OPINIE - De Amsterdamse student Jamal (20) is beheerder van een Nederlands forum voor Somalische jongeren. Hij schreef de redactie van Sargasso om aandacht te vragen voor de groeiende scheiding tussen bevolkingsgroepen op het internet.
Met meer dan 40 miljoen reacties sinds zijn ontstaan is het forum marokko.nl een van de populairste forums onder jongeren. Hoewel bedoeld voor Marokkanen werd het forum aanvankelijk ook veel bezocht door allochtone jongeren uit andere bevolkingsgroepen. Maar toen er ook een forum voor Turkse jongeren kwam, Hababam, verdwenen de Turkse leden naar dat forum. Daarna kwamen er ook nog forums voor Polen, Hindoestanen, Surinamers en Antillianen. Het nieuwste forum is forumsomalia.nl
Het probleem is dat er zo virtueel een vorm van monoculturalisme ontstaat waarbij elke bevolkingsgroep zich afscheidt en zijn eigen forum bezoekt. Dit probleem zien we al een langere tijd in de reële wereld en dit veroorzaakt separatisme tussen verschillende allochtone bevolkingsgroepen en op den duur ook een grotere kloof tussen allochtonen en autochtonen. Als allochtonen onderling elkaar al minder goed begrijpen zal het alleen maar moeilijker worden om de relatie tussen autochtonen en allochtonen te verbeteren. Mensen zouden zich niet moeten laten afschrikken door een community van een andere groep. Elkaar over en weer bezoeken geeft je de kans om iets te leren over een andere cultuur en tegelijkertijd je mening erover te geven.
Tot zover Jamal. Hij voegt er nog aan toe dat hij het bestaan van verschillende forums niet bestrijdt, maar graag zou zien dat mensen elkaars communities over een weer vaker bezoeken. Het gaat niet om de hokjes zelf, maar om het ontbreken van de verbindingen.
Jamal’s oproep om de scheidslijnen te doorbreken klinkt sympathiek maar ik zou het eerst nog wel even willen hebben over de oorzaken. Waarom ontstaan al deze exclusieve gemeenschappen in onze ‘open’ samenleving? Waarom wordt monoculturaliteit verkozen boven een diversiteit aan contacten? Ik zie op z’n minst drie mogelijke antwoorden.
Filter bubble
Allereerst is er de aard van het internet. Volgens Eli Pariser is de hokjescultuur op het internet een gevolg van de werking van zoekmachines. De filter bubble houdt iedereen gevangen in zijn of haar eigen voorkeuren. De zoekmachine onthoudt je eigen voorkeuren en die zijn dan leidend bij elke volgende zoekactie. Je komt op het internet dus niet zo snel op onbekend terrein of in vreemde omgevingen, zoekmachinetechnisch gesproken. Maar er is meer aan de hand dan wat algoritmes teweeg kunnen brengen. Zoals Jamal terecht constateert zien we in Nederland -en ik betwijfel of dat elders veel anders is- dat ook in het dagelijkse leven de muren tussen gemeenschappen steeds hoger worden opgetrokken.
Migranten
Een veel krachtiger factor bij het ontstaan van aparte migrantengemeenschappen is het simpele mechanisme dat mensen in den vreemde vaker houvast zoeken en vinden bij soortgenoten, bij mensen met dezelfde achtergrond, die dezelfde taal spreken, een overeenkomstige geschiedenis hebben en in het nieuwe land tegen dezelfde problemen oplopen. Het is een verschijnsel dat alle migranten kennen, Somaliërs in Nederland evenzeer als Nederlanders in Somalië. En dat gebeurt in het dagelijks leven net zo goed als op het internet. Expats hebben onderling een druk verenigingsleven. Migranten gebruiken sociale media om contact met elkaar te houden. De vraag is hoe lang exclusieve contacten met de eigen groep gekoesterd worden, hoe intensief ze zijn en wat migranten er toe kan bewegen meer vaste contacten buiten de eigen groep aan te gaan.
