De afgelopen twintig jaar is door schaalvergroting één op de twee zelfstandige boerenbedrijven gestopt – de afgelopen zeventig jaar zelfs zes op de zeven. Van wat zich nu nog ‘boer’ noemt, is een groot deel de mega-investeerders die voor platte winst de plattelandsgemeenschappen kapot hebben gemaakt. Het gevolg van staand beleid.
Deze investeerders hebben minder verstand van dieren dan van leningen, subsidies en spreadsheets. De stal zien ze nooit, het schoonmaken, melken, voeren en slachten laten ze over aan machines en dagloners. Voor het eigen land produceren ze niet: het voer wordt geimporteerd en het vlees wordt weer geexporteerd. Daarbij: de boer melkt het vee, de agro-industrie en de bank melken de boer. Een heel verdienmodel. De boer van nu zit gevangen in het systeem, de boeren van toen zijn in meerderheid al lang stadsbewoner geworden.
Nu wil ‘de boerenstand’ in de waterschappen het grondwater zo laag mogelijk hebben, zodat meer vee kan grazen. Maar als dat gebeurt, verzilt het land, zodat we over een decennium op een zoutkorst zitten waar niets meer op groeit. Daarnaast raakt onze bodem vertieft, niet alleen met ammoniak (stikstof), maar ook met bestrijdingsmiddelen – die we vervolgens zelf binnenkrijgen, de boer voorop.
Over dierenwelzijn heb ik het maar even niet.
Het huidige beleid maakt niet alleen het boerenland maar ook de boerenstand kapot. Wie het boerenland echt een warm hart toedraagt wil deze situatie daarom bsoluut niet laten voortduren, maar juist stoppen, zelfs omkeren. Minder vee, en meer echte zelfstandige boeren, die verstandig omgaan met het land, dat zou het doel moeten zijn.
Dat mag wat kosten, en daar is bijna iedereen het over eens. Het geld is er in tegenstelling tot voor vele andere noodlijdende andere sectoren er ook al lang ruim voor uitgetrokken. Vijfentwintig miljard, je zou het maar cadeau krijgen voor onderwijs of zorg, of als gedupeerde in Groningen, of voor de ellende van de toeslagen. Daar moeten ze het met hooguit een zuinige tien procent van zo’n bedrag doen, en meestal minder.
Maar het moet nu dan ook echt met de vuist ingevoerd gaan worden, want lief vragen helpt niet om de graaiers weer terug in hun hok te krijgen. Daar zijn de belangen te groot voor. Het sterkst zijn altijd de gevestigde belangen: BBB is opgericht door een marketingbedrijf, en de boerenprotesten, die zonder het zware materieel dat andere sectoren bij demonstraties moeten missen trouwens lang zo indrukwekkend niet zouden zijn, zijn fully sponsored en georganiseerd door de agro-industrie.
Hier geldt: zachte heelmeesters maken stinkende wonden. De tegenstand groeit door onzekerheid. De politiek zou een keer duidelijkheid moeten durven geven, juist in het belang van boeren.
Alle partijen rechts van D66 doen echter juist het omgekeerde: de problemen ontkennen of bagatelliseren, pappen en nathouden, en ondertussen mooie beloftes doen van high-tech oplossingen die niet blijken te bestaan. Het enige wat deze partijen willen en kunnen is vertragen, het in stand houden van de ongezonde situatie, die boeren nu al de nek kost, en ze bovendien in onzekerheid houdt. Allemaal voor de korte termijnwinsten.
De enige echte winst (en wellicht de enige echte motivatie) van vertragen en blokkeren is het opdrijven van de uitkoopsommen voor de grootste vervuilers. Maar dit resulteert er wel in dat er minder geld overblijft voor de boeren die verder willen en kunnen met hun bedrijf. De boer is kortom de speelbal, en zijn land het slachtoffer.
Reacties (7)
Boeren gelijkstellen aan ‘mega-investeerders die voor platte winst de plattelandsgemeenschappen kapot hebben gemaakt’ lijkt me te kort door de bocht. Die mega-investeerders zijn vooral de bedrijven om de boeren heen. En boeren zouden zich wat meer af moeten vragen of ze wel steeds afhankelijker willen worden van die bedrijven. In de VS is het al zover dat veel boeren niet meer zijn dan een onderaannemer van een enkel bedrijf (of conglomeraat van bedrijven). Dat levert het voer, het zaad, kunstmest en bestrijdingsmiddelen en de kuikens/biggen/kalveren. En het neemt alle producten van de boerderij af. En natuurlijk zitten de contracten dan zo in elkaar dat alle risico’s op de boer worden afgewenteld en dat daar maar kleine winstmarges tegenover staan.
Worden? Zijn ze dat niet allang? Klem tussen leverancier, afnemer en de bank?
Ze zitten al behoorlijk klem, maar het kan echt nog wel een paar graadjes erger. Laat dat maar aan de sponsors van FDF, BBB en vergelijkbare clubs over.
Dat is toch echt een karikatuur.
Slachten doet vrijwel geen enkele pluimvee-, melkvee- of vleesveeboer, je eigen hygiënische slachtruimte met alle voorschriften wordt veel te duur als je niet dagelijks veel slacht.
Je noemt twee keer melken en vee, dus je lijkt je te beperken tot veehouders terwijl er ook akkerbouwers zijn en kalvermesters en rundveemesters en kippenmesters en eierboeren en geitenboeren en zo voorts.
.
Van akkerbouw weet ik weinig, maar van melkveeboeren wel aardig wat en ik ken er geen een die niet zelf op de trekker zit of de melkmachine bedient.
.
Wat ik wel weet is dat bijvoorbeeld boeren die naar Canada o.i.d. emigreren vanwege de vrijheid en minder regeldwang, vaak pas laat realiseren dat ze een enorme schaalvergroting tegemoet gaan waardoor ze opeens (personeels-) manager moeten worden, en dat is een heel ander vak dan zelfstandige boer.
.
Verder zie ik te weinig aandacht voor het feit dat er per jaar bijna 800 boeren stoppen met hun bedrijf. Als we die nu nu eens uitkopen en eventueel laten ruilen met boeren die te dicht op de natuurgebieden zitten, dan is het win-win. Maar nu verkoopt die stoppende boer zijn land, en dus mest- en stikstofrechten, aan zijn buren, dus schieten we er niks mee op.
Een boer van land laten wisselen… Het zijn geen studenten die op kot zitten.
Er zijn nog steeds een heleboel boeren die moeten stoppen wegens stadsuitbreiding, of andere oorzaken.
Die worden vaak riant uitgekocht.
En hoe denk je dat ze de IJsselmeerpolders hebben vol gekregen? Bestaande boeren of boerenzoons.
Je bent jonger dan ik dacht, dat je de grote ruilverkaveling van de jaren ’50-’95 niet hebt meegemaakt, toen meer dan driekwart van de landbouwgrond herverkaveld werd.