Overzicht

Eddy Stam

26 Artikelen
14 Reacties
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Vakbondsman Eddy Stam biedt op zijn blog Van her en hot commentaar op vakbondsthema's vanuit zijn ervaringen in de wereld. Eddy werkt voor UNIGLOBALUNION in Zwitserland.
Foto: screenpunk (cc)

Aan de zwevende kiezer

, door

OPINIE - Voor mij zijn de verkiezingen voorbij. Ik heb hier in Zwitserland mijn stem per post uitgebracht. Ik heb hier BVN, het TV station voor Nederlanders en Vlamingen in het buitenland. Ik zag Wilders breed in het Vlaamse nieuws. Een commentator zei dat de Nederlandse verkiezingen feitelijk een referendum is: voor of tegen Wilders.

Zeven jaar geleden woonde ik in België. Ik zag de discussie in Nederland en zocht een manier om bij te dragen. Ik begon de groep “nee tegen PVV” op LinkedIn. Dat leverde veel discussie op. Veel mensen wilden zich niet openlijk distantiëren van PVV. Anderen vonden de naam van de groep te negatief. Zo had ieder zijn eigen argument. Toch groeide de groep en bleef met ongeveer 145 leden stabiel. Alle pogingen om de groep groter en actiever te maken mislukten. Een van de leden van de groep werd met mij “ontmaskerd” in de Telegraaf. Zij moest onderduiken en wij hebben op mijn werk een weekje de deur beter in de gaten moeten houden

Daarna werd het stil in de groep. Pogingen om de boel op te laten leven, danwel af te sluiten stuitte weer op bezwaren van deelnemers van het eerste uur. De laatste tijd komen er weer wat leden bij.

Foto: Eddy Stam © copyright ok. Gecheckt 21-02-2022

Beste Lodewijk

, door

COLUMN - Alsjeblieft, mijn stem voor de PvdA. In mijn kiesgerechtigde leven heb ik als ik het goed heb twaalf keer de verkiezingen voor de tweede kamer meegemaakt. Ik heb één keer gemist, omdat ik in het buitenland woonde en mij niet tijdig gemeld had. Ik heb twee keer niet op de PvdA gestemd. Van alle drie gelegenheden heb ik spijt en ik zou uitgebreid kunnen schrijven waarom, maar dat is niet meer belangrijk.

Ik ben opgegroeid in een links milieu. Mijn vader was actief in de vakbeweging en stemde PvdA. Mijn moeder gaf hem altijd een volmacht mee. Het is mij met de paplepel ingegoten waar ik thuis hoor en het is eerder logisch als vreemd dat ik inmiddels 25 jaar voor de vakbeweging werk.

Ik heb dus negen keer PvdA gestemd en daar heb ik eigenlijk ook altijd spijt van gekregen. Omdat jullie eigenlijk nooit waar maken waar je voor hoort te staan. In de oppositie niet en in de regering zeker niet.

Ik heb lang gedacht dat het kwam omdat je in de politiek nu eenmaal compromissen moet sluiten; met anderen, maar ook in de partij zelf. Daarom ben ik ooit ook lid geworden. Ik dacht: dan kan ik intern wellicht nog wat verschil maken. Ook dat bleek teleurstellend; de structuur van de partij liet heel weinig ruimte voor creatieve, gedreven en ongeduldige mensen.

Foto: Bulevardi ~ http://users.telenet.be/bulevardi/ (cc)

Tegen de verdrukking…

, door

Hoewel het nog niet zo erg is als in allerlei malafide bananenrepublieken, staat ook in Nederland het vakbondsrecht op allerlei manieren onder druk. En dat is maatschappelijk ongezond.

Vorig jaar heb ik met veel bonden in Oost-Europa gewerkt. Ik was onlangs in Afrika en ben in Zuid-Amerika terwijl ik dit schrijf. Ik ken de vele verhalen over bonden die soms gewelddadig worden onderdrukt en anderen die gecorrumpeerd zijn.

Met onze westerse ogen denken we snel te weten hoe het zit, vaak met de conclusie dat het bij ons zoveel beter is.

Bij ons zit het wel goed…

Alhoewel de retoriek op sociale media je soms anders doet geloven, bij ons worden geen vakbondsmensen vermoord. Ook al zijn er rechtse bloggers die impliceren dat vakbondsleiders hun eigen zakken vullen, gevallen van bewezen corruptie hebben zich tot op heden niet voorgedaan.

Ik had laatst een discussie met een Zweedse collega die vond dat een Turkse delegatie wel heel erg Erdogan-gezind was en eigenlijk daarom niet het woord had mogen voeren. Ik vond dat als we iedereen die fan is van een regering wiens beleid ons niet bevalt het woord ontnemen we ons op hetzelfde hellende vlak begeven als de desbetreffende regeringen.

Foto: DAVID HOLT (cc)

ArMOEde in de EU

, door

COLUMN - Het zit er op, 81 vliegtuigen, 21 luchthavens, 18 steden, 39 groepen, 50 trainingsdagen en iets meer dan 1000 deelnemers. Een enerverende rondreis door Midden en Oost Europese landen. Ik zit de laatste dagen te denken over de verschillen die ik heb gezien en probeer die te checken en te objectiveren.

Als ik spreek over armoede in de MOE landen krijg ik vaak terug dat het prijsniveau ook veel lager ligt. In veel landen kun je voor minder dan 10 euro een goed bord eten kopen met een biertje erbij. De menukaart is ons beperkte referentiekader. Wat een kilo vlees, kleding, energie, huur, verzekeringen en abonnementen doen weten wij niet.

Als je goed kijkt hoef je het ook niet precies te weten om een indruk te krijgen. Ik zie de staat van de infrastructuur. De onafgemaakte projecten. Ik hoor hoe vertrouwensvol mensen spreken over hun regering en zie de discipline om zich aan verkeersregels en dergelijke te houden. Ik meen ook een verband te zien tussen ontwikkeling en de hoeveelheid zwerfvuil.

In het lijstje zie je mijn subjectieve volgorde van de landen die ik in September heb bezocht. Daar zat Zwitserland ook bij en dat leek mij wel een aardige benchmark. Ter referentie heb ik Nederland er onder gezet. Daarachter heb ik de GDP/capita/ppp (IMF), de GINI index (UNDP) en om toch een indruk te krijgen van de menukaart heb ik de Big Mac Index er achter gezet.

Foto: Ross Mayfield (cc)

Gele bonden, of hoe Nokia & IKEA de vakbond slim buiten spel zetten

, door

COLUMN - Voor werkgevers zijn vakbonden maar lastig. Daarom houden ze een vakbond het liefst in de greep met een eigen bedrijfsvakbond, ook wel ‘gele bond’ genoemd. Dat hoort niet, maar het gebeurt wel. 

Ik dacht altijd dat de uitdrukking gele bond afkomstig was uit Amerika; waar “yellow” staat voor laf. Maar de oorsprong van ‘gele bonden’ ligt in Frankrijk bij de Federation Nationale des Jaunes de France. De definitie is volgens ILO:

A union limited to a single company which dominates or strongly influences it, thereby limiting its influence.

Een vakbond binnen een enkel bedrijf, welk de vakbond domineert of sterk beïnvloedt, om zijn invloed te beperken.

Bonden die het op een akkoordje gooien met een werkgever en de FNV buitensluiten, zijn dus niet per definitie gele bonden. Maar het feit dat het gebeurt en de daarop volgende verontwaardiging van de FNV, laat de zwakte van de Nederlandse vakbeweging zien. We zijn allemaal muizen, maar FNV is de grootste muis.

Sinds 2001 zien we steeds vaker dat kleinere vakbonden het op een akkoordje gooien met werkgevers. We zijn het te vaak niet eens met elkaar. Het Nederlandse gebruik dat ondertekening van een cao in veel gevallen een bijdrage van werkgever aan de vakbond ten gevolg heeft, maakt het niet eenvoudiger.

Foto: IISG (cc)

De verheffing

, door

COLUMN - Allerlei partijen hebben de afgelopen weken alvast startsalvo’s gegeven voor de aankomende verkiezingen. Het campagneseizoen is begonnen. Maar zal het ook wezenlijk ergens over gaan?

Ik las een paar weken terug op Twitter dat betaalbare zorg hét verkiezingsitem van 2017 gaat worden. Nee, zeiden anderen, het wordt Nexit en immigratie.

Ik heb er een paar dagen over na lopen denken. Zijn dit nu echt essentiële onderwerpen voor de toekomst? Natuurlijk is zorg belangrijk. Maar behalve wat gesleutel aan de verdeling verwacht ik daar geen grote koerswijzigingen. Een nationaal zorgfonds (mocht dat er al komen) is wat mij betreft ook gesleutel aan de verdeling zonder aardverschuivingen. Nexit en immigratie, het eerste is een hobby van een handvol idioten en immigratie gaan wij niet over, het overkomt ons.

Er zijn wat mij betreft veel belangrijker thema’s waar we niets of veel te weinig over horen. Echte ouderwetse politiek-ideologische vraagstukken. Die helpen politiek consistente antwoorden op nieuwe vragen te vinden voorbij de waan van de dag (en de polls)

Het eerste is groen versus groei. We kunnen de keuze niet eindeloos blijven uitstellen want binnenkort zijn de fossiele brandstoffen op. (En misschien is er wel een optimist die groene groei voorziet). Ik hoorde het als dilemma ergens in het begin van mijn vakbondsloopbaan uit de mond van Hilda Verwey-Jonker en daarna werd het te vaak overschreeuwd door de waan van de dag.

Foto: Lotus Johnson (cc)

De glijdende rechter

, door

ACHTERGROND - Moet een rechter nog langer beslissen of er gestaakt mag worden? Ik heb al eerder betoogd wat er mis is met het stakingsrecht in Nederland. Ik zie o.m. naar aanleiding van mijn eerdere blogs veel reacties van mensen die het niet helemaal snappen. Een discussie met oud-studiegenoot en uitzendbaas Sipke Meindertsma deed mij besluiten om nog één keer te bloggen over het stakingsrecht.

Nu wil ik wat dieper ingaan op de procedure, die weinig mensen lijken te begrijpen. Daarom is het ook een lang stuk geworden. Ik ben geen jurist, ik begrijp en leg uit met een lekenverstand en daag elke gespecialiseerde jurist uit om het beter uit te leggen.

Wil je deze discussie zindelijk voeren dan moet je een oordeel over KLM-staking uitstellen. Of het slim is en of de FNV-ers kunnen winnen is voor de discussie niet relevant. Of de FNV een kutclub van oude mannen is (wat natuurlijk niet zo is), hoeveel stakers er zijn en of het een verloren strijd is, is allemaal evenmin relevant.

Het recht op collectieve actie is een grondrecht en ooit bedoeld om de onevenwichtigheid in de machtsbalans tussen werknemer en werkgever te herstellen. In de vele onderhandelingen die ik heb gevoerd heb ik vaak aan den lijve ondervonden dat die machtsbalans nog steeds onevenwichtig is. Sterker nog, in de 25 jaar als vakbondsbestuurder heb ik de machtsbalans verder zien hellen ten gunste van werkgevers. Het feit dat FNV tientallen CAO’s niet rond kan krijgen zegt genoeg. Op enig moment is het enige tegengewicht collectieve actie.

Foto: spotty417 (cc)

Startup Fuckup

, door

COLUMN - In een vorig leven was ik twee keer betrokken bij de opstart van een nieuw bedrijf. “Voor jezelf beginnen” heette dat toen nog. Een familielid en een buurman wilden beiden mijn hulp bij het maken van het ondernemingsplan en ook een beetje sparren met een kritische geest. De één begon een zaak in de motorvoertuigbranche, de ander een schildersbedrijf.

Zo’n ondernemingsplan heb je nodig voor de startfinanciering, maar het is ook een hele goede denkoefening om voorzienbare kansen en tegenslagen in beeld te brengen. Als je een vak goed verstaat wordt je niet vanzelf een succesvolle ondernemer. Je moet er al doende een ander vak bijleren. Een koude start, als het ware.

Enfin, beiden ondernemen er na vele jaren nog lustig op los en ik ben trots dat ik een klein beetje heb kunnen helpen bij die koude start.

Eigenlijk gebeurde dat vroeger veel. Je begon als monteur, timmerman, schilder of administrateur voor jezelf en als het goed ging groeide je op het succes van je bedrijf en overzichtelijk krediet. Ik sloot ooit een CAO bij een onderneming van 100 man die zo was ontstaan.

Opstartonderneming

Tegenwoordig is er een andere manier om voor jezelf te beginnen. Het gaat niet om het exploiteren van vaardigheden maar om een concept of uitvinding waar investeerders geld in willen steken. Dat geld is nodig om mensen met de vaardigheden om het concept te realiseren binnen te halen. Omdat de belofte groot is, gaat er heel veel kost voor de baat.

Foto: Raúl Villalón (cc)

Onderkruipers

, door

Voor een werkgever is een staking niet leuk. Hoe proberen werkgevers onder zo’n staking uit te komen? KLM biedt een goede illustratie.

Onderkruipers, het zijn werkwilligen die een staking ondermijnen. Een oud en niet typisch Nederlands begrip. In het Engels heten ze “scabbers”. De meeste talen kennen een minder complimenteus woord voor het fenomeen. In Nederland kennen we het zogenaamde onderkruipersverbod (Artikel 10 wet allocatie arbeidskrachten door intermediairs, WAADI).

Het is een andere werkgever verboden om arbeidskrachten ter beschikking te stellen ter vervanging van stakers. Die andere werkgever is logischerwijs een uitzendbureau maar het kan ook een gewoon een normale werkgever zijn.

“Het schaadt de arbeidsverhoudingen wanneer een onderneming waarin gestaakt wordt de aan zijn bedrijf toegebrachte schade en daardoor de kracht van de staking tracht te beperken door het inlenen van ter beschikking gestelde arbeidskrachten. Het sluitstuk daarvan is dat het ter beschikking stellen van arbeidskrachten in dergelijke situaties verboden moet zijn,” zo valt in de WAADI-memorie van toelichting te lezen.

Soorten onderkruipers

Een werkgever mag echter wel eigen personeel inzetten ter vervanging van stakers. Binnen de bestaande gezagsverhouding is er immers geen sprake van allocatie van arbeid. Het maakt die werknemers niet minder onderkruiper maar het is niet verboden.

Foto: FNV Bondgenoten (cc)

Bij ons is het anders

, door

Zo’n elf maanden geleden begon mijn tijdelijke klus in Europa. Met nog twee maanden te gaan tijd om eens terug te kijken.

Vakbonden verliezen wereldwijd al jarenlang positie en waar zij verliezen komt dit rechtstreeks terug in een toenemende macht van werkgevers. Het gezamenlijke hoogtepunt was zo’n veertig jaar geleden toen één uit drie werknemers lid waren tegen één uit zes nu. Er liggen wat gemeenschappelijke trends onder, maar als ik inzoom op drie landen waar ik veel ben geweest ziet het er telkens anders uit.

In Nederland lag het keerpunt rond 1980. De “aan huis” contributie-inning was overgenomen door de bank, het neoliberalisme was in opkomst en onze economie begon te verschuiven naar een diensteneconomie van inlenen en uitbesteden. Sluipenderwijs verloren we organisatiegraad en dus vakbondsmacht.

Zweden en Hongarije

In Zweden was de vakbond sterk verbonden aan de bijna altijd heersende sociaal democraten. Het lidmaatschap was gekoppeld aan de sociale verzekeringen die door de bonden werden geadministreerd (het zgn. Gents model). Daarnaast had (en heeft) Zweden een sterkere industriële basis.

Toen de sociaal democraten moesten inschikken voor een centrumrechtse regering kwam er druk op de Zweedse verzorgingsstaat. Het Gents model werd in 2007 open getrokken en de zeer hoge organisatiegraad kelderde snel (naar een overigens nog steeds benijdenswaardig niveau van 67%). Maar kennelijk was de klap hard genoeg om de positie te verzwakken en stevig in te grijpen in sociale voorzieningen en rechtszekerheid.

Foto: Gerard Stolk (cc)

Stakingskampioenen

, door

De voorgenomen staking van KLM-grondpersoneel lokte nogal wat negatieve reacties uit. Ten onrechte, meent Eddy Stam. Sowieso staken wij in NL nauwelijks, en is stakingsrecht hier slecht gewaarborgd.

De voorgenomen staking van KLM-grondpersoneel riep de nodige reacties op sociale media op. Zo vond een piloot, nadat zij fors hebben ingeleverd van hun (riante) salaris, het grondpersoneel hun voorbeeld moest volgen. Dat staken schoot velen in het verkeerde keelgat, “FNV staakt de KLM kapot” en meer van dat soort teksten kwamen voorbij. Een bekende stuurman aan wal en FNV-watcher twitterde dat onderhandelen altijd meer oplevert dan staken. Hij vindt staken niet meer van deze tijd.

In Nederland wordt heel weinig gestaakt. Wij zijn kampioen niet-staken. Alleen landen waar nauwelijks een vakbond is, verslaan ons. Het Europese vakbondsonderzoek instituut (ETUI) zocht het uit, kijk hier maar eens.

Onderhandelingsmacht ontlenen wij uiteindelijk aan onrust. Rust is onze handelswaar. De tegenprestatie voor goede afspraken. Heel vaak wordt er niet gestaakt en worden slechte afspraken geaccepteerd. Omdat leden te braaf of te bang zijn en hun werkgever niet willen schaden. Of omdat andere bonden slappe knieën hebben en FNV alleen niet sterk genoeg is. Of omdat we het gewoon niet durven.

Foto: Michiel van Nimwegen (cc)

Behålla

, door

Waar in Nederland het vakbondslidmaatschap tanende is, is dat in Zweden wel anders, merkte Eddy Stam tijdens een bluesfestival.

Mijn vriend en collega Mari en ik bezochten een klein bluesfestival in Noord-Zweden. De hoofdsponsors waren de collega-vakbonden IF Metall en Kommunal.

Nu heb ik mij wel vaker afgevraagd of vakbonden evenementen moet sponsoren. Zo was er bij ABVAKABO een jarenlange traditie om voor duizenden euro’s appels uit te delen bij de Nijmeegse vierdaagse. Ik was er op tegen om de simpele reden dat er nog nooit een lid is bijgekomen omdat ze een appel hebben gekregen. En omdat ze aan het vierdaagsen zijn, heb je ook geen tijd om een gesprekje aan te knopen. En dat is juist het ding van iets weggeven, een wervingsgesprekje te beginnen.

Dus zochten we op het festival terrein naar de wervings“stand” van de collega’s. Die was er niet. Nog meer redenen om je af te vragen waarom de bonden dit sponsoren.

Maar goed, wij waren er voor ons plezier en hadden ook een zitplaats nodig om de hele avond door te brengen. We vonden een paar grote stenen waar we min of meer op de eerste rij zaten. Achter ons zat een vrolijk koppel zich te verwonderen waar wij helemaal vandaan kwamen. Dus was er snel een gesprek. Zij was ambulancechauffeur en hij buschauffeur. Toch maar gevraagd of ze lid waren. “ Natuurlijk!” antwoorden ze bijna verontwaardigd. “Zodra ze er is, zullen we jullie introduceren aan de voorzitter”.

Vorige Volgende