Gastauteur, auteur op Sargasso

Foto: copyright ok. Gecheckt 08-09-2022

Dé geest bestaat niet

29 april 2012 , 19:00 , door Gastauteur

Om zinnig over de geest te praten moeten we wel eerst goed weten waarover we het precies hebben. Een lezing van Herman Philipse, gehouden door Studium Generale Utrecht.

Wanneer je de kleur geel ziet of mooie muziek hoort, bestaan die kleur en die muziek dan echt of zijn het slechts constructies van de hersenen? Hersenwetenschappers als Colin Blakemore beweren dat laatste. Volgens hen krijgen de oren en de ogen prikkels binnen, die de hersenen dan tot bepaalde kleuren of muziekklanken omvormen. Dit zou betekenen dat we alleen kennis hebben van de buitenwereld door de manier waarop de hersenen vorm geven aan die buitenwereld.

Volgens Herman Philipse hebben we hier echter te maken met de zogeheten mereologische drogreden: het verwarren van een deel van het geheel met het geheel. Het zijn niet de hersenen die een kleur ‘zien’ of muziek ‘horen’, maar de mens in zijn geheel. Zien en horen zijn menselijke kenmerken, geen kenmerken die we een-op-een kunnen toeschrijven aan de hersenen. De hersenen spelen een grote rol bij het verwerken van zintuiglijke indrukken, maar we kunnen niet zeggen dat de hersenen ‘zien’ of ‘horen’.

Wat is een getal?

Volgens Philipse zijn er veel drogredenen en begripsverwarringen in het debat rondom het lichaam-geest–probleem (mind-body-probleem). Dat komt voornamelijk omdat het woord mind betekenis krijgt door de manier waarop we dat woord gebruiken, en niet omdat het naar een bepaald ding zou verwijzen. Om dat te illustreren vraagt Herman Philipse ons om aan een getal te denken. Filosofen hebben zich eeuwenlang beziggehouden met de vraag wat de definitie van het woord getal is. Is er echter wel iets in de werkelijkheid waaraan we het woord ‘getal’ kunnen hangen? Nee, het krijgt betekenis door de manier waarop we het gebruiken. Het valt dus niet te definiëren of aan te wijzen, omdat de inhoud van het woord afhangt van het gebruik ervan.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Laten happen op het juiste moment

28 april 2012 , 21:30 , door Gastauteur

Bij ons thuis is het net als bij Frits Abrahams en zijn “mijn vrouw”. We slapen in één bed, we koken voor elkaar en we denken over de politiek bijna hetzelfde, bijna, maar niet helemaal.

Dus zegt zij gisteren tegen mij: “Had jij niet op de PvdA gestemd, de laatste keer?” Ja, dat moest ik toegeven, dat klopt, maar ik had op Job gestemd, en niet op Diederik. “Oh,” zegt ze, “maar je hoeft je toch niet te verontschuldigen” – wat ik dus ook helemaal niet deed. Ik zei alleen ‘ja’, omdat het gewoon zo was. Job was twee jaar geleden zo constructief de verkiezingen ingegaan dat ik voor het eerst van mijn leven niet op een extreem linkse oppositiepartij of op het radicaal-progressieve D66 had gestemd, maar gewoon op een grote partij met een leider die de boel mij mekaar zou kunnen houden. En dat Job niet mee had mogen doen bij de laatste formatie, dat was toch niet zijn schuld?

Daarin moest ze mij gelijk geven. Ze lachte, en vertelde dat volgens haar het uiteindelijk een vergissing was geweest, met die gedoogconstructie. Informateur Lubbers had met Rutte en Verhagen dan wel besproken dat je de grote winnaar van de verkiezingen toch niet helemaal buiten spel kon houden en dus wel met hem moest gaan praten.
Die informatieronde had wat betreft Lubbers alleen voor spek en bonen moeten zijn, zodat Wilders achteraf niet zou kunnen klagen dat hij niet serieus was genomen of buiten de gesprekken was gehouden. Maar blijkbaar hadden Rutte en Verhagen het niet goed verstaan, of ze hadden Lubbers niet goed begrepen. Ze hadden Wilders te serieus genomen: ze waren een veel te lang gesprek met hem aangegaan, en ze waren uiteindelijk tot de gedoogconstructie gekomen. Tot verbazing van Lubbers, want zo had hij het helmaal niet zo bedoeld. Maar de onderhandelingen waren in een versnelling terecht gekomen, en toen was de gedoogconstructie volgens mijn wederhelft niet langer tegen te houden geweest. “Wilders werd in het zadel getild. Andere partijen hoefden niet meer aan de bak te komen. En de als premier gedoodverfde Job Cohen had het nakijken. Hij stond er bij, en hij kon er niets aan doen, want ze hadden al meer dan 75 zetels samen, met Rutte, Verhagen en Wilders. Zo gaat dat in de politiek: één zeteltje meer of minder is genoeg, en met twee zeteltjes kun je bijna de politiek in de greep krijgen.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Anti-jihadistisch geld en de PVV

