Eric

Frans Weisglas is boos op Alexander Pechtold. En hoe. Weisglas suggereert dat Pechtold de landelijke politiek maar moet verlaten als hij het zo slecht naar zijn zin heeft: “Als ik het in Den Haag zo slecht naar mijn zin zou hebben als Alexander Pechtold zou ik gewoon een enkele reis naar Wageningen nemen.”

“Ik heb al vaker gezegd dat ik het slecht vind dat politici zelf bij voortduring afgeven op hun eigen vak”, aldus Weisglas. “Dit is ongeloofwaardig voor de burgers in Nederland. Het voedt de gedachte dat het in Den Haag alleen om het spel en het eigenbelang gaat. Dit is gewoon niet waar. Politici werken met veel inzet en gedrevenheid aan het realiseren van de inhoudelijke opvattingen waar ze voor staan. De kritiek van minister Pechtold op een aantal van zijn collega’s vind ik ronduit oncollegiaal en deloyaal.”

Natuurlijk, Weisglas heeft groot gelijk dat het ten koste van de geloofwaardigheid van politici gaat. Maar laten we wel zijn: het is al sinds 2002 bon ton om anderen voortdurend van “Haags geneuzel” te beschuldigen. Sterker nog, het meest Haagse spelletje van het moment is het elkaar beschuldigen van Haags geneuzel. Pechtold heeft dus eigenlijk óók groot gelijk als hij de spelletjes in Den Haag bekritiseert: “Machinaties, machtsspelletjes, persoonlijke belangen, partijbelangen die meespelen bij de benoeming van personen of het nemen van besluiten…”

Net voor de jaarwisseling kwam de aap uit de mouw bij Wouter Bos. Volgens hem stond het CDA dichterbij de PvdA dan GroenLinks en SP. Natuurlijk, hij zei het in een interview met De Telegraaf, die niet te beroerd was die quote in vette letters te presenteren, maar hij had het gezegd. Was u verbaasd?

Ik niet. Hooguit over het feit dat hij een duidelijke uitspraak gedaan had. Wouter Bos doet immers hooguit uitspraken die je duidelijk onderdeel van een links gedachtengoed zou kunnen noemen wanneer hij zeker weet dat de PvdA geen doorslaggevende rol speelt bij de stemmingen. Vanaf het moment dat hij fractievoorzitter wilde worden, koketteerde hij maar wat graag met Joop den Uyl als groot voorbeeld. In de praktijk is zijn Shell-achtergrond aanzienlijk prominenter aanwezig. Wouter Bos is meer New Labour dan sociaal-democraat. Geld en macht gaan boven principes.

Zoals gezegd was ik hooguit verbaasd over Bos’ duidelijke keuze. Wouter Bos bleek echter volstrekt dezelfde gebleven door enkele dagen later alweer te roepen dat hij geen keuze gemaakt had. “Ik kies voor geen enkele partij.” Zo kennen we je weer, Wouter!

Zullen PvdA’ers zich daar erg druk om maken? Vermoedelijk niet, want in de peilingen is de PvdA nog altijd met afstand de grootste partij. Er is echter een ander punt waar ze zich wel zorgen over zouden moeten maken: Bos heeft de onderhandelingspositie van de PvdA nu al anderhalf jaar voor aanvang van de coalitie-onderhandelingen weggegeven. Zeker, hij heeft zijn woorden genuanceerd, maar ook in die nuancering ligt nog weinig warmte voor een links kabinet.

De PvdA is het nieuwe CDA. De draaikonterij in de PvdA heeft een nieuw hoogtepunt – of dieptepunt – bereikt in de opzichtige manier waarop Wouter Bos en Peter van Heemst alle richtingen naar de mond proberen te praten in het debat over de uitspraken van Leefbaar Rotterdam-wethouder Pastors.

Nee, die uitspraken van Pastors konden best. Ja, we hebben wel voor de motie van wantrouwen gestemd, maar dat had niet gehoeven. Nee, de fractie heeft het recht die beslissing zelf te nemen. Wat een labbekakkerige, ruggengraatloze opstelling!

Het debat in Rotterdam was óók niet fraai, met een SP-woordvoerder die Pastors meteen beschuldigde in Rotterdam Franse taferelen met rellende allochtone jongeren uit te lokken, maar daar werden ten minste standpunten ingenomen. De PvdA-fractie in de Rotterdamse raad zal Peter van Heemst ongetwijfeld met open armen als nieuwe lijsttrekker ontvangen, nu hij ze min of meer politiek onbenul heeft aangewreven.

De ehm…verduidelijking van Van Heemst was niet gebaseerd op de uitspraken van Pastors zelf. Als Pastors bedoelde dat sommige moslims hun geloof gebruiken als rechtvaardiging voor criminaliteit dan was hij het ermee eens, als Pastors bedoelde dat moslims door hun geloof crimineler zijn dan was hij het er niet mee eens. De uitspraak van Pastors suggereerde echter dat de islam criminaliteit tegen niet-moslims min of meer toestond – en dat is iets heel anders. Pastors was slim genoeg om het bij de suggestie te laten en het net niet te zeggen, maar zijn bedoeling was zonneklaar.

Ik heb goed nieuws voor u: dit kabinet gaat niet de volledige vier jaar uitzitten.

Dat is niet alleen wishful thinking. Je ziet het aan de manier waarop nu besluiten worden genomen. Niet zozeer dat het besluiten zijn die geen draagvlak in de samenleving hebben, want dit kabinet meent al vanaf het begin de wijsheid in pacht te hebben en zal hooguit toegeven “het niet goed genoeg uitgelegd te hebben”. Met andere woorden “we hebben wel gelijk, de mensen zijn alleen nog wat dommer dan we al dachten”.

Het gaat vooral om de besluitvorming in het kabinet zelf. Ministers en staatssecretarissen zijn vooral bezig om hun eigen projectjes er zo snel mogelijk doorgedrukt te krijgen, waarbij de vorm en uitwerking van minder belang zijn dan de vraag óf er een akkoord bereikt wordt. Van overeenstemming is al geen sprake meer, er wordt zoveel mogelijk geschoven om allerlei individuele wensen een plaats te geven in het onderhandelingsresultaat, ongeacht de uitwerking van het resultaat.

Het opvallendste voorbeeld is de WAO-“hervorming” van minister De Geus. Iedereen – met uitzondering van De Geus zelf – was het er over eens dat er geen slechter alternatief was dan de hybride vorm, waarbij zowel UWV als verzekeraars de uitvoering van de WAO zouden verzorgen. D66 en CDA wilden graag alles overhevelen naar de verzekeraars, de VVD wilde de bijbehorende premieverhoging niet voor zijn rekening nemen en wat was het gevolg? Het hybride stelsel gaat per 1 januari 2007 ingevoerd worden. Domweg door de wensen naast elkaar te leggen uitkomen op het ene voorstel wat niemand zag zitten en dan jezelf op de borst kloppen dat je een hervorming tot stand brengt. Althans, naar buiten toe. In de praktijk weten ook D66, CDA én VVD dat het een wangedrocht is. De onderhandelingen met de verzekeraars over de tarieven moeten nog beginnen en De Geus heeft alvast beloofd de geheide premieverhoging te compenseren. In feite is dit niet anders dan een akkoord op hoofdlijnen, waarbij de praktische uitwerking nog wel eens voor vuurwerk in de coalitie zou kunnen zorgen. Tegen de tijd dat de verhoging van de WAO-premies in het zicht komt zal de VVD wederom in het geweer moeten komen. Door dit akkoord is de praktische uitwerking een jaar opgeschoven, waarbij de hervorming in kwestie nog wel eens weinig meer dan een intentieverklaring zou kunnen blijken.