Veiligheid
De eigen groep biedt bescherming. Hoe onveiliger de omgeving, hoe meer mensen geneigd zullen zijn bescherming te zoeken in de vertrouwde kring van familie, land- en lotgenoten. Uitsluiting, discriminatie en vijandelijke uitingen brengen migranten dichter bij elkaar. Het huidige klimaat in Nederland is niet bepaald bevorderlijk voor het zoeken van contacten buiten de bekende en vertrouwde kringen. De cultivering van de identiteit is daarbij een remmende factor. Op zoek naar je eigen identiteit neem je vanzelf afstand van mensen met een andere identiteit. Dat is wat er de afgelopen jaren in Nederland is gebeurd. De nadruk op de Nederlandse identiteit schept afstand, een wij-zij verdeling van de wereld, intolerantie ten opzichte van alles wat afwijkt. En een verdeeldheid die we terugvinden in op etnische basis gescheiden gemeenschappen. Ook op het internet.
De identiteitspolitiek verdeelt, zet een rem op integratie en schaadt de sociale cohesie van een land met een multiculturele bevolkingssamenstelling. De hokjes op het internet zullen volgens mij niet verdwijnen zo lang daar geen verandering in komt.
Reacties (17)
We kunnen natuurlijk op etnische basis apartheid in forumland zien. Maar ook op andere criteria is er apartheid. Een fatsoenlijk mens wenst niet aangetroffen te worden op Geen Stijl. Zodat er een mechanisme werkzaam is waar onfatsoenlijke mensen zich kunnen verzamelen.
Dit werkt ook op etnische basis. Gewoon lekker onder elkaar zijn op marokko.nl Soort zoekt soort. Waarom zouden we hier voor of tegen zijn?
@1: Daar ben ik het mee eens, maar ik ben bang dat de term “soort” hier niet door iedereen gewaardeerd worden kan. Past u daar maar mee op!
Complotgekkies hokken ook met complotgekkies. Waar voor het internettijdperk integratie werd afgedwongen als je een minderheid was (etnisch, of de dorpsgek), is er nu voor zo’n beetje elke groep wel een plek online waar je bij elkaar kan komen en elkaar kan versterken in opvattingen en denkbeelden. Dat is bij een forum voor Somaliërs of andere etnische groepen nog vrij onschuldig, maar zodra het gaat om mensen die geloven in chemtrails of nog belachelijker dingen zoals dat het klimaat niet verandert, is dat wat minder.
De emancipatie van de idioot heeft met het internet pas echt gestalte gekregen.
Qua etnische integratie vind ik de VS wel een goed voorbeeld. Daar worden de verschillen juist benadrukt en gekoesterd, maar gaat men direct wel uit van loyaliteit aan het land waar je woont.
Hier word je niet alleen geacht loyaal te zijn aan Nederland, maar word je ook geacht je qua gebruiken etc. Nederlands te gedragen en het eigenlijk niet meer over je afkomst te hebben. Als we van die belachelijke eis afkomen zou dat al aardig helpen.
Ik ben niet van overtuigd dat hier een probleem wordt aangesneden. Eerst zal er moeten worden aangetoond dat de bezoekers van deze fora deze exclusief bezoeken. Ik bedoel: als ik het over bier wil hebben bezoek ik niet Sargasso, en voor politiek hoef ik niet aan te komen bij Hobbybrouwen.nl. Even goed zal ik voor vragen omtrent de Brexit en het expat-zijn niet bij marokko.nl moeten aankloppen.
Kom op, Sargassoërs. Allemaal een reaguurdersaccount aanmaken bij Geenstijl, dus.
Iedereen naar Fok!
“Het is gemakkelijker dan ooit om je persoonlijke mediabubbel samen te stellen met alleen geestverwante meningen”.
https://www.nrc.nl/nieuws/2016/09/30/ieders-eigen-ideologische-zuurstoffles-4515443-a1524309
@1: het gaat er niet om sociale wetmatigheden (“soort zoekt soort”) te bestrijden. Het probleem is dat de oorzaken van steeds verdergaande segregatie niet worden erkend en dat de gevolgen worden genegeerd. Iedereen die roept om integratie van nieuwe Nederlanders zonder iets te willen doen aan de uitsluiting, discriminatie en marginalisering van migranten heeft boter op z’n hoofd. Dit gaat dus wel iets verder dan de keuze voor het deelnemen aan een internetforum.
@8
Wat ik wilde aan geven is dat internet zelf een scheidend medium is. In het geval van fora kan dat via etnische lijnen lopen. En ook via sociale scheidslijnen.. Het houdt niet op bij fora denk ik, ook nieuwsvoorziening verloopt gescheiden door internet. Hoewel ik dat niet met cijfers kan ondersteunen.
Ik zie ook niet wat je er aan kunt doen. Internet is bezig de samenleving drastisch te veranderen en die verandering is nog maar net in gang gezet.
Integratie van nieuwe Nederlanders zal hierdoor moeizamer verlopen of zelfs totaal niet niet plaats vinden.
@5: @6: Dat zouden druppels op een gloeiende plaat zijn.
Het zoeken naar gelijkgestemden is van alle tijden. Ik ben indertijd uit dat toen al vergrijzende katholieke dorp naar de grote (Rand)stad getrokken om daar mijn eigen niche te vinden. Bovendien wilde ik rockster worden en dan bood de fanfare of het tamboerkorps van de schutterij te weinig perspectief. ;)
Maar fora kunnen wel degelijk de wereldblik verbreden. Ravelry bijvoorbeeld is een internationaal breiforum, waar subfora over van alles zijn ontstaan die vaak nieuws en vooral achtergronden geven uit eerste hand van (meestal) vrouwen die daar wonen. Het is soms een betere en snellere bron dan de gangbare media en de grote meerwaarde is ervan is dat je aspecten en zienswijzen tegenkomt, die je anders ontgaan.
@10: [ Maar fora kunnen wel degelijk de wereldblik verbreden. ]
Maar dan moet je wel de moeite (voortdurend blijven) nemen om niet zo welgevallige sites te bezoeken zoals bv. Geenst, of Telegr.
En wat velen vergeten zijn de buitenlandse sites in de US, UK of Duitsland en Frankrijk als je de taal machtig bent. Jezelf eens virtueel buiten Nederland begeven is zeer leerzaam.
En dan hoef je niet alles te lezen, als je maar op de hoogte blijft van wat er leeft buiten jouw favoriete bubbeltje.
Maar ook ik zit niet op allochtonenforums.
@11: daarom staat er op Sargasso ook wel eens iets dat je liever niet leest.
@12: Uw bijdragen vallen veelal niet onder ‘liever niet lezen’, maar onder ‘onzin, verdraaiing, manipulatie, misleiding of onwaarheid die ten algemene nutte terstond rechtgezet dient te worden’.
@Lutine: “… internet zelf een scheidend medium is.”
Ik zit zelf in het PVV-hokje, maar ik denk zelf dat die scheiding heel erg meevalt. Vroeger als kind had ik de beschikking over één krant (ik kom van het platteland) en nu lees ik zowel breitbart.com als Joop.nl als nrc.nl
Ik kan zelfs de Arabische versie van al-jazeera lezen met behulp van Google-translate. (al was die vertaling vaak wel erg beroerd toen ik het gebruikte, ik hoorde dat ze de translate-algoritmes verbetert dus misschien nog een keer proberen).
Scheiding is een keuze.
@13: Zomaar een gedachte die bij me opborrelde: Uit een interview met de Dalai Lama kan ik me volgende zin herinneren: “De tafel bestaat, maar de niet-tafel bestaat ook.” Blijkbaar moeten we ook met het concept niet-tafel leren omgaan, en als we voor ’tafel’ nu eens ‘waarheid’ invullen…
@14:
Ik betwijfel of het zo makkelijk is. Maar propageer je je keuze voor het volgen van diverse media ook in je eigen ‘hokje’?
@Jos van Dijk: als het ter sprake komt zou ik het kunnen noemen.