ACHTERGROND, SATIRE - Enkele dagen geleden stond er een opiniestuk van vijf academici in Trouw. De auteurs (allen bestuursleden van de Stichting Docentencollectief), zeggen zich onder andere in te zetten voor het de-ideologiseren en depolitiseren van het onderwijs. Het docentencollectief heeft zelf geen politieke kleur, stellen ze op hun website waarop voornamelijk stukken gericht tegen de Coronamaatregelen te lezen zijn. In het opiniestuk waarschuwen ze voor ‘een beperkte set politieke en ideologische overtuigingen’ waarvan universiteiten ‘in de ban zijn geraakt’. Dit is volgens de schrijvers de diepe oorzaak van de huidige bedreiging van de wetenschappelijke vrijheid. Ze noemen vervolgens vijf belangrijke gebieden waarin ‘ideologische opvattingen het universitaire onderzoek en onderwijs in ons land vergaand beheersen’: klimaat, corona, gender, kolonialisme en supranationale organisaties. Per gebied wijden de auteurs een paar zinnen aan hypothesen die als ‘rotsvaste geloofswaarheden’ zouden zijn aangenomen in universiteiten.
Ik hoopte als lezer natuurlijk dat we hier van doen hebben met experts. Een collectief van een klimaatwetenschapper, viroloog, genderexpert, historicus en een bestuurskundige.
De auteurs zijn:
- Bas van Bommel – UD Literatuurgeschiedenis (Universiteit Utrecht)
- Jouke Dykstra – UD Milieutechnologie (Universiteit Wageningen)
- Erik Faber – Docent Creatieve Technologie (Universiteit Twente)
- Sascha Kersten – Hoogleraar Duurzame Procestechnologie (Universiteit Twente)
- Mark Voorendt – Docent Waterbouwkunde (TU Delft)
Nu ben ik net als deze vijf mannen geen expert op het gebied van klimaat, corona, kolonialisme en supranationale organisaties, maar in tegenstelling tot hen heb ik wel onderzoek gedaan naar gender. Het maakt me moedeloos om steeds stukken te lezen over gender van auteurs die er duidelijk geen kaas van gegeten hebben. Het maakte me kwaad als ik denk aan hoe onderzoek en onderwijs naar gender voortdurend onder druk staat. In Hongarije werd de studie genderwetenschappen enkele jaren geleden verboden. In Canada stak iemand deze week twee studenten en een professor neer bij een vak rond gender, de dader was gemotiveerd door haat rond genderexpressie en -identiteit. Stichtingen die zich inzetten voor onderwijs en onderzoek rond gender, zoals het COC en Rutgers, krijgen steeds vaker en heftiger te maken met vergaande bedreigingen. De wetenschappelijke vrijheid van genderwetenschappers staat veel meer onder druk door extremistische bewegingen die tot bedreiging en geweld bereid zijn, dan door kritische en idealistische medewerkers en studenten. Wie denkt dat er rond genderonderzoek geen ruimte bestaat in universiteiten voor discussie kent bovendien de literatuur en de (zeer pluriforme multidisciplinaire) onderzoekspraktijk niet.
Gisteren, op 29 juni, verscheen het langverwachte rapport van de externe onderzoekscommissie die de meldingen van ‘ernstige institutionele misstanden’ door klokkenluider Laurens Buijs had onderzocht. De klachten van Buijs werden ongegrond verklaard. De commissie schreef in dat rapport ook dat academici natuurlijk recht hebben op vrijheid van meningsuiting, maar dat daar grote verantwoordelijkheid bij komt kijken. Specifiek noemt de commissie de spanning die ontstaat wanneer academici uitspraken doen over zaken die buiten hun expertise liggen. Academische titels en affiliaties geven status en voor lezers/kijkers is niet altijd duidelijk of uitspraken gedaan worden door een wetenschappelijk expert of door een ‘bezorgde burger’. De commissie raadt academici aan om zich in het maatschappelijk debat terughoudend op te stellen wanneer het gaat om onderwerpen buiten de eigen expertise. Dat is de heren van Stichting Docentencollectief duidelijk niet gelukt. Onderaan het stuk in Trouw stonden wel hun affiliaties, maar niet dat geen van hen gespecialiseerd is in de vakgebieden die zij bekritiseren. Mijn broek zakte af van de titel die het Collectief op hun website boven het opiniestuk plaatste: ‘Universiteit, blijf bij je leest!’
Het enige dat mij nog restte was ook een opiniestuk sturen naar Trouw:
Antoinette Kroes is lerarenopleider en onderzoeker in het hbo. In de afgelopen vijf jaar deed ze promotieonderzoek naar gender en de socialisatie van vooroordelen. Daarvoor werkte ze als basisschoolleerkracht. In haar werk en onderzoek houdt ze zich bezig met onderwerpen als gender, seksuele vorming/ontwikkeling, (on)gelijkheid, vooroordelen, stereotypen en leerkrachtverwachtingen. Je kan meer over haar lezen op haar website.
Reacties (11)
Het is overigens vermeldenswaardig, voor de mensen die de moeite hebben gedaan om het Trouw artikel te lezen, dat dit: “In maart waarschuwde de Onderzoeksdienst van het Europees Parlement voor de vrijheidsbeperkende invloed van cancelcultuur en wokeness” enige nuance behoeft. Het is namelijk fuckin bullshit alleen dat kan de schrijvers van het Trouw-stuk niet echt verweten worden. Het EP heeft een stel Noorse wetenschappers onderzoek laten doen naar academische vrijheid in de EU, en die berichtten in het rapport over Nederland inderdaad dat ‘woke’ en ‘cancel culture’ bij ons een gevaar zijn. Dat deden ze echter op basis van twee bronnen. Een artikel in de Volkskrant, met wat mensen die inderdaad bezorgd waren maar die aangeven zelf nooit hun gedrag te hebben aangepast. En een opiniestuk van DUB, waar iemand juist waarschuwde voor het misbruiken van termen als ‘woke’ en cancel culture’ om kritische studenten monddood te maken (juist het tegenovergestelde van wat de onderzoekers die dat EU rapport schreven er van maakten!). Maw: er werd in dat stuk 0 bewijs opgevoerd, geen directe bronnen en geen literatuur, dat er ook maar iets aan de hand zou zijn.
En zo is de cirkel mooi rond. Lieden roepen iets over ‘woke’ en ‘cancel culture’ die ‘de academische vrijheid bedreigen'(!!1!). Dat krijgt (ondanks 0 bewijs) toch een podium, waarbij hoewel de conclusie (er is geen bewijs dat dit speelt) genoemd wordt, maar toch genoeg mensen kunnen denken ‘dat waar rook is, vuur is’. Vervolgens schrijven een paar prutswetenschappers daar een (niet-wetenschappelijk) rapportje over. Dat vervolgens wordt aangehaald in de media in een volgend opiniestuk als ‘wetenschappelijk bewijs’.
En zo is er, door een stel schreeuwers, een paar incompetente journalisten die alleen bezig zijn met ‘clicks’ ipv hun journalistieke taak en een handvol wetenschappers die hun vak niet verstaan een schijnwerkelijkheid gecreëerd, zonder dat er, nog steeds, een flinter bewijs is voor de bewering dat de academische vrijheid in gevaar zou zijn.
Mijn ervaring is dat dit in zo goed als alle gevallen opgaat, en niet alleen in de wetenschap. Een eenling die iets roept wordt tot de norm verheven, het standpunt van een groep mensen wordt verdraaid en vervolgens aangevallen. De voorbeelden uit de VS zijn ook zelden accuraat, vaker ook gewoon verdraaid.
En cancelcultuur bestaat niet als je de macht aanvalt, en dat is wat links/progressief meestal doet. Het werkt zelden. Hij bestaat daarentegen wel als er naar beneden gecanceld wordt, en daar is rechts vooral goed in.
Menings, Haudrolisch persen, siloconen, electronen, authoriteit – is dat allemaal onderdeel van de satire, of ontgaat me nou iets?
Onderdeel vd satire. De kwaliteit van het oorspronkelijke stuk wordt nagebootst, vermoed ik iig.
Die stichting Docentencollectief is een van de clubjes voorkomend uit /verwant aan het circus dat Willem Engel op gang heeft gebracht. De strategie was (is nog steeds?) : veel clubjes oprichten die allerlei beroepsgroepen en specifieke groepen uit de samenleving zouden vertegenwoordigen, dan lijkt het of er een heel brede beweging is die tegen de coronamaatregelen is. Teveel om allemaal op te nemen, maar hier een paar;
Stichting artsencollectief – opgericht in 2020 door een arts (internist-endocrinoloog. Een psychiater en een jurist) die ‘de nevenschade van de overheidsmaatregelen ter bestrijding van de coronapandemie uit naam van de volksgezondheid’
ZorgMedewerkers Verenigd – beweert ‘voor en door verpleegkundigen en verzorgenden’te zijn die ‘willen leven en werken in een samenleving die elk mens in zijn waarde laat’.
Wij de ouders – Burgercollectief ter bescherming van kinderen tegen schadelijk coronamaatregelen op school, zich noemende wij de ouders (antivaxxers)
Blue truth – zegt te bestaan ‘uit mensen die bij de politie werken of hebben gewerkt’ en maakten ‘zich zorgen over het beleid dat de overheid heeft bepaald tijdens de coronacrisis en de uitvoering die van de politie verlangd wordt’.
Awel, en zo gaat dat maar door…
Wat mij het meeste opvalt is dat je blijkbaar tegenwoordig ook clubjes hebt in die kringen die geen ANBI-status en donatieknop hebben. Dat lijkt me een nieuwe ontwikkeling.
Zijn dat misschien clubjes die gestopt zijn met hun activiteiten maar nog wel een (niet actieve) website in de lucht hebben?
Dat docentencollectief is een voorbeeld van zo’n clubje. En volgens mij staan er nog een paar in jouw lijstje.
De landelijke dagbladen lijken, ondanks het vooralsnog ontbreken van enig bewijs, toch van de dreiging van woke voor de academische vrijheid ‘een ding’ te willen maken: https://twitter.com/GillianDN/status/1674846188120440846
(nu weer NRC – zucht)
Ja, blijkbaar zijn groepjes dwarse studenten, waar sommige docenten blijkbaar niet om om kunnen gaan, de grote dreiging. En dat terwijl iedereen kan weten dat er aan de rechterzijde meerdere partijen in de Kamer zitten die niet veel moeten weten van de academische vrijheid. De laatste grote winnaar van de verkiezingen had dit in het programma staan:
Waar komt dat idiote idee toch vandaan dat kleine groepjes dwarse studenten (die er altijd zijn geweest) een veel grotere bedreiging vormen dan de partijen waar bij de laatste verkiezingen een op de drie kiezers op heeft gestemd?
Ik verwijs nog maar eens naar Jon Stewart: ‘Het is niet de woke politie die een bedreiging is, maar de geheime politie’. Hij heeft het weliswaar over comedy in plaats van over wetenschap, maar het principe blijft hetzelfde.