Kunst op Zondag | Een verslag

Zondag 8 februari vond een totaal mislukte ‘Kunst op Zondag Live’ plaats in Park te Tilburg. Dat wil zeggen: mislukt omdat geen van de Sargasso-lezers op de uitnodiging inging een mooie tentoonstelling en een boeiende ontmoeting met kunstenaars mee te maken.

We nodigden u uit naar de tentoonstelling ‘Lakens, kranten en walvisvet’ te komen en het werk van Alexander Korsmit (Lakens), Harry Haarsma (Kranten) en Waldo Bien (Walvisvet) te bekijken. Bij voldoende opkomst zouden  de kunstenaars aanwezig zijn, zodat u met hen over het werk kon praten. Dat ging dus niet door. Toch was het een uiterst geslaagde middag. Uw KoZ-redacteur was er natuurlijk wel. Een verslag.

De expositieruimte is een voormalig kapel. Als je binnenkomt is daar nog iets van te zien als je naar het gewelfde plafond kijkt. Verder is het een doos van 11 meter breed, 22 meter lang en 6 meter hoog. De tentoongestelde werken hangen en staan er recht voor je raap. De kunstwerken worden geëxposeerd zoals ze zijn. Geen fraai uitgelichte wanden, geen paaltjes en draden die je op afstand houden, geen suppoosten. Wel een meneer die koffie aanbiedt.

Dat maakt dit soort exposities veel leuker dan een bezoek aan een groot museum.  Natuurlijk moet je de grote musea niet mijden, maar wat een verademing is het om kunst te bekijken in ruimtes waar het direct en eerlijk hangt en je je weg niet door drommen toeschouwers moet banen.

Links hangen twee doeken, het lijken wel vlaggen. Het werk van Alexander Korsmit. Twee van de doeken die hij voor een project in 2011 maakte, zijn nu opgetuigd met pigmentschilderijen, waarop een onbegrijpelijke code lijkt te staan. Korsmit noemt ze ‘taaldoeken’. De doeken staan vol symbolen, verwijzingen en citaten, die voor verhalen staan waar we naar mogen raden.

Rechts staan acht panelen tegen de muur geleund. Het zijn acht barietdrukken, geconserveerd in walvisolie. Bewerkte zelfportretten die Waldo Bien maakte tijdens zijn reizen tussen 1973 en 1990. De panelen staan in metalen bakken, alsof de walvisolie er zo uit zou kunnen druipen.

Bij binnentreden van de ruimte valt meteen de tegenoverliggende wand op. Daar hangen 37 op linnen gemonteerde kranten. Het werk van Harry Haarsma, die ook aanwezig was.

Die werken kun je ook tegen betaling van 1 euro meenemen omdat ze als krant zijn uitgegeven. De stapel kranten ligt voor de tentoongestelde werken.

Net zo als bij de andere werken in deze expositie en bij veel andere kunst, kun je je afvragen of de kunstenaar er iets mee wil zeggen. Bij Harry Haarsma dringt die vraag zich zeker op omdat hij kranten als uitgangspunt neemt. Hij leest iets in de krant, krijgt daar zo zijn gedachten bij en beeldt die uit door de krantenpagina te manipuleren.

En heb je daar dan een bedoeling mee?, willen we weten nu hij hier toch is. Nee, zegt Harry en ik staar hem natuurlijk ongelovig terug. Iedereen heeft toch gedachten of emoties bij het lezen van een krant?, repliceert hij. Omdat ik kunstenaar ben probeer ik mijn gedachten en emoties in beelden weer te geven. Omdat het een krant is, doe ik dat op die krant en zo geef ik ook wat aan de krant terug (een aantal van deze werken zijn naar het NRC gestuurd, de krant die in veel van deze werken is gebruikt).

Maar toch. In het midden hangen drie werken, waarbij je toch een diepere betekenis vermoed.

Links lezen we ‘Held van het alledaagse’, waar de tekst achter stroken verf schuilgaat.

In het midden ontwaren we ‘Elke golf draagt een betekenis’, waar verf in vingerafdrukken de tekst verhullen.

Wat meer naar rechts hangt ‘Familieberichten’, ofwel de overlijdensadvertenties. Wie er dood is kunnen we door de verf niet lezen, net zoals we dat bij de Helden van alle dag niet zagen. Harry Haarsma zegt dat het mooi is als ik er een diepere betekenis bij vermoed en dat ik die vooral zelf moet invullen. Hij wil het bij zijn beelden laten.

In het bijna twee uur durende, zeer onderhoudende gesprek, verwijst Haarsma niet alleen naar andere kunstenaars en filosofen, maar ook naar dagelijkse gebeurtenissen die een mens kunnen beïnvloeden. Het bevestigt mijn idee dat deze werken een sterk associatief karakter hebben. In ieder geval mijn eigen associaties provoceren. Dat vindt Harry dan ook weer mooi.

De tentoonstelling is nog tot 1 maart te zien. De drie kunstenaars gaan op 19 februari in gesprek met Rick Vercauteren, directeur Museum van Bommel van Dam Venlo. Toegang gratis.

Werk van Harry Haarsma zal ook te zien zijn in de tentoonstelling ‘Door het Beeld / Door het Woord’ (19 april t/m 12 juli 2015) in De Ketelfactory te Schiedam. ‘Door het Beeld’, was een reeks essays die Peter Henk Steenhuis schreef over kunstenaars die in De Ketelfactory hebben geëxposeerd. ‘Door het woord’  slaat op negen gesprekken van Steenhuis met René Gude (Filosoof de Vaderlands), waarin gefilosofeerd wordt over onderwerpen die de kunstenaars hebben aangedragen.

Harry Haarsma – De economie van de sneeuw, krant op linnen.

Een volgende Kunst op Zondag Live, maar dan wel met uw aanwezigheid, zullen we wat langer van te voren aankondigen. Het zullen altijd wel het soort locaties zijn als we nu besproken hebben. En verspreid door heel Nederland.