Tien jaar Rotterdams daklozenbeleid: slachtoffers dodelijk geweld gehalveerd

NIEUWS - Het aantal slachtoffers van suïcide en geweld onder daklozen in Rotterdam is de afgelopen tien jaar met ongeveer de helft afgenomen. Dat meldt het Erasmus Medisch Centrum in een persbericht. In 2006 lanceerde de gemeente Rotterdam een Plan van Aanpak Maatschappelijke Opvang. Dat moest niet alleen het aantal dak- en thuislozen in de stad terugdringen, maar ook zorg, werk en huisvesting organiseren.

Niet alleen de leefomstandigheden van daklozen en de veiligheid van de stad zijn daardoor verbeterd, maar zo stelt het Medisch Centrum, het heeft er mogelijk ook toe bijgedragen dat daklozen een stuk minder vaak overlijden aan suïcide of moord.

Het aantal sterfgevallen door ‘opzettelijk toegebracht letsel’ is sinds de invoering van het beleid gehalveerd. Dat blijkt uit onderzoek van huisarts en ‘straatdokter’ Marcel Slockers en onderzoekers van het Erasmus MC, waarover zij deze week publiceren in het wetenschappelijke tijdschrift European Journal of Public Health.

Kwetsbare groep

Daklozen zijn een kwetsbare groep in de samenleving: vergeleken met andere Rotterdammers hebben daklozen een hoger sterftecijfer bij alle doodsoorzaken. Volwassen daklozen in Rotterdam leven 11 tot 16 jaar korter dan andere Rotterdammers. Ook bij hen behoren hart- en vaatziekten en kanker tot de belangrijkste doodsoorzaken. De grootste verschillen zijn te zien bij niet-natuurlijke oorzaken, infectieziekten en psychiatrische aandoeningen.

Het aandeel van niet-natuurlijke doodsoorzaken is met ruim een kwart bij daklozen veel groter dan het aandeel van vier procent bij andere Rotterdammers. Suïcide en moord veroorzaken samen de helft van de niet-natuurlijke doodsoorzaken. De kans op suïcide of moord is in de afgelopen jaren gehalveerd, zo blijkt uit onderzoek van huisarts en ‘straatdokter’ Marcel Slockers en onderzoekers van de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC.

Langetermijnonderzoek

De onderzoekers maakten gebruik van gegevens van 2130 daklozen die in 2001 de Rotterdamse opvang bezochten. Zij werden vervolgens gedurende 10 jaar gevolgd. In totaal overleden 265 daklozen tussen 2001-2010. De onderzoekers vergeleken de sterftecijfers van het CBS van voor de invoering van de sociale beleidsmaatregelen in 2006 en daarna. De onderzoekers benadrukken dat zij een causaal verband uit deze gegevens strikt genomen niet wetenschappelijk hard kunnen maken, al ligt zo’n verband nuchter bekeken wel voor de hand.

“Daaruit kunnen wij concluderen dat er een daling is, maar deze daling kunnen wij niet direct toeschrijven aan het beleid”, zegt mede-auteur en universitair hoofddocent Ed van Beeck.

“Naast het ontbreken van een controlegroep is een beperking dat onbekend is wie van de daklozen uit 2001 wel en niet bereikt zijn met de genomen maatregelen. Maar wij vinden het wel aannemelijk dat het beleid heeft geleid tot een betere mentale gezondheid, minder hopeloosheid en daarmee tot minder zelfbeschadiging en suïcide in deze kwetsbare groep.

Ook de huisvesting en verminderde blootstelling aan risico’s van het leven op straat zijn positief. De Rotterdamse veiligheidsindex geeft sinds 2006 een lager aantal misdaden en drugsgebruik op straat aan. Dit leidt tot een lager risico op moord en suïcide.”

Het onderzoek staat op de website van wetenschappelijke tijdschrift European Journal of Public Health, en is financieel mogelijk gemaakt door GGD Rotterdam – Rijnmond en ZonMw.