28 april 2012 , 19:00 , door Gastauteur

Naast de ontbinding van de gedoogdstructuur heeft Wilders nog een probleem. De grote vrees van Wilders is dat zijn voormalige compagnon de route Hero Brinkman duidelijkheid verschaft over de (buitenlandse) herkomst van het partijgeld. Maar zelfs als Brinkman de lippen stijf op elkaar houdt, dan nog is het slechts een kwestie van tijd vooraleer duidelijk wordt hoe de internationale anti-jihad beweging de PVV financieel steunt. Een uitstekende gastbijdrage van onze Belgische collega’s Apache News Lab. Het stuk is geschreven voor het mislukken van het Catshuis-overleg.

Onlangs trok Hero Brinkman, een van de sterkhouders binnen de PVV, de partijdeur achter zich dicht. Meteen ging het Nederlandse kabinet-Rutte aan het wankelen. Het vertrek van Brinkman, die gaat zetelen als een soort eenmansfractie, zorgde even voor onduidelijkheid maar intussen gaf de ex-PVV’er te kennen dat hij het kabinet-Rutte zal blijven gedoogsteunen.

Voor Rutte leken de grootste problemen daarmee op zijn minst voor eventjes van de baan. Voor Wilders lijken de problemen echter pas goed en wel begonnen. Zijn voormalige partijgenoot vertrekt immers uit onvrede met het gebrek aan interne partijdemocratie en als we een peiling mogen geloven, dan deelt 55 procent van het PVV-electoraat de mening van Brinkman dat Wilders te veel macht heeft in de partij.

Foto: copyright ok. Gecheckt 12-02-2022

Nederland is onnodig bang voor de staatsschuld

27 april 2012 , 10:00 , door Gastauteur

De staatsschuld is niet te hoog en radicaal bezuinigen is niet nodig, meent financieel geograaf Rodrigo Fernandez (UvA en SOMO). Dit stuk heeft eerder in nrcnext gestaan.

In korte tijd heeft een bijna apocalyptische angst zich meester gemaakt van brede lagen van de Nederlandse bevolking. De staatsschuld is te hoog, wel meer dan 400 miljard euro en de rentelasten zijn met 12 miljard euro ondraaglijk. Er is geen uitweg. Als we snel keihard bezuinigen en ons houden aan de uitverkoren 3% regel dan is ons land gered. Als we het niet doen worden we afgestraft door de ‘markt’ en stijgt de rente nog verder. Het verhaal heeft veel weg van het brengen van levende offers aan de berggoden om te voorkomen dat de aarde trilt.

Het is beangstigend om te zien hoe snel een bevolking een verhaal als dit weet te internaliseren en zelf als volleerd masochist bezuinigingen eist. Eenieder die in de weg staat wordt weggezet als ongelovige, als iemand die het niet begrepen heeft. Het verhaal zelf, ongestoord door feiten of door studies van gezaghebbende instellingen uit binnen- en buitenland, wordt nu gedragen door de vox populi, aangezwengeld door de VVD, het CDA en nu ook D66, de CU en Groenlinks.

Foto: copyright ok. Gecheckt 07-03-2022

In 2025 geld verdienen met elektrische auto’s?

26 april 2012 , 10:00 , door Gastauteur

Het is al vaker gezegd: de elektrische auto zou wel eens een cruciale rol kunnen gaan vervullen in de energievoorziening van de toekomst. Hoe realistisch is dit idee vraagt gastredacteur Henri Bontenbal zich af (blog). Bontebal is CDA-beleidsmedewerker duurzaamheid en milieu, maar schrijft dit stuk op persoonlijke titel.

In zijn inaugurele rede aan de TU Delft (kliktv) heeft prof. Ad van Wijk dit idee onlangs opnieuw voor het voetlicht gebracht. In zijn visie is een duurzame parkeergarage de elektriciteitscentrale van de toekomst. Als auto’s in de toekomst worden voorzien van brandstofcellen, kunnen zij biogas en waterstof omzetten naar elektriciteit. Prof. Van Wijk: “Als je in de parkeergarage met brandstofcellen elektriciteit opwekt, hebben we met een garage van 500 auto’s een 40 MW elektriciteitscentrale gebouwd.” Hoe realistisch is dit idee?

Technologische innovaties en maatschappelijke trends laten zich niet precies voorspellen. Dat geldt evengoed voor de toekomstige energievoorziening en de rol van de elektrische auto daarin. Toch kunnen we een aantal ingrediënten van de toekomstige energievoorziening redelijkerwijs voorzien. In de eerste plaats zal het aandeel hernieuwbare energie fors toenemen. Parallel daaraan zal er een verschuiving plaatsvinden van een lineaire energielevering (van elektriciteitscentrale naar gebruiker) naar een mix van centrale en decentrale energieproductie. Ten derde is daarvoor een slim energienetwerk met mogelijkheden voor een efficiënte elektriciteitsopslag een vereiste.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Ook peuters hebben recht op privacy

24 april 2012 , 08:00 , door Gastauteur

Ouders die een Facebookpagina aanmaken voor hun pasgeboren kind, miskennen de rechten van het kind op privacy en zouden, in wezen, strafrechtelijk vervolgd kunnen worden. Dit betoogt Paul Kirschner, hoogleraar bij het Centre for Learning Sciences and Technologies van de Open Universiteit.

Onlangs las ik bij een proefschrift de volgende stelling: “Pasgeboren kinderen van ouders met Facebook verdienen onmiddellijk een eigen Facebookpagina om zo vrienden en familie op te hoogte te houden van hun ontwikkeling”. Ik kon mijn ogen eigenlijk niet geloven, en wel om twee redenen. Ten eerste moet een stelling verdedigbaar zijn en niet zomaar een leuke uitspraak zijn. Ten tweede om ik van mening ben dat zoiets doen verwerpelijk is.

Ten eerste: Is deze stelling verdedigbaar? Mijns inziens is deze stelling alleen verdedigbaar in een aantal landen ter wereld waar Nederland gelukkig niet bij hoort. Wat is nou het geval? Nederland heeft, namelijk de Universele Verklaring van de Rechten van het Kind ondertekend. Artikel 16 van deze Verklaring leest als volgt:

16.1 Geen enkel kind mag worden onderworpen aan willekeurige of onrechtmatige inmenging in zijn of haar privéleven, in zijn of haar gezinsleven, zijn of haar woning of zijn of haar correspondentie, noch aan enige onrechtmatige aantasting van zijn of haar eer en goede naam.
16.2 Het kind heeft het recht op bescherming door de wet tegen zodanige inmenging of aantasting.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Spreadspotten: het nieuwe vogelwichelen

23 april 2012 , 16:00 , door Gastauteur

De angst voor oplopende spreads op de Nederlandse staatsschuld is misschien begrijpelijk, maar niet reëel in het licht van de historisch lage rente op de Nederlandse staatsschuld. In plaats van ons te laten leiden door dagkoersen, die om veel redenen schommelen, zouden we ons zorgen moeten maken om meer fundamentele economische uitdagingen. De enorme schuld van Nederlandse huishoudens bijvoorbeeld. Een gastbijdrage van Timor el-Dardiry (Ensemble).

In het oude Rome had je professionele augures: vogelwichelaars. De taak van die augures moet je niet te licht opvatten. Aan de hand van de vlucht van vogels werden zij namelijk geacht om de wil van de goden te bepalen. De uitkomsten van hun gewichel hadden grote invloed op publiek beleid. Als de kraaien vanuit rechts kwamen vliegen, moest de geplande aanleg van dat nieuwe aquaduct toch maar eens worden heroverwogen. De augures waren dus topambtenaren en genoten veel gezag en respect. Romeinen die openlijk twijfelden aan hun uitspraken, konden streng gestraft worden.

Wie dacht dat de taken van de augures inmiddels zijn afgeserveerd als rustiek tijdverdrijf, komt op de eerste beursdag na het mislukken van de Catshuisonderhandelingen van een koude kermis thuis. De wichelarij voor de publieke zaak beleeft vandaag de dag een ongekende heropleving. De nieuwe augures kijken niet naar de lucht, maar naar schermen met koersinformatie. De kraai en de raaf zijn ingeruild voor het symbool NETHGER:IND, de spread (rente-opslag) die de Nederlandse staat betaalt bovenop de Duitse.

Foto: copyright ok. Gecheckt 26-10-2022

Hoe wij van de Garo Hills-bewoners kunnen leren

21 april 2012 , 11:30 , door Gastauteur

Vanaf heden plaatsen we bijdragen van What if We Change, die videoblogposts maakt over de relatie tussen de mens en de natuur. Vandaag een eerste bijdrage van Megan.

Bijten in de hand die je voedt, we doen het allemaal als je bedenkt dat de Aarde die hand is. Met de auto naar je werk, de kiloknaller op je bord, even lekker weg met een vliegreisje.

In de Garo Hills in India kennen ze het dilemma ook. Branden ze bos plat om te leven van het verse stuk landbouwgrond tot het is uitgeput, of slagen ze erin een redelijk inkomen te verdienen terwijl ze hun leefomgeving in tact houden? What if we change-reporter Megan brengt in beeld hoe een aantal Indiërs bezig zijn dit dilemma te overwinnen. En als die Indiërs met hun beperkte middelen dit kunnen, dan kunnen wij het toch ook?

Ga naar whatifwechange.org voor meer verhalen en sluit je aan bij deze interactieve documentaire.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-10-2022

Zeventien miljoen meningenbakkers

20 april 2012 , 11:00 , door Gastauteur

Hieronder een gastcolumn van schrijver/dichter Stefan Nieuwenhuis, die eerder verscheen in striptijdschrift Zone 5300.

Schattig hoor, zo’n column. Iedere keer mag je even leeglopen over wat je nu weer vreselijk vindt en steeds mag je halfbakken oplossingen aandragen voor zaken waarover anderen de schouders ophalen.
Als je vroeger wat vond, mocht je het houden en als het iets van waarde was, bracht je het naar de politie. Tegenwoordig vindt iedereen van alles en heeft de politie nergens meer tijd voor (dat is een mening) wat ervoor heeft gezorgd dat er enorm veel columnisten zijn bijgekomen in Nederland (dat is een feit).

En vergis je niet: columnisten zijn niet eens meer de belezen schrijvers, hoogleraren of journalisten, het zijn gerust ook soapies, bloggers, voetballers, zelfbenoemd analisten, dokters Clavan, buurtbewoners, kroegvolk en meer in het algemeen: mensen met een internetverbinding.

Een column is bovendien niet langer een kort stukje proza waarin de auteur spits en uitdagend zijn mening ventileert, maar vaker de ongezouten neerslag van boosheid of frustratie die de gewaande visionair met zijn onzichtbare gehoor deelt. De lezer leert er negen van de tien keer niets van. Die weet alleen waar de schrijver staat in de discussie, oftewel: wat hij of zij vindt van de discussie.

Zouden we de schrijver kennen, of weten wat diens achtergrond was, dan had het nog iets, maar de meeste columnisten zijn alleen als zodanig en bij eigennaam bekend. Het zal de reden zijn geweest dat veel Nederlanders zich ondertussen zonder gene in allerlei discussies mengen, met nujij.nl als het onwelriekende koninkrijk van verweesde meningendebiteurs (toegegeven, een vrij strenge mening). In Nederland is iedereen columnist geworden.

Gehelen en puzzelstukjes

19 april 2012 , 08:00 , door Gastauteur

Onderstaand een bijdrage van een gastauteur die om privacyredenen zijn naam niet bij het artikel wil.

Het was in de week van het autisme. In Oegstgeest was een bijeenkomst voor opa’s en oma’s van autistische kleinkinderen, georganiseerd door het Centrum voor Autisme. Ik ging er als oma naar toe, want ik heb een kleinzoon met die stoornis. Hoewel ik weinig hoorde wat ik niet wist over deze ingrijpende gedragsstoornis, was het een bijzondere ervaring. Er waren 150 mensen op afgekomen.
De inleiders hadden een betoog, maar lieten zich veelvuldig onderbreken. Dat vertraagde wel, maar was niet echt storend. Het effect van een “lotgenoten-bijeenkomst” was het gevolg van de openheid. Hé ja, heb jij dat ook? Vinden jullie het ook zo lastig om een concrete commandotoon aan te slaan? Hebben jullie het probleem ook gerelativeerd, door te zeggen dat het kind zo gezeglijk was bij opa en oma? Voelen jullie ook de ontbrekende emotionele verbinding met het kleinkind?

De inleiders poogden educatief en praktisch te zijn. Het onderwerp was te groot voor de avond, maar de interactie met de lotgenoten kwam gemakkelijk. Dat gaf veel om te overdenken. De vraag is: wat is het precies, een autistische stoornis? Al gauw klinkt het woord etiket en over-diagnose. Maar is dat terecht? De wanhoop, de eenzaamheid en het onbegrip bij ouders en kinderen zijn heel echt. Daar is niets modieus aan.

Een trek van autisten is een stoornis in de verbeelding van wat er niet is, zo werd ons voorgehouden. Dat zal wel, maar autisten zijn toch vooral bekend van hun ongelooflijk oog voor details: wat ze slechts kort hebben waargenomen, wordt door sommigen gedetailleerd verbeeld. (Ik heb het Paleis op de Dam wel in mijn hoofd, maar kan het niet tekenen.) Maar dat is het nu net: ze hebben zo veel oog voor details, dat ze daar last van hebben en het geheel niet zien.

Piramidesteden maken ons onafhankelijk van de olie

14 april 2012 , 11:00 , door Gastauteur

De huidige stedenbouw reflecteert onze afhankelijkheid van olie. Nu die opraakt of onbetaalbaar wordt, heeft dat grote gevolgen voor ons wonen en werken. Bouw daarom piramidesteden, zegt architect Aad Breed in dit pleidooi.

Het bouwen van aparte woonsteden en -wijken ver van de werkplek heeft er na de oorlog voor gezorgd dat een leven zonder de auto vrijwel onmogelijk is geworden. Hierdoor zijn er talloze milieuproblemen ontstaan, zoals files, vervuiling, stank, verkeersongevallen en -lawaai, een steeds groter beslag op natuur en landbouwgrond, de verrommeling van het platteland, maar ook de klimaatverandering en een mogelijke zeespiegelstijging. Als de olieprijzen door de schaarste straks onbetaalbaar worden, kunnen veel mensen niet makkelijk meer naar hun werk, de landbouwproductie neemt af en wordt het een stuk moeilijker om met vliegtuigen landbouwproducten uit verre landen naar Nederland te krijgen. Alle woon-werkverkeer en vrachtvervoer wordt problematisch.

Het einde van de stad

Na de oorlog is er geen echte stad meer gebouwd. Datgene waardoor een stad juist een stad is, verdween. In de nieuwe steden kwam er een gedeelte waar je uitsluitend kon wonen, een gedeelte waar je uitsluitend kon winkelen, een gedeelte waar je uitsluitend kon werken en een gedeelte waar je uitsluitend kon ontspannen. Het zijn de grootschalige slaapsteden en nieuwbouwwijken van na de oorlog met aparte winkelcentra en daarbuiten een bedrijven- of kantorenterrein, die we nu saai, onherbergzaam, onveilig en ongezellig noemen, en die eigenlijk het etiket “stad” niet meer waard zijn.

Handen schudden

12 april 2012 , 09:00 , door Gastauteur

Het Gerechtshof in Den Haag deed op 10 april 2012 uitspraak in een hoger beroep van de heer Enait tegen de Gemeente Rotterdam. Enait had daar gesolliciteerd naar de functie van klantmanager en werd afgewezen omdat hij weigert vrouwen een hand te geven. Volgens het hof was die afwijzing terecht, maar de redenen voor die conclusie zijn net iets subtieler dan berichten in de landelijke pers suggereren, analyseert ethicus Bart Voorzanger.

Het hof weerspreekt allereerst een aantal beweringen van de Gemeente. De weigering van de heer Enait om vrouwen de hand te schudden is volgens het hof wel degelijk een uiting van zijn geloofsovertuiging, en Enait beroept zich wel degelijk met recht op de Algemene Wet Gelijke Behandeling en de Europese Verklaring van de Rechten van de Mens nu hij vanwege die geloofsuiting door de Gemeente is afgewezen. De Gemeente maakte bij de sollicitatieprocedure van de heer Enait (indirect) onderscheid op grond van geloof en dat mag niet zomaar.

De vraag is dus niet of de Gemeente de heer Enait discrimineerde, de vraag is of de Gemeente daar geldige en voldoende zwaarwegende redenen voor had. De heer Enait solliciteerde naar de functie van klantmanager en volgens het hof is dat een functie waarin hij de Gemeente zou vertegenwoordigen en waarbij het ‘van wezenlijk belang is dat hij de klanten tegemoet treedt op een wijze die door hen niet als respectloos en kwetsend wordt ervaren’ (mijn cursivering). Menig klant met wie Enait te maken zou hebben gehad, zou zijn weigering haar de hand te schudden beslist als beledigend hebben ervaren, en daarom concludeert het hof dat de Gemeente de heer Enait terecht voor deze functie afwees.

Misschien had het hof het hierbij kunnen laten, maar het voegde nog één element aan zijn uitspraak toe die de rechtvaardiging in feite weer op losse schroeven zet: