander uit Cameron’s eigen Conservatieve Partij.

Minister Michael Fallon, eveneens van de Conservatieven, verdedigt de actie met verwijzing naar gelijksoortige informatie van de regering bij eerdere referenda. De regering is niet neutraal in dit referendum, zegt hij. En we geven gematigde, feitelijke informatie omdat gebleken is dat het publiek daar behoefte aan heeft.

Nigel Farage (UKIP) noemt het oplichterij. “Wasting millions of pounds of taxpayers’ money to tell us what to think is outrageous.”

Graham Swift, parlementslid voor Labour en voorstander van Brexit, suggereerde dat Cameron hiermee de aandacht wil afleiden van de Panama papers. Cameron’s overleden vader komt daarin voor als oprichter van een off-shore trustmaatschappij.

Maar Cameron zelf is nu ook in de belastingontwijkingszaak betrokken vanwege een brief die hij in 2013 aan EU-voorzitter Van Rompuy schreef.

Daarin pleitte hij er voor trustmaatschappijen niet te onderwerpen aan dezelfde regels voor transparantie als gewone bedrijven. De EU streeft naar een openbaar register van off-shore bedrijven waarin zichtbaar wordt wie de feitelijke eigenaren of begunstigden zijn.

Foto: Bloco (cc)

PSOE overlegt met Podemos over nieuwe Spaanse regering

1 april 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Sinds de verkiezingen van 20 december is er nog steeds geen nieuwe regering gevormd in Spanje. De partijen hebben tot 2 mei de kans, anders moeten de kiezers opnieuw naar de stembus.

Pedro Sánchez, de leider van de Spaanse socialisten (PSOE), toont zich optimistisch na een eerste gesprek met Podemos-leider Iglesias over een nieuwe coalitie. De wil om tot een overeenkomst te komen is er, evenals de wil tot dialoog, zei hij. Spanje is dichter bij een nieuwe coalitie dan bij nieuwe verkiezingen, volgens Sanchez. Als hij mislukt komen er nieuwe verkiezingen, waarschijnlijk in juni. De socialisten willen het liefst ook de liberale Cuidadanos er bij. Maar deze partij heeft samenwerking met Podemos op voorhand afgewezen. En omgekeerd is de liefde er ook niet bepaald. Een eerdere uitnodiging van de PSOE aan Podemos werd op het laatste moment afgewezen door Podemos omdat de socialisten niet wilden praten zonder Cuidadanos. Coalitievorming is een nieuw fenomeen in Spanje en de heren moeten er kennelijk nog aan wennen dat je om tot een resultaat te komen soms ook moet onderhandelen met partijen die wat verder weg staan van je eigen programma.

De politieke crisis is het gevolg van het feit dat de verkiezingen geen meerderheid hebben opgeleverd voor een van de oude grote partijen, de rechtse Volkspartij (PP) resp. de linkse PSOE. Dat was voorheen wel het geval. Op 20 december verloor de regerende PP van premier Rajoy de meerderheid, maar bleef ze wel de grootste partij. Een grote coalitie is gezien de onderlinge verhoudingen en de uitslag van de verkiezingen praktisch uitgesloten. Er zou dus gezocht moeten worden naar een coalitie van de PP of de PSOE met een of meer andere partijen. Zowel Rajoy als Sanchez slaagden er in de afgelopen maanden echter niet in een coalitie te vormen die door een meerderheid in het parlement gesteund wordt. Eerst liep Rajoy stuk op de onwil van andere partijen om mee te werken aan een regering van nationale eenheid onder zijn leiding. Daarna mocht Sanchez het proberen, maar zijn pact met Ciudadanos kreeg begin maart ook geen meerderheid. De enige kans die nu nog overblijft is een verbond van de PSOE met de nieuwe, alternatieve linkse groep Podemos. Daarvoor is dan wel nog de steun nodig van kleinere partijen.

Waan van de dag

Het Associatieverdrag met de EU is slecht voor de economie van Oekraïne

31 maart 2016 , 12:31 , door Jos van Dijk

Het Transnational Institute onderzocht de impact van het associatieverdrag van de EU met Oekraïne.

Uit een nieuwsbericht van de NOS:

Slechts een handvol grote bedrijven zal ervan profiteren en dat gaat ten koste van de grote meerderheid, zeggen Oekraïense onderzoekers. Veel Oekraïense bedrijven zullen failliet gaan, is de voorspelling.

Door het akkoord zal de Oekraïense economie vooral afhankelijk worden van de export van onbewerkte grondstoffen en goedkope landbouwproducten naar de EU. Dat levert veel minder op dan de handel met Rusland, die door de politieke spanningen tussen de landen drastisch is gekrompen.

Foto: pegasoreise (cc)

Op kruistocht uit wraak voor vermoorde landgenoten

25 maart 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Oude conflicten en onopgeloste problemen maken de Balkanlanden een favoriet rekruteringsgebied voor IS.

De Poolse premier Beate Szydlo heeft op de aanslagen in Brussel gereageerd met de mededeling dat Polen geen vluchtelingen zal opnemen. Ze lapt eerdere afspraken daarover in EU-verband aan haar laars. Haar Bulgaarse collega Borisov maakte van de gelegenheid gebruik om in oorlogszuchtige taal het Europese vluchtelingenbeleid aan de kaak te stellen: “were all angry at Merkel for being too humane with those people”. Hij kreeg in zijn land van verschillende kanten steun. Angel Dzhambazki, een extreem-rechtse politicus, gaf de schuld aan het ‘multiculturalisme’ en de mislukte integratie van mensen uit ‘andere culturen’. Nu leven in Polen slechts 20.000 moslims, een minieme minderheid. In Bulgarije zijn dat er 1,5 miljoen. En dat zijn geen vluchtelingen, maar autochtonen.

De spanningen tussen autochtone moslims en andere bevolkingsgroepen op de Balkan worden er niet minder om met haatdragende uitspraken van politici en de voortdurende problematisering van de vluchtelingenstroom uit het Midden-Oosten. In West-Europa belagen extreem-rechtse groepen een minderheid van immigranten. Op de Balkan bestaat opnieuw het risico van etnische conflicten tussen autochtone bevolkingsgroepen. De veroordeling van Radovan Karadzic heeft de herinnering aan de slachtpartijen onder moslims doen herleven. Karadzic kreeg 40 jaar gevangenisstraf. Veel te mild volgens nabestaanden. Een van hen noemt het bespottelijk dat de ,,systematische etnische zuiveringen en daarmee gepaard gaande moordpartijen” niet als genocide worden gezien. ,,Ik ervaar het als een nieuwe klap in mijn gezicht. Wanneer krijgen wij eindelijk gerechtigheid?” Als Karadzic dan ook nog geëerd blijkt te worden in zijn Servische Republiek is dat olie op het vuur.

Waan van de dag

Verdwijnt het vak geschiedenis?

23 maart 2016 , 10:22 , door Jos van Dijk

In een advies over het onderwijs van de toekomst is het vak geschiedenis niet meer terug te vinden.

Leerlingen krijgen nog wel historische kennis overgedragen, maar het vak zelf wordt geïntegreerd in de andere vakken. Vooral binnen het domein ‘Mens & Maatschappij’ – waarin de vakken aardrijkskunde, geschiedenis, economie en maatschappijleer geïntegreerd lijken te worden – zal historische context gegeven worden.

Foto: Jeremy Keith (cc)

Italianen zijn zuinig en trots op hun voedsel

18 maart 2016 , 08:00 , door Jos van Dijk

ELDERS - Pizza’s kun je overal ter wereld eten. In Florence worden de kebabs geweerd.

Met lede ogen zien liefhebbers van de Italiaanse keuken dat ook hun land nu zo langzamerhand wordt overspoeld met filialen van buitenlandse restaurantketens. Ook al leveren ze van oorsprong Italiaanse producten, het blijft een aanslag op de inheemse eetcultuur. Het gemeentebestuur van Florence gaat restaurants en winkels in het historische centrum nu verplichten minstens 70% producten uit de eigen regio aan te bieden. Burgemeester Nardiella ergert zich aan de toename van fast-food restaurants en industrieel vervaardigde massa-producten van vreemde bodem die de traditionele trattoria vervangen. Het schaadt het cultuur-historische karakter van de stad die jaarlijks door miljoenen toeristen wordt bezocht om te genieten van het belangwekkende erfgoed. Die mag je dan toch geen goedkoop geïmporteerd massavoer voorzetten!

Deze maatregel, die in andere landen misschien niet zo snel genomen zal worden, typeert het belang dat de Italianen hechten aan voedsel van eigen bodem. Niet voor niets is hier de Slow Food beweging geboren. In 1986 richtte Carlo Petrini deze organisatie op in aansluiting na een demonstratie in Rome tegen de komst van een McDonalds in het historische centrum. Het doel is nog steeds: bescherming van regionale producten, de promotie van de eigen eetcultuur en een tegenwicht bieden tegen het snelle leven waarvan niemand meer goed kan genieten. Slow food is inmiddels een wereldwijde beweging met afdelingen in 160 landen. Op 16 april zal het 30-jarige bestaan van de organisatie groots worden gevierd.

Waan van de dag

Brits beveiligingsbedrijf trekt zich terug uit Israël

17 maart 2016 , 20:59 , door Jos van Dijk

Het Britse beveiligingsbedrijf G4S heeft aangekondigd zijn activiteiten in Israël binnen een à twee jaar af te stoten.

Een succes voor de BDS-beweging die bedrijven probeert over te halen geen zaken te doen met de bezetters van Palestijns grondgebied. G4S, ook in Nederland actief, bewaakt de nederzettingen en de gehate checkpoints in de bezette gebieden en levert ook personeel voor de Israëlische gevangenissen.