Bij onze zuiderburen tekent zich inmiddels nog een politiek drama van formaat af. Katholieke kerken in België bemoeien zich met de opvang van asielzoekers. Met de instemming van de bisschoppen, en sinds gisteren zelfs het Vaticaan, voeren zij actie en eisen een verblijfsvergunning. Soms zelfs onder druk van een hongerstaking. Het leidt tot een onvervalst dilemma: komen kerken terecht op voor de zwakkeren in de samenleving of dwarsbomen zij democratische besluitvorming?
Het herbergen van asielzoekers onder het etiket van het ‘kerkasiel’ komt ons uiteraard niet onbekend voor. In 1978 nemen 100 Marokkaanse gastarbeiders hun intrek in ‘De Duif’, een katholieke kerk in Amsterdam. Zij ‘verdienen‘ er een verblijfsvergunning mee. In 1989 pakken een aantal Syriërs het op een vergelijkbare manier aan.
Al eerder werd ook België geconfronteerd met ‘Sanspapier’ die de Sint-Bonifaciuskerk in Elsene bezetten, in hongerstaking gingen en, tot woede van Vlaamsbelang, door de Belgische minister van Binnenlandse Zaken Patrick Dewael stilletjes werden geregulariseerd.
Zoals te verwachten, reageren de meeste politici in het openbaar afwijzend. Jaap de Hoop Schreffer wijst in 1989 het kerkasiel de deur: “Het is een eis van rechtvaardigheid, ook naar andere afgewezen asielzoekers toe, om regels die wij met zijn allen hebben afgesproken te respecteren en mensen niet blijvend aan justitie te onttrekken. Ook niet via verblijf in een kerk”.
Op uitnodiging van de Bosnische Vereniging van Journalisten neem ik het vliegtuig naar Sarajevo om met journalisten, mediabedrijven en NGO’s te praten over de media in Bosnië, 10 jaar na de oorlog. In de wetenschap dat juist opruiende nationalistische journalisten een deel van het immense probleem zijn geweest, een prikkelende opdracht, eens te meer omdat de dood van Milosevic nog maar enkele weken geleden was. Wat zouden ze van de Nederlanders vinden?
Na een week vergaderen, praten en drinken begreep ik wat het gezegde “de mens kan uit de oorlog, maar de oorlog niet meer uit de mens” werkelijk betekent. De geest van de gemiddelde Bosniër staat nog in de oorlogsstand. De economie is verslaafd aan buitenlandse hulp en dat heeft een desastreus effect op de ondernemingsdrang. De kranten staan vol met wantrouwen, de frustratie over de amateuristische, bureaucratische en verdeelde politiek is in elke discussie te beluisteren en apathie en argwaan winnen het bij velen van daadkracht en optimisme. Het Balkanland staat niet meer dagelijks in de belangstelling van de Westerse media, maar de lont lijkt nog steeds in het kruitvat van Kroaten, moslims en Serven te liggen. De etnisch Albanezen zijn daarbij uitgezonderd want die worden door iedereen gewantrouwd. Als de inwoners van deze culturele mengelmoes niet gezegend zouden zijn met een heerlijk bijtend gevoel voor humor (op straat veel t-shirts met de tekst “I am Muslim, but don’t panic!”) zou het land er nog slechter voor staan.
De bijsluiter van Nicotinell, een nicotinekauwgum voor stoppers.
(“Sterkte Erik, hoe voel je je?” “Ik voel me als een dorstige vampier die vijf dagen te lang in zijn kist heeft gelegen, dank je. Het is me trouwens nooit opgevallen dat je zo’n fraaie nek hebt…”)
Elk jaar in het voorjaar vinden er in Havana aan de Waal weer ontruimingen plaats. Krakers, geïnspireerd door de lentezon, zorgen weer voor een spectaculaire opkomst van de Nijmeegse mobiele eenheid. Op nog geen 20 meter van de laatste rustplaats van Louis Sévèke een dubbelzinnige aanblik. Deze twee ‘activisten’ volgen in ieder geval de eeuwenoude traditie van het meubels-op-het-trottoir werpen tot op de letter. Maar voor de aangesnelde ramptoeristen was één moment in het bijzonder smullen: de scheldende manisch-depressieve vrouw trapte de ruiten met blote voeten door, en bleef binnen in het kraakpand kermend achter. Een busje scheurde om de hoek en een paar minuten later was alles weer voorbij. Aaah *plop*. De lente in Nijmegen.
(Klik op foto voor grotere versie…)
Het duurt natuurlijk niet lang meer of de eerste verkiezingstaal komt uit het kabinet zetten. En de boodschap van de regeringspartijen is eenvoudig te voorspellen: “we hebben dan wel moeilijke maatregelen genomen, maar dat is nu de motor achter de opleving van de Nederlandse economie.” En het ziet er naar uit dat de grafieken net op tijd een stijgende lijn gaan vertonen om dat met enig fatsoen te kunnen zeggen. Maar de assumptie die daar achter ligt, dat een moderne westerse overheid voldoende grip heeft op economische conjunctuur om een wijziging in te zetten, is een twijfelachtige.
Ik ga ervan uit dat je boel kunt verknoeien, maar is een westerse economie centraal maakbaar? Veel politici zetten op deze vraag nogal eenzijdig in: als de economie slecht draait, wijdt de politiek dat aan wereldwijde conjunctuur, terwijl oplevende lijnen aanduiden dat de ‘juiste maatregelen hun effect sorteren’. Politici zijn grote gelovers als het om het gewicht van beleid gaat. Maar zij lijken wel eens te vergeten dat het BNP en de banenmarkt wordt bepaald door het bedrijfsleven met haar eigen wetten. En dat de koers van de dollar of de prijs van een vat olie economisch wel eens belangrijker kan zijn dan die paar honderd mensen in Den Haag.
We zijn hier te gast in het statige huis van Harry Vruntjes, lijsttrekker van de PtnD. Deze charismatische politicus is bereid gevonden uit te leggen waar hij zijn onstuitbare opmars aan heeft te danken. Uiteraard zijn de sprankelende ideeën van deze geniale man genoegzaam bekend, maar voor het genoegen van ons publiek achtten wij het een aardig idee de vraag nogmaals te stellen: Mijnheer Vruntjes, kunt u vertellen waarde PtnD voor staat?
“Dat kan ik zeker. Zoals je al uit de naam kunt afleiden, de Partij Tegen Negatieve Dingen, maken we ernstig bezwaar tegen het bestaan en opkomen van zaken die niet positief zijn. Niet positief voor u, mijnheer Pennemans, niet positief voor de kiezers en niet positief voor Nederland. Ik durf zelfs wel te zeggen dat het uitermate negatief kan uitpakken, soms.”
Wijze woorden, maar kunt u uitleggen hoe u tot die conclusie gekomen bent?
“Natuurlijk, als je eenmaal ziet is het volkomen logisch. We zijn niet over één nacht ijs gegaan. Door jarenlange analyse van de Nederlandse maatschappij kunnen wij nu eenduidig vaststellen het goed is om je tegen dingen te verzetten die niemand dienen. En dat we dat heel concreet doen kan iedereen in ons programma lezen, we houden niet van vaag geklets maar we willen de problemen bij de naam noemen. We zijn tegen armoede en bureaucratie, mordicus tegen de luchtvervuiling en een verslechtering van het milieu en houden absoluut niet van spanningen tussen de verschillende bevolkingsgroepen die in Nederland leven. We zien daarin ook een duidelijke toename van discriminatie, en dat is ontoelaatbaar. Duidelijker kan ik het toch niet zeggen, dacht ik.”
“The large majority of the population already agrees with the things activists are committed to. All we have to do is organize people who are convinced.”
De 77-jarige Noam Chomsky legt rustig uit waarom de huidige buitenlandpolitiek van de Verenigde Staten tot een nucleaire oorlog zal leiden en geeft suggesties.
Jatten is niet eerlijk en dat geldt natuurlijk ook voor teksten, foto’s, films en muziek. Om te voorkomen dat iemand wegloopt met de intellectuele spullen hebben we een heel gebouw van wetgeving opgetuigd om dat te voorkomen: het auteursrecht. Met name de afgelopen decennia is de copyrightwetgeving door deskundige juristen uitgebreid, aangescherpt en verhelderd. Eind goed, al goed zou je kunnen zeggen. Maar ik claim dat het tegendeel waar is. Het auteursrecht is een waakhond die ons moet beschermen tegen onbetrouwbare sujetten, maar die is zo agressief geworden dat ie al een tijdje tegen ons zelf gromt. Het is een kwestie van tijd voordat we gebeten worden. En we hebben het nog steeds niet in de gaten.
“Super Wouter onder druk van Nintendo van de PvdA site”, kopte het ANP deze week onhandig. Een filmparodie op het Super Mario-spel bleek de spelletjesmaker een stap te ver en die gebruikte het copyright om de politieke partij te sommeren het filmpje weg te halen. De reactie van de PvdA is typisch:
“We hadden eigenlijk niet het gevoel dat we fout zaten”, aldus de woordvoerder van Bos vrijdag. “Het filmpje over Super Wouter was duidelijk bedoeld als een parodie. Maar na wat correspondentie hebben we besloten het toch maar van onze site te halen. We wilden dit niet op de spits drijven